Файл: Дрістер жинаы (15 саат) etn (II) 2216 Электр техниканы теориялы негіздері (II).doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 162
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
, (10.3)
өйткені және осыдан аламыз
(10.4)
Тұрақтының сипаттамалық тасымалдануын былай өрнектеуге болады
А-параметрі және БЖ және КТ көрсеткіштері
, . (13.5)
(13.3) теңдеуіне мынаны қоямыз ,
аламыз
(10.6)
мұндағы Акел – сипаттамасы (меншіктілік) төртұштықтың әлсіреуі
(10.7)
Акел өлшеу бірлігі натурал логарифмдер масштабында непер (Нп) деп белгіленеді. Практикада Акел –ны децибеллде (дБ) өлшеу керек.
Вкел – төртұштының фазалық тұрақтысы радианда немесе градуста өлшенеді
(10.8)
симметриялық төртұштыныкі
,
, .
№11 дәріс 11. Жиілікті электр сүзгілері. Жоғары жиілікті сүзгілер.
Дәріс мақсаты: электрлік жиілік сүзгілер және оны жасау принциптерімен танысу
11.1 Электрлік сүзгі
Белгілі жиіліктердің алқабын шамалы өшуімен өткізетін, ал бұл жиілік алқаптың сыртындағы дабылдарды – күшті өшуімен өткізетін пассивтік төртұштық. Өшу шамалы алқап өткізу алқап деп аталады, басқа жиіліктер саласы – өшу алқап деп аталады.
11.1 К е с т е Сүзгілерді топтастыру
Сүзгілер атауы | Жиілікті өткізу диапазоны |
Төменгі жиіліктердің сүзгілер (ТЖС) | |
Жоғары жиіліктердің сүзгілер (ЖЖС) | |
Жолақ алқапты өткізгіш сүзгілер (ЖӨС) | |
Бөгегіш сүзгілер (БС) немесе шекаралық сүзгілер (ШС) | және мұндағы |
жиілігі жиілік қимасы немесе шекаралық жиілігі деп аталады.
Сүзгілер радиотехникада және байланыс техникасында қолданылады, мұнда күштік электроникада мен электротехникадағы сияқты жоғары жиілікті тоқтар болады.
Қолданылуы LC – пассивтік сүзгілер және RC – сүзгілер; активтік RC – сүзгілер (АRC-сүзгілер); сандық сүзгі.
11.2 RC – сүзгілері
Байланыс техника аспаптарында активтік RC – сүзгілері (ARC – сүзгілері) кеңінен қолданылады. Пассивтік (резистор және конденсатор) және активтік элементер ARC-сүзгілерінің элементік базасы болады. Активтік элемент ретінде операциялық күшейткіш (ОК) қолданылады. Пасивтік RC- сүзгілерін қарастырайық. Барлық RC- сүзгілер үшін жұмыс аймағындағы өшу еселеуіші .
ТЖС үшін (11.1 сурет) - ден дейін, , а =3дБ кезінде (11.2 – сурет) жиілік диапазондарында жұмыс аймағы орналасқан. Өшу еселеуіші мына кейіптемемен анықталады
. (11.1)
11.1Сурет 11.2 Сурет
ЖЖС үшін (11.3 - сурет) - ден, а =3дБ кезінде, дейін, кезінде (11.4 - сурет) жиілік диапазондарында жұмыс аймағы орналасқан.
Өшу еселеуіші мына кейіптемемен анықталады
. (11.2)
11.3 Сурет 11.4 Сурет
АӨС үшін (11.5 - сурет) кезінде өшу еселеуіші ең кіші мәнге ие болады (11.6 - сурет) , өшу еселеуіші мына кейіптемемен анықталады
. (11.3)
11.5 Сурет 11.6 Сурет
11.3 Жоғарғы жиілікті сүзгілер
Т және П - жоғарғы жиіліктің сұлбалары 11.1 - суретінде көрсетілген.
11.1 Сурет
және кедергілердің туындысын табайық
(11.1)
мұндағы - номинальды сипаттамалық кедергі.
(11.1) теңдігінен шығатыны, ЖЖС К типті сүзгілерге жатады
анықтаймыз (11.2)
ЖЖС үшін өткізу жолағы мен жібермеу жолағының шартын аламыз
Өткізу жолағы
. (11.3)
Жібермеу жолағы
, . (11.4)
(11.2) шартынан ; шекті жиілікті аламыз. және .
АЖС және ФЖС ЖЖС үшін 11.2 - суретте көрсетілген.
11.2 Сурет
Өткізу жолағы мен жібермеу жолағы үшін шарттар және жиіліктік кедергілер және барлық жиілік диапазондарында сүзгінің жүктемемен ( ) келіскендегі кезеңде алынған.
11.4 Төмен жиілікті сүзгілер. Жолақтық және бөгегіш сүзгілер
Төменгі жиілікті сүзгінің Т – және П – сұлбасы 16.1 – суретте көрсетілген.
11.1 Сурет
және кедергілердің туындыларын табайық
(11.1)
мұндағы - номинальды сипаттамалық кедергі.
(11.1) теңдігінен шығатын қорытынды, ТЖС К типті сүзгі болады.
(11.2)
анықтаймыз.
(11.2) теңдігін есепке ала, ТЖС үшін өткізу жолағы мен жібермеу жолағының шартын аламыз.
Өткізу жолағы
. (11.3)
Жібермеу жолағы
. (11.4)
(11.2) шартынан және шекті жиіліктерді аламыз және
.
АЖС және ФЖС ТЖС үшін (11.2) суретте көрсетілген
11.2 Сурет
Өткізу жолағы мен жібермеу жолағы үшін шарттар және жиіліктік кедергілер және барлық жиілік диапазондарында сүзгінің жүктемемен ( ) келіскендегі кезеңде алынған.