Файл: В атындаЫ араанды техникалы университеті коммерциялы емес акционерлік Оамы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 87
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жолдың ені 1512 мм – ден кем және 1548 мм – ден артық болмайды.
Тікелей учаскелерде Қос рельсті бастардың беті бірдей деңгейде болуы керек. Жолдардың тікелей учаскелерінде белгіленген нормаларға сәйкес бір рельсті төсемді екіншісінен 6 мм жоғары ұстауға жол беріледі.
Сыртқы рельсті матаның биіктігі 150 мм – ден аспауы керек. қажет болған жағдайда негізгі жолдың қисық учаскелерінде сыртқы рельсті матаның максималды тұруы 150 мм – ден асады.
Аса ірі және жауапты жасанды құрылыстардың тізбесі және оларды байқау тәртібі, сондай – ақ Деформацияланатын немесе күрделі инженерлік – геологиялық нысандағы жер төсемінің учаскелері қадағалаумен белгіленеді.
Жасанды құрылыстар өртке қарсы құралдармен жабдықталуы және қажетті нысандарда тексеруге арналған құралдары болуы тиіс.
Барлық көпірлер қолданыстағы есептеу нормалары негізінде жүк көтергіштігі бойынша жіктеледі.
Магистральдық теміржол желісіндегі жол мен құрылыстардың жай – күйін бақылау жол өлшеу вагондары мен арбалар, ақау вагондары, ақау автомотристері, ақау шығару арбалары, ақау жөніндегі зертханалар, көпірлік, тоннельдік, жолдық тексерулер, сынақтар, жөндеу – тексеру – сүңгуір станциялары қолданылуы тиіс.
2. Су өткізу құрылыстары
Темір жол көлігінің жасанды құрылыстары – темір жолдардың қиылыстарында әртүрлі кедергілер (өзендер, шатқалдар, басқа жолдар, құлау немесе көшкін қаупі бар учаскелер және т.б.) туралы салынатын құрылыстардың жиынтық атауы. Жасанды құрылыстарға көпірлер (оның ішінде виадуктар, эстакадалар, өтпелер), су өткізгіштер, Сүзгіш үйінділер, науалар, дюкерлер, туннельдер, тіреу қабырғалары, үйіндіге қарсы (туннель) галереялар, бөгеттер, барраждар, трансбордтар жатады. Суды өткізуге арналған құрылыстар (көпірлер, су өткізгіштер, сүзгі үйінділері, дюкерлер, науалар), теміржолдардың бекеттермен қиылыстарында немесе мерзімді Су ағындарында (өзендер, бұлақтар, құрлықтар, теңіз шығанақтары және т.б.) орналастырылады. Ең күрделі және кең таралған жасанды құрылымдар – көпірлер. Ірі өзендерді көпірлермен бір уақытта кесіп өту кезінде көпір өткелдері салынады. Үлкен су тосқауылдары арқылы көпірлер салу материалдық шығындарды талап етеді және мұқият жүргізілген зерттеулерден кейін ғана жүзеге асырылады. Кейде көпірлер жолды терең жыралардан, таулы шатқалдардан кесіп өткенде және тек су өткізу үшін ғана емес, сонымен қатар оны салу мүмкін болмаса немесе биік болғандықтан көпірге қарағанда қымбатырақ болса, үйіндінің орнына салынады. Мұндай көпірлер деп аталады. виадуктар. Әр түрлі деңгейдегі екі жолды кесіп өту кезінде жол өтпелері салынуда. Темір жолдарды қоршаған аумақтың үстінен өткізуге арналған, олардың астында бос орын қалдырып, едәуір ұзындықтағы құрылыстар деп аталады. эстакадалармен. Олар қалаларда, өнеркәсіптік кәсіпорындардың аумақтарында, үлкен көпірлерге жақындағанда, тік көлбеу таулардағы таулы жерлерде үйінділердің орнына тұрғызылады.
Темір жолдарда көпірлердің ең көп саны кіші өзендер арқылы салынады. Егер жасанды құрылыстардан өтуі керек су шығыны аз болса, онда көпірлер үйінді денесіне салынған су өткізгіш құбырлармен ауыстырылады. Бұл жағдайда жер жамылғысы үзілмейді, бұл жұмыс істеуге ыңғайлы, экономикалық нәтиже беріп, құрылыс мерзімін қысқартуы мүмкін. Су өткізгіш құбырлардың өлшемдері – Саңылаулар мен ұзындықтар сәйкесінше судың есептік ағынына және оның табанындағы үйіндінің еніне байланысты. Климаттық жағдайы қатал аудандарда саңылауды бітеп тастайтын мұздың пайда болу қаупіне байланысты құбырларды қолданудан жиі бас тартылады. Темір жолдарда техникалық – экономикалық артықшылықтарының арқасында құбырлар өте кең таралған жасанды құрылым болып табылады. Жаңа ғимараттарда құбырлар саны жасанды құрылыстардың жалпы санынан 70% немесе одан да көп болуы мүмкін. Көпір мен су өткізгіш арасындағы таңдау барлық жағдайда нұсқаларды техникалық – экономикалық салыстыру негізінде жасалады.
Сүзгі үйінділері, дюкерлер мен науалар Көпірлер мен су өткізгіштерге қарағанда әлдеқайда аз кездеседі. Сүзгі үйінділерінде әдеттегіден айырмашылығы судың өтуіне мүмкіндік беретін тас эскизі бар. Олар ағып жатқан судың шамалы мөлшерінде және тас эскизінің тұнбаға түсуіне әкелетін сазды немесе басқа шөгінділер болмаған кезде қолданылады. Дюкерлер шұңқырдың бір жағынан екінші жағына су жіберуге қызмет етеді және темір жолдардың жер төсемінің астындағы көлденең қысым учаскесі бар құбырлармен байланысқан екі ұңғыма болып табылады. Науалар – темір жол шпалдарының арасына салынған, жабық көлденең қимасы жоқ шағын су өткізу құрылыстары. Олар жағалаудың төмен биіктігіне байланысты немесе ол болмаған жағдайда, мысалы, теміржол станцияларында көпір немесе су өткізгішті салу мүмкін болмаған жағдайларда судың аз шығыны үшін қолданылады.
Туннельдер ең жауапты жасанды құрылымдардың қатарына жатады. Олар тау жоталарын, жеткілікті биік су айдындарын, төбелерді, көшкін аймақтарын, шөгінділерді, сондай – ақ жеткілікті күшті су кедергілерін (өзендер, теңіз шығанақтары және т.б.) еңсеру үшін салынуда. Соңғы жағдайда таңдау көпір мен туннель өткелдерінің нұсқаларын техникалық – экономикалық салыстыру негізінде жасалады.
Темір жолдардағы өте кең таралған және жауапты жасанды құрылымдар — тіреу қабырғалары немесе олардың ерекше жағдайы – тіректер немесе қарсы банкеттер. Тіреу қабырғасы – оның артындағы топырақ массивін құлатудан сақтайтын және постты қабылдайтын құрылым және осы массивке түсетін уақытша жүктемелер. Тіреу қабырғалары көлбеу жерлерде темір жолдар салу кезінде, ойықтар мен үйінділердің беткейлерінің тіктігін сақтау үшін, екі бөлек жолдың баурайында орналасу кезінде, қалалық магистральдар салу кезінде, су қоймаларының жағалауларын нығайту және оларды шайып кетуден қорғау үшін, таулы учаскелердегі темір жолдарды тас құлауынан қорғау үшін орнатылады. Көбінесе тірек қабырғалары үлкен жасанды құрылымның кешеніне кіреді, мысалы, туннель порталына өтпелі элемент ретінде қызмет етеді.
Жолдардағы жасанды құрылымдар туралы алғашқы ескертулер конға қатысты. Ежелгі Египетте, Ассирияда және Вавилонда жасанды құрылыстардың құрылысы үлкен ауқымға ие болды. Алайда, ол өте дамыған байланыс жолдары болған Ежелгі Римде шынайы гүлденуге жетті. Ежелгі Рим жолдарының желісінің ұзындығы шамамен 80 мың км болды, оның барысында көптеген жасанды құрылымдар орналасқан. Тек Римнің өзінде көптеген су құбырлары, туннельдер, науалар, тіреу қабырғалары және т. б. бар шамамен 300 км су құбырлары болды. Италия, Испания, Франция, Түркия аумақтарында орналасқан осындай ондаған құрылымдар біздің заманымызға дейін сақталған.
Жасанды құрылыстар теміржол көлігі мен теміржол желісінің даму перспективаларын ескере отырып жобаланады және салынады дұрыс жобаланған және салынған жасанды құрылыстар қоршаған орта мен экологиялық тепе – теңдікті сақтауды қамтамасыз етеді. Жобалау және салу. еліміздің өңірлері күрделі табиғи – климаттық жағдайларға байланысты үлкен қиындықтар туғызады. шарттар: қысқы кезеңнің ұзақтығы – 200 күн немесе одан да көп, температурасы – 50 "С – тан төмен, сейсмикалық және мәңгі мұз, кең батпақтар, мари және т. б.
2.1 Екі жолды желіде кесте және өткізу қабілеті
Теміржол желісінің өткізу қабілеттілігі – бұл белгіленген масса мен ұзындықтағы пойыздардың немесе пойыздардың максималды саны, оны осы желі бойынша уақыт бірлігінде (тәулік, сағат) техникалық жарақтандырумен, кестенің қабылданған түрімен және пасса – май пойыздарының берілген санымен өткізуге болады.
Жолаушылар қозғалысы үшін мамандандырылған желілердің өткізу қабілеті тәулігіне жолаушылар поездарында, қала маңындағы учаскелерде – поездарда 1 сағатта есептеледі.
Желінің тасымалдау қабілеті – бұл өткізу қабілеттілігі, локомотивтер, вагондар саны, электр энергиясымен, отынмен, кадрлармен және басқа ресурстармен қамтамасыз етілуі мүмкін тасымалдаудың максималды көлемі.
Өткізу және тасымалдау қабілеттерінің сәйкестігін тексеру үшін өткізу қабілетін анықтайтын қозғалыс мөлшері үшін қажетті вагон және локомотив парктерін, локомотив бригадаларының санын және т. б. есептеу қажет.
Қолма – қол ақша, жобалық және қажетті өткізу қабілеттілігі ұғымдарын ажыратыңыз.
Қолма – қол ақша – бұл желінің қолданыстағы техникалық жабдықталуы кезінде жүзеге асырылуы мүмкін өткізу қабілеті.
Қажеттілік – бұл жолаушылар мен жүк қозғалысының белгіленген мөлшерімен қамтамасыз етілуі керек, бағыт бойынша белгіленген резервпен қамтамасыз етілуі керек өткізу қабілеттілігі.
Жобалау – бұл техникалық жарақтандыру шарттары бойынша реконструктивтік шараларды жүзеге асыру кезінде қол жеткізуге болатын өткізу қабілеті.
Желінің өткізу қабілеті оның элементтері бойынша анықталады: аралықтар, станциялар, электрмен жабдықтау құрылғылары, пойыздардың қозғалысы бойынша байланыс құралдары, локомотив және вагон шаруашылығы құрылғылары және т. б.
Аталған техникалық құрылғылар бірыңғай кешенде жұмыс істейтіндіктен, олардың әрқайсысының өткізу қабілеттілігін есептеу қажет. Бүкіл желі үшін тиімді өткізу қабілеті ең аз болады.
Элементтердің өткізу қабілеттілігінде диспропорция болмауы керек. Шектеу элементі анықталған кезде оны техникалық қайта жарақтандыру немесе ұйымдастыру шараларын жүргізу (кесте түрін өзгерту, озық еңбек әдістерін енгізу және т.б.) есебінен күшейту мәселесі шешіледі.
Негізгі элементтердің өткізу қабілеттілігі диаграмма түрінде бейнеленген, онда элементтер көлденеңінен бейнеленген (аралықтар, станциялар, депо, электрмен жабдықтау құрылғылары), тігінен – әрқайсысының өткізу қабілеті.
Өткізу қабілеттілігінің диаграммасы бағыт бойынша өткізіп жіберуге болатын пойыздардың санын есептеу және өткізу қабілеттілігіндегі "тар" жерлерді анықтау үшін жасалады.
Тәуліктік қолма – қол өткізу қабілеті техникалық құралдарды ағымдағы күтіп ұстау және жөндеу жөніндегі жұмыстар үшін қозғалыстағы техникалық үзілістерді және олардың сенімділік коэффициентін ескере отырып айқындалады.
Есептеулер кезінде желіде тұрақты жұмысты қамтамасыз ету үшін 10 – 20% мөлшерінде резерв жобалануы керек.
Өткізу қабілеті бірдей техникалық жарақтандырылған учаскелердің бүкіл бойында анықталады.
Учаскенің аралықтары төсеу схемасына, пойыздардың жүру уақытына, станциялық және пойызаралық Интервалдардың шамаларына байланысты әр түрлі өткізу қабілеттілігіне ие болуы мүмкін.
Аралықтар бойынша учаскенің (желінің) өткізу қабілетін анықтау үшін ең аз өткізу қабілеті бар аралықты есепке алады. Мұндай аралықты шектеу деп атайды. Онда кесте кезеңі максималды болады.
Шектеу аралығы, әдетте, ең қиын кезеңмен сәйкес келеді, онда жұп және тақ бағыттардағы аралықтардың қосындысы ең үлкен болады.
2.2 Жер төсемі
Темір жолдың жер төсемі – жолдың жоғарғы құрылысына негіз болатын инженерлік топырақ құрылыстарының кешені. Жер төсемі рельс – шпал торынан, балласттан және жылжымалы құрамнан жүктемені қабылдайды, оны төмендегі табиғи топыраққа біркелкі таратады. Жер төсемінің негізгі құрылыстарына үйінділер, ойықтар, жартылай үйінділер, жартылай ойықтар, жартылай үйінділер – жартылай ойықтар және нөлдік жерлер жатады.
Жер төсемінің негізгі элементтері: негізгі алаң және беткейлер. Сондай – ақ, онымен тікелей байланысты құрылғылар: үйінділерде – бермалар, бойлық арықтар немесе резервтер (қорықтардан үйінді салу үшін топырақ алынады), ойықтарда – кюветтер, банкеттер және банкетке тыйым салынған арықтар (ойық кесіндісінен суды бұру үшін), кавальерлер, қуыс арықтар.
Үйіндінің биіктігі немесе ойықтың тереңдігі әдетте 1 – 2 – ден 25 – 30 метрге дейін. Қажет болса, бойлық профильдің үлкен жұмыс белгілері болса, үйінді жолдары виадуктармен ауыстырылады, ал ойықтардың орнына туннельдер орналастырылады. Жартылай үйінділер, жартылай үйінділер және жартылай үйінділер – жартылай үйінділер негізінен таулы аймақтарда қолданылады. Жартылай үйіндіде негізгі алаң толығымен үйінді топырақта, ал жартылай ойықта – табиғи топырақта орналасқан.
Үйінділердің бұл түрлерінің жердің беріктігі бірдей болмауына байланысты. екі рельсті жіптің астындағы кенеп, үйінді бөлігінің беткейлерінің тұрақтылығын қамтамасыз ету қиын. Сондықтан жер төсемінің бұл түрі ұсынылмайды. Жер төсемін су басқан кезде, өзендер мен су айдындарының бойында үйінділер салу кезінде (қысымдарда – тік беткейге іргелес тар учаскелерде), тік көлбеу тауларда, жартасты – құламалы құбылыстар, жауын – шашын, қар көшкіні болуы мүмкін аудандарда жер төсемінің қорғаныш құрылыстары мен нығайту құрылғылары болады.
Жер төсемі үлгілік немесе жеке жобалар бойынша салынады. Типтік жобалық шешімдер қарапайым инженерлік – геологиялық және топографиялық жағдайлары бар учаскелер үшін қабылданады, мұнда типтік құрылымдар үшін стандартты негізгі өлшемдері бар жер төсемін орнатуға болады. Жеке жобалар күрделі табиғи жағдайларда жер төсемін орнату үшін әзірленеді, олардың параметрлері инженерлік есептеулер бойынша анықталады.
Жер төсемін салуға арналған материалдар – бұл тасты немесе шөгінді массивтер түріндегі топырақтар (қазбалар үшін) және бұзылған құрылымның ірі түйіршікті, құмды және сазды топырақтары (үйінділер үшін). Топырақ төсемін салу кезінде үйінділер топырағының жеткілікті тығыздығын қамтамасыз ету үшін топырақтар міндетті түрде қабатты тығыздалады. Беріктіктің, тұрақтылықтың және әсер етуші факторлардың қолайсыз үйлесімімен жер жамылғысының деформациясы және оның ақаулары пайда болады.
Үйінді – бұл топырақтан жасалған сызықтық құрылым. Ол теміржол трассасында, әдетте рельефтің төмендеуінде, Көпірлер мен өткелдерге жақындағанда және жолдың жоғарғы құрылымын жер бетінен жоғары белгіленген жобалық белгілерге орналастыруды қамтамасыз етеді.