Файл: Фоб012016 . А. Ясауи атындаы Халыаралы азатрік университеті Медицина факультеті Зертханалы пндер кафедрасы.docx

3. Амин қышқылдары катаболизмінің спецификалық жолдары. Атаңыз.

4. Амин қышқылдарының трансаминденуі. Зат алмасудағы осы процестің маңызы. Аминотрансферазалардың простетикалық тобына сипаттама.

5. Амин қышқылдарының декарбоксилденуі, маңызы.

6. Биогенді аминдердің түзілуі және физиологиялық процесті реттеудегі биологиялық ролі.

7. Белок алмасуындағы бауырдың ролі.

8. АсТ, АлТ, креатинин активтілігін анықтаудың клиникалық маңызы.

9. Бауыр мен бүйректің ақуыз алмасуындағы маңызы.

10. Жедел және созылмалы бүйрек жетіспеушілігі.

11. Жедел және созылмалы бүйрек жетіспеушілікті анықтау әдістері.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар, есептерді шығару, жұптасып жұмыс істеу.

6. Әдебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2.Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М.,2005, 2007.

3.Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005, 2007.

4. Шарманов Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008
Қосымша:

1.Тапбергенов С.О, Тапбергенов Т.С. Медицинская и клиническая биохимия.-Павлодар,2004.

2.Марри Р., Греннер Д., Мейес П., Родуэлл В. Биохимия человека. 2003

3.Кольман Я., Рем К-Г. Наглядная биохимия.- М.: Мир, 2004.

4.Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов , под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

5.Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М. Адекенова. -Астана, 2003.

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды.-2007.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

2.Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007

3.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.
Қосымша:

1.Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана,2003.
Ағылшын тілінде:

1. Lehninger « Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L.Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry.1988.

3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.- New Delhi,1995.

---

7. Бақылау: (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

Өзіндік жұмысқа арналған жаттығулар
1. СООН

СН₃

 СН₂+ ?

НС - NН₂ + ? 

 СН₂

СООН 

НС - NН₂



СООН

1. Сұрақтың орнына жеткіліксіз болған қышқылды жазыңыз? Реакцияны катализдеуге қай фермент қатысады атаңыз?

2. Амин қышқылдарының декарбоксилденуі кезінде түзілген биологиялық активті заттарды жазыңыз.

3. Креатинфосфат және креатиннің түзілуін жазыңыз, олардың түзілетін орны, креатинфосфаттың маңызы.

4. Белок алмасуы кезінде бауырдағы өтетін реакцияларды жазыңыз.

5. Қай органдарда креатин биосинтезінің сатылары жүреді.
Ситуациялық есептер

1. Зерттелген қан сары суында креатиннің мөлшері 1,2ммоль/л. Қай органның жұмысы бұзылды деп ойлауға болады?

2. ГАМҚ-ң қандай физиологиялық әсерін орталық нерв жүйесінің ауруларын (эпилепсия, қозғыштық) емдеуге қолданады.

Лабораториялық жұмыс

Қан сары суындағы креатининді анықтау әдісі.

Зәр құрамындағы креатининді түрлі-түсті Яффе реакциясымен анықтау

(Поппера әдісімен)

Жұмыс принципі: Креатинин пикрин қышқылымен қосылысып сілтілі ортада қоңыр-қызыл түсті комплекс түзеді. Бұл түс креатинин мөлшеріне тәуелді.

Қан сары суындағы креатин мөлшерін анықтау.

Пробиркада 2мл қан сары суын 6 мл қаныққан түссіз пикрин қышқылымен араластырады. 5 минуттан соң пробирканы 15-20 сек. қайнап тұрған сулы моншаға қоямыз, содан соң пробиркадағы сұйықтықты сүземіз. Үш пробирка алып, оның ішіне төмендегі келтірілген реактивтерді қосамыз.

Р еактивтер Пробиркалар	1 тәжірибе	2 бақылау	3 стандарт
Фильтрат Креатининнің стандарт сұйықтығы (1мг) Пикрин қышқылының қаңыққан сұйықтығы 10% NаОН ерітіндісі Дистилденген су	4 мл — — 0,2мл 10 мл-ге дейін	— — 3 мл 0,2мл 10 мл-ге дейін	— 1 мл 3 мл 0,2 мл 10 мл-ге дейін

---

10мин. соң пробиркадағы сұйықтықтарды колориметрде (ФЭК-те) бақылау сынамасына қарсы жасыл светофильтрде тығыздығын өлшейміз.

Есептеу:

Е_х х 1мг

Х= мг

Е_ст

Х- қан сары суындағы креатиннің мөлшері мг

Е_х - тәжірибелік сынама көрсеткіші;

Е_ст- стандарт сынама көрсеткіші;

1мг- стандарт әдісіндегі креатиннің мөлшері

Қалыпты жағдайда қан сары суындағы креатинин мөлшері 0,5-1,0мг.

2) Зәр құрамындағы креатининді анықтау. Үш 100мл колбаға келесі реактивтерді аламыз:

Р еактивтер Колбалар	1 тәжірибе	2 бақылау	3 стандарт
Зәр Креатининнің стандарт сұйықтығы (100мг) Пикрин қышқылының қаңыққан сұйықтығы 10% NаОН ерітіндісі Дистилденген су	0,5 мл — 3 мл 0,2мл 100 мл-ге дейін	— — 3 мл 0,2мл 100 мл-ге дейін	— 0,5 мл 3 мл 0,2 мл 100 мл-ге дейін

Жасыл светофильтрлі колориметрде (ФЭК-те) тығыздығын бақылау сынамасына қарсы өлшейміз.

ЕСЕПТЕУ:
С_ст х Е_х х а 0,5 х Е_х х а Е_х х а

Х= = =

Е_ст х в х 1000 Е_ст х 0,5 х1000 Е_ст х 1000
Х- креатининніңзәрдегі тәуліктік мөлшері гр.

С_ст- креатинин стандарт сұйықтығындағы- мөлшері 0,5мг

а- зәрдің тәуліктік саны мл: в- анықтауға алынған зәрдің мөлшері мл

Е_х- тәжірибелік сынама көрсеткіші

Е_ст- стандарт сынама көрсеткіші

а - зәрдің тәуліктік мөлшері мл-де

в - анықтауға алынған зәрдің мөлшері

1000-гр есептеу коэффициентті

Қалыпты жағдайдағы креатининніңзәрдегі тәуліктік мөлшері 0,5-2,0 г.
Қан сары суындағы және несептегі креатин деңгейін Креатинин КТ “ДДС” реагенттер жиынтығымен анықтау.
Тәсілдің принципі

Бұл тәсіл Яффе реакциясына негізделген. Креатинин сілтілік ортада пикрин қышқылымен әрекеттесуі нәтижесінде боялған қосынды түзіледі. Қосындының түсінің интенсивтілігі креатининнің концентрациясына тура пропорциональды.

Қалыпты жағдайда қан сары суындағы креатининнің мөлшері - 44-124 мкм/л, зәрде 7,1-17,7 мм/тәулік.

---

Анықтау әдісі.

Реакцияға керекті ерітінділерді 1 және 2 кесте бойынша өлшеп аламыз. Таблица 1

Ерітінділер	Тәжірибелік сынама	Калибрлік сынама	Бақылау (бос) сынама
Қан сары суы Дистилденген су Калибратор Реагент 3	0,5 1,0 - 0,5	- 0,5 0,25 0,25	- 0,75 - 0,25
Сынамаларды араластырамыз. Тәжірибелік сынаманы 3-5 минуттан соң 900 g центрифугирлейміз 5-7 мин. аралығында
Супернатант	1,0	-	-
Реагент 1	0,5	0,5	0,5
Реагент 2	0,5	0,5	0,5

Сынамаларды араластырып +18-25С бөлме температурасында 20 мин инкубирлейміз де 500 нм жиілікте ФЭК-те тәжірибелік сынаманы калибрлік сынамаға қарсы қойып оптикалық тығыздығын анықтаймыз.
Несептегі креатининді анықтау.

Таблица 2

Ерітінділер	Тәжірибелік сынама	Калибрлік сынама	Бақылау (бос) сынама
Сұйытылған несеп Дистильденген су Калибратор Реагент 3 Реагент 1 Реагент 2	0,5 0,25 - 0,25 0,5 0,5	- 0,5 0,25 0,25 0,5 0,5	- 0,75 - 0,25 0,5 0,5

Сынамалардыараластырып +18-25Сбөлметемпературасында 20 минбойыинкубирлейміздеФЭК-тетәжірибелікжәнекалибрліксынаманыңоптикалықтығыздығынанықтаймыз.

Қан сары суындағы креатинин деңгейін мына формуламен есептейміз:

Е

С



х 177
_оп

Е_кал

---

С - зерттелетін сынамадағы креатининнің концентрациясы мкмоль/л

Е_оп - тәжірибелік сынама тығыздығы

Е_кал - калибрлік сынаманың тығыздығы

177 - калибратордағы креатининнің деңгейі.

Несептегі креатинин деңгейін мына формуламен анықтаймыз:



С





Е
х 177
_опх Vx 50

Е_кал x 1000
С - зерттелетін сынамадағы креатининнің концентрациясы мМ/тәулік

Е_оп - тәжірибелік сынама тығыздығы

Е_кал - калибрлік сынаманың тығыздығы

50 - несептің сұйылту коэффициенті

V - бір тәуліктегі несеп мөлшері

1000 - мкмоль-ді ммоль-ге ауыстыру коэффициенті

177 - калибратордағы креатининнің мөлшері мкмоль/л.
Тест бақылау
1. Серотонин түзіледі:

1. 
   гистидиннен
   
2. 
   аланиннен
   
3. 
   тирозиннен
   
4. 
   триптофаннан
   
5. 
   аспарагин қышқылынан
   

2. Гистаминнің физиологиялық әсері:

1. 
   қан тамырларын кеңейтеді
   
2. 
   қан тамырларын тарылтады
   
3. 
   тұз қышқылының секрециясын күшейтеді
   
4. 
   артериалық қысымды төмендетеді
   
5. 
   коллапс пайда болады
   

3. Трансаминазаның коферменті:

1. 
   НАД
   
2. 
   НАДФ
   
3. 
   ТГФК
   
4. 
   фосфопиридоксаль
   
5. 
   тиаминдифосфат
   

4. Креатин түзілуіне жұмсалады:

1. 
   глицин, аргинин, цистин
   
2. 
   аргинин, метионин, аланин
   
3. 
   метионин, глицин, орнитин
   
4. 
   глицин, аргинин, метионин
   
5. 
   аланин, орнитин, цистин
   

5. Креатинфосфат:

1. 
   ферменттерді активтендіреді
   
2. 
   ГТФ-ты ресинтездейді
   
3. 
   бауырда АТФ-ты ресинтездейді
   
4. 
   бұлшық етте АТФ-ты ресинтездейді
   
5. 
   нуклеотидтердің түзілуіне қатысады.
   

6. Амин қышқылдары анаболикалық реакцияларға пайдаланылған мына жолмен ыдырайды:

1. 
   карбоксилдену
   
2. 
   дегидротациялану
   
3. 
   гидролиздену
   
4. 
   дезаминдену
   
5. 
   метилдену
   

7. Дезаминдену қайтымды реакция:

1. 
   ми тканінде активті өтеді
   
2. 
   АТФ көмегімен активті өтеді
   
3. 
   амидтерді әртүрлі процестерді қолдану формасы
   
4. 
   аммиактың транспортты формасын түзуге қатысады
   
5. 
   тұрақты қосылыстар түзуге жүреді
   

8. Креатиннің синтезі жүреді:

1. 
   бүйректе
   
2. 
   талақта
   
3. 
   ішек қабырғасында
   
4. 
   бауырда
   
5. 
   бұлшық етте
   

9. Белокалмасуыныңсоңғыөнімдерінежатады:

---