Файл: Почвоведение. Курс лекций.pdf

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 26.09.2020

Просмотров: 5299

Скачиваний: 17

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
background image

Эолавыя

 

адклады

 

знаходзяцца

 

ў

 

раёнах

 

пашырэння

 

водна

-

ледав

і

ковых

старажытнаалюв

і

яльных

 

і

 

азёрна

-

ледав

і

ковых

 

пяско

ў

Гэтыя

 

адклады

 

ў

тварыл

і

ся

 

ў

 

вын

і

ку

 

перапрацо

ў

к

і

 

ветрам

 

пясчаных

 

наноса

ў

Ад

 

і

ншых

 

яны

 

адрозн

і

ваюцца

 

касой

 

сла

і

стасцю

 

і

 

добрай

 

сортнасцю

Складаюць

 

разнастайныя

 

па

 

форме

 

ў

згорк

і

 

і

 

дзюны

Найбольш

 

распа

ў

сюджаны

 

эолавыя

 

адклады

 

на

 

по

ў

дн

і

 

рэспубл

і

к

і

.  

Балотныя

 

адклады

 

прадста

ў

лены

 

пераважна

 

торфам

У

 

залежнасц

і

 

ад

 

умо

ў

 

воднага

 

рэжыму

 

яны

 

падзяляюцца

 

на

 

нізінныя

нізінныя

 

засфагненыя

  (

пераход

-

ныя

і

 

вярховыя

 

тарфян

і

к

і

То

ў

шча

 

глеба

ў

тваральнай

 

пароды

 

можа

 

быць

 

генетычна

 

аднароднай

  (

аднач

-

ленная

 

будова

або

 

ў

ключаць

 

адклады

 

рознага

 

генез

і

су

 (

двух

-, 

трохчленная

 

будо

-

ва

). 

Для

 

тэрыторы

і

 

Беларус

і

 

вельм

і

 

характэрна

 

двухчленная

 

будова

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

Нярэдка

 

на

 

кантакце

 

покры

ў

най

 

і

 

подсц

і

льнай

 

парод

 

знаходзяцца

 

праслойк

і

 

або

 

грубага

 

пясчанага

 

матэрыялу

або

 

матэрыялу

 

больш

 

тонкага

 

складу

У

 

тым

 

выпадку

кал

і

 

праслойка

 

мае

 

магутнасць

 

больш

 

за

  30 

см

то

ў

шча

 

глеба

ў

тваральнай

 

пароды

 

вызначаецца

 

як

 

трохчленная

Разам

 

з

 

тым

 

глебавы

 

проф

і

ль

 

часта

 

бывае

 

неаднародным

 

па

 

грануламетрыч

-

ным

 

складзе

Гэта

 

звязана

 

як

 

з

 

працэсам

і

 

глеба

ў

тварэння

так

 

і

 

з

 

неаднароднасцю

 

грануламетрычнага

 

складу

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

Ад

 

характару

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

 

і

 

і

х

 

будовы

 

залежаць

 

х

і

м

і

чныя

ф

і

з

і

ка

-

х

і

м

і

чныя

 

і

 

водна

-

ф

і

з

і

чныя

 

ў

ласц

і

васц

і

 

глеба

ў

Ва

 

ў

мовах

 

Беларус

і

 

больш

 

багаты

 

м

і

нералаг

і

чны

 

саста

ў

 

маюць

 

пароды

як

і

я

 

сфарм

і

равал

і

ся

 

пад

 

уплывам

 

апошняга

 

паазерскага

 

зледзянення

Рэльеф

 

і

 

геамарфалогія

Значэнне

 

рэльефу

 

і

 

геамарфалог

іі

 

ў

 

фарм

і

раванн

і

 

глебавага

 

покрыва

 

Беларус

і

 

абумо

ў

лена

у

 

першую

 

чаргу

пераразмеркаваннем

 

атмасферных

 

ападка

ў

 

і

 

сонечнай

 

энерг

іі

 

па

 

паверхн

і

Дажджавая

 

і

 

снегавая

 

вада

сцякаючы

 

з

 

павышаных

 

элемента

ў

 

рэльефу

спрыяе

 

разв

і

ццю

 

эраз

і

йных

 

працэса

ў

 

на

 

сх

і

лах

Глебы

як

і

я

 

знаходзяцца

 

на

 

сх

і

лавых

 

землях

забяспечаны

 

в

і

льгаццю

 

прыбл

і

зна

 

на

  30  % 

менш

чым

 

глебы

 

ра

ў

н

і

нных

 

тэрыторый

З

 

другога

 

боку

у

 

адмо

ў

ных

 

элементах

 

рэльефу

 

вельм

і

 

часта

 

разв

і

ваюцца

 

працэсы

 

забалочвання

Сучасны

 

рэльеф

 

тэрыторы

і

 

Беларус

і

 

фарм

і

рава

ў

ся

 

на

 

працягу

 

до

ў

гага

 

часу

 

пад

 

сумесным

 

уздзеяннем

 

розных

 

геалаг

і

чных

 

працэса

ў

гало

ў

ным

 

з

 

як

і

х

 

з

'

я

ў

ляецца

 

дзейнасць

 

ледав

і

ко

ў

Паверхня

 

рэспубл

і

к

і

  –- 

гэта

 

пакатахвал

і

стая

 

ледав

і

кова

-

акумуляты

ў

ная

 

ра

ў

н

і

на

ускладнёная

 

с

і

стэмай

 

град

узгорка

ў

узвышша

ў

 

і

 

расчлянёная

 

дал

і

нам

і

 

рэк

Больш

 

за

 40 % 

плошчы

 

рэспубл

і

к

і

 

займаюць

 

н

і

з

і

ны

, 30 % 

прыпадае

 

на

 

долю

 

ў

звышаных

 

пагоркавых

 

раёна

ў

 

і

 

каля

 10 % 

на

 

платападобныя

 

ра

ў

н

і

ны

Абсалют

-

ныя

 

значэнн

і

 

вышын

і

 

ў

звышша

ў

 

вагаюцца

 

ад

 120–150 

до

 300–350 

м

 

пры

 

сярэдн

і

х

 

паказчыках

  180–200 

м

Ра

ў

н

і

ны

 

размяшчаюцца

 

на

 

вышынях

 

ад

  100 

да

  240 

м

 

над

 

узро

ў

нем

 

мора

У

 

табл

і

цы

  23.1 

паказаны

 

адносны

 

расклад

 

плошча

ў

 

вышынных

 

ступеня

ў

 

у

 

працэнтах

 

ад

 

агульнай

 

плошчы

 

Беларус

і

 


background image

Табліца

 23.1 

Расклад

 

плошчы

 

рэспубл

і

к

і

 

па

 

вышын

і

 

рэльефу

 

над

 

узро

ў

нем

 

мора

 

(

па

 

В

А

Дзяменцьеву

А

Х

Шкляру

В

Ф

Якушке

, 1959) 

Вышыня

м

 

Н

і

жэй

 

за

 100 

100—

125 

125—

150 

150—

175 

175—

200 

200—

250 

250—

300 

Да

 350 

 

Плошча

 

0,1 

 

6,7 

 

37,4 

 

28,9 

 

19,0 

 

6,7 

 

1,7 

 

0,1 

 

З

 

табл

і

цы

 

бачна

што

 

большая

 

частка

 

плошчы

 (85,3 %) 

прыпадае

 

на

 

долю

 

аб

-

салютных

 

вышынь

 

ад

 125 

да

 200 

м

Сярэдняя

 

вышыня

 

паверхн

і

 

Беларус

і

 

складае

 

160 

м

 

над

 

узро

ў

нем

 

мора

Для

 

тэрыторы

і

 

рэспубл

і

к

і

 

характэрны

 

наступныя

 

тыпы

 

рэльефу

створаныя

 

ў

 

вын

і

ку

 

дзейнасц

і

 

ледав

і

ко

ў

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковых

 

патока

ў

    

(

табл

. 22.2). 

Буйнаўзгорыста

-

градавы

 

марэнны

 

рэльеф

 

створаны

 

дзейнасцю

 

апошняга

  

вюрмскага

або

 

паазерскага

ледав

і

ка

 

ў

 

перыяд

 

верхняга

 

антрапагена

Ё

н

 

уя

ў

ляе

 

сабой

 

складанае

 

чаргаванне

 

крутасх

і

лавых

 

град

вало

ў

узгорка

ў

Узгорк

і

 

маюць

 

выпуклую

 

або

 

купалападобную

 

форму

Пераважаюць

 

абсалютныя

 

вышын

і

    15—

250 

м

адносныя

 

дасягаюць

 40, 

а

 

месцам

і

 90—100 

м

Стромкасць

 

сх

і

ла

ў

 

можа

 

да

-

сягаць

  20—30

о

Асобныя

 

групы

 

град

 

і

 

ў

згорка

ў

 

падзелены

 

лагчынам

і

забалочаным

і

 

пан

і

жэнням

і

азёрными

 

катлав

і

нам

і

 

або

 

прарэзаны

 

дал

і

нам

і

 

рэк

Эразійна

-

ўзгорыста

-

ўвалісты

 

марэнны

 

рэльеф

 

з

'

я

ў

ляецца

 

ў

тварэннем

 

со

-

жскага

 (

рыскага

ледав

і

ка

як

і

 

ме

ў

 

месца

 

ў

 

больш

 

ранн

і

 

перыяд

 (

сярэдн

і

 

антрапа

-

ген

). 

Формы

 

гэтага

 

рэльефу

 

нясуць

 

на

 

сабе

 

значныя

 

сляды

 

эраз

і

йна

-

дэнудацыйнай

 

перапрацо

ў

к

і

характарызуюцца

 

больш

 

пакатым

і

 

сх

і

лам

і

 

і

 

значнай

 

эраз

і

йнай

 

рас

-

члянёнасцю

Эраз

і

йныя

 

формы

 

выражаны

 

с

і

стэмай

 

рачных

 

дал

і

н

лагчын

 

сцёку

яро

ў

 

і

 

балак

Давол

і

 

часта

 

на

 

фоне

 

пакатахвал

і

стай

 

паверхн

і

 

вылучаюцца

 

буйныя

 

ў

згоркавыя

 

астанцы

 

першаснага

 

канцова

-

марэннага

 

рэльефу

Пераважаюць

 

абса

-

лютныя

 

вышын

і

 

ад

 140 

да

 210 

м

а

 

адносныя

 –- 

да

 20–30 

м

месцам

і

 50–70 

м

Плоскі

 

або

 

дробнаўзгорысты

 

рэльеф

 

марэнных

 (

марэнна

-

зандравых

 

раўнін

)

 

утвары

ў

ся

 

ў

 

зоне

 

пашырэння

 

паазерскага

 

і

 

асабл

і

ва

 

сожскага

 

ледав

і

ко

ў

 

на

 

ў

частках

 

адклада

ў

 

доннай

 

марэны

Паверхня

 

і

х

 

слаба

ў

згорыстая

перакрыта

 

вод

-

на

-

ледав

і

ковым

і

 

адкладам

і

Тэрыторыя

 

ў

 

той

 

ц

і

 

і

ншай

 

ступен

і

 

падзелена

 

дал

і

нам

і

 

рэк

лагчынам

і

 

сцёку

балкам

і

ярам

і

Г

і

псаметрычныя

 

адзнак

і

 

марэнна

-

зандравых

 

ра

ў

н

і

н

 

знаходзяцца

 

на

 

ў

зро

ў

н

і

 

ад

  120–130 

да

  180–200 

м

адносныя

 

вышын

і

  –- 

не

 

больш

 

за

 5–10 

м

Азёрна

-

ледавіковыя

 

раўніны

 

ў

тварыл

і

ся

 

па

 

кра

і

 

ледав

і

ка

 

на

 

месцы

 

прыледав

і

ковых

 

азёра

ў

Складзены

 

яны

 

добра

 

сартыраваным

 

сла

і

стым

 

матэрыя

-

лам

 

і

 

адрозн

і

ваюцца

 

амаль

 

плоск

і

м

 

рэльефам

Месцам

і

 

і

х

 

паверхня

 

ў

складнена

 

эолавым

і

 

ў

згоркам

і

буграм

і

дзюнам

і

Абсалютныя

 

вышын

і

 

складаюць

  130—150 

м


background image

 

Табліца

 23.2 

Тыпы

 

і

 

формы

 

рельефу

 

Беларус

і

 

Тыпы

 

рэльефу

 

Формы

 

рэльефу

 

Геамарфалаг

і

чныя

 

выдзелы

 

І

Буйна

і

 

сярэдня

ў

згорыста

-

градавы

 

Крутасх

і

лавыя

 

грады

узгорк

і

валы

лагчыны

 

сцёку

забалоча

-

ныя

 

пан

і

жэнн

і

азёрныя

 

катлав

і

ны

 

1.

 

Брасла

ў

ская

 

града

 

2.

 

Свянцянская

 

града

 

3.

 

Невельска

-

Гарадоцкае

 

ў

звышша

 

4.

 

В

і

цебскае

 

ў

звышша

 

5.

 

Лепельскае

 

ў

звышша

 

 

І

а

Эраз

і

йна

-

ў

згорыста

-

ў

вал

і

сты

 

марэнны

 

Грады

узгорк

і

камавыя

 

ў

згорк

і

озы

увалы

астанцы

лагчыны

 

сцёку

дэнудацыйныя

 

лагчыны

яры

 

1.

 

Ашмянскае

 

ў

звышша

 

2.

 

М

і

нскае

 

ў

звышша

 

3.

 

Аршанскае

 

ў

звышша

 

4.

 

Гродзенскае

 

ў

звышша

 

5.

 

Валкавыскае

 

ў

звышша

 

6.

 

Слон

і

мскае

 

ў

звышша

 

7.

 

Навагрудскае

 

ў

звышша

 

8.

 

Копыльскае

 

ў

звышша

 

ІІ

Плоск

і

 

або

 

дробна

ў

згорысты

 

рельеф

 

ма

-

рэнных

 (

марэнна

-

зандравых

ра

ў

н

і

н

 

 

Астанцы

 (

узгорк

і

грады

), 

лаг

-

чыны

 

сцёку

дэнудацыйныя

 

ба

-

розды

балк

і

яры

западз

і

ны

 

 

1.

 

Чашн

і

цкая

 

н

і

з

і

на

 

2.

 

Л

і

дская

 

ра

ў

н

і

на

 

3.

 

Ста

ў

бцо

ў

ская

 

ра

ў

н

і

на

 

4.

 

Клецкая

 

ра

ў

н

і

на

 

 

ІІІ

Плоск

і

 

або

 

слабахвал

і

сты

 

рэльеф

 

азёрна

-

ледав

і

ковых

 

ра

ў

н

і

н

 

Астанцы

 (

узгорк

і

грады

), 

камавыя

 

і

 

озавыя

 

ў

згорк

і

бугры

дзюны

азёрныя

 

катлав

і

ны

лагчыны

 

сцёку

 

1.   

Полацкая

 

н

і

з

і

на

 

2.   

Суражская

 

н

і

з

і

на

 

3. 

Лучоская

 

н

і

з

і

на

 

І

V. 

Пакатахвал

і

сты

 

рэльеф

 

водна

-

ледав

і

ковых

 

ра

ў

н

і

н

 

Астанцы

 

марэнных

 

узгорка

ў

камавыя

 

і

 

эолавыя

 

ў

згорк

і

 

і

 

бугры

озавыя

 

ў

згорк

і

дзюны

лагчыны

 

сцёку

яры

балк

і

 

1.

 

Нарачана

-

В

і

лейская

 

н

і

з

і

на

 

2.

 

Цэнтральнабярэз

і

нская

 

ра

ў

н

і

на

 

3.

 

Верхнебярэз

і

нская

 

ра

ў

н

і

на

 

4.

 

Сярэднянёманская

 

н

і

з

і

на

 

5.

 

Верхнянёманская

 

н

і

з

і

на

 

6.

 

Баранав

і

цкая

 

ра

ў

н

і

на

 

7.

 

Прыбужская

 

ра

ў

н

і

на

 

8.

 

Аршанска

-

Маг

і

лё

ў

скае

 

плато

 

V. 

Ра

ў

н

і

нна

-

слабахвал

і

сты

 

рэльеф

 

старажытна

-

алюв

і

яльных

 

ра

ў

н

і

н

 

Н

і

зк

і

я

 

грады

, “

астравы

” 

па

ў

размытай

 

рыскай

 

марэны

эолавыя

 

бугры

дзюны

лагчы

-

ны

 

сцёку

 

1.

 

Прыдняпро

ў

ская

 

н

і

з

і

на

 

2.

 

Палеская

 

н

і

з

і

на

 

VI. 

Поймы

 

Грывы

лагчыны

прырэчышча

-

выя

 

валы

старыцы

эолавыя

 

бугры

дзюны

 

 

 


background image

Алювіяльна

-

зандравыя

 

раўніны

 

ў

твораны

 

водна

-

ледав

і

ковым

і

 

патокам

і

 

на

 

перыферы

і

 

ледав

і

ковых

 (

марэнных

утварэння

ў

а

 

затым

 

перапрацаваны

 

ў

 

працэсе

 

фарм

і

равання

 

рачных

 

дал

і

н

Гэты

 

тып

 

рэльефу

 

характарызуецца

 

згладжанасцю

 

і

 

слабай

 

расчлянёнасцю

Сярэдняя

 

глыб

і

ня

 

расчлянення

 

не

 

больш

 

за

  5 

м

У

 

най

-

больш

 

пан

і

жаных

 

месцах

 

размяшчаюцца

 

балоты

нярэдк

і

 

азёры

як

і

я

 

зарастаюць

Абсалютныя

 

адзнак

і

 

паверхн

і

як

 

прав

і

ла

не

 

перавышаюць

 140 

м

Поймы

 – 

гэта

 

частк

і

 

рачных

 

дал

і

н

як

і

я

 

затапляюцца

 

ў

 

час

 

паводк

і

У

 

межах

 

поймы

 

вылучаюцца

 

наступныя

 

зоны

 

асадкаадкладання

прырэчышчавая

  –- 

самая

 

высокая

складзеная

 

буйным

 

алюв

і

ем

цэнтральная

 

–- 

больш

 

н

і

зкая

складзеная

 

болей

 

сартыраваным

 

алюв

і

ем

прытэрасная

 –- 

найбольш

 

пан

і

жаная

 

забалочаная

складзеная

 

і

л

і

стым

 

матэрыялам

У

 

зоне

 

распа

ў

сюджвання

 

буйна

ў

згорыстага

 

канцова

-

марэннага

 

рэльефу

         

(

І

 

тып

), 

утворанага

 

апошн

і

м

 

(

паазерск

і

м

ледав

і

ком

рачныя

 

дал

і

ны

 

адрозн

і

ваюцца

 

адноснай

 

маладосцю

таму

 

поймы

 

менш

 

выразныя

вузк

і

я

 

або

 

зус

і

м

 

адсутн

і

чаюць

Больш

 

старада

ў

н

і

я

 

рачныя

 

дал

і

ны

як

і

я

 

дасягнул

і

 

проф

і

лю

 

ра

ў

наваг

і

  (

па

ў

днёвая

 

і

 

цэнтральная

 

частк

і

 

Беларус

і

), 

маюць

 

шырыню

 

поймы

 

ад

 

2—8 

да

 15 

км

а

 

месцам

і

     20—30 

км

Так

і

м

 

чынам

неабходна

 

адзначыць

што

 

рэльеф

 

і

 

геамарфалог

і

я

 

Беларус

і

 

складаныя

 

і

 

разнастайныя

Уплы

ў

 

рэльефу

 

на

 

глеба

ў

тварэнне

 

найбольш

 

выразны

 

ў

 

па

ў

ночнай

 

частцы

 

Беларус

і

Тут

 

больш

 

рэзка

 

прая

ў

ляецца

 

эроз

і

я

 

глеба

ў

часта

 

змяняецца

 

грануламетрычны

 

склад

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

 –- 

ад

 

храшчавата

-

валунных

 

пяско

ў

 

на

 

ў

звышшах

 

да

 

азёрна

-

ледав

і

ковых

 

сугл

і

нка

ў

 

і

 

гл

і

н

 

на

 

пан

і

жэннях

З

 

рэльефам

 

звязана

 

разв

і

ццё

 

глеба

ў

 

і

 

і

х

 

змена

 

на

 

тэрыторы

і

 

розных

 

ф

і

з

і

ка

-

геаграф

і

чных

 

раёна

ў

 

рэспубл

і

к

і

 

К

 

л

 

і

 

м

 

а

 

т

Кл

і

мат

 

з

'

я

ў

ляецца

 

адным

 

з

 

найбольш

 

важных

 

фактара

ў

 

глеба

ў

тварэння

Тэрыторыя

 

Беларус

і

 

размяшчаецца

 

ва

 

ў

мерана

 

цёплай

 

і

 

в

і

льготнай

 

зоне

На

 

кл

і

мат

 

рэспубл

і

к

і

 

значны

 

ў

плы

ў

 

роб

і

ць

 

Атлантычны

 

ак

і

ян

Паветраныя

 

масы

як

і

я

 

распа

ў

сюджваюцца

 

з

 

захаду

прыносяць

 

летам

 

пахмурнае

 

і

 

дажджл

і

вае

 

надвор

'

е

а

 

з

і

мой

 –- 

значнае

 

пацяпленне

 

і

 

адл

і

гу

Па

ў

ночныя

 

вятры

 

перамяшчаюць

 

на

 

тэрыторыю

 

рэспубл

і

к

і

 

халоднае

 

арктычнае

 

паветра

 

і

 

абумо

ў

л

і

ваюць

 

яснае

 

надвор

'

е

Летам

 

пераважаюць

 

вятры

 

з

 

Атлантык

і

як

і

я

 

пры

-

носяць

 

в

і

льгаць

спрыяюць

 

пан

і

жэнню

 

тэмпературы

 

нагрэтай

 

глебы

Уплы

ў

 

ак

і

яна

 

слабей

 

пры

 

руху

 

на

 

ў

сход

Ва

 

ў

сходн

і

х

 

раёнах

 

узмацняецца

 

ў

плы

ў

 

унутрыматэры

-

ковых

 

паветраных

 

мас

 

і

 

ў

зрастае

 

кантынентальнасць

 

кл

і

мату

Ва

 

ў

сходн

і

х

 

раёнах

у

 

пара

ў

нанн

і

 

з

 

заходн

і

м

і

надвор

'

е

 

летам

 

больш

 

гарачае

з

і

мой

 

больш

 

марознае

а

 

вясной

 

і

 

восенню

 

вышэй

 

магчымасць

 

замаразка

ў

Па

 

сярэднегадавой

 

колькасц

і

 

ападка

ў

  (540—700 

мм

Беларусь

 

належыць

 

да

 

зоны

 

дастатковага

 

ў

в

і

льгатнення

і

 

тольк

і

 

па

ў

днёвая

 

і

 

па

ў

днёва

-

ў

сходняя

 

частк

і

 

яе

 

належаць

 

да

 

зоны

 

ня

ў

стойл

і

вага

 

ў

в

і

льгатнення

Найбольшая

 

гадавая

 

сума

 

ападка

ў

 

(700 

мм

прыпадае

 

на

 

Навагрудскае

 

ў

звышша

больш

 

за

 650 

мм

 

выпадае

 

ў

 

межах

 

Слон

і

мскага

М

і

нскага

 

і

 

В

і

цебскага

 

ў

звышша

ў

а

 

таксама

 

на

 

Аршанска

-

Маг

і

лё

ў

ск

і

м

 

плато

У

 

межах

 

Полацкай

Нёманскай

 

і

 

Палескай

 

н

і

з

і

н

 

выпадае

 

менш

 


background image

за

 600 

мм

 

ападка

ў

Каля

 70  % 

гадавой

 

сумы

 

ападка

ў

 

прыпадае

 

на

 

цёплы

 

перыяд

Вясной

 

і

 

восенню

 

глеба

 

звычайна

 

насычана

 

вадой

У

 

гэты

 

час

 

ператварэнне

 

арган

і

чных

 

рэштка

ў

 

адбываецца

 

ва

 

ў

в

і

льготненых

 

умовах

што

 

спрыяе

 

ў

тварэнню

 

рухомых

 

гумусавых

 

к

і

слот

У

 

перыяд

 

з

 

мая

 

па

 

жн

і

вень

 

в

і

льгац

і

 

часта

 

выпарваецца

 

больш

чым

 

выпадае

 

ападка

ў

У

 

так

і

х

 

умовах

 

наз

і

раецца

 

ў

зыходны

 

рух

 

вады

што

 

спрыяе

 

перамяшчэн

-

ню

 

розных

 

м

і

неральных

 

рэчыва

ў

 

у

 

верхн

і

я

 

гарызонты

 

глебы

 

з

 

н

і

жэйшых

Неабходна

 

адзначыць

што

 

ў

 

перыяд

 

акты

ў

най

 

вегетацы

і

 

расл

і

н

 

пры

 

тэмпера

-

туры

 

вышэй

 

за

 10 

о

С

 

выпадае

 

ў

 

сярэдн

і

м

 

ад

 300 

да

 400 

мм

 

ападка

ў

Сярэднегадавая

 

тэмпература

 

паветра

 

ў

 

межах

 

тэрыторы

і

 

рэспубл

і

к

і

 

паступова

 

пан

і

жаецца

 

пры

 

руху

 

з

 

па

ў

днёвага

 

захаду

 

на

 

па

ў

ночны

 

ў

сход

 

і

 

вагаецца

 

ад

 7,3 

о

С

 

у

 

Брэсцкай

 

вобласц

і

 

да

 4,4 

о

С

 

у

 

В

і

цебскай

Колькасць

 

дзён

 

з

 

тэмпературай

 

паветра

 

вышэй

 

за

 0

о

 

складае

 220—260. 

Агульная

 

працягласць

 

вегетацыйнага

 

перыяду

 

ва

-

гаецца

 

ад

  190 

да

  205 

дзён

На

 

па

ў

днёвым

 

захадзе

 

ён

 

заканчваецца

 

ў

 

канцы

 

кастрычн

і

ка

а

 

на

 

па

ў

ночным

 

усходзе

 –- 

у

 

сярэдз

і

не

 

кастрычн

і

ка

Сума

 

тэмператур

 

паветра

 

вышэй

 

за

  0

о

 

складае

  2  400—3  100, 

вышэй

 

за

  5

о

  –-    

2 300—3 000,   

вышэй

   

за

   10

о

 –- 2 000—2 700,   

вышэй

   

за

   15

о

 –- 1 100—2 100. 

Г

і

дратэрм

і

чны

 

каэф

і

цыент

 

ув

і

льгатнення

 

на

 

тэрыторы

і

 

Беларус

і

 

неаднолькавы

 

і

 

вагаецца

 

ад

 1,0—1,2 

у

 

па

ў

днёвай

 

частцы

 

да

 1,5—1,7 –- 

у

 

па

ў

ночнай

З

і

ма

 

раней

 

пачынаецца

 

ва

 

ў

сходняй

 

частцы

 (9—12 

л

і

стапада

і

 

працягваецца

 

153—162 

дн

і

У

 

заходняй

 

частцы

 

яна

 

пачынаецца

 13—22 

л

і

стапада

 

і

 

працягваецца

 

130—150 

дзён

Самым

 

халодным

 

месяцам

 

з

'

я

ў

ляецца

 

студзень

Найбольш

 

высокая

 

тэмпература

  (–4 

о

С

у

 

гэтым

 

месяцы

 

наз

і

раецца

 

на

 

захадзе

 

Брэсцкага

 

Палесся

а

 

самая

 

н

і

зкая

 (

да

 –9

о

) –-  

ва

 

ў

сходняй

 

частцы

 

В

і

цебскай

 

вобласц

і

Пачатак

 

лета

 

вызначаецца

 

пераходам

 

тэмпературы

 

праз

 13

о

 

і

 

працягваецца

 

ва

 

ў

сходняй

 

частцы

 100—110, 

у

 

заходняй

 –- 105—119 

дзён

Лета

 

ў

 

Беларус

і

 

ў

мерана

 

цёплае

 

і

 

дастаткова

 

в

і

льготнае

Сярэднемесячныя

 

тэмпературы

 

вагаюцца

 

ў

 

межах

 

13—18

о

а

 

ў

 

сярэдз

і

не

 

лета

 

вылучаецца

 

найбольш

 

цёплы

 

перыяд

 

з

 

сярэднесутач

-

най

 

тэмпературай

 

вышэй

 

за

  15

о

Самым

 

цёплым

 

месяцам

 

з

'

я

ў

ляецца

 

л

і

пень

 

з

 

ся

-

рэдняй

 

тэмпературай

 

ад

 17

о

 

на

 

по

ў

начы

 

да

 19

о

 

у

 

Палесс

і

Па

 

тэрм

і

чных

 

рэсурсах

 

вегетацыйнага

 

перыяду

 

і

 

ступен

і

 

забеспячэння

 

яго

 

в

і

льгаццю

 

тэрыторыя

 

Беларус

і

 

падзелена

 

на

 3 

агракл

і

матычныя

 

вобласц

і

 (

рыс

….):  

І

   –- 

Па

ў

ночную

 

ў

мерана

 

цёплую

 

в

і

льготную

ІІ

  –- 

Цэнтральную

 

цёплую

 

ў

мерана

 

в

і

льготную

ІІІ

 –- 

Па

ў

днёвую

 

цёплую

 

ня

ў

стойл

і

ва

 

в

і

льготную

Кожная

 

з

 

вылучаных

 

агракл

і

матычных

 

абласцей

 

падзяляецца

 

паводле

 

ступен

і

 

кантынентальнасц

і

 

кл

і

мату

 

на

  2 

падвобласц

і

заходнюю

  –- 

менш

 

кантынен

-

тальную

 

і

 

ў

сходнюю

 –- 

больш

 

кантынентальную

За

 

паказчык

 

кантынентальнасц

і

 

кл

і

мату

 

прынята

 

колькасць

 

дзён

 

з

 

тэмпературай

 

паветра

 

ад

 +5 

да

 +15 

о

С

І

зал

і

н

і

я