МАЗМҰНЫ
Кіріспе 4

1 Жазуға үйрету мен каллиграфияның қазіргі технологияларының теориялық негіздері 6

1. 
   Бастауыш сынып оқушыларын оқытудағы жазу мен каллиграфия түсінігі мен мәні 6
   
2. 
   Бірінші сынып оқушыларында жазу мен каллиграфиялық дағдыларды қалыптастырудың дәстүрлі тәсілі 11
   

2 Бастауыш сынып оқушыларын жазуға үйрету мен каллиграфияның қазіргі технологияларын қолданудың әдістемесі 15

1. 
   Қазіргі каллиграфия талаптары бойынша жазуды үйрету 15
   
2. 
   Каллиграфиялық шеберлікті қалыптастырудың заманауи тәсілдері 18
   

Қорытынды 25

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 27

КІРІСПЕ
Зерттеудің жұмысының өзектілігі: Жазу және каллиграфия бала үшін маңызды іс-әрекет болып табылады, оған оқушының психикалық дамуы және оны оқудың барлық келесі кезеңдерінде оқуда алға жылжытудың сәттілігі байланысты. Бұл өз кезегінде оқушылардың танымдық қызығушылығын және оқу іс-әрекетіне жағымды көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Сөйлеу әрекетінің түрі ретінде жазу процесінің психофизиологиялық сипаты бес компоненттің өзара әрекеттесу механизмі болып табылады: есту, артикуляция, көру, мотор және қозғалтқыш. Жазу, сөйлеу әрекетінің басқа түрлерімен салыстырғанда, белгілі бір визуалды-қозғалтқыш байланысымен сипатталады, өйткені тек визуалды көріністер арқылы есту-мотор көрінісінің моторикамен қалыптасқан жазу шеберлігіне тән байланысы орнатылады.

Сауаттылықты игерудің басынан бастап, бірінші сынып оқушысы үшін түсіну тақырыбы тек сөздерді дыбыстық талдау процесі, дыбысқа ұқсас фонемалардың артикуляциясын нақты саралау, көрнекі бейнелерді есте сақтау, сонымен қатар әріптік белгілерді ассимиляциялау, сонымен қатар оларды қағазға шығару әдістері болуы керек.

Каллиграфиялық жазу дағдысын игерген, орфографиялық қырағылық шеберлігін сәтті меңгерген, болашақта тіл жүйелерін сауатты меңгерген оқушы болары сөзсіз.

Мектеп курсының барлық пәндері қазақ тілін сауатты меңгеруді талап етеді: сауатты тез жазу, оқу техникасы, өз ойларын нақты жеткізе білу, мәтіндермен жұмыс істей білу (басты нәрсені бөліп көрсету, нақты заттар мен құбылыстардың түсіндірмесін табу), ең бастысы, осының бәрін орфография тұрғысынан сауатты орындау.

Қазақ тілі саласындағы берік білім, тәжірибе барысында біліммен жұмыс істей білу-бұл бастапқы кезеңде қазақ тілін үйренудің түпкі мақсаты. Мәселе келесі ұстанымдар тұрғысынан да өзекті: ұқыпсыз жазу орфографиялық сауатсыздыққа әкеледі; нашар, ұқыпты емес жазу тексерушіде көп уақытты алады, сонымен бірге тексеруші жазушыға сауатты емес және ұқыпсыз бала сияқты әсер қалдырады. Нашар жазу мәселесі оқытуда компьютерлендірудің пайда болуынан туындайды. Оқушылар жазуға аз уақыт бөледі, уақыт өте келе каллиграфиялық шеберлік жоғалады. Жазуды үйренумен байланысты қиындықтар: әріптердің формасын игеру, олардың үздіксіз жазылуы және қосылу тәсілдері, көлбеу жазу, мұның бәрі жазуда тұрақты жаттығулардың болмауынан жоғалады.

---

Алайда, қазіргі уақытта бұл мәселе толық шешілген жоқ. Жазуды игеру кезінде балалар физикалық ғана емес, психологиялық қиындықтарды да бастан кешіреді.

Зерттеу жұмысының тақырыбы: Жазуға үйрету мен каллиграфияның қазіргі технологиялары

Зерттеу жұмысының нысаны: каллигарфияны оқыту әдістемесі. 

Зерттеу жұмысының пәні: бастауыш сынып оқушыларын жазу мен каллиграфияға оқыту үдерісі. 

Зерттеу жұмысының мақсаты: бастауыш сынып оқушыларының жазу мен каллиграфиялық дағдыларын қалыптастырудың ерекшеліктерін теориялық тұрғыдан негіздеу және іс жүзінде анықтау.

Зерттеу жұмысының міндеттері: 

• 
  Бастауыш сынып оқушыларын оқытудағы жазу мен каллиграфия түсінігі мен мәнін сипаттау;
  
• 
  Бірінші сынып оқушыларында жазу мен каллиграфиялық дағдыларды қалыптастырудың дәстүрлі тәсілін зерттеу;
  
• 
  Бастауыш сынып оқушыларын жазуға үйрету мен каллиграфияның қазіргі технологияларын қолданудың әдістемесін талдау;
  

Зерттеу жұмысының әдістері: ғылыми-әдістемелік, педагогикалық бақылау, салыстырмалы – аналитикалық, талдау, топтастыру, жүйелеу әдістері қолданылды.

Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, тарау өз ішінде бөлімдерден, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Жазуға үйрету мен каллиграфияның қазіргі технологияларының теориялық негіздері
1.1 Бастауыш сынып оқушыларын оқытудағы жазу мен каллиграфия түсінігі мен мәні

Жазу - бұл семиотикалық жүйе, оның элементтері – тұрақты мағынасы бар белгілер (әдетте қандай да бір графикалық конфигурация-иероглиф, буын белгісі, әріп) және онымен байланысты салыстырмалы түрде тұрақты байланыс. Жазу, ұзақ мерзімді шартты белгілер жүйесі, әдетте көрнекі табиғат, сөйлеу туындыларын кейіннен қабылдау үшін белгілі бір материалдық ортаға бекітуге арналған. Келтірілген анықтау алмаған бірқатар елеулі белгілер жазутар.

Ең маңызды белгі – бұл адамның сөйлеуінің сәттілігіне және қимылдарды, позаларды, иістерді және т.б. қолданатын хабарламалардың көптеген басқа түрлеріне қарама-қарсы жазудың ұзақ мерзімділігі. Таңбаланушының түріне байланысты (қандай да бір мағына немесе қандай да бір тілдік форма-сөз, буын, фонема) төменде сипатталатын әр түрлі әріптер бар. Үшінші маңызды белгі-бұл жазу кейбір ойларды, идеяларды немесе ұғымдарды немесе тіпті хабарламаларды ғана емес, белгілі бір тілдердегі нақты сөйлеу туындыларын-кейде бірнеше немесе тіпті бір сөзден тұратын, бірақ әдетте белгілі бір ұзындығы мен күрделі ішкі құрылымы бар мәтіндерді жазады.

---

Шын мәнінде, мәтін көбінесе жазбаша мәтінді білдіреді. Жол белгілерінің немесе басқа да әдетте оқшауланған түрде пайдаланылатын пиктограммалар жүйесін (мысалы, әуежайларда, стадиондарда және өзге де жария құрылыстарда шығу, тамақтану пунктін көрсететін белгішелерді), шектеулі шектерде бір-бірімен ұштаса алатын болса да, ешкім жазупен шақырмайды.

Адамдар мұндай белгілерді қабылдайды және түсінеді, ал жазбаша мәтіндерді, тіпті өздеріне де оқуға болады; жол белгілерін оқу тек бейнелі мағынада айтылады. Жазуға тән тағы екі маңызды белгі бар, бірақ оны анықтау үшін қажет немесе жеткіліксіз. Біріншіден, жазу әдетте визуалды, яғни дыбыстық сөйлеуден басқа сенсорлық арнаны пайдаланады-көру.

Жазудың көрнекі табиғаты оның көптеген маңызды ерекшеліктерін тікелей анықтайды, бірақ визуалды семиотикалық жүйелер бар және қазірдің өзінде аталған, олардың ешқайсысы жазу идеясына сәйкес келмейді. Мысалдар санын оңай көбейтуге болады (әр түрлі қимыл-қимыл жүйелері, түс символикасы, әшекейлер, геральдика, Саяси партиялар мен қозғалыстардың рәміздері, жалауша алфавиті және т.б.). Екінші жағынан, соқырларға арналған Брайль алфавиті және оның прототипі – Француз армиясында қолданылған түнгі жазу: бұл екі жүйе де тактильді (тактильді) сенсорлық арнаны қолданады.

Екіншіден, жазу әдетте жазықтық болып табылады, яғни оның шартты белгілері белгілі бір дәрежеде тек екі өлшемге ие деп санауға болады. Алайда, бұл жазуды сызбалардан еш айырмашылығы жоқ; екінші жағынан, жазулардың кейбір түрлері көлемді болуы мүмкін (бас рельефті және жоғары рельефті жазулар, мысалы, қабір тастарында; жарнамадағы көлемді әріптер; баспа шрифтіндегі көлемді еліктеу және кино мен теледидар экранындағы несиелер). Шын мәнінде, ең алғашқы белгілі жазбалардың – сазды таблеткалардағы сына жазуларының шығармалары көлемді болды, ал Оңтүстік Американың үндістерінде кипу түйіндік жазуы одан да көлемді болды [1].

Грамматологияда-жазу ғылымында жазудың екі негізгі түрі дәстүрлі түрде қарама-қайшы болды: алфавиттік және идеографиялық, кейде иероглифтік деп те аталады. Олардың арасындағы айырмашылық мынада: алфавиттік жазулардың белгілері-бұл тілдің дыбыстық элементтері, олардың мағынасына қарамастан-дыбыстар (фонемалар) немесе слогдар (бұл жағдайда слогдық жазу туралы айту жиі кездеседі, алайда ол көбінесе слог алфавиті немесе слог алфавиті деп аталады), ал семантикалық элементтер идеографиялық жазулардың белгілері олардың тілдік формасына – ұғымдар мен идеяларға қарамастан болып саналады.

---

Дәстүрге сәйкес идеографиялық жазу белгілері пиктограммалар мен идеограммалар деп аталады. Пиктограмма термині (қандай-да бір суретті оңай тануға болатын белгішені білдіреді.

Идеограмма термині қандай-да бір тұжырымдаманы, идеяны немесе ойды жеткізетін белгішені білдіреді, ол қандай-да бір суретті еске түсіреді ме, жоқ па: мысалы, жылу немесе күн идеясын білдіретін күн бейнесі немесе аштық идеясын білдіретін қолды білдіретін қол бейнесі.

Пиктограммалар мен идеограммалар жиі бірге қолданылды. Солтүстік Американың жазық үндістерінің сурет жазуы және австралиялық аборигендердің құмдағы немесе ағаш қабығындағы суреттері дәл осындай аралас түрге жатады. Пиктограммалар мен идеограммалар көбінесе өте шартты және стильдендірілген болады, олардың көрнекі көрінісін жоғалтады және өте күрделі белгілер жүйесін құрайды. Әлем тілдеріндегі фонемалар мен слогдардың саны сәйкесінше бірнеше ондаған және бірнеше жүздікпен есептеледі, ал тіпті ең стандартты және кең таралған ұғымдардың саны ондаған мыңға жетеді. Мұның салдары-алфавиттік және идеографиялық жазбаларда қолданылатын белгілер санындағы айырмашылық.

Жазу тарихын да, идеографиялық жазудың құрылымын да егжей-тегжейлі зерттеу осы қарапайым жіктеуді қайта қарауға әкелді. Көрнекті грамматология теоретигі И. Е. Гельб ұсынған неғұрлым күрделі схема кең таралды, онда тарихи реттелген кезеңдер ерекшеленеді: 1) жазылмаған (шартты түрде көрсетілген суреттермен байланысты емес), 2) Семасиографиялық (жазу мағынасы) деп өзгерту ұсынылған идеографиялық принципті қолданатын алдын-ала немесе протоприхталықтар) [2].

Аристотельдің тұжырымына сәйкес фонографиялық (жазу дыбысы) принципті қолданатын жазудың өзі: айтылған сөздер - бұл ақыл – ой тәжірибесінің символы, ал айтылған сөздер-бұл жазылған сөздер – бұл айтылған сөздердің символдары. Бұл жағдайда жазулардың нақты санына алфавиттік жазудың нақты анықталған сорттары ғана емес – буын және әріп, сонымен қатар иероглифтік жазулардың барлық дерлік тарихи жазылған түрлерін қамтитын ауызша – буын (логографиялық-силлабикалық) жазу, сонымен қатар қазіргі уақытта жұмыс істейтін жалғыз түрі-Қытай иероглификасы, ол жапон жазуының ажырамас бөлігі ретінде де қолданылады.

Идеограмма мен идеография ұғымдарына қарсылық білдіре отырып, Гельб тезиске күмән келтірді, оған сәйкес қазіргі алфавиттік жазбаларда кейбір идеограммалар бар – сандар мен олардың көмегімен сандар және т.б. сияқты белгілер. оның пікірінше, бұл нөмір, доллар, пайыз және т.б. сөздерін білдіретін логограммалар, бірақ тиісті мағыналар емес. Бұл тезиспен толық келісу қиын, өйткені, мысалы, сандар мен сандық жазбаларды идеограммалармен емес,

---

логограммалармен мойындай отырып, біз, мысалы, 3 көрсетілген сандар әр түрлі тілдерде интуицияға қайшы келеді деп болжауға мәжбүр боламыз.

Сонымен қатар, Гельбтің өзі дамыған алфавиттік жазбаларда кейбір шынайы идеограммалардың әлі де бар екенін мойындауға мәжбүр, мысалы, атаулары бар, бірақ жалпы қабылданған оқуы жоқ және әртүрлі мағыналарды жеткізе алатын немесе белгілері бар; сонымен қатар, жазбаша және әсіресе басылған мәтіндерді құрудың метаграфематикалық құралдары негізінен идеографиялық болып табылады.

Осылайша, жазуды графикалық түрде берудің екі негізгі әдісі бар. Біреуі - пикто және идеограммалардың көмегімен хабарламадағы идеяларды тікелей формада ұсыну, яғни хабарламаның мағынасын тікелей белгілеу. Хабарламаны графикалық түрде берудің бұл әдісі, ең алдымен, протописмендерге тән, дегенмен ол ішінара жазбаша түрде ұсынылған.

Тағы бір әдіс – белгілі бір графикалық белгілерді, соның ішінде пиктограммаларды – осы хабарлама көрсетілген тілдің ресми элементтерін ұсыну үшін пайдалану, ал идеялардың өзі жанама түрде олардың тілдік көрінісі арқылы беріледі. Нәтижесі болып табылады жазбалары меншікті мағынада сөздер. Тиісінше, пиктограммалардың екі түрі бар – олар идеяларды тікелей білдіретін, сондықтан идеограммалардың бір түрі, ал тілдің элементтерін – дыбыстарды, слогдарды және сөздерді білдіретін, сондықтан жазудың нақты белгілері.

Каллиграфия (грек. – әдемі қолжазба) – қолданбалы графиканың ежелгі саласы, қолжазба шрифтінің эстетикалық дизайны, сонымен қатар оқу пәні. Каллиграфиялық эстетика бейнелеу өнерінің жалпы арнасында дамыды, әр түрлі дәуірлерде тиісті стилистикалық әсерді бастан өткерді. Басып шығару, жазу және компьютерлік теру таралған сайын, каллиграфия өзінің бастапқы қолданбалы мәнін жоғалтты және қазіргі уақытта негізінен эстетикалық құбылыс ретінде қабылданады, алайда терілген қаріптердің гарнитураларын дамыту үшін негіз болып қала береді.

Каллиграфия жазуды оқытудың заманауи әдістемесінде нақты, тұрақты, оқылатын қолжазбаны жазу мүмкіндігі ретінде. Бірге таза техникалық шеберлік (қағазға әріптер салу) мағынасы мен формасы арасындағы байланысты көрсететін сөздің әріптік жазбасы идеясын қалыптастыру болып табылады, яғни автоматтандырылған әрекет режимі қалыптасады – графикалық шеберлік. Осылайша, графикалық шеберлік-бұл сөйлеу дыбыстарын (фонемаларын) тиісті әріптерге саралау мен қайта кодтаудың, оларды қағазға салудың және сонымен бірге көбейтілетін әріптік кешендерді (сөздерді) білудің автоматтандырылған әдісі.

---

Смотрите также файлы

• Вопрос Как еще называли Древнюю Грецию.doc

• Простые механизмы. Рычаг. 7 класс.doc

• Вегетативная дисфункция, вегетососудистая дистония.docx

• Дисперсные системы с жидкой средой Истинные растворы Коллоидные системы Взвеси Молекулярные и ионные Золи Гели Суспензии Эмульсии Взвеси.docx

• Запрет на въезд в Российскую Федерацию как механизм государственного воздействия (на примере функционирования таможенных органов) Оглавление Введение 2 Глава Правовые основания запрета на въезд в Российскую Федерацию 6.doc