Файл: Дипломды Жмысы таырыбы Бастауыш сыныпта апаратты технологияны олдану арылы білім дегейін ктеру Білім беру бадарламасы 6В01303 Бастауыш оытуды педагогикасы мен дістемесі.docx
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 129
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Бұл зерттеу бірнеше кезеңде жүргізілді:
-
бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігінің даму деңгейін талдау; -
оқытушылар мен оқушылардың сабақтарда компьютерлік технологияларды қолдану бойынша ұстанымдарын зерделеу.
Танымдық белсенділік деңгейі танымдық белсенділік деңгейін анықтау критерийлері шығармашылықтың жоғары деңгейі құбылыстардың мәніне және олардың өзара байланыстарына терең еніп қана қоймай, сонымен қатар осы мақсатқа жетудің жаңа әдісін табуға деген қызығушылықпен сипатталады. Бұл деңгей оқушының өз тәжірибесінде немен бетпе-бет келгенін білуі мен жаңа ақпарат, жаңа құбылыс арасындағы сәйкессіздіктің жоғары дәрежесін қоздыру арқылы қамтамасыз етіледі.Аралық деңгей - интерпретациялық іс-әрекет оқушылардың зерттелетін мазмұнның мағынасын анықтауға деген ұмтылысымен, құбылыстар мен процестер арасындағы байланысты білуге, өзгерген жағдайларда білімді қолдану тәсілдерін игеруге деген ұмтылысымен сипатталады, оқу іс-әрекетінің шығармашылық бағыттарына енеді. Тән көрсеткіш: ерікті күш-жігердің үлкен тұрақтылығы, оқушылар басталған жұмысты соңына дейін жеткізуге тырысады. Егер қиын болса, олар тапсырманы орындаудан бас тартпайды, бірақ шешім іздейді.Төмен деңгей - репродуктивті белсенділік оқушының білімді түсінуге, есте сақтауға және көбейтуге, оларды модельге сәйкес қолдану тәсілін игеруге деген ұмтылысымен сипатталады. Бұл деңгей оқушының ерікті күш-жігерінің тұрақсыздығымен, олардың оқу іс-әрекетіне мезгіл-мезгіл қосылуымен, білімді тереңдетуге қызығушылықтың болмауымен байланысты болады.
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігін зерттеу критерийлер, көрсеткіштер және деңгейлер жүйесі негізінде жүргізілді. Эксперименттік жұмыс мектеп оқушысы ретінде өзіне деген көзқарастың қалыптасу дәрежесін зерттеуді қамтыды [36].
Зерттеудің екінші кезеңі бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігін дамытудағы АКТ-ға қатысты мұғалімдердің ұстанымын зерттеу болды.
Бастауыш сынып мұғалімдері АКТ-ны білім беру процесінде қолдану мүмкіндігі өте үлкен екенін, бірақ барлық мұғалімдердің ақпараттық-коммуникациялық құзыреттілігі жеткіліксіз екенін атап өтті. Мұғалімдер өз сабақтарында АКТ-ны жиі пайдаланады. Бірақ олар мектептегі көрнекі құралдардан бас тартпайды.
Бастауыш сынып мұғалімдері бұл тақырыпты жиі талқылайды. Бұл олар үшін өте маңызды. Өйткені, сыныптар авторлық бағдарламалар бойынша жұмыс істейді. Зерттелетін материалды түсіндіру қиын, және барлық оқушыларда ДК және ақпараттық технологияларды қолдану бар. Олар үшін сабақтарда да, үй тапсырмаларын дайындауда да білім алудың ең ыңғайлы құралы.
Осы мектептің бастауыш сынып мұғалімдері АКТ-ның келесі функциялары мен мүмкіндіктерін түсінеді:
-
балаларды ақпаратпен жұмыс істеуге үйрету; -
оқушыларды жалпы компьютерлік техникамен жұмыс істеуге үйрету; -
мультимедиялық сабақтар мен жобаларды әзірлеу; -
оқушылардың білімін автоматтандырылған бақылау; -
қызықты және ерекше ақпарат беру.
Сонымен қатар, мұғалімдер сабақтарда компьютерлік технологияны пайдаланады және олар оқушылардың оларды тек әлеуметтік желілер мен ойындар үшін ғана пайдалана алмауын қалайды. Өз кезегінде мұғалімдер біліктілікті арттыру курстарынан өтеді. Атап айтқанда, ақпараттық технологиялармен жұмыс істеудің практикалық дағдыларын игереді, бұл бастауыш мектепте АКТ енгізу проблемасын тудырады.
Ата-аналары, аға-әпкелері оқушыларға компьютермен жұмыс істеуді үйретті. Бұл жағдайда алынған олардың білімі таяз, тек қалыпты деңгейде. Сұраққа: «сіз мұғалімнің сыныпта компьютерді жиі пайдаланғанын қалайсыз ба?». Респонденттердің 83% - ы оң жауап берді.
Бастауыш сынып оқушылары АКТ-ны қолдана отырып білім алуға толық дайын және мектептер оларды қамтамасыз ете алады.
Осылайша, жүргізілген зерттеу бізге зерттелетін сыныптағы балалардың танымдық белсенділігі орта деңгейде дамыған деген қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Мұғалімдер де, оқушыларда де компьютерлік технологиялар бастауыш сынып оқушыларының танымдық белсенділігін дамытудың тиімді құралы бола алатындығын атап өтті [37].
Білім беруде компьютерлік технологияларды тек бастауыш сыныптарда ғана емес, сонымен қатар жоғары сыныптарда да қолданған жөн.
2.3 Бастауыш мектепте компьютерлік технологияны қолдану бойынша ұсыныстар
Қоғамның қазіргі даму кезеңі оған компьютерлік технологиялардың күшті әсерімен сипатталады. Олар адам қызметінің барлық салаларына еніп, ғаламдық ақпараттық кеңістікті қалыптастыра отырып, қоғамдағы ақпараттық ағындардың таралуын қамтамасыз етеді. Білім беруді компьютерлендіру осы процестердің ажырамас және маңызды бөлігі болып табылады.
Қазіргі уақытта жаһандық ақпараттықбілім беру кеңістігіне кіруге бағытталған жаңа білім беру жүйесі қалыптасуда. Бұл процесс білім беру процесінің педагогикалық теориясы мен практикасында заманауи техникалық мүмкіндіктерге сәйкес келетін және баланың постиндустриалды қоғамға үйлесімді кіруіне ықпал ететін оқыту технологияларының мазмұнына түзетулер енгізуге байланысты елеулі өзгерістермен қатар жүреді. Компьютерлік технологиялар оқытудағы қосымша емес, оның тиімділігін едәуір арттыра отырып, тұтас білім беру процесінің ажырамас бөлігі болуы керек [38].
Компьютерді және жаңа ақпараттық технологияларды қолдана отырып, тұлғаға бағытталған оқытуды жүргізу кезінде оқушыларға жеке ұмтылыстарды, даралықты, бастаманы және тәуелсіздікті жүзеге асыруға мүмкіндік беру қажет екенін есте ұстаған жөн. Оның нәтижелерге сыни көзқараспен қарау, оларды түсіндіру, жалпылама тұжырымдар жасау және тәуелсіз шешімдер қабылдау қабілетін қалыптастыру ерекше маңызға ие. Мұғалімге оқушының жеке қалыптасу процестері туралы жеткілікті толық және объективті ақпарат алу маңызды, бұл процеске барлық жағынан ықпал етеді.
Оқушының компьютерде өзін тәуелді сезінбеуі, оны жаншып алмауы өте маңызды. Ол процесті басынан аяғына дейін басқара отырып, адам компьютерді басқарады деген идеяны түсініп, қабылдауы керек.
Көптеген күнделікті тапсырмаларды орындайтын мұғалімнің уақытын босататын Компьютер оған оқушылармен жеке жұмысқа көбірек көңіл бөлуге, оқу процесіне шығармашылықпен қарауға мүмкіндік береді.
Компьютер оқытудың техникалық құралы ретінде заманауи білім беру үшін кең мүмкіндіктер ашты.
Техникалық оқыту құралдары (ТОҚ) - бұл мұғалімнің дидактикалық мүмкіндіктерін көбейтіп қана қоймай, оны сабақта кейбір функцияларды орындаудан ішінара босататын (материал беру, өзіндік жұмысты ұйымдастыру, бақылау және т. б.) оқу жабдықтарының белгілі бір класы [39].
Жоғары айқындық дәрежесімен ТОҚ мүмкіндік береді:
1. Оқушылардың белгілі бір санатына қолжетімді деңгейде ақпарат беруді ұйымдастыру
2. Білімді игеруді қадағалаңыз
3. Ақпаратты беру уақытын қысқартыңыз, бұл сабақтағы басқа әрекеттерге көбірек уақыт қалдырады
4. Оқытушы мен оқушыларды техникалық жұмыстан босату арқылы олардың жұмысын жеңілдетіңіз
Қазіргі ТОҚ-лар сөзсіз кең мүмкіндіктер мен артықшылықтарға ие. Оларға мыналар жатады:
-
Оқу фильмдері мен бейнелері; -
Радиохабарлар, аудио жазбалар, магниттік таспаға жазбалар; -
Диафильмдер мен Мөлдір пленкалар; -
Компьютерлік презентациялар; -
Графикалық проекциялар.
Компьютер мен мультимедиялық проекторды пайдалану сабақты заманауи және динамикалық етеді.
Компьютерлік және бейне жабдықтарын пайдаланудың артықшылықтары:
-
Көрінудің жоғары дәрежесі -
Берілетін ақпараттың динамикасы: объектілер, құбылыстар, процестер қозғалыс пен дамуда бейнеленген. Бұл жағдайда студенттер процеске қатысады және зерттелетін объектіні әртүрлі бұрыштар мен жоспарлардан қарастырады, зерттеу пәнінің жалпы құрылымындағы жеке элементтердің өзара байланысын анықтайды; -
Кез-келген процестерді модельдеу, оларды өзара әрекеттесу және себеп-салдарлық байланыста зерттеу мүмкіндігі; -
Объектілер мен процестердің ішкі құрылымына ену; -
Абстрактілі ұғымдарды олардың нәтижелерін көрсете отырып, нақты бейнелерге немесе процестерге аудару мүмкіндігі ; -
Түс, дыбыс, процесті немесе құбылысты бейнелеу арқылы оқушыларға эмоционалды әсер ету; -
Оқушылардың объектінің, құбылыстың маңызды аспектілеріне бағытталған назарын ұйымдастыру, олардың ерекшеліктерін атап көрсету, ұсақ бөлшектерді үлкейту, негізгі және типтік ерекшелеу; -
Білім беру әсері: ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін көрсету, студенттерді ашылулар мен өнертабыстар тарихымен таныстыру, сол арқылы жаратылыстану дүниетанымын дамытып қана қоймай, сонымен қатар кәсіби өзін-өзі тануды, жұмысшы мамандықтары үшін мақтаныш сезімін қалыптастыру мүмкіндігі [40].
Алайда, технологияның сөзсіз артықшылықтарына қарамастан, студенттердің оқу материалын игерудегі жетістігі көбінесе мұғалімнің жеке басымен анықталады.
Оқытушылардың заманауи ТҚО-ны және оларды әдістемелік сауатты пайдалану технологиясын меңгеруі барлық типтегі білім беру мекемелерінде дайындық сапасын қамтамасыз ететін шешуші факторлардың біріне айналуда. Білім беру жүйесін қарқынды және күрделі қайта құрылымдау, өмір сүру үшін күресте білім беру мекемелерінің бәсекелестігін күшейту жағдайында оқытушылардың ТОҚ - ны қолданудағы шеберлігі ұлттық және халықаралық стандарттарға сәйкес оны аттестаттауға ықпал ететін білім беру мекемесінің даму факторы болып табылады.
Соңғы онжылдықта білім беру саласында компьютерлік технологияларды кеңінен қолдану мәселесі отандық педагогика ғылымына деген қызығушылықты арттырды.
Бүгінгі таңда оқушылар санының көбеюінде сандық фото, видео, аудио, ДК сияқты бақылауларды жазуға арналған қуатты құралдар бар. Егер бұрын ақпараттың жалғыз көзі оқулық болса, бүгінде Интернет оқулықтың шектеулі көлемінен асып түсетін көздерді іздеуге арналған ақпараттық өрісті ұсынады. Мұны мұғалімдер қолдана алады, бұл іс жүзінде оқу орнында болады. Оқушылар сабақ дайындау үшін іздеу тапсырмаларын алады [41].
Дербес компьютер-бұл әр түрлі оқу және сыныптан тыс жұмыстарда мазмұны мен ұйымдастырылуы жағынан сәтті қолдануға болатын әмбебап оқыту құралы. Сонымен қатар, ол оқыту құралдарының барлық арсеналын кеңінен қолдана отырып, дәстүрлі білім беру шеңберіне сәйкес келеді. ДК оқушының оқу процесіне белсенді қатысуына ықпал ете алады, қызығушылықты қолдайды, оқу материалын түсінуге және есте сақтауға ықпал етеді.
Егер компьютер тек оқу іс-әрекетінің құралы ретінде қолданылса, онда оның функциялары басқа іс-шаралар шеңберінде орындайтын функциялардан айтарлықтай ерекшеленбейді. Қолданбаның мүмкіндіктері маңызды: анықтамалық жүйеден кейбір жағдайларды модельдеу құралына дейін.
Білім беру мекемесінің білім беру процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану қазақ педагогикасының ең жаңа және өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Біздің еліміздегі оқушыларды оқыту процесіне дербес компьютерді енгізудің ерекшелігі-компьютерлер алдымен отбасында, содан кейін оқу орындарында - ұжымдық оқыту жағдайында қолданылады. Компьютерді оқушылардың шығармашылық қабілеттерін тәрбиелеу және дамыту, олардың жеке басын қалыптастыру, оқушының интеллектуалды саласын байыту құралы ретінде пайдалану мұғалімнің мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік береді, оқушыларды компьютерлік оқыту бағдарламаларына тартуға негіз жасайды [42].
Ғылым мен техниканың дамуы, әмбебап компьютерлендіру оқушыларды оқытудың өсіп келе жатқан рөлін, сондай-ақ оқытушылардың жұмысына үлкен көмек көрсетеді. Ақпаратты берудің заманауи технологиялары біздің алдымызда білім беру саласында мүлдем жаңа мүмкіндіктер ашады.
Қолданыстағы бағдарламалар оқушылардың ойлауын дамытуға үлкен мүмкіндіктер береді. Белгілі бір пәндерді оқытудың перспективалық құралдарының бірі ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану болып табылады.
Соңғы жылдары компьютер көптеген балаларға қол жетімді болды.
Соңғы 5 жылда компьютерді қолдана алатын балалардың саны шамамен 10 есе өсті. Көптеген зерттеушілер атап өткендей, бұл тенденциялар мектептегі білімге қарамастан жеделдетіледі. Алайда, кейбір зерттеулер көрсеткендей, компьютерді үнемі қолданатын балалар негізінен ойын компьютерлік бағдарламаларымен жұмыс істейді. Ойын-сауық үшін компьютерлік технологияны қолданады (музыка тыңдау, бейнефильмдер көру және т.б.). Сонымен қатар, когнитивті, атап айтқанда білім беру, компьютермен жұмыс істеудің мотивтері жиырмасыншы орында. Осылайша, компьютер іс жүзінде танымдық және білім беру мәселелерін шешу үшін қолданылмайды.
Бұл жағдайдың себептерінің бірі компьютерлік технологияның әлі тиісті қолданысын таппағандығына байланысты. Балалар компьютерде оқитын мектептерде оның барлық мүмкіндіктері толық жүзеге асырыла бермейді. Мұғалімдердің көпшілігі тіпті компьютерлік технологиямен таныс емес және оларды оқытуда қалай қолдану керектігін білмейді [43].
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, біз дипломның тақырыбы өзекті және қазіргі уақытта жеткілікті зерттелмеген деп санаймыз. Заманауи ақпараттық технологиялардың дамуымен «оқушы және компьютер» жүйесі тез арада қоғамның барлық мүшелеріне қатысты мәселеге айналады. Компьютердің, интерактивті жабдықтың көмегімен студенттің әсері қазіргі біліммен қамтамасыз етілуі керек. Біз мұны неғұрлым ерте бастасақ, қоғамымыз соғұрлым тезірек дамиды, өйткені қазіргі қоғам компьютермен жұмыс істеу туралы білімді қажет етеді
Еңбек және кәсіптік оқыту саласында нақты жағдайларды модельдейтін және талдайтын бағдарламалар әсіресе пайдалы. Өйткені, олар әртүрлі жағдайларда шешім қабылдау қабілетін қалыптастыруға ықпал етеді.
Ойын бағдарламалары оқу мотивациясын қалыптастыруға ықпал етеді. Бастамашылық пен шығармашылық ойлауды ынталандырады