Файл: ІІ. Негізгі блім 1тарау. Бастауыш сыныпта сан есімді оыту дістемесі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.11.2023
Просмотров: 215
Скачиваний: 6
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
меңгеру біліктерін қалыптастыруға арналған тапсырмалармен жұмыс.
1- жаттығу. Мәтіннен зат есім және сан есімдерді тауып, бөлек жазыңдар. Туынды сөздердің жасалу жолдарын анықтаңдар.
Жайлауда
Кең көгалға жайыла қонған үлкең ауылдың оң жақ шеті өңшең ақ үйлер. Бұлар мал қотанынан, иіс-қоңыстан, мазасыздықтан әдейі қашып, шалқая қонған. Ауылдың екінші шеті мал иірілетін түсында отырған өңшең қоңыр үй. Бұл шетте жыртық, шоқпыт лашықтар, құрым қара қостар, кішкене күркелер бар. Қойшы шал, қозышы бала, түйеші, сауыншы, жылқышы да осы жақтан шығады.
Қазір үлкен ауылдың бұл шетіндегі қолы бос желең де, шүйке есіп, үршық иірген кексе қатын, кәрі кемпір де түгелімен ауылдың екінші жағына қүлақ асады. Тегіс алаңдап, ёолай жүгіргілері келеді де Тұрады. Олардың бәрін еліктіріп, қызықтырған - асқақ үн. Ол - ән. Ауыл үстінде шаңқай түсте, бұлтсыз аспанға шаншылып шырқалған әсем үн. Әйгерім әні.
(М.Әуезов)
Қосымша сұрақтар;
- Кексе, асқақ сөздерінің мағынасын түсіңдіріңдер;
- Әсем сөзіне антоним табыңдар;
- Әр сөйлемнен екпін Тұрін ажыратыңдар;
- Сөз таптарына қарай жіктеңдер.
2- жаттығу. Мәтіннен сан есімдерді анықтаңдар
Кедей Мұқаш
Мен таңқы мұрын, бадырақ көз, шүнақ қүлақтау, кірпі шаш, қыртыс маңдай, қара сұр жігітпін. Жасым отыз бесте. Әкем Тайбазар, өзім Мұқаш болғалы аузым асқа жарыған емес. Ес біле есікте жүрдім. Ә дегенде құнсыз, сараң, жаман Төлеубай дегеннің қозысын бақтым. Одан соң он беске келгенше Шаманбайдың қойын бақтым. Бақал Бадығүлдың жылқысын бақтым, солай көзім ашыла бастады. Қашаған жылқыны жалғыз ұстаймын. Асауды жалғыз үйретемін. Күзетке жалғыз барамын. Боранда асаумен, қараңғы ұзақ түнмен, үрымен алыспаған жылқышы жылқышы емес.
Қосымша сұрақтар:
- Мәтінді жалғастыр;
- Диалогтық мәтін құрастыр.
II. Оқушылардың назарын сөздердің мағыналарына аударып, оларды сол сипатына қарай топтай білуге баулу.
Тақтаға плакат ілінеді. Онда балаларға бұрыннан таныс қүстардың суреттері бейнеленген. Мұғалім оқушылардан жеке — жеке әр қүстың атын сүрап, оған сұрақ қойғызып байқайды. Мысалы:
- Қарлығаш. - Бұл не?
- Қарға. - Бұл не?
- Үш торғай - Бұл неше торғай ?
- Төрт жапалақ - Бұл неше жапалақ ?
Содан соң тақтадағы плакатты теріс қаратып іліп, балаларға қайта сұрақ қояды.
- Жаңағы көргендеріңнің ішінде үсті кара, тамағы мен бауыры
ақ құс не?
- Қарлығаш.
- Ал, қап-қара үлкен қүс ше?
- Қарға.
- Кішкентай көкшіл қүхты не дейміз?
- Торғай" '.
- Неше торғай бар
- Үш
- Неше жапалақ бар
Ары қарай осылай жалғаса береді.
- Демек, бұлардың бәрін бір сөзбен не деп айтайды екенбіз?
- Құстар деп атаймыз.
Ыдыстардың түрлері, оқу құралдары бейнеленген плакаттар да осы үлгіде танылады. Бұл жаттығуларды орындау барысында мұғалім мынадай нәтижеге жетуге ұмтылуы қажет.
I. Оқушылардың сөз мағыналарымен жұмыс істей білу дағдысын қалыптастыру. Жоғарыдағыдай үлгілік жаттығуларды орындау барысында олар қызметтері ұқсас заттарды атаған сөздердің мағынларына ой жіберері анық. Алдағы сабақтарда бұл жұмыс керісінше сөздер арқылы заттардың өзіе көз алдына елестеу жолымен жүргізеді.
II. Оқушылар бір заттың жеке өз атауы болатынын, сонымен бірге, өзіне үқсас басқа заттармен қосып ортақ сөзбен алатынын білгені дұрыс.
III. «Аулада» деп аталатын картина пайдалана отырып әңгіме өткізу.
Бұл жұмыстың мақсаты - оқушылардың алған түсінігін сөйлеу кезінде қолдана білуге баулу.
3- жаттығу Мәтіннен сан есімді табыңдар.
Ақан аппақ тістері ақсия күлді де, жұртқа қарап:
- Жарайды, бір-екі ауыз айтайын.
Жолдан шаршаңқырап келген Ақан теректен ойып жасаған домбырасымен әсем бір саздарды жеңіл қағып тартты да, «Маңмаңгерді» тербеп кетті. Жұрт бірінің-бірі қүлақтарына ғана сыбырласып:
- Мынау-өзінің Құлагеріне шығарған әні.
- Ой, атыңнан айналайын!
- Шіркін-ай, атты қалай теңдеп қояды!
- Өй, тыныш Тұр, ән тындайық, - десіп, керімсал, кербез әнді ұйып тыңдады. Ән аяқталғанда:
- Ой, шіркін-ай, қалай-қалай маң-маң басады!
- Желмаядай екен ғой жүрісі!
- Қалай қоңырлатады! - деп қошеметші жұр гуілдеп кетті.
Аясы кең көзімен Ақанның әр қимылын бағып, салалы етсіз ұзын саусақтарына тесіле қараған Анна Ивановнаның түсынан Шайынбек өлең сөзін, Қүлагер жайын түсіндіріп жатыр.
- Ән де, сөз де өзінікі ме? - деп Анна Иванова тілмашқа ақша бетін бүрды.
- Мұндағы әншілердің бәрі көбінесе өзі шығарған әндерін ортаға салады. Ақан - қазақтың ең үлкен композиторы.
Бұл мәтінмен қатар оқушыларға Ақан серінің суреті салынған портрет көрсетіледі.
Суреттің мазмұны оқушыларға таныс болуы керек: Кәдімгі аула. Бір бала құм үстінде машинасына (ойыншық) құм тиеп жатыр. Оның жанында кішкента күректерін ұстап екі жолдасы тұр. Артқы жақта екі қыз бала доп ойнап жүр.
Мұғалім оқушылардың қатысуымен суреттегі балаларға ат қояды: Мұрат, Сәрсен, Қали, Ләйла, Жазира. Содан соң мұғалім оқушыларға сұрақ қоя отырып, сурет мазмұнын айқындайды:
- Машинамен ойнап жүрген кім?
- Машинамен Мұрат ойнап жүр.
- Ал оның достары кім?
- Сәрсен, Қали
- Оның неше досы бар
- Екі
- Қали не ұстап Тұр?
- Қали күрек ұстап Тұр.
- Ләйла мен Жазира не істеп жүр?
- Ләйла мен Жазира доп ойнап жүр, т.б.
Осындай сұрақ-жауап әдісімен суреттің мазмұны белгілі болған соң, мұғалім оқушылардың түсінігін өз беттерінше айтып беруін сүрау қажет. Әңгіме барысында балалар мен олардың қолындағы заттарға қатысты қандай сұрақтар қойылатыны да тексеріледі.
Дәптермен жұмыс
17 – жаттығу. Терме диктанты
- Мәтінді оқу.
- Сан есімдерді теріп жазып, оларға сұрақ қойу.
- Сан есімдерді салыстыру. Олардың бір – бірінен өзгешелігін айту.
Неше? Нешінші?
Үш үшінші
Екі екінші
бірінші
- Жақсы балалар бұл тапсырмаларды да орындадық.
- Ал, балалар, сендер қандай ұлттық ойындар білесіңдер?
«Қыз қуу», «Арқан тартыс», «Хан талапай», «Көкпар», «Бәйге».
«Асық ату» ойыны
Асықтарды тізіп қойып сану, сұрақ қою.
- Қане, асықтардың саны нешеу?
- Нешеуі қызыл, нешеуі ақ, нешеуі көк?
- Ақ асық нешінші тұр?
- Қызыл асық ше?
Осы ойында қандай сұрақтар қолданылдық.
19- жаттығу. Реттік сан есімдерді сөз құрамына талдау.
- Реттік сан есімдерге жалғанған қосымшаның екі түрлі (-ншы, -ыншы) болу себебін түсіндіру.
Бірінші, екінші, бесінші, алтыншы , жетінші, тоғызыншы, оныншы, отызыншы.
Тест жұмысы
1. Заттың санын білдіретін сөзді.......дейміз.
А) зат есім Ә) сын есім Б) сан есім
2. Қанша неше сұрақтарына жауап беретін сан есімді...... сан есім дейміз.
А) реттік Ә) есептік Б) сан есім
3. Реттік сан есімнің сұрағын тап.
А) қанша? Ә) неше? Б) нешінші?
4. Мына сөздер қай сөз табына жатады?
Алты, он екі, жүз
А) етістік Ә) сын есім Б) сан есім
–ншы жұрнағына жалғанатын сан есімді көрсетіңіз.
А) екі Ә) он сегіз Б) он
Венн диаграмма
III. ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қоғамның ғылыми-техникалық, әлеуметтік- әкономикалық даму үрдісі мектепке өскелең үрпақты интеллектуалдық, білімдік, жек тұлғалық қабілеттерін барынша терең де жан-жақты дамытып, шығармашыл ойлай алатын болуын талап етуде. Осы талапты орындауда қазіргі кезеңде орта білім беретін мектептердің әдістемелеріне түрлі жаңа технологиялар мен әдіс- тәсілдер көптеп оқыту процесіне енуде. Мұның өзі оқушыларға деген көзқарасты түбегейлі өзгертті. Қазір оқыту процесінде мұғалім мен оқушы
арасындағы іс-әрекеттер репродуктивті әдіспен ғана шектеліп, таратқыш-қабылдағыш тұрғыда қалыптаспай, мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынас тұлға-тұлға күйінде өзара сыйласымдылыққа, сенімділікке негізделген. Мұнда оқушы оқыту үрдісінде тек дәлелденген, қатып қалған білімдерді ғана игермей, өзіндік мақсатты іс-әрекеттер жасай алатын, өз ой-пікірін айтып, оны дәлелдей алатын болуы қажет. Қандай да болмасын оқыту процесі оқушыға арналған.
Демек оқушының бойында қалыптасқан дағды мен біліктерінің, меңгерген білімдерінің қай деңгейде қалыптасқандығына қарай оқыту үрдісінің нәтижелігі шығады.Бұл мәселе турасында қазақ тілін оқыту әдістемесінің негізін қалаған Ы.Алтынсариннің пайымдауы бүгінге дейін өз қүнын жоймаған: Мұғалімнің жұмысы — балалар. Егер балалар бірдемені түсінбейтін болса, онда оқытушы олардың көкейіне қондыра алмағаны үшін өзін-өзі кінәлауға тиіс. Ол балалармен сөйлескенде ашуланбай, жұмсақ сөйлесуі, шыдамдылық етуі керек, әрбір нәтижені ықыласпен түсінікті етіп, түсіндіруі керек, мәнерсіз сөз, орынсыз терминдерді пайдаланбау керек Бұл жерде оқушының білім деңгейі мұғалімнің жылы дүсінікті сөзімен қатар оның педагогикалық заңдылықтар мен ережелерді, оқыту әдістерін қаншалықты білгеніне де байланысты. Сондықтан да болар соңғы кездері қазақ тілін жаңа технологиялармен (деңгейлеп, саралап оқыту технологиясы, оқушыларды ізгілендіре оқыту технологиясы т.б.) оқытудың әдіс-тәсілдері ( инновациялық әдіс, қатысым әдісі т.б.) арқылы оқыту жұмыстары зор қарқынмен жүруде. Мұның барлығы оқушының қазақ тілінде жатық, таза сөйлеу қабілеттері мен білімін тереңдетуге, қазақ тілін мемлекеттік тіл дәрежесінде өркендетуге арналған. Сондықтан Қазақ тілін мемлекеттік тіл дәрежесінде бекіту қазақ тілін жан-жақты жұмсай алу үшін күрес- деген академик Р.Сыздықованың тұжырымын іс жүзіне асырып, Қазақ тілін оқыту мәселесін заман талабына сай үнемі жетілдіріп, жаңартып отыру қажет.
Мұғалімнің оқушыға сапалы білім беру дәрежесі сабақты ұйымдастыру
1- жаттығу. Мәтіннен зат есім және сан есімдерді тауып, бөлек жазыңдар. Туынды сөздердің жасалу жолдарын анықтаңдар.
Жайлауда
Кең көгалға жайыла қонған үлкең ауылдың оң жақ шеті өңшең ақ үйлер. Бұлар мал қотанынан, иіс-қоңыстан, мазасыздықтан әдейі қашып, шалқая қонған. Ауылдың екінші шеті мал иірілетін түсында отырған өңшең қоңыр үй. Бұл шетте жыртық, шоқпыт лашықтар, құрым қара қостар, кішкене күркелер бар. Қойшы шал, қозышы бала, түйеші, сауыншы, жылқышы да осы жақтан шығады.
Қазір үлкен ауылдың бұл шетіндегі қолы бос желең де, шүйке есіп, үршық иірген кексе қатын, кәрі кемпір де түгелімен ауылдың екінші жағына қүлақ асады. Тегіс алаңдап, ёолай жүгіргілері келеді де Тұрады. Олардың бәрін еліктіріп, қызықтырған - асқақ үн. Ол - ән. Ауыл үстінде шаңқай түсте, бұлтсыз аспанға шаншылып шырқалған әсем үн. Әйгерім әні.
(М.Әуезов)
Қосымша сұрақтар;
- Кексе, асқақ сөздерінің мағынасын түсіңдіріңдер;
- Әсем сөзіне антоним табыңдар;
- Әр сөйлемнен екпін Тұрін ажыратыңдар;
- Сөз таптарына қарай жіктеңдер.
2- жаттығу. Мәтіннен сан есімдерді анықтаңдар
Кедей Мұқаш
Мен таңқы мұрын, бадырақ көз, шүнақ қүлақтау, кірпі шаш, қыртыс маңдай, қара сұр жігітпін. Жасым отыз бесте. Әкем Тайбазар, өзім Мұқаш болғалы аузым асқа жарыған емес. Ес біле есікте жүрдім. Ә дегенде құнсыз, сараң, жаман Төлеубай дегеннің қозысын бақтым. Одан соң он беске келгенше Шаманбайдың қойын бақтым. Бақал Бадығүлдың жылқысын бақтым, солай көзім ашыла бастады. Қашаған жылқыны жалғыз ұстаймын. Асауды жалғыз үйретемін. Күзетке жалғыз барамын. Боранда асаумен, қараңғы ұзақ түнмен, үрымен алыспаған жылқышы жылқышы емес.
Қосымша сұрақтар:
- Мәтінді жалғастыр;
- Диалогтық мәтін құрастыр.
II. Оқушылардың назарын сөздердің мағыналарына аударып, оларды сол сипатына қарай топтай білуге баулу.
Тақтаға плакат ілінеді. Онда балаларға бұрыннан таныс қүстардың суреттері бейнеленген. Мұғалім оқушылардан жеке — жеке әр қүстың атын сүрап, оған сұрақ қойғызып байқайды. Мысалы:
- Қарлығаш. - Бұл не?
- Қарға. - Бұл не?
- Үш торғай - Бұл неше торғай ?
- Төрт жапалақ - Бұл неше жапалақ ?
Содан соң тақтадағы плакатты теріс қаратып іліп, балаларға қайта сұрақ қояды.
- Жаңағы көргендеріңнің ішінде үсті кара, тамағы мен бауыры
ақ құс не?
- Қарлығаш.
- Ал, қап-қара үлкен қүс ше?
- Қарға.
- Кішкентай көкшіл қүхты не дейміз?
- Торғай" '.
- Неше торғай бар
- Үш
- Неше жапалақ бар
Ары қарай осылай жалғаса береді.
- Демек, бұлардың бәрін бір сөзбен не деп айтайды екенбіз?
- Құстар деп атаймыз.
Ыдыстардың түрлері, оқу құралдары бейнеленген плакаттар да осы үлгіде танылады. Бұл жаттығуларды орындау барысында мұғалім мынадай нәтижеге жетуге ұмтылуы қажет.
I. Оқушылардың сөз мағыналарымен жұмыс істей білу дағдысын қалыптастыру. Жоғарыдағыдай үлгілік жаттығуларды орындау барысында олар қызметтері ұқсас заттарды атаған сөздердің мағынларына ой жіберері анық. Алдағы сабақтарда бұл жұмыс керісінше сөздер арқылы заттардың өзіе көз алдына елестеу жолымен жүргізеді.
II. Оқушылар бір заттың жеке өз атауы болатынын, сонымен бірге, өзіне үқсас басқа заттармен қосып ортақ сөзбен алатынын білгені дұрыс.
III. «Аулада» деп аталатын картина пайдалана отырып әңгіме өткізу.
Бұл жұмыстың мақсаты - оқушылардың алған түсінігін сөйлеу кезінде қолдана білуге баулу.
3- жаттығу Мәтіннен сан есімді табыңдар.
Ақан аппақ тістері ақсия күлді де, жұртқа қарап:
- Жарайды, бір-екі ауыз айтайын.
Жолдан шаршаңқырап келген Ақан теректен ойып жасаған домбырасымен әсем бір саздарды жеңіл қағып тартты да, «Маңмаңгерді» тербеп кетті. Жұрт бірінің-бірі қүлақтарына ғана сыбырласып:
- Мынау-өзінің Құлагеріне шығарған әні.
- Ой, атыңнан айналайын!
- Шіркін-ай, атты қалай теңдеп қояды!
- Өй, тыныш Тұр, ән тындайық, - десіп, керімсал, кербез әнді ұйып тыңдады. Ән аяқталғанда:
- Ой, шіркін-ай, қалай-қалай маң-маң басады!
- Желмаядай екен ғой жүрісі!
- Қалай қоңырлатады! - деп қошеметші жұр гуілдеп кетті.
Аясы кең көзімен Ақанның әр қимылын бағып, салалы етсіз ұзын саусақтарына тесіле қараған Анна Ивановнаның түсынан Шайынбек өлең сөзін, Қүлагер жайын түсіндіріп жатыр.
- Ән де, сөз де өзінікі ме? - деп Анна Иванова тілмашқа ақша бетін бүрды.
- Мұндағы әншілердің бәрі көбінесе өзі шығарған әндерін ортаға салады. Ақан - қазақтың ең үлкен композиторы.
Бұл мәтінмен қатар оқушыларға Ақан серінің суреті салынған портрет көрсетіледі.
Суреттің мазмұны оқушыларға таныс болуы керек: Кәдімгі аула. Бір бала құм үстінде машинасына (ойыншық) құм тиеп жатыр. Оның жанында кішкента күректерін ұстап екі жолдасы тұр. Артқы жақта екі қыз бала доп ойнап жүр.
Мұғалім оқушылардың қатысуымен суреттегі балаларға ат қояды: Мұрат, Сәрсен, Қали, Ләйла, Жазира. Содан соң мұғалім оқушыларға сұрақ қоя отырып, сурет мазмұнын айқындайды:
- Машинамен ойнап жүрген кім?
- Машинамен Мұрат ойнап жүр.
- Ал оның достары кім?
- Сәрсен, Қали
- Оның неше досы бар
- Екі
- Қали не ұстап Тұр?
- Қали күрек ұстап Тұр.
- Ләйла мен Жазира не істеп жүр?
- Ләйла мен Жазира доп ойнап жүр, т.б.
Осындай сұрақ-жауап әдісімен суреттің мазмұны белгілі болған соң, мұғалім оқушылардың түсінігін өз беттерінше айтып беруін сүрау қажет. Әңгіме барысында балалар мен олардың қолындағы заттарға қатысты қандай сұрақтар қойылатыны да тексеріледі.
Дәптермен жұмыс
17 – жаттығу. Терме диктанты
- Мәтінді оқу.
- Сан есімдерді теріп жазып, оларға сұрақ қойу.
- Сан есімдерді салыстыру. Олардың бір – бірінен өзгешелігін айту.
Неше? Нешінші?
Үш үшінші
Екі екінші
бірінші
- Жақсы балалар бұл тапсырмаларды да орындадық.
- Ал, балалар, сендер қандай ұлттық ойындар білесіңдер?
«Қыз қуу», «Арқан тартыс», «Хан талапай», «Көкпар», «Бәйге».
«Асық ату» ойыны
Асықтарды тізіп қойып сану, сұрақ қою.
- Қане, асықтардың саны нешеу?
- Нешеуі қызыл, нешеуі ақ, нешеуі көк?
- Ақ асық нешінші тұр?
- Қызыл асық ше?
Осы ойында қандай сұрақтар қолданылдық.
19- жаттығу. Реттік сан есімдерді сөз құрамына талдау.
- Реттік сан есімдерге жалғанған қосымшаның екі түрлі (-ншы, -ыншы) болу себебін түсіндіру.
Бірінші, екінші, бесінші, алтыншы , жетінші, тоғызыншы, оныншы, отызыншы.
Тест жұмысы
1. Заттың санын білдіретін сөзді.......дейміз.
А) зат есім Ә) сын есім Б) сан есім
2. Қанша неше сұрақтарына жауап беретін сан есімді...... сан есім дейміз.
А) реттік Ә) есептік Б) сан есім
3. Реттік сан есімнің сұрағын тап.
А) қанша? Ә) неше? Б) нешінші?
4. Мына сөздер қай сөз табына жатады?
Алты, он екі, жүз
А) етістік Ә) сын есім Б) сан есім
–ншы жұрнағына жалғанатын сан есімді көрсетіңіз.
А) екі Ә) он сегіз Б) он
Венн диаграмма
III. ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ.
| Педагогтің аты-жөні | Кенжебек Айнұр | ||||||
| Күні: | | ||||||
| Сынып: | 3 « » | Қатысушылар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы | Су тіршілік көзі. Сан есім | ||||||
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары | 3.1.1.1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру; 3.4.2.3 сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу. Функционалдық сауаттылығын арттыру. | ||||||
| Сабақтың барысы. | | ||||||
| Сабақтың кезең уақыт | Педагогтің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | |||
| Басы 5 мин | Психологиялық ахуал қалыптастыру. Алдымыздан кезіккен, Көп танысты көрміз. Бәріне де ізетпен, Біздер сәлем береміз.
| Психологиялық ахуалға берілген тақпақтарды дауыстап айтып, тілді жаттықтыру және топқа бөліну. | Қ.Б: Керемет! Жарайсың! | Психоло-гиялық ахуал. Сандар жазылған стикерлер арқылы 3 топқа бөлу | |||
| Сабақтың ортасы 30 мин | -Біз топқа нелер арқылы бөліндік? -Олай болса,бүгінгі жаңа сабағымызбен танысайық. Тақырып: «Сан есім» (Сабақтың мақсатымен танысу). -Тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру; -Сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу. «Сен білесің бе?» Бейнебаян тамашалау. Дескриптор
Біздің ортақ тақырыбымыз «Су –тіршілік көзі». Олай болса су жайлы тақырыпқа байланысты тапсырмалар орындаймыз. Жеке жұмыс .(Мәтінді оқу) «Су туралы сіз білмейтін деректер» мәтіні Жұптық жұмыс. (Алынған мәліметтер бойынша тірек сөздерді түртіп алып жазады). Дескриптор 1. Жеке оқи алады. 2. Жұптасып тірек сөздерді жазады. 3. Жазылған тірек сөздерді айтады. Сұрақ – жауап (сабақ мақсатындағы ашық және жабық сұрақтар) -Жер шарының қанша пайызын су алып жатыр? -Жер шарындағы бұл сулар ішуге жарамды ма?Неліктен? - Судың қанша күйі болады? - Адам ағзасының неше пайызы судан тұрады? -Ал, балалардың ағзасы неше пайызын су құрайды? - Адам су ішпесе не болады? - Қалай ойлайсыңдар, адам күніне қанша литр су ішу керек? -Біздің ішіп отырған суымызды қайдан алады деп ойлайсыңдар? - Каспий теңізінің суын іше беруге бола ма? - Неліктен Каспий теңізінің суы қыста қатпайды - Каспий теңізі суының зияны мен пайдасын білесіңдер ме? Су жайлы, Каспий теңізі жайлы біліп алсақ, осы мәтін бойынша кестеге тапсырмалар орындаймыз. Топтарға тапсырма (сабақ мақсатындағы (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу.
I.топ: «Алғырлар» (берілген мәтіннен кестеге зат есім мен сан есімді жазу).
|
||||||
| Дескриптор -Берілген мәтін бойынша кестеге зат есім мен сан есімді жазады. II.топ: «Тапқырлар»(берілген мәтін бойынша мәтіннен сын есім мен сан есімді тауып жазу)
Дескриптор -Берілген мәтін бойынша мәтіннен сын есім мен сан есімді тауып жазады. III.топ: «Білгіштер» (берілген мәтін бойынша кестеге сан есім, етістікті тауып жазу).
Дескриптор -Берілген мәтін бойынша кестеге сан есім, етістікті тауып жазады. Дәптермен жұмыс. 22- жаттығу Орны ауысқан сөйлемдерді ретке келтіріп жазу. Сын есімдерді табу. Қатені табу және түзету. Жұмыстарын топта жариялап оқиды. Мұхит жайлы ақпарат беріп,аты мен суреттерін көрсету.
Ой сергек! Али мен Айяның «Санамақ» әні Қорытынды: зертте Сан есімді пайдаланып, ауызша сөйлемдер құрастырады.
-Санағыштар арқылы жұмыс жасау. -Метр арқылы жұмыс жасау -Калькулятормен жұмыс
-Сағатпен жұмыс -Дене температурасын өлшеу -Бөлме температурасын білу Дескриптор:
-Тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру; -Сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу. | Сұраққа жауап береді. Дәптерге күннің жады мен тақырыпты жазу. Сабақ мақсатын оқып танысады. Сан есім жайлы бейнебаян- ды қарайды. Өмірдегі су тіршілік нәрі екенін білу. Мәтінді іштей жеке оқиды. Жұптасып тірек сөздерді жазады. Сұрақтарға жауап береді. Ережелерді қайталап, еске түсіру. Кестеге зат есім мен сан есімді жазады. Кестеге сын есім мен сан есімді жазады. Кестеге етістік пен сан есімді жазады. Жаттығуды қатесіз жазады. Сан есімдерді табу. Оқушылар әнді хормен айтады Сан есімдерді пайдаланып, әр түрлі құралдар арқылы сөйлем құрастыру. Сабақ мақсатына жеткенін білу. | Қ.Б: Керемет! Жарайсың! Қ.Б Шапалақта Қ.Б Бас бармақ Қ.Б Бестікті бер! Қ.Б От шашу Қ.Б Шапалақта ҚБ Қол соғу Қ.Б Шапалақта | Білімленд «Сан есім» Мәтін жазылған қағаздар. Тірек сөз жазуға арналған қағаздар. Кесте А3 қағаз Маркер Кесте Маркер Қалам Дәптер Әндер жинағы Мұхит суреттері Слайд арқылы түсіндірме суреттер мен ақпараттар көрсету Сағат Күнтізбе Метр Таразы Санағыш таяқшалар Сызғыш Дене температурасын өлшегіш Бөлме температурасын өлшегіш, Калькулятор | |||||||||
| Сабақтың соңы 5мин | Үйге тапсырма 24-жаттығу. Құрамында сан есімі бар сөздерді сөзбен жазады. | Оқулықтағы жаттығуды орындау . | | Кітап Дәптер Қалам | ||||||||
| Кері байланыс «Рефлексия» кері байланыс. 5.5.1 әдісі | 5 сөйлем 5сөз 1сөз жазады | Рефлексия | А3 қағаз Маркер Магнит | |||||||||
ҚОРЫТЫНДЫ
Қоғамның ғылыми-техникалық, әлеуметтік- әкономикалық даму үрдісі мектепке өскелең үрпақты интеллектуалдық, білімдік, жек тұлғалық қабілеттерін барынша терең де жан-жақты дамытып, шығармашыл ойлай алатын болуын талап етуде. Осы талапты орындауда қазіргі кезеңде орта білім беретін мектептердің әдістемелеріне түрлі жаңа технологиялар мен әдіс- тәсілдер көптеп оқыту процесіне енуде. Мұның өзі оқушыларға деген көзқарасты түбегейлі өзгертті. Қазір оқыту процесінде мұғалім мен оқушы
арасындағы іс-әрекеттер репродуктивті әдіспен ғана шектеліп, таратқыш-қабылдағыш тұрғыда қалыптаспай, мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынас тұлға-тұлға күйінде өзара сыйласымдылыққа, сенімділікке негізделген. Мұнда оқушы оқыту үрдісінде тек дәлелденген, қатып қалған білімдерді ғана игермей, өзіндік мақсатты іс-әрекеттер жасай алатын, өз ой-пікірін айтып, оны дәлелдей алатын болуы қажет. Қандай да болмасын оқыту процесі оқушыға арналған.
Демек оқушының бойында қалыптасқан дағды мен біліктерінің, меңгерген білімдерінің қай деңгейде қалыптасқандығына қарай оқыту үрдісінің нәтижелігі шығады.Бұл мәселе турасында қазақ тілін оқыту әдістемесінің негізін қалаған Ы.Алтынсариннің пайымдауы бүгінге дейін өз қүнын жоймаған: Мұғалімнің жұмысы — балалар. Егер балалар бірдемені түсінбейтін болса, онда оқытушы олардың көкейіне қондыра алмағаны үшін өзін-өзі кінәлауға тиіс. Ол балалармен сөйлескенде ашуланбай, жұмсақ сөйлесуі, шыдамдылық етуі керек, әрбір нәтижені ықыласпен түсінікті етіп, түсіндіруі керек, мәнерсіз сөз, орынсыз терминдерді пайдаланбау керек Бұл жерде оқушының білім деңгейі мұғалімнің жылы дүсінікті сөзімен қатар оның педагогикалық заңдылықтар мен ережелерді, оқыту әдістерін қаншалықты білгеніне де байланысты. Сондықтан да болар соңғы кездері қазақ тілін жаңа технологиялармен (деңгейлеп, саралап оқыту технологиясы, оқушыларды ізгілендіре оқыту технологиясы т.б.) оқытудың әдіс-тәсілдері ( инновациялық әдіс, қатысым әдісі т.б.) арқылы оқыту жұмыстары зор қарқынмен жүруде. Мұның барлығы оқушының қазақ тілінде жатық, таза сөйлеу қабілеттері мен білімін тереңдетуге, қазақ тілін мемлекеттік тіл дәрежесінде өркендетуге арналған. Сондықтан Қазақ тілін мемлекеттік тіл дәрежесінде бекіту қазақ тілін жан-жақты жұмсай алу үшін күрес- деген академик Р.Сыздықованың тұжырымын іс жүзіне асырып, Қазақ тілін оқыту мәселесін заман талабына сай үнемі жетілдіріп, жаңартып отыру қажет.
Мұғалімнің оқушыға сапалы білім беру дәрежесі сабақты ұйымдастыру