11.5 Бөгегіш (шекаралық) немесе режекторлық сүзгіштер

Бөгегіш сүзгінің өткізу жолағы ден дейін жиілік диапазонында жатады. Бөгегіш өткізгіш сүзгілер төменгі жиілік сүзгінің өткізу жолағының және жоғарғы жиілікті сүзгінің өткізу жолағына дейін бірлеседі.

Т және П бөгегіш өткізгіш сұлбалары 11.3 - суретінде көрсетілген.



11.3 Сурет
БС (ШС) жиілік сипаттамалары 11.4 - суретінде көрсетілген.



11.4 Сурет
11.6 Жолақты өткізгіш сүзгілер
Жолақты сүзгінің өткізу жолағы ден дейін жиілік диапазонында жатады. Жолақты өткізгіш сүзгілер төменгі жиілік сүзгінің өткізу жолағының 0 ден дейін және жоғарғы жиілікті сүзгінің өткізу жолағының ден дейін, және де > .

Т және П – жолақты өткізгіш сұлбалары 16.5 - суретінде көрсетілген.



11.5 Сурет

таңдаймыз, онда жиілік кезінде бойлай тармақта кернеу резонансы пайда болады, ал көлденеңде тоқ резонансы пайда болады. Сондықтан

---

жиілік өткізу жолағы жатады. Жолақты сүзгінің жиілік сипаттамалары 16.6 - суретінде көрсетілген.



11.6 Сурет
№12 дәріс 12. Ұзын желідегі тоқтар мен кернеулер. Біртекті сызықтық теңдеу.
12.1 Ұзын желілердегі тоқтар мен кернеулер, негізгі мағынасы

Алдында қарастырылып өткендей, әрбір тізбекте магниттік және электрлік өрісте жылуды жоғалтамыз, осыдан соларға қатысты параметрлерге жеке орын беріледі. Реалды тізбектерде ток ағып жатқан кезде барлық өткізгіштерде жылу бөлінеді, магниттік және электрлік өрістер де тізбектің барлық бөлшектерімен байланысты. Тізбек бойымен энергияның таралуы шексіз жылдамдықпен жүзеге асатыны болжамданады. Бұл тек осы тізбекке энергия беретін, электрмагниттік толқындардың ұзақтығы ұзындығымен салыстырғанда әлдеқайда қысқа болатын, тізбектер үшін дұрыс.

Толқын ұзындығы деп бір период тербеліс ішінде электромагниттік толқын таралатын қашықтықты айтады .

f = 50 Гц кезінде км. Тұрақты ток кезінде f = 0 және .

-мен өлшемдес шамалары бар тізбектерде, осы тізбектермен байланысты, электрлік және магниттік өрістерді тізбектің барлық бөліктерінде электромагниттік энергияның жылулыққа алмасуын ескеруге тура келеді. Мұндай тізбектер бейімделген параметрлері бар тізбектер деп аталады. Оларға радиотехникалық құрылғылар, байланыс жолдары, ұзындығы 100 км және одан асатын тарату желілері жатады. Бұндай тізбектер тағы ұзын желілер деп аталады, бірақ олар тек төменгі жиіліктер үшін ғана ұзын желілер болатынын ескеру қажет. Жоғарғы жиіліктер кезінде метрмен өлшенеді (мысалы, Гц кезінде

---

м), осыдан бірнеше метрге жететін антенналар толқын ұзындығымен өлшемдес және ұзын желілер сияқты есептелуі керек.

Берілген ток пен кернеудің өзгерулері желінің элементарлы бөліктерге бөлінумен және әрбір бөлікте R активті кедергісі, L индуктивтілігі, ал өткізгіштер арасында – g активті өткізгіштік және С сыйымдылығының бар болуымен ескеріледі. Бұл желіні сипаттайтын параметрлерді оның барлық ұзындығының бойымен бейімделген. Осыдан аты – бейімделген параметрлері бар тізбектер деп аталады. Әрбір бөліктің ішінде желінің параметрлері топталған деп есептейді.

R, L, g және C желі бойымен біртекті бейімделген деп есептейміз. Мұндай желілер біртекті деп аталады. Әдетте желі 1 км ұзындыққа жататын параметрлермен сипатталады:

R₀ – тура және кері желі өткізгіштерінің активті кедергісі;

L₀ – тура және кері өткізгіштерден шыққан желінің индуктивтілігі;

C₀ – өткізгіштердің арасындағы сыйымдылық;

g₀ – өткізгіштер арасындағы ағуы.
12.2 Біртекті сызықтық теңдеу.
Түзу параметрлері есебінде , ең бірінші, оның ұзындығының бірлігіне жатқызылатын : кедергісін, индуктивтілігін, өткізгіштігін және сыйымдылығын жатқызамыз. Біртекті түзудің теңдеуін алу үшін, түзуді суретте көрсетілген шексіз аз ұзындықты жеке бөліктерге бөлеміз.

Тоқ пен кернеу осындай элементар төртұштының басында u мен i- ге тең болсын, ал соңында және болсын.

Басқы және соңғы бөліктердегі керенеу айырымы резистивті және индуктивті элементтердегі кернеудің кемуімен анықталады , ал бөліктегі тоқ өзгерісі жылыстаған тоқтардың қосындысына және өткізгіштік пен сыйымдылық ығысуына тең. Сол себептен, Кирхгоф заңдары бойынша





немесе қысқартылғаннан кейін

;

(12.1

.

(12.2

12.3 Біртекті сызықта орнықты режім. Біртекті сызыққа сипаттама.

---

Тармақталған көрсеткіші бар тізбек теориясын орнатылған ережелерде синусоидалы тоқ үшін қарастырамыз. Онда алынған кезіндегі қатынасты тұрақты тоқ тізбегінде де таратуға болады, ал Фурье тізбегінің жіктелуін синусоидалы емес периодты тоқ сызығы үшін қолдануға болады.

Кешенді шама енгізіп, - ні - ға алмастыра отырып, (12.1) және (12.2) негізінде

(12.1

(12.2

аламыз, мұндағы и - сәйкесінше кешенді кедергі және желі ұзындығының бірлік өткізгіштігі.

(3)-ті х бойынша дифференциалдап және (12.2)–тегі өрнегіне қойып,

. Сипаттамалық теңдеу ,

бұдан

.

Сондықтан,

,

(12.3

мұндағы - берілу тұрақтысы (таралу еселеуіші), - өшу еселеуіші, - фаза еселеуіші.

(12.3) теңдеуіндегі ток үшін, жазуға болады:

,

(12.4

мұндағы - толқындық кедергі.

толқындық кедергісі мен берілу тұрақтысын екінші ретті желі көрсеткіштері деп атайды, олар энергия мен ақпаратты тасымалдаушы құралдар қасиетін сипаттайды.

(12.4) негізінде және анықтай отырып,

.

(12.5

---

(12.5) – ға сәйкес , тоқ үшін аналогтік теңдеуді мына түрде жазуға болады.



12.1 Сурет

(12.5) қатынасының оң жағындағы қосылғышты жүгірме толқын ретінде түсіндіруге болады : біріншісі қозғалады және х осі бағытында өшеді, екіншісі – кемиді. Шынымен, уақыттың орныққан сәтінде әр қосылғыш (энергия шығыны өзгерісінен) х координатасының өшетін гармоникалық функциясын, ал орныққан нүктеде – уақыттың синусоидалық функциясын сипаттайды.

Желі басынан х -тің өсу аралығына қозғалған толқынды – түзу толқын, ал түзу соңынан х-тің кемуіне қарай қозғалған толқынды – кері толқын деп атайды.

12.1 суретте және уақыт моменттері үшін түзу толқынның өшетін синусоидасы көрсетілген. Толқыннның жылжуы фазалық жылдамдықпен сипатталады. Түзудің өзгермейтін фазалыө жағдайындағы жылжу жылдамдығы , яғни бұл жылдамдықпен бір ғана толқын фазасын бақылау үшін түзу бойымен жылжу керек.

(12.6)

Уақыт бойынша (8)-ден дифференциал алсақ, келесі шығады

(12.7

Толқын ұзындығы деп - рад фазамен ерекшеленетін бір-біріне жақын екі нүктенің арақашықтығын айтады.

,

бұдан

(12.7) ескере отырып,

Түзу және кері толқын жайлы енгізген түсініктемелерге сәйкес, кернеудің кез келген уақыт аралығында бүкіл сызық бойынша таралуын екі толқынның беттесу нәтижесі арқылы түсіндіруге болады: түзу және кері ,- сызық бойымен бірдей фазалық жылдамдықпен, бірақ қарама-қарсы бағытта қозғалады.

,

(12.8)

мұндағы, сәйкесінше (12.5)-шіден және .
(12.6) негізінде тоқ үшін мынаны жазуға болады

,

(12.9)

мұндағы

---

Смотрите также файлы

• Виды клизм Механизм действия.docx

• Гироскопический датчик Создание проекта.docx

• 1 общая характеристика объекта исследования.docx

• Тема Обеспечение реализации требований фгос к условиям реализации основных образовательных программ. Практическая работа 2.docx

• Swot анализ ооо Азбука Вкуса.docx