Файл: 2022 жыл растыран Анарбек Ж. Т.docx

Сұрақ 1: Шыны ыдыстың ішіндегі ауаны сорыпалғаннан кейін, электр қоңырауының дыбысы естілеме? Өз жауабыңызды түсіндіріңіз.____________________________________________________________________________________________________________________________________________
16-тапсырма. Заттың массасын өлшеу

12(а, ә)-суретінде көрсетілгендей А және В заттарының массасын таразыға қойып өлшеді. В затын А заты тұрған сауытқа салғанда, нәтижесінде С заты пайда болды. В заты ішіндеболған бос сауыттық айтып таразыға қойды.


12-сурет – Заттардың массасын өлшеу
Сұрақ 1: 12, а-суретінде таразы 110 г массаны көрсетті. 12, ә-суретіндегі таразы қандай массаны көрсетеді?

А. 110 г-нан артық

В. 110 г.

С. 110 г-нан кем.

Өз таңдауыңызды түсіндіріңі

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
17-тапсырма. Қозғалыс


Сұрақ 1:

Жүгіріп келе жатқан адам сүрініп кетсе, өзінің қозғалыс бағытында, ал аяғы тайғанап кетсе, өзінің қозғалыс бағытына қарама-қарсы бағытта құлайтынын қалай түсіндіруге болады?

А. Жүгіріп келе жатқан адам сүрініп кеткенде, етпетінен құлайды, өйткені мұнда адамның аяқтары қозғалысын кенет тежейді де, денесі оның алдындағы қозғалыстағы күйін сақтайды.

В. Жүгіріп келе жатқан адам сүрініп кеткенде, шалқасынан құлайды, өйткені мұнда адамның аяқтары қозғалысын кенет тежейді де, денесі оның алдындағы қозғалыстағы күйін сақтайды.

С. Жүгіріп келе жатқан адам сүрініп кеткенде, жанына құлайды, өйткені мұнда адамның аяқтары қозғалысын кенет тежейді де, денесі оның алдындағы қозғалыстағы күйін сақтайды.
18-тапсырма. Түзусызықты қозғалыс

Түзусызықты қозғалып келе жатқан дене жылдамдығының модулі уақыт бойынша 13-суреттегі график түрінде берілген заң бойынша өзгереді.


13-сурет – Дене жылдамдығының модулі

14-суретте көрсетілген графиктердің қайсысы денеге әрекет ететін барлық күштердің теңәрекетті күші модулінің уақытқа тәуелділігін сипаттайды?

---

14-сурет – Күштердің теңәрекетті күші модулі

---

19-тапсырма. Арқан тартыс

Сұрақ 1.

Арқан тартқан кезде шамалары бойынша бірдей, бірақ бағыттары бойынша қарама-қарсы күштер пайда болады. Неліктен арқанды көбінесе бір жағына тартып алуға болады?


А. Арқан тартқан кезде адамның Жермен өзара әрекеттесу күшін (табанның Жер бетімен үйкеліс күшін) ескеру керек. Сондықтан жерді күштірек қысып басатын, ал бұдан үйкеліс күшін арттыратын адам арқанды өзіне тартыпалады.

В. Арқан тартқан кезде адамның салмағын ескеру керек. Сондықтан жерді көп салмағымен қысып басатын жақ арқанды өзіне тартып алады.

С. Арқан тартқан кезде адам саны не ескеру керек. Адам саны көп болса сол жақтың күші басым болғандықтан арқанды өзіне тартыпалады.
20-тапсырма. Электромагниттік толқындар.

Адамзат дүниесі гравитациялық өріс, радиоактивті сәулелер және электромагниттік сәулелер мұхитында өмір сүріп келеді. Әлемдік өркениеттің дамуы әр түрлі электр құралдарын, электрондық жабдықтарды кеңінен дүниеге әкелуде. Жоғары және аса жоғары кернеудегі электр жеткізу ауа желілері, радиохабар, теледидар, радиорелелік және серіктік байланыстар, радиолокациялық және навигациялық жүйелер, лазерлік маяктар, Wi-Fi, тұрмыстық микротолқындық пештер, мониторлар және т.б. жасанды электромагниттік өріс көздері табиғи электромагниттік фонға елеулі ықпал етуде.

Бұл адамдардың қызметі мен күнделікті тіршілігіне қолайлы жағдайлар туғызады, алайда олардың денсаулығына байқатпай зиян келтірмек.


Сұрақ 1. Ауа желілері арқылы электрді тасымалдағанда электромагнитті көрістер адамдар мен басқа тіршілік иелеріне қалай әсеретеді? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____


21-тапсырма. Электромагниттік толқындар.

Жоғары және аса жоғары кернеудегі электр жеткізу ауа желілері, радио және телеорталықтар, радиолокациялық қондырғылар өтетін ауқымды аумақта электромагниттік өріс кернеулігі екіден бес есеге дейін артты, ал бұл адамдар мен басқа тіршілік иелері үшін нақты қауіп төндіреді. Электр өрісi кернеулігінің адамдар үшін санитарлық шекті нормасы 1 кВ/м-ге тең. Жоғары кернеулі электр жеткізу жүйелерінде бұл шекті деңгей ондаған, тіпті жүздеген метр аралығына дейін ауытқиды. Арнайы жүргізілген зерттеулер алты күн бойы электр желісінің астында күніне 3 рет 15 мин-тан тұрғанның өзінде невралгиялық сипаттағы өзгерістерді, мидың жұмыс істеу қабілеттіліктерінің төмендеуін тудыратынын көрсетті. Жоғары кернеулі электр желісі бар аумақтардағы электр өрісiнің кернеулігі 1 метрге шаққанда бірнеше мың вольтқа жетуі мүмкін. Радио мен теледидардағы жоғары жиіліктегі (3 кГц-тен 300 ГГц-ке дейінгі) электромагниттік толкындардың адам ағзасына ықпалы оның тербеліс жиілігіне байланысты. Жиілік жоғары болғанда, яғни толқын ұзындығы қысқарақ болса, зиянды ықпалы күшейе түседі. Жоғары жиілікті ультрадыбыстар, интенсивтілігі жоғары лазерлік сәулелер адам миына көп әсер етеді. Бейбіт мақсаттарға пайдаланбаған жағдайларда мұндай психотропты карулардың әсерінен мидың қызметі өзгереді, ойлау, есте сақтау, өзін өзі ұстай алу қабілеттілігі төмендейді.

---

Осындай әсердің нәтижесінде адам ерік-жігерін жоғалтады.

Сұрақ 1.

Өз денсаулығына зиян келтірмеу үшін әрбір адам нені білуі тиіс?_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
22-тапсырма. Электромагниттік толқындар.

Электромагниттік өрістің адам денсаулығына әсері – ғылымның зерттеуге жататын міндеті. Технология мен электрондық құралдардың қарқынды даму жағдайындағы заманауи әлемде электромагниттік өрістің ықпалынан құтылу мүмкін емес. Адамдардың денсаулығына келтірілетін зиян мөлшерін шектеу үшін көптеген халықаралық стандарттар мен талаптар дайындалған және тұрмыстық техниканың барлығы дерлік осы талаптарды қанағаттандырады. Алайда шығарылатын сәуле тұрғысынан олар әлі де қауіп көзі болып табылады, сондықтан әр түрді бейнедисплейлік терминалдармен жұмыс жасау кезінде қарапайым ережелерді ескерген абзал.

Сұрақ 3 .

Электромагниттік өріс адамға қалай әсер етеді?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
23-тапсырма. Қозғалыс

Велосипедші 4 сағат бойы 18 км/с жылдамдықпен жүрді.


Сұрақ 1.

Жолды 0,5 сағатқа тезірек жүріп өту үшін, ол қозғалыс жылдамдығын қаншаға арттыруы керек

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сұрақ 2.

Жолды 20 км/с жылдамдықпен жүрсе, онда уақыт қалай өзгереді?

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
24-тапсырма. Қызу жұмыс

Петр өзінің ескі үйін жөндеп жатыр. Ол көлігінің жүк бөлігінде суы бар бөтелке, бірнеше шегелер мен ағаш кесінділерін қалдырып кетті. Көлік күннің астында 3 сағат тұрған соң, оның ішіндегі температура 40ºC-ге жетті.

Сұрақ 1.

Көліктің ішіндегі заттар қандай күйге ұшырайды?

Әрбір пайымдауда «Иә» немесе «Жоқ» жауаптарының бірін айналдыра сызыңыз

Көліктегі заттармен келесі жағдайлар болды ма?	Ия немесежоқ
Барлық заттардың температурасы бірдей болды	Иә / Жоқ
Біраз уақыттан кейін су қайнай бастады	Иә / Жоқ
Біраз уақыттан кейін шегелер ыстықтан қызара бастады	Иә / Жоқ

---

25-тапсырма. Қызу жұмыс

Петр өзіне температурасы 90ºC бір шыны кофе және бір шыны 5ºC мұздай минералды су құйды. Екі шыны мен сусындардың көлемдері бірдей. Петр отырған бөлменің температурасы болса 20ºC шамасында болған.

Сұрақ 1. Кофе мен минералдысудың температурасы 10 минут өткен соң кандай болуы ықтимал?

A. 70ºCжәне10ºC

B. 90ºC және 5ºC
C. 70ºC және 25ºC

D. 20ºC және20ºC
26-тапсырма. Жұлдыздар жарығы

Шолпан жұлдыздарға қарағанды ұнатады. Бірақ қалада тұрғандықтан, ол түнде көп жұлдыздарды көре алмайды. Алдыңғы жылы Шолпан ауылға барғанда, қалада көрінбеген көптеген жұлдыздарды көрді.


Сұрақ 1:

Неліктен ауылды жерде қалаға қарағанда көбірек жұлдыздарды көруге болады?

А. Қалада ай жарығырақ, сондықтан ол көптеген жұлдыздардың жарығын жауып тастайды.

В. Ауылды жерлерде қалаға қарағанда көбірек шаң-тозаң бөлшектері бар, сондықтан ол жарықты қамтып көрсетеді.

C. Қала жарығының молдығынан көптеген жұлдыздарды көру қиынға соғады.

D. Көлік және үйлерден жылу бөлінуіне себепті қаладағы ауа әлдеқайда жылылырақ.

Сұрақ 2:

Шолпан жарық емес жұлдыздарды бақылау үшін линзасы бар телескопты қолданады. Неліктен линзасы бар телескоптар жарық емес жұлдыздарды бақылауға мүмкіндік береді?

A. Линза үлкенірек болған сайын, ол көбірек жарық жинайды

B. Линза үлкенірек болған сайын, ол улкенірекұлғайтады

C.Үлкен линзалар молырақ аспан кеңістігін көруге мүмкіндік береді

D. Үлкен линзалар жұлдыздардағы күңгірт түстерін көруге мүмкіндік береді
27-тапсырма. Жарыс машинасының жылдамдығы

Төмендегі графикте, үш километрлік, өр және түсулерсіз, айналмалы тас жолда жарыс машинасының жылдамдығының қалай өзгергені көрсетілген.



Сұрақ 1:

Сөре сызығынан ең ұзын тура сызықтың басына дейінгі арақашықтық неге тең?

А. 0,5км

В. 1,5км

C. 2,3 км

D . 2,6 км

Сұрақ 2:

Екінші айналымда тас жолдың қай жерінде машинаның жылдамдығы ең аз болды?

А. Сөре сызығында

В. Шамамен 0,8 км белгісінде

С. Шамамен 1,3 кмбелгісінде

D. Шамамен тас жолдың ортасында

Сұрақ 3:

2,6 км және 2,8 км белгілері қойылған тас жолдағы машинаның жылдамдығы туралы не айтуға болады?

---