Орта деңгей-бастауыш сынып оқушылары жаңа фактілерге, оқушылардың сабақта алған ақпаратында пайда болатын ойын-сауық құбылыстарына қызығушылық танытады. Мұндай қызығушылық тез жоғалып кетуі мүмкін және өзінің бастапқы жағдайымен бірге сыртқы ортадан үнемі күшейтуді, жаңа фактілермен қабаттасуды, оқушылардың жеке қабылдауында бұл із қалдырмайды. Өйткені, оның қызығушылығы сыртқы факторлардың әсерінен үнемі қызады, ал оқушының өзі бейтарап.

Төмен деңгей – инертті, оқуға немқұрайлы бастауыш сынып оқушылары сұрақ қоймайды, оның интеллектісі шешілмеген сұрақтарға алаңдамайды, қоңырау кезінде бұл оқушылар бірден тыңдауды тоқтатады, тапсырманы аяқтамай қалдырады, оқулықтарды жауып, бірінші болып үзіліске шығады.

Оқу іс-әрекетіне танымдық қызығушылықтың қалыптасу деңгейін анықтау үшін біз сауалнаманы қолдандық. Оқушыларға бірқатар сұрақтардан тұратын сауалнама ұсынылды.

Сауалнаманы өңдеу кезінде когнитивті қызығушылық көрсеткіші мен танымдық қызығушылық деңгейі арасындағы сәйкестік матрицасы жасалды.
1 – кесте Когнитивті қызығушылық көрсеткіші мен танымдық қызығушылық деңгейі арасындағы сәйкестік матрицасы

Танымдық қызығушылық деңгейлері	Танымдық қызығушылықтың көрсеткіштері
	танымдық қызығушылық деңгейі	оқу процесіне эмоционалды құмарлық	зияткерлік белсенділік деңгейі
Төмен деңгей	Тәуелсіз танымдық іс-әрекеттің болмауы. Бақылаудағы жұмыс.	Танымдық іс-әрекетке, оқу процесі мен мазмұнына теріс мотивация.	Белсенділіктің төмен деңгейі, танымдық Инерция. Таным процесінде қызметке деген ұмтылыстың болмауы
Орташа деңгей	Сыртқы ынталандырулардан туындаған эпизодтық белсенділік	Қызметтің сыртқы жақтарына тұрақсыз мотивация. Сыртқы ынталандыру жағдайымен мерзімді танымдық мотивация.	Танымдық іс-әрекеттегі ситуациялық Тәуелсіздік. Сыртқы ынталандырулар болған кезде Тәуелсіздіктің көрінісі.
Жоғары деңгей	Сыртқы ғана емес, сонымен қатар ішкі ынталандырулармен де ынталандырылатын белсенділік.	Танымдық іс-әрекетке тұрақты қажеттілік. Танымдық іс-әрекеттің нәтижесі мен бағалауына мотив ретінде қызығушылық.	Белсенді тәуелсіз қызмет және пәнді оқуға деген қызығушылықтың жоғары деңгейі.
Ескерту: [автормен құрастырылған].

---

1 – сурет. -оқушылардың танымдық қызығушылықтарын дамыту деңгейлері

---

Бұл суреттен оқушылардың танымдық қызығушылықтарының жоғары деңгейі эксперименттік топтағы 47% екенін көруге болады. Эксперименттік топ оқушылардың 33% - ы танымдық қызығушылықтың орташа деңгейіне ие, ал эксперименттік топ оқушыларының тек 20% -ы танымдық қызығушылықтың төмен деңгейге ие.

2 «Ә»сынып оқушыларының танымдық қызығушылық көрсеткіштерін талдау оқушылардың таным объектілеріне жүгінуінде танымдық қызығушылық деңгейі төмен оқушылар басым болатындығын көрсетті. Оқу процесіне эмоционалды қатысуды талдау кезінде төмен деңгей де басым болады. Ал интеллектуалды белсенділікті бағалау орта деңгейдегі оқушылардың үлкен пайызын көрсетті. Демек, бүкіл сыныптағы балалардың танымдық қызығушылықтарының даму деңгейлері аз, олар заманауи ақпараттық технологияларды қолдана отырып жақсартуды қажет етеді. Бастауыш сынып оқушыларының танымдық қызығушылық деңгейін арттыру үшін эксперименттік сыныпта – заманауи сабақта АКТ қолдануды енгізу және күшейту әрекеті жасалды.

2-сыныптағы сабақтарда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланудың теориялық негіздемесі

Білім беру процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану қазіргі мектептегі білім берудің өзекті мәселесі болып табылады. Бастауыш мектептер үшін АКТ қолдану оқытудағы бірқатар мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Жеті-тоғыз жас аралығындағы балалардың негізгі іс-әрекеті ойын екенін ескере отырып, жоғарыда аталған мәселені шешуге көмектесетін интерактивті өзара әрекеттесудің кең мүмкіндіктері бар компьютер деп болжауға болады. Сабақтарда АКТ қолдану: сабақты қызықты, көрнекі етуге; оқушыларды белсенді танымдық және зерттеу жұмыстарына тартуға мүмкіндік береді; өзіңді жүзеге асыруға ұмтылу, өз мүмкіндіктеріңді көрсету [26].

Бастауыш білім беруді ақпараттандыру келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: АКТ-ны оқытудың дидактикалық құралы ретінде пайдалану (дидактикалық құралдарды құру, әр түрлі пәндер бойынша дайын компьютерлік бағдарламаларды әзірлеу және қолдану, Интернет ресурстарын пайдалану және т. б.); ақпараттық технологияларды (АТ) қолдана отырып сабақ өткізу (құру АТ-ны сабақтың белгілі бір кезеңдерінде қолдану, АТ-ны бекіту және қолдану білімін бақылау, топтық және жеке жұмысты ұйымдастыру, сыныптан тыс жұмыстар және ата-аналармен жұмыс). Алайда, бастауыш мектеп жасындағы балалармен жұмыс кезінде « зиян келтірме!». Сыныпта ITK қолдану жұмсақ болуы керек. Бастауыш мектепте сабақ (жұмыс) жоспарлау кезінде мұғалім АКТ-ны қолданудың мақсатын, орнын және әдісін мұқият ойластыруы керек.

---

Осылайша, бастауыш мектепте компьютерді пайдалану оқудағы бірқатар мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Біріншіден, бастауыш мектеп жасындағы балаларға баланың мектеп процесіне белсенді қатысуын ынталандыратын ұзақ мерзімді мақсаттар қою қиын. Заманауи компьютерлік оқыту жүйелері баланың алдына нақты, түсінікті, қол жеткізуге болатын мақсат қояды: егер сіз мысалдарды дұрыс шешсеңіз, суретті ашып, барлық әріптерді дұрыс енгізсеңіз, сіз ертегі кейіпкерін мақсатқа жақындатасыз. Осылайша, ойын барысында бала білімді игеруге оң мотивация алады. Екіншіден, бастауыш мектепте білім беру-бұл адамның барлық іс-әрекеттері құрылатын іргетас. Мұғалімнің алдында жауапты міндет тұр. Ол әр баланың бағдарламалық материалды толық көлемде игеруіне қол жеткізу. Оқушылардың әртүрлі дайындық деңгейлерін, есте сақтау, ойлау, зейін дамуындағы айырмашылықтарды ескере отырып, мұғалім оқушылардың орташа дайындық деңгейіне назар аударуға мәжбүр. Психикалық белсенділігі жоғары студенттер компьютерді жаңа материалмен танысу, жаңа ақпарат алу немесе күрделілігі жоғары жаттығуларды орындау арқылы білімдерін тереңдету үшін пайдалана алады. Ақыл-ой белсенділігі төмен студенттер бағдарлама бойынша сабақтардың барысын бәсеңдетпей, компьютерде жеке қарқынмен жұмыс істей алады. Сабақты өткізіп алған балалар сабақтың белгілі бір кезеңдерінде немесе сабақтан тыс уақытта білімдеріндегі олқылықтарды жоя алады. Үшіншіден, сабақтарда компьютерлік тестілерді қолдану мұғалімге қысқа уақыт ішінде зерттелетін материалды игеру деңгейінің объективті бейнесін алуға және оны уақтылы түзетуге мүмкіндік береді. Осылайша, бастауыш сынып оқушыларын оқытуда компьютерді пайдалану орынды болып көрінеді.

АКТ қолданудың артықшылықтарын екі топқа бөлуге болады: Техникалық және дидактикалық [27].

Техникалық артықшылықтар-жылдамдық, ептілік, үнемділік, фрагменттерді көру және тыңдау мүмкіндігі және басқа мультимедиялық мүмкіндіктер.

Интерактивті сабақтардың дидактикалық артықшылықтары: оқушылар шынайылық, оқиғалар шындығы, қызығушылық, көбірек білуге және көруге деген сезімін алады.

Бастауыш сынып оқушыларын оқыту және тәрбиелеу процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін жандандыра отырып, білім беру процесінің жалпы деңгейін арттырады.

Мұғалім бірқатар дағдыларды меңгеруі керек. Олардың негізгілері:

• 
  техникалық, яғни стандартты бағдарламалық жасақтаманың пайдаланушысы ретінде компьютерде жұмыс істеу үшін қажетті дағдылар;
  
• 
  әдістемелік, яғни бастауыш сынып оқушыларын Құзыретті оқыту үшін қажетті дағдылар;
  
• 
  технологиялық, яғни бастауыш мектепте өткізілетін түрлі сабақтарда оқытудың ақпараттық құралдарын сауатты пайдалану үшін қажетті дағдылар.
  

---

Бастауыш сынып мұғалімдерінің тәжірибесіне АКТ енгізу келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

1. Сабақтарға арналған презентациялар жасау.

2. Интернет-ресурстармен жұмыс.

3. Дайын оқу бағдарламаларын пайдалану.

Акт мүмкіндіктері:

• 
  дидактикалық материалдарды құру және дайындау (тапсырма нұсқалары, кестелер, жадынамалар, диаграммалар, суреттер, демонстрациялық кестелер және т. б.);
  
• 
  оқу нәтижелерін бақылау үшін мониторинг жүйесін құру;
  
• 
  мәтіндік туындылар жасау;
  
• 
  әдістемелік тәжірибені электронды түрде жинақтау және т. б.АКТ технологиясын қолдануға болады:
  

1. Сабақтың тақырыбын көрсетіңіз. Сабақтың тақырыбы слайдтарда ұсынылған, олар қарастырылып отырған мәселенің негізгі тұстарын қысқаша баяндайды;

2. Жаңа материалды түсіндіру кезінде. Сабақтың басында проблемалық жағдай туғыза отырып, зерттелетін тақырып бойынша сұрақтарды қолданыңыз.

3. Дағдыларды пысықтау және бекіту кезінде: компьютерлік оқыту бағдарламалары, басқатырғыштар, компьютерлік ойындар, баспа, үлестірме материалдар (карточкалар, тапсырмалар, схемалар, кестелер, тесттер), баспа иллюстрациялық материалдар.

4. оқушылардың өзіндік жұмысына арналған интеграцияланған тапсырмалар сөздіктері

5. Оқушылардың білімін бақылау үшін: тесттер, сөзжұмбақтар.

АКТ-ны қолдана отырып сабақ құру кезінде технологиялық операциялардың реттілігі, үлкен экранда ақпаратты ұсыну формалары мен тәсілдері туралы ойлану керек. Сабақты мультимедиялық қолдаудың дәрежесі мен уақыты әр түрлі болуы мүмкін.

Бұл технологияны қолдану мүмкіндік береді:

• 
  Сабақта уақытты үнемдеңіз.
  
• 
  Оқушыларға дизайнерлік шешімдердің ұқыпты, айқын үлгілерін көрсетіңіз.
  
• 
  Жаттығу кезінде көріну деңгейін жоғарылатыңыз.
  
• 
  Ойын-сауық элементтерін енгізіңіз, оқу процесін жандандырыңыз.
  
• 
  Материалды игеру сапасын жақсарту.
  

Бүгінгі таңда білім беру процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану өзекті. Бұл оқушылардың танымдық іс-әрекетін белсендіруге ықпал етеді, психикалық процестерді ынталандырады және дамытады, ойлауды, қабылдауды, есте сақтауды дамытады, оқу мотивациясын арттырады [28].

Компьютерлік технологияның мүмкіндіктері мұғалімге кез-келген пән мен тақырып бойынша қызықты сабақ дайындауға тез, ең бастысы тиімді мүмкіндік беретіні де маңызды.

АКТ қолдану мұғалімге мүмкіндік береді:

• 
  Сабақты өткізудің дәстүрлі формасынан алыстаңыз.
  
• 
  Бағдарламаның интерактивтілігі есебінен оқытудың белсенді түрлерін (практикалық сабақтар, аралық аттестаттау, өзін-өзі сертификаттау) дамыту.
  
• 
  Әр оқушының материалды игеру процесінің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгермелі тест жұмыстарын жасаңыз.
  

---

Смотрите также файлы

• Сценарий проведения новогодних елок для 18 классов 2023 год.doc

• ысамерзімді жоспар Сабаты таырыбы Астана аласына саяхат 1саба.docx

• Рабочая программа внеурочной деятельности Мой выбор профессии (тип программы тематическая, кружок, социальное направление).docx

• Дипломная работа роль театрализованных игр в формировании нравственного поведения дошкольников.docx

• 11. Кркем шыарманы ру, бейнені жазытыта орналастыру дісі (Композиция).docx