ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.09.2020
Просмотров: 4879
Скачиваний: 17
Пры
гэтым
у
напрамку
глеба
ў
тваральных
працэса
ў
адбываюцца
карэнныя
зрух
і
ў
лепшы
бок
.
Наз
і
раюцца
змяненн
і
глебавага
проф
і
лю
,
аграх
і
м
і
чных
,
ф
і
з
і
ка
-
х
і
м
і
чных
і
водна
-
ф
і
з
і
чных
уласц
і
васцей
.
Характэрнай
адзнакай
акультурвання
з
'
я
ў
ляецца
накапленне
ў
верхн
і
м
гарызонце
гумусу
,
насычанага
асновам
і
і
па
ў
тарачным
і
акс
і
дам
і
,
а
таксама
зольных
элемента
ў
,
як
і
я
ў
твараюць
устойл
і
выя
злучэнн
і
.
У
залежнасц
і
ад
ступен
і
акультурвання
дзярнова
-
падзол
і
стыя
глебы
падзяля
-
юцца
на
слаба
-,
сярэдня
і
добраакультураныя
.
Проф
і
ль
дзярнова
-
падзол
і
стых
слабаакультураных
глеба
ў
складаецца
з
на
-
ступных
гарызонта
ў
:
А
вор
–-
А
2
або
А
2
В
1
–-
В
(
В
1
В
2
) –-
С
.
У
ворны
гарызонт
уцягнуты
А
о
,
А
1
і
часткова
А
2
або
А
2
В
1
.
Яго
магутнасць
складае
ад
20
да
25
см
.
Характэрна
нетрывалая
дробнакамякаватая
структура
або
бесструктурнасць
.
Магутнасць
падзол
і
стага
гарызонта
глеба
ў
на
лёсах
і
лёсапа
-
добных
сугл
і
нках
13—22
см
,
на
марэнных
адкладах
яна
скарачаецца
да
5—10
см
,
а
на
рыхлых
водна
-
ледав
і
ковых
і
старажытнаалюв
і
яльных
адкладах
падзол
і
сты
гарызонт
выя
ў
лены
вельм
і
слаба
.
К
і
слотнасць
ворнага
гарызонта
пан
і
жаецца
да
4,8—5,3
рН
у
КС
l (
супраць
3,0—4,2
у
цал
і
нным
стане
).
У
складзе
абменных
катыёна
ў
павышаецца
колькасць
Са
і
М
g
і
скарачаецца
доля
абменнага
вадароду
.
Ступень
насычанасц
і
асновам
і
–-
да
50—65 %,
а
колькасць
гумусу
ў
дзярнова
-
падзол
і
стых
слабаакультураных
глебах
складае
1,5—2,0 %,
на
больш
цяжк
і
х
марэнных
і
азёрна
-
ледав
і
ковых
адкладах
–- 2,2 %.
У
гарызонце
А
2
коль
-
касць
гумусу
,
м
і
неральных
акс
і
да
ў
і
рухомых
элемента
ў
жы
ў
лення
расл
і
н
рэзка
пан
і
жаецца
.
Дзярнова
-
падзол
і
стыя
сярэднеакультураныя
глебы
ў
большай
меры
адрозн
і
ваюцца
ад
цал
і
нных
па
знешн
і
х
адзнаках
і
ў
ласц
і
васцях
.
І
х
проф
і
ль
уклю
-
чае
гарызонты
А
вор
–- (
А
2
) –-
А
2
В
1
–-
В
(
В
1
,
В
2
) –-
С
.
Магутнасць
ворнага
слоя
знаходз
і
цца
ў
межах
25—30
см
.
Гарызонт
А
2
добра
выя
ў
лены
тольк
і
ў
проф
і
л
і
дзярнова
-
падзол
і
стых
глеба
ў
,
разв
і
тых
на
лёсах
і
лёсападобных
сугл
і
нках
(
магут
-
насць
6—12
см
),
а
на
марэнных
адкладах
ён
звычайна
выя
ў
лены
ў
выглядзе
асобных
плям
,
зацёка
ў
або
зус
і
м
адсутн
і
чае
.
У
стане
сярэдняй
ступен
і
акультуранасц
і
ворныя
гарызонты
дзярнова
-
падзол
і
стых
глеба
ў
маюць
камякава
-
тую
структуру
,
у
і
х
павял
і
чваецца
колькасць
абменных
асно
ў
.
З
гэтым
звязана
пан
і
жэнне
г
і
драл
і
тычнай
к
і
слотнасц
і
да
2—5
м
.
экв
/100
г
глебы
і
павел
і
чэнне
ступен
і
насычанасц
і
асновам
і
да
70—80 %;
ная
ў
насць
гумусу
– 2,0—3,0 %.
Дзярнова
-
падзол
і
стыя
добраакультураныя
глебы
по
ў
насцю
губляюць
харак
-
тэрную
для
і
х
цал
і
ннага
стану
дыферэнцыраваную
будову
проф
і
лю
.
Ё
н
складзены
з
гарызонта
ў
А
вор
–-
А
2
В
1
–-
В
–-
С
.
Падзол
і
сты
гарызонт
у
выглядзе
невял
і
к
і
х
лап
і
н
і
зацёка
ў
прысутн
і
чае
тольк
і
ў
глебах
,
як
і
я
разв
і
ваюцца
на
лёсах
і
лёсапа
-
добных
сугл
і
нках
.
Магутнасць
ворнага
гарызонта
складае
30—45
см
,
для
яго
ха
-
рактэрна
трывалая
дробнакамякаватая
або
зярн
і
ста
-
камякаватая
структура
.
Сту
-
пень
насычанасц
і
асновам
і
павял
і
чваецца
да
80—90 %,
к
і
слотнасць
перавышае
6,0,
а
колькасць
гумусу
–-
больш
за
3,0 %.
У
ворных
гарызонтах
добраакультура
-
най
глебы
наз
і
раецца
накапленне
і
л
і
стай
фракцы
і
.
Табл
і
ца
31
Пара
ў
нальная
характарыстыка
ворных
дзярнова
-
падзол
і
стых
эрадз
і
раваных
глеба
ў
Характарыстыка
ворнага
гарызонта
(
А
вор
)
Ступень
эрадз
і
раванасц
і
глеба
ў
Сярэднегадавы
змы
ў
глебы
,
т
/
га
Ступень
разбурэння
Колькасць
гуму
-
су
, %
Запасы
гуму
-
су
,
т
/
га
Шчыльнасць
,
г
/
см
3
Агульная
по
-
рыстасць
, %
Неэрадз
і
раваныя
(
вельм
і
слабаэрадз
і
-
раваныя
па
ў
напро
-
ф
і
льныя
на
сх
і
лах
са
стромкасцю
да
1
о
)
< 2,0
Захаваныя
цалкам
1,6
і
вышэй
50
і
вышэй
1,15+0,14
56,1
Слабаэрадз
і
раваныя
на
сх
і
лах
са
стромкасцю
1—3
о
2,1—5,0
Разбураныя
частко
-
ва
,
узворваецца
гарызонт
А
2
1,3+0,04
35—45
1,32+0,09
49,8
Сярэднеэрадз
і
рава
-
ныя
на
сх
і
лах
са
стромкас
-
цю
3—5
о
5,1—10,0
Разбураныя
цалкам
,
уз
-
ворваецца
гары
-
зонт
А
2
і
верхняя
час
-
тка
гары
-
зонта
В
1,0+0,03
20—30
1,43+0,08
44,1
Моцнаэрадз
і
раваныя
на
сх
і
лах
са
стромкас
-
цю
5—7
о
10,1—20,0
Разбураныя
цалкам
га
-
рызонты
Авор
і
А
2
.
Авор
утвораны
з
гары
-
зонта
В
0,7+0,02
10—15
1,50+0,11
39,6
Вельм
і
моцнаэрадз
і
-
раваныя
на
сх
і
лах
са
стромкасцю
больш
за
7
о
>20,0
Авор
утвораны
з
гары
-
зонта
В
і
подсц
і
льнай
пароды
0,6+0,02
<10
1,57+0,09
38,2
На
добраакультураных
глебах
рост
і
разв
і
ццё
расл
і
н
у
меншай
меры
за
-
лежаць
ад
неспрыяльных
умо
ў
надвор
'
я
.
На
гэтых
глебах
атрымл
і
ваюць
устойл
і
выя
ў
раджа
і
ў
с
і
х
сельскагаспадарчых
культур
,
у
тым
л
і
ку
і
патраба
-
вальных
да
ў
мо
ў
росту
.
У
адпаведнасц
і
з
прынятай
у
рэспубл
і
цы
клас
і
ф
і
кацыяй
(1990)
да
тыпу
дзярнова
-
падзол
і
стых
аднесены
таксама
глебы
,
як
і
я
знаходзяцца
ва
ў
мовах
кароткачасовага
зал
і
шняга
ў
в
і
льгатнення
.
Па
ная
ў
насц
і
ў
і
х
проф
і
л
і
адзнак
агляення
вылучаюцца
наступныя
падроды
:
аглееныя
ў
н
і
зе
,
кантактна
-
аглееныя
і
часова
зал
і
шне
ў
в
і
льготненыя
(
слабаглеяватыя
).
Дзярнова
-
падзолістыя
аглееныя
ўнізе
глебы
шырока
распа
ў
сюджаны
на
рыхлых
пясчаных
адкладах
з
адносна
бл
і
зк
і
м
узро
ў
нем
глебава
-
грунтавых
вода
ў
.
У
і
х
проф
і
л
і
на
глыб
і
н
і
1,5—2,0
м
прысутн
і
чае
аглеены
гарызонт
жа
ў
тавата
-
белага
,
белага
або
шэра
-
белага
колеру
.
На
сугл
і
н
і
стых
глеба
ў
тваральных
пародах
у
н
і
жняй
частцы
проф
і
лю
в
і
даць
адзнак
і
агляення
ў
выглядзе
палос
і
плям
блак
і
тнага
колеру
.
Яны
ў
тварыл
і
ся
з
-
за
замаруджа
-
най
ф
і
льтрацы
і
і
застою
паверхневай
атмасфернай
вады
ў
глебавай
то
ў
шчы
.
Дзярнова
-
падзолістыя
кантактна
-
аглееныя
глебы
звычайна
фарм
і
руюцца
на
двухчленных
адкладах
.
Сярод
гэтых
глеба
ў
найбольш
распа
ў
сюджаны
супясчаныя
і
пясчаныя
,
як
і
я
разв
і
ваюцца
на
водна
-
ледав
і
ковых
адкладах
і
падсц
і
лаюцца
сугл
і
н
і
стай
або
гл
і
н
і
стай
марэнай
.
На
кантакце
покры
ў
най
і
подсц
і
льнай
пароды
ў
вын
і
ку
застою
в
і
льгац
і
мае
мес
-
ца
асвятленне
н
і
жняй
частк
і
падзол
і
стага
гарызонта
і
ная
ў
насць
плям
агляен
-
ня
ў
верхн
і
м
сло
і
подсц
і
льнай
пароды
.
Дзярнова
-
падзолістыя
часова
залішне
ўвільготненыя
(
слаба
-
глеяватыя
)
глебы
разв
і
ваюцца
ва
ў
мовах
аслабленага
паверхневага
і
ў
нутрыглебавага
сцёку
.
Больш
распа
ў
сюджаны
на
глеба
ў
тваральных
пародах
сугл
і
н
і
стага
і
звязнасупясчанага
грануламетрычнага
складу
.
Адзнакам
і
ка
-
роткачасовага
ў
в
і
льгатнення
ў
гумусавым
гарызонце
з
'
я
ў
ляюцца
рэдк
і
я
пунктацы
і
марганцу
і
адз
і
нкавыя
ржавыя
плямы
другасна
ак
і
сленага
жалеза
.
Падзол
і
сты
гарызонт
мае
белаватае
адценне
.
У
і
люв
і
яльным
гарызонце
адзнакам
і
пера
ў
в
і
льгатнення
з
'
я
ў
ляюцца
белаватыя
,
шызавата
-
белаватыя
,
і
ржавыя
і
ржава
-
охрыстыя
плямы
.
Неабходна
адзначыць
,
што
кароткачасовае
пера
ў
в
і
льгатненне
разглед
-
жаных
глеба
ў
не
аказвае
негаты
ў
нага
ў
плыву
на
разв
і
ццё
большасц
і
сельска
-
гаспадарчых
культур
.
Гэтыя
глебы
з
'
я
ў
ляюцца
лепшым
і
сярод
дзярнова
-
падзол
і
стых
глеба
ў
лёгкага
грануламетрычнага
складу
.
У
асобныя
гады
на
сугл
і
н
і
стых
і
гл
і
н
і
стых
слабаглеяватых
глебах
магчыма
вымаканне
аз
і
мых
збожжавых
культур
.
Дзярнова
-
падзолістыя
забалочаныя
глебы
.
На
тэрыторы
і
кра
і
ны
гэты
тып
глеба
ў
ста
і
ць
на
друг
і
м
месцы
па
займальнай
плошчы
.
У
складзе
сель
-
скагаспадарчых
угоддзя
ў
і
х
удзельная
вага
складае
33,8 %,
а
на
ворыве
–-
36,5 % (
рыс
.).
Найбольшае
распа
ў
сюджанне
дзярнова
-
падзол
і
стыя
забалоча
-
ныя
глебы
атрымал
і
на
по
ў
начы
рэспубл
і
к
і
(
В
і
цебская
вобласць
),
дзе
яны
285
прадста
ў
лены
на
52,2 %
ворных
зямель
.
Менш
за
ў
сё
і
х
у
Гродзенскай
вобласц
і
(24,1 %).
Глебы
гэтага
тыпу
фарм
і
руюцца
ва
ў
мовах
працяглага
перыядычнага
пера
ў
в
і
льгатнення
або
грунтавым
і
водам
і
.
Больш
характэрны
для
тэрыторый
,
складзеных
лёсавым
і
,
лёсападобным
і
,
азёрна
-
ледав
і
ковым
і
,
водна
-
ледав
і
ковым
і
і
старажытнаалюв
і
яльным
і
адкладам
і
.
У
раёнах
пашырэння
канцова
-
марэнных
утварэння
ў
яны
сустракаюцца
радзей
і
прымеркаваны
да
ў
частка
ў
з
адносна
спакойным
рэльефам
.
Дзярнова
-
падзол
і
стыя
забалочаныя
глебы
ў
прыродным
стане
заняты
пе
-
раважна
лясным
і
насаджэнням
і
:
ельн
і
кам
і
чарн
і
чным
і
,
зеленамошным
і
;
саснякам
і
чарн
і
чным
і
,
да
ў
гамошным
і
і
вытворным
і
ад
і
х
бярозавым
і
і
ас
і
навым
і
лясам
і
.
Акрамя
лясо
ў
на
гэтых
глебах
разв
і
ваюцца
сухадольныя
луг
і
н
і
зкай
прадукцыйнасц
і
.
У
пара
ў
нанн
і
з
тыпам
дзярнова
-
падзол
і
стых
глеба
ў
яны
маюць
яшчэ
больш
высокую
к
і
слотнасць
,
вельм
і
слаба
забяспечаны
фосфарам
і
кал
і
ем
,
але
гумусу
змяшчаюць
больш
.
Гэтыя
глебы
адрозн
і
ваюцца
нездавальняючым
і
агравытворчым
і
ў
ласц
і
васцям
і
,
таму
што
вясной
і
восен
-
ню
звычайна
знаходзяцца
ў
стане
по
ў
нага
насычэння
в
і
льгаццю
.
Аз
і
мыя
збожжавыя
на
і
х
вымакаюць
,
а
ся
ў
ба
яравых
культур
значна
зацягваецца
.
Дзярнова
-
падзол
і
стыя
забалочаныя
глебы
паспяваюць
да
веснавых
палявых
работ
на
7–10
дзён
пазней
,
чым
а
ў
таморфныя
.
На
падтыпавым
узро
ў
н
і
клас
і
ф
і
кацы
і
дадзены
тып
падзяляецца
на
дзяр
-
нова
-
падзол
і
стыя
паверхнева
-
аглееныя
і
дзярнова
-
падзол
і
стыя
грунтова
-
аглееныя
.
Адначасова
вылучаюцца
два
падтыпы
гэтых
глеба
ў
пасля
правяд
-
зення
асушальнай
мел
і
ярацы
і
.
Па
ступен
і
выя
ў
ленасц
і
аглеенага
гарызонта
яны
падзелены
на
глеяватыя
і
глеевыя
.
Дзярнова
-
падзолістыя
паверхнева
-
аглееныя
глебы
фарм
і
руюцца
пера
-
важна
на
пародах
сугл
і
н
і
стага
і
гл
і
н
і
стага
грануламетрычнага
складу
,
як
і
я
больш
шырокае
распа
ў
сюджванне
атрымал
і
ў
па
ў
ночнай
і
цэнтральнай
част
-
ках
Беларус
і
.
Марфолага
-
генетычныя
асабл
і
васц
і
дзярнова
-
падзолістых
паверхнева
-
глеяватых
ворны
ў
глеба
ў
паказаны
на
рыс
.43.
Характэрным
і
адзнакам
і
глеба
ў
гэтага
падтыпу
з
'
я
ў
ляецца
к
і
слая
рэак
-
цыя
глебавага
проф
і
лю
,
вельм
і
значнае
абядненне
гарызонта
А
2
абменным
і
катыёнам
і
Са
і
Mg
і
аморфным
і
формам
і
Fe
2
O
3
i Al
2
O
3
.
Большую
выразнасць
,
чым
у
незабалочаных
глебах
,
мае
размеркаванне
і
лу
па
генетычных
гарызон
-
тах
.
Адбываецца
моцнае
абяз
і
льванне
падзол
і
стага
гарызонта
і
накапленне
і
л
і
стых
часц
і
нак
у
і
люв
і
яльнай
частцы
проф
і
лю
.
Колькасць
гумусу
ў
ворным
гарызонце
складае
каля
3 %.
Дзярнова
-
падзолістыя
паверхнева
-
глеевыя
глебы
ў
адрозненне
ад
па
-
верхнева
-
глеяватых
разв
і
ваюцца
амаль
пры
пастаянным
пера
ў
в
і
льгатненн
і
.
У
рэльефе
займаюць
дн
і
шчы
варонкападобных
западз
і
н
,
бяссцёкавыя
пан
і
жэнн
і