қақты, жолсерік т.б. осы сияқты күрделі сөздер- сөзжасамның синтаксистік тәсілі бойынша жасалған туынды сөздер. Ал 1) абзал-құрал: Ат қораға барып ат абзалдарының кемшілігін түзей бастады; 2) абзал-қадірлі, құрметті: Көріскенше қош, сау бол абзал анам (Омаров); 3) абзал-жөн, дұрыс: Онда колхозға түгел көшкендерің абзал болар (Нұртазин) дегендегі абзал сөзінің бірнеше мағына беріп, бірнеше сөз қызметін атқаруы сөзжасамның семантикалық тәсілі арқылы жасалған туынды сөз болуына жатады. Сонымен туынды сөздерге қосымша арқылы жасалған туынды түбірлер мен синтаксистік тәсіл арқылы жасалған күрделі сөздер, сөзжасам тісілінің барлық түрі арқылы жасалған туынды түбірлер мен синтаксистік тәсіл арқылы жасалған күрделі сөздер, сөзжасам тәсілінің барлық түрлері арқылы жасалған туындылардың бәрі жатады, туынды сөздер-тілдің сөзжасамдық әрекетінің нәтижесі.

Қазақ тілінің сөздік қоры туынды сөздерге өте бай. Егер тілдегі түбір сөз бен туынды сөзді салыстырса, ол екеуінің арасындағы айырмашылық өте зор. Өйткені тіліміздің сөзжасам жүйесі–тым көне замандардан келе жатқан құбылыс, оның барлық кезеңінде тілге туынды сөздер үнемі қосылып отырған. Туынды сөздердің қазақ тілінің тарихында сөздікке ең мол қосылған кезі- соңғы 70-80 жыл, яғни соңғы кезең. Еліміз егемендік алғанынан бергі кезеңде қоғамдағы жаңалықтармен байланысты жаңа сөздер тілге өте көп қосылып жатыр. Бұл кезеңдерде тілімізге туынды сөздердің қосылу қарқыны өте күшті. Осының нәтижесінде тіліміз туынды сөздермен өте байыды. Қазір тіліміздегі негізгі түбір сөздермен салыстырғанда, туынды сөздер олардан әлдеқайда көп [14].

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   Гуревич И.С. Сложные глаголы в китайском. 1965
   
2. 
   Пашковский а.А. Классификация японских сложных слов. 1959
   
3. 
   Мешков О.Д. Совообразование. 1976
   
4. 
   Степанов М.Д. Словообразование немецкого языка 1953
   
5. 
   Шанский Н.М Основы словообразовательного анализа 1953
   
6. 
   Айдаров Ғ. Орхон Енесей ескерткіштерінің тілі. А., 1971
   

Севортян Э.В. Аффиксы 1962

7. 
   Қоқышева Н.М. Қазіргі қазақ тіліндегі дене мүше атаулары негізіндегі сөзжасамдық ұялардың сөзжасамдық сатыларындағы туынды сөздер:А.,2001.
   
8. 
   Байтұрсынов А. Тіл-құрал (Қазақ тілінің сарфы).-Орынбор, 1914.
   
9. 
   Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Алматы: Ғылым, 1999-581 б.
   
10. 
    Сәдуақасов Ж. Тілдік талдау түрлері, Қызылорда. 2008
    

Н.Оралбаева. Қазіргі қазақ тілінің сан есімнің сөзжасам жүйесі. А., 1988

11. 
    Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. –Алматы: Ғылым, 1989.
    
12. 
    Қазақ грамматикасы/ Ред. Басқ. М. Серғалиев. –Астана полиграфия, 2002
    
13. 
    Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. А., 1989
    

---

---

Смотрите также файлы

• Замена неотбытой части наказания более мягким видом наказания.docx

• Волшебные узоры Хохломы.doc

• Практическая работа 1 Теоретические основы моделирования. Регрессионный и корреляционный анализ.docx

• Министерство образования иркутской области.docx

• Таырыбы аза тілі сабатарында жазылым рекетін мегертуді тиімді жолдары Курсты жмысты мазмны.docx