Файл: УМК ОМ 2013-2014 31.10.2013.каз.1.doc

Скачать файл
Заказать решение

ВУЗ: Казахский национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова

Категория: Методичка

Дисциплина: Медицина

Добавлен: 06.02.2019

Просмотров: 12408

Скачиваний: 32

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


Құрастырған: Жүзжан Қ.Е.


1. № 24 тақырып. Гендік инженерия негіздері


2. Мақсаты: Гендік инженерия технологиясының негізгі принциптері мен әдістерін және олардың медицинада қолдануын зерттеу.


3. Тапсырмалар:

    1. Гендік инженерия. Гендік инженерияның мақсаты.

    2. Гендік инженерияның әдістері.

    3. Генетикалық модифицирленген азық-түліктер

    4. Медицинадағы гендік инженерияның болашағы және маңызы.

3.5. Гендік инженерияда қазақстандық ғалымдардың жетістіктері.


4. Орындау түрі – глоссарий құрастыру.


4.1. Aльтернативті сплайсинг –______________________________

___________________________________________________________

    1. Амплификация – _________________________________________

___________________________________________________________

    1. Антиген – _______________________________________________

___________________________________________________________

    1. Ауторадиография - ______________________________________

___________________________________________________________

    1. Бактериофаг – ___________________________________________

___________________________________________________________

    1. Блотинг - ______­­­­­­­­­­­___________________________________________

___________________________________________________________

    1. Вектор –________________________________________________

___________________________________________________________

    1. Генетикалық код­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ –______________________________________

___________________________________________________________

    1. Гендік инженерия –_____________________________________

___________________________________________________________

    1. Ген – __________________________________________________

___________________________________________________________

    1. Геном – ________________________________________________

___________________________________________________________

    1. Генотека - _______________________________________________

___________________________________________________________

    1. Гендік терапия – ­­­­­­­­­­­­­­­________________________________________

___________________________________________________________

    1. Гибридома - ___________________________________________

_____________________________________________________________

    1. ДНҚ-полимеразалар – ___________________________________

___________________________________________________________

    1. Интрон – ______________________________________________

___________________________________________________________

    1. ДНҚ клондау – ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­____________________________________

__________________________________________________________

    1. Картирлеу – ________________________________________

___________________________________________________________

    1. кДНК – ________________________________________________

___________________________________________________________

    1. Космид - ______________________________________________

___________________________________________________________

    1. Генетикалық код – ____________________________________

___________________________________________________________

    1. Кодон (триплет) – _____________________________________

___________________________________________________________

    1. Лигаза – ______________________________________________

____________________________________________________________

    1. «Жабысқақ» ұштар – ___________________________________

____________________________________________________________

    1. Комплементарлық – ____________________________________

____________________________________________________________

    1. Локус – ________________________________________________

____________________________________________________________

    1. Метилдеу – ____________________________________________

____________________________________________________________

    1. ДНК маркері – ___________________________________________

____________________________________________________________

    1. Модификация – __________________________________________

____________________________________________________________

    1. Мутаген – ______________________________________________

____________________________________________________________

    1. Мутация – ______________________________________________

____________________________________________________________

    1. Цистрон – ______________________________________________

____________________________________________________________

    1. Нуклеотид – _____________________________________________

_____________________________________________________________

    1. Нозерн блотинг - _________________________________________

____________________________________________________________

    1. Гираза – _______________________________________________

____________________________________________________________

    1. Полиморфизм – __________________________________________

____________________________________________________________

    1. Промотор - ______________________________________________

_____________________________________________________________

    1. Ревертаза – _____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Рестрикция – ____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Рекомбинантты ДНК – ___________________________________

____________________________________________________________

    1. Плазмида – _____________________________________________

____________________________________________________________

    1. ПТР – __________________________________________________

____________________________________________________________

    1. Скрининг - _____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Сплайсинг – ____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Рестрикциялық сайт – ____________________________________

______________________________________________________________

    1. Саузерн блотинг - ______________________________________

____________________________________________________________

    1. Трансгенді ағза – ________________________________________

____________________________________________________________

    1. Трансдукция – __________________________________________

____________________________________________________________

    1. Трансформация – ________________________________________

____________________________________________________________

    1. Селективті орта – _______________________________________

____________________________________________________________

    1. Фазмида - _______________________________________________

____________________________________________________________

4.52. Хроматин – _____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Хроматидалар – _________________________________________

____________________________________________________________

    1. Хромосома – ____________________________________________

____________________________________________________________

    1. Экзон – ________________________________________________

____________________________________________________________

    1. Гендер экспрессиясы – ___________________________________

____________________________________________________________

    1. Электрофорез – _________________________________________

____________________________________________________________

    1. Ядролық тұқымқуалаушылық – _________________________

____________________________________________________________

    1. Эндонуклеаза – _________________________________________

____________________________________________________________

    1. Экзонуклеаза – _________________________________________

____________________________________________________________


5. Орындау критерийі:

а) тақырып бойынша негізгі әдебиеттерді таңдау және оқу;

б) жазбалар мен конспекттерді жазбаша құрастыру;

в) ақпараттарды өңдеу және жүйелеу;

г) рефератты жазу және құрастыру.


Глоссарий құрастыру талаптары:

а) глоссарий көлемі 50 терминнен кем болмау керек және анықтамасы;

б) глоссарий айқын және толық анықтамалармен сауатты жасалу керек;

в) әдебиет тізімі дұрыс құастырылу керек.


6. Тапсырыс мерзімі: «Молекулалық биология негіздері» бөлімінің рубеждік бақылауына дейін.


7. Бағалау критериі: 100-баллдық жүйе бойынша, ол 100% сәйкес келеді.


8. Әдебиеттер:

  1. Албертс Б. и др. Молекулярная биология клетки. М., 1994.

  2. Алиханян С.И., Акифьев А.П. Общая генетика. М., 1985.

  3. Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М., 2003.

  4. Глеба Ю.Ю. Биотехнология растений. СОРОСовский образовательный журнал, № 6, 1998.

  5. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск, 2006.

  6. Лещинская И.Б. Генетическая инженерия. № 1, 1996.

  7. Льюин Б. Гены. М., 1987.

  8. Интернет сайттар:

http://www. nih.gov

http://genlink.wustl. edu

http://www. geneletter. org

http://www. wiley. co. uk/genetherapy

http://www. genom. gov.


9. Бақылау:

    1. Рестриктаза қасиеттері және олардың ген трансфекциясындағы ролі.

    2. Гендерді клондау этаптарын атаңыз.

    3. Геннетикалық карта қалай құрастырылады және олардың маңызы қандай?

    4. Рекомбинанттық ДНҚ алуда қандай әдістер қолданылады?

    5. Гендік инженерияның қазіргі кездегі медицинадағы жетістіктері.


Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөздер:

Қазақ тілінде

Орыс тілінде

Ағылшын тілінде
1

Гендiк (генетикалық)

инженерия- молекулалық

генетиканың қолданбалы бөлiмi, лабораториялық жолмен

генетикалық структуралар мен тұқымы өзгертiлген

организмдердi құрастыру

әдістерiн және мүмкiндiктерiн зерттейдi

Генная (генетическая) инженерия- прикладное направление

молекулярной генетики, исследует возможности и способы создания лабораторным путем генетических структур и наследственно

измененных организмов

Gene (genetic) engineering- applied direction molecular genetics, explores the possibilities and ways of creation of laboratory by genetic structures and hereditarily modified organisms

2

Молекулалық-генетикалық әдiстер - бұл ДНҚ қүрылысындағы түрлi өзгерiстердi, тіпті бірінші реттік нуклеотидттiк қатарына дейiн анықтауға мүмкiндiк беретiн әр түрлi әдiстердiң үлкен тобы.

Молекулярно-генетические методы - это большая и разнообразная группа методов, позволяющих выявить различные вариации в структуре ДНК, вплоть до расшифровки первичной последовательности нуклеотидов.

Molecular-genetic methods- is a large and diverse group of methods, which allow to identify variations in the DNA structure, up to decrypt the primary sequence of nucleotides.

3

ПТР (полимеразалық тiзбектiк реакция) - бүл in-vitro

жағдайында ДНҚ-ны амплификациялау әдiсi.

Полимеразной цепной реакции (ПЦР)- это метод амплификации ДНК в условиях in vitro.

Polymerase chain reaction (PCR)- is a method of amplification of DNA in vitro.

4

ДНҚ-зондтары- хромосомадағы сәйкес бөлiкпен комплементарлы байланысатын белгiлi нуклеотидтiк құрамы бар (керектi геннiң көшiрмесi) ДНҚ біртізбекті кесiндiлерi

ДНК-зонды – одноцепочечные фрагменты ДНК с известным

нуклеотидным составом (копия нужного гена), которые

комплементарно связываются с соответствующим участком

хромосомы.

DNA-probes - single-stranded DNA fragments with the famous
nucleotide composition (a copy of the desired gene)that
complementary associated with the part of
chromosome.














































Құрастырған: Жүзжан Қ.Е.


1. № 25 тақырып. Жасушалар мен ағзаларды клондау



2. Мақсаты: Медицина саласында жасушаларды клондаудың принциптері мен

әдістері арқылы жеткен жетістіктері жайында студенттерге қазіргі заманғы көз қарасты қалыптастыру.


3. Тапсырмалар:

3.1. Клондаудың тарихы және әдістері

3.2. Репродуктивті және терапевтік клондау.

3.3. Ағзаларды клондаудың этикалық және құқықтық мәселелері.

3.4. Адамды клондау; ия не жоқ.

3.5. Клондау технологиясын пайдалануға болатын салалар.


4. Орындау түрі: рефераттық және/не жобалық жұмыс.


5. Орындау критерийлері:

а) тақырып бойынша негізгі әдебиеттерді оқу және таңдап алу;

б) мәліметтерді жүйелеу және өңдеу;

в) рефераттың жоспарын дайындау;

г) библиографияны құрастыру;

д) рефератты құрастыру және дайындау.

Рефераттың құрылымы:

1) титулдік беті (берілген форма бойынша дайындалады);

2) мазмұны (рефераттың бірінші бөлімінен бастап, рет-ретімен орналастырып беттерін белгілеу);

3) кіріспе (зерттелген мәселенің мәнін тұжырымдау, тақырыпты таңдаудың негізін көрсету, оның актуальділігі мен маңызын анықтау, рефераттың міндеті мен мақсатын анықтау);

4) негізгі бөлім (рефераттың әрбір бөлімі дәлелді түрде жеке мәселелерді немесе оның бір жағын ашуы және алғашқы мәселелердің логикалық жалғасы болуы тиіс; бұл бөлімдерде кестелерді, жүйелерді, графиктерді және суреттерді келтіруге болады);

5) қорытынды (рефераттың тақырыбы бойынша қорытындысын немесе талданған тұжырымдары беріледі, ұсыныс жасалынады);

6) әдебиеттер тізімі.


Рефератты дайындаудағы қойылатын талаптар:

а) рефераттың көлемі 10-15 басылған бет болуы тиіс (рефераттың көлеміне қосымша беттер кірмейді);

б) рефератты сауатты жазу және мазмұндау барысында сөйлемді құрастыру мәдениеті сақталуы тиіс;

в) тақырыпты мазмұндау барысында қолданылған әдебиеттерге сілтеу жасау қажет;

г) библиографияны дұрыс құрастыру.


Презентация құрастыру талаптары:

а) презентация «Microsoft Power Point» бағдарламасы бойынша құрастырылады;

б) слайдтар саны 10-15 тал;

в) презентациялық слайдтарға үлкен текстер жазыуға болмайды,жеңіл қабылданылатындай және сауатты жасалынуы керек;

г) соңғы слайдта библиография көрсетілуі қажет.


6. Тапсыру мерзімі: «Жалпы генетика негіздері» » бөлімінің аралық бақылауына дейін.


7. Бағалау критерийлері: барлығы 100 баллмен бағаланады, ол 100% - ке сәйкес келеді.


8. Әдебиеттер:

  1. Корочкин Л.И. Клонирование животных // Соросовский образовательный журнал, 1999,

  2. 4, с. 10-16.

  3. Баев А.А. «Геном человека»: некоторые этико-правовые проблемы настоящего и

  4. будущего//Человек, 1995, №2.

  5. Гоголевский. П.А., Здановский В.М. Клонирование. // Проблемы репродукции, N3-

  6. 1998, с.11-16.

  7. Конюхов Б.В. Долли - случайность или закономерность? Журнал "Человек", 1998, №3.

  8. С. 10-13.

  9. Интернет сайттар:

http://www.ufolog.ru/articles/detail.aspx?id=2984

http://www.rusmedserv.com/problreprod/1998/3/article_94.html

http://medicinform.net/.

http://qz.government.kz/docs/k090000193_20100630_kaz~2.htm.


9. Бақылау:

  1. 1.Жасушаларды клондау әдістері.

  2. 2.Клондауға қандай жасушалар жарайды?

  3. 3.Медицинадағы клондауды қолданатын негізгі салалар.

  4. Ұлпа мен ағзаны клондау- адам өмірін құтқарудың жолы.


Тақырып бойынша үш тілде түсіндірме сөздер:

Қазақ тілінде

Орыс тілінде

Ағылшын тілінде
1

Прокариоттардың геномы- нуклеоид ДНҚ-ның сақиналы молекуласының және бiрнеше кiшi сақиналы ДНҚ молекулаларынан - плазмидалардан тұрады.

Геном прокариот- представлен кольцевой молекулой ДНК нуклеоида и несколькими маленькими

кольцевыми ДНК плазмид.

Prokaryotic genome- is a circular DNA molecule-nukleoida and several small circular DNA plasmids.

2

Эукариоттардың геномы-

хромосомалардың ДНҚ-сы сызықшалы молекулалардан және митохондриялар мен

пластидалардың ДНҚ-сы

сақиналы молекулалардан

тұрады.

Геном эукариот -представлен линейными молекулами ДНК хромосом и кольцевыми молекулами ДНК митохондрий и пластид.

Eukaryotes-submitted DNA molecules linear chromosomes and mitochondrial DNA molecules using ring and plastids.

3

Клон- Бір аналық жасушадан алынған, генетикалық

тұрақтылықпен сипатталатын жасушалар популяциясын – клон деп атайды.


Клон- Клеточную популяцию, полученную от одной родительской клетки и обладающей генетической

стабильностью, называют клоном.

Clone-Cell population, received from one parent cell and genetic stability, called a clone.

4

ДНҚ-ны клондау процесі- ДНҚ-ны бөліп алып оны фрагментациялау, идентификациялау, яғни ұқсастықтарын теңестіріп анықтау және ол фрагменттердің орасан көп көшірмелерін алу жұмыстарын қамтиды.

Клонирование ДНК- включает в себя процессы выделения,

фрагментирования, идентификации и копирования в больших количествах фрагментов ДНК.

Cloning of DNA- includes the processes of selection, framing, identification and copy large quantities of DNA fragments.

5

Трансформация- Генді (ДНҚ фрагментін) плазмиданаың көмегімен тасымалдап қондыру процесі

Трансформация- Процесс переноса гена (фрагмента ДНК) с помощью плазмиды

Transformation- is the process of transferring the gene (DNA fragment) by using plasmids




























Құрастырушы: Қ.Е.Жүзжан


















МОЛЕКУЛАЛЫҚ БИОЛОГИЯ ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ГЕНЕТИКА БОЙЫНША БІЛІМДІ, МАШЫҚТАРДЫ, ДАҒДЫЛАРДЫ БАҚЫЛАУ-ӨЛШЕУ ЖОЛДАРЫ























2013 ЖЫЛ


Кафедра отырысында талқыланып бекітілді, «04» маусым 2013 ж., хаттама № 17 .



Кафедра меңгерушісі, профессор Қуандықов Е. Ө.


































ПӘН БОЙЫНША БІЛІМДІ, МАШЫҚТАРДЫ, ДАҒДЫЛАРДЫ БАҚЫЛАУ-ӨЛШЕУ ЖОЛДАРЫ:


  1. Емтихан сұрақтары:

  1. Молекулалық биология және генетика пәні және міндеттері.

  2. Молекуалық биология және генетиканың даму тарихының негізгі кезеңдері.

  3. Молекулалық-генетиканың зерттеу объектілері мен әдістері.

  4. Молекулалық биология және генетика саласындағы шетелдік және отандық ғалымдардың ғылыми жетістіктері.

  5. Молекулалық-генетика білімінің медицинадағы рөлі.

  6. Нуклеин қышқылдары, түрлері, қызметтері, химиялық құрамы.

  7. Нуклеотид құрылысы. Полинулеотидтік тізбектің құрылуы.

  8. ДНҚ-ның нуклеотидтік құрамы. Түрлік арнайлылығы. Чаргафф ережесі. Биологиялық маңызы.

  9. РНҚ. РНҚ түрлері, қызметтері.

  10. Ген –молекулалы – биологиялық анықтамасы.

  11. Мутон, рекон, цистрон – анықтамасы, түсініктемесі.

  12. Прокариоттар генінің молекулалы-генетикалық құрылымы.

  13. Эукариоттар генінің молекулалы - генетикалық құрылымы.

  14. Кодтаушы және реттеуші қатарлар, анықтамасы, қызметтері.

  15. Гендердің жіктелуі.

  16. Тірі ағзалардағы тұқым қуалау ақпаратының тасымалдау типтері және бағыттары.

  17. ДНҚ репликацияның принциптері.

  18. ДНҚ репликациясының лидерлік және ілесуші тізбектерінің ерекшеліктері.

  19. Репликацияға қатысатын негізгі ферменттердің қызметтері.

  20. Репликация қателіктерінің пайда болуы мен қалыптасу механизмдері және себептері.

  21. Теломерлік ДНҚ-ның құрылысы, қызметі және репликациялану ерекшеліктері.

  22. Сызықтық ДНҚ молекуласының теломерлік бөліктерінің репликацияланбауы және

    1. репликация қателіктерінің биологиялық және медициналық маңызы.

  23. Транскрипция, анықтамасы, кезеңдері.

  24. а- РНҚ синтезделуіндегі матрицалық принцип .

  25. Прокариот гендеріндегі транскрипция.

  26. Эукариот гендеріндегі транскрипция.

  27. Эукариоттардағы ядролық а-РНҚ посттранскрипциялық модификациясы. Ядролық РНҚ-ның пісіп жетілуі (процессинг). Сплайсинг, альтернативті сплайсингтің генетикалық маңызы.

  28. Трансляцияға жалпы сипаттама, анықтамасы, кезеңдері.

  29. Генетикалық кодтың сипаттамасы, қасиеттері.

  30. Рибосомалар, құрылысы, қызметі.

  31. Трансляцияның кезеңдері: иницация, элонгация, терминацияға сипаттама.

  32. Про – және эукариот ақуыз синтезінің ерекшеліктері.

  33. Трансляция процесінің бұзылуының медицинадағы маңызы.

  34. Гендер белсенділігінің реттелуі, анықтамасы, маңызы, тірі ағзалардың (жасуша) тіршілігіндегі мәні

  35. Прокариот гендер белсенділігінің реттелуінің оперондық моделі.

  36. Гендер белсенділігінің реттелуінің типтері (негативті және позитивті, репрессибелді.).

  37. Гендер белсенділігінің реттелуінің деңгейлері, сипаттамасы.

  38. Эукариоттар гендерінің белсенділігінің реттелуінің ерекшеліктері.

  39. Гендер белсенділігінің реттелуінің бұзылуы және оның патологиялық процестермен байланысы.

  40. Теломер және теломераза жасушаның қартаюына әсері.

  41. Адамның ісік жасушасындағы теломеразасының активтілігі.

  42. Адамның ісік жасушасындағы теломердің ұзындығы және теломеразалық белсенділік.

  43. Теломеразалық белсенділік және қатерлігі, ісік жасушаларын диагностикалау.

  44. Биоинформатиканың міндеттері.

  45. Негізгі биоинформациалық бағдарламалар.

  46. Биоинформациалық жұмыстардың негізгі принциптері.

  47. Биоинформациялық бағдарламаларды пайдаланып ДНҚ нуклеотидтер қатарын анықтау.

  48. Биоинформациялық зерттеулер нәтижелерінің медицинадағы маңызы.

  49. Генетикалық материалдың жасушадағы орны (ядролық, цитоплазмалық).

  50. Жасушадағы генетикалық материалдың құрылымдық-функциональдық ұйымдасу

  51. деңгейлері және оның қалыптасу механизмдері.

  52. Генетикалық материалдың нуклеогистондық ұйымдасуы.

  53. Хромосоманың химиялық құрамы. Хроматин, эу- және гетерохроматин, сипаттамасы.

  54. Хромосома типтері. Хромосомалардың Денверлік және Париждік номенклатурасы.

  55. Кариотип, анықтамасы, медико-генетикалық маңызы.

  56. Жасушалық цикл, анықтамасы, сатылары.

  57. Митоздық цикл, анықтамасы, сатылары.

  58. Митоз, сипаттамасы.

  59. Мейоз, сипаттамасы.

  60. Жасуша бөлінуінің жалпыбиологиялық, генетикалық және медициналық маңызы.

  61. Митоздық циклдың реттелуінің генетикалық механизмдері.

  62. Митоздық циклдың бақылануының генетикалық механизмдері.

  63. Митоздық циклдың бұзылу себептері мен механизмдері.

  64. Митоздық циклдың бұзылуының медициналық зардаптары.

  65. Апоптоз, анықтамасы.

  66. Апоптоздың себептері.

  67. Апоптоздың даму сатылары.

  68. Апоптоз процессінің генетикалық бақылануы.

  69. Апоптоздың медициналық маңызы.

  70. Тұқым қуалайтын өзгергіштік.

  71. Рекомбинативті өзгергіштік.

  72. Мутагенез, мутагендік факторлар.

  73. Мутациялық өзгергіштік, жіктелуі

  74. Геномдық және хромосомалық мутациялар және олардың хромосомалық аурулардың

  75. дамуындағы ролі.

  76. «Тұрғындардың радиациялық қауіпсіздігі» ҚР заңы 23.04.1998 ж. N 219- I

  77. «ҚР экологиялық кодексі» ҚР кодексі 09.01.2007 ж. N 212 – III (40 бөлім)

  78. Репликация қателіктерінен болатын мутациялардың типтері, даму механизмдері.

  79. Оқылу рамкасының өзгеруі типту мутациялар, даму механизмі.

  80. Әртүрлі типті тұқым қуалайтын аурулардың даму механизмдері.

  81. Репарация, репарация түрлері және олардың механизмдері:

Смотрите также файлы