Бала екінші әріпті жазу кезінде өзін-өзі анықтаған немесе көршімен белгіленген қателіктерді ескеруі керек, ол қазірдің өзінде үлгімен және бірінші әріппен салыстырылады: бала бірінші емленің кемшіліктерін түзете алғанын анықтайды.

Жазу жазу-бұл алғашқы оқу дағдыларының бірі, сондықтан дәл осы кезеңде балаларға орфографиямен қиындатылмайынша, өз іс-әрекеттерін дұрыс ұйымдастыруға үйрету керек.

Бірінші сынып оқушыларына каллиграфияны оқытудың басында сіз бірқатар қателіктердің алдын ала аласыз. Ол үшін балалардың дамуындағы кемшіліктерді түзетуге, жетекші анализаторларды қажетті дайындық деңгейіне жеткізуге көп көңіл бөлу керек. Осы мақсатта каллиграфияны оқыту екі кезеңге бөлінеді: дайындық және негізгі. Дайындық кезеңіндегі жаттығуларды II— IV сынып оқушыларымен түзету жұмыстары кезінде де қолдануға болады, оларда жазу бұзылыстары бұрыннан қалыптасқан [12].

---

2.2 Каллиграфиялық шеберлікті қалыптастырудың заманауи тәсілдері
Бастапқы жазуды оқыту және каллиграфиялық шеберлікті қалыптастыру технологиясы жазу сабақтарында, яғни орыс графикасында қолданылатын принциптер, әдістер мен әдістер жүйесімен және әріптер мен олардың қосылыстарын қағазға көбейту әрекетін автоматтандыруды дамыту сабақтарымен анықталады.

Біріншіден, бұл принциптер:

• 
  элементарлық зерттеу;
  
• 
  әріптер мен олардың кешендерін бір вариантты (тұрақты) жазу;
  
• 
  әріп белгілерін логикалық топтау.
  

Элемент принципінің мәні мынада: жазу жазуды үйрену баланың жадында осы әріптің нақты визуалды бейнесін қалыптастырудан бұрын болуы керек, яғни ол әріп қандай визуалды элементтерден тұратынын және қандай кеңістіктік-сандық қатынастарда болатындығын нақты көрсетуі керек.онда бұл элементтер бар. Әріптерді ойнату элементтер негізінде де жүзеге асырылады, бірақ қазір мотор. Осының арқасында студент әр әріптің дифференциалды визуалды-моторлы бейнесін қалыптастырады. Бұл каллиграфиялық шеберлікті дамыту үшін қажетті негізді құрайды.

Жазбаша әріптерді бір жақты (тұрақты) жазу принципі жазу кезінде қолдың қозғалыс заңдылықтарымен анықталады. Бұл, ең алдымен, қолдың иыққа бағытталған дөңгелек жабық қимылдары. Жазу процесінде қол біркелкі қозғалыстар жасайды.

Жазбаша әріптерді топтастырудың логикалық принциптері әріптерден кейінгі қысқа мерзімде оқушылардың жадында жазбаша әріптердің нақты сараланған визуалды және моторлы бейнелерін қалыптастыруды мақсатты және жүйелі түрде жалғастыруға мүмкіндік береді, яғни олардың жазуларында графикалық қателіктердің алдын алады және сол арқылы каллиграфиялық шеберлікті автоматтандырудың берік негізін қалайды.

Осылайша, жоғарыда сипатталған принциптер элемент бойынша тұтас жазу әдісі арқылы жүзеге асырылады, ол,

- біріншіден, 6-7 жастағы балалардың жас ерекшеліктеріне байланысты,

- екіншіден, бұл дәйекті (үзіліссіз) жазутың қалыптасуына қайшы келмейді, керісінше оның негіздерін жабады. Бұл Әдістемеге екі санаттағы элементтерді енгізу арқылы қол жеткізіледі: визуалды және мотор. Бірінші санаттағы элементтердің Конфигурациясы күрделі графикалық формаларды визуалды қабылдау заңдылықтарымен, екіншісі – каллиграфиялық шеберлікті автоматтандыру жағдайында жазу кезінде қолдың қозғалыс заңдылықтарымен анықталады.

Жазуды үйренудің басында балалар қозғалыстардың кеңістіктік бағытына және оларды жүзеге асырудың графикалық дәлдігіне қатысты көптеген элементтерге назар аударады: әріптердің қатынасы, оларды жазу сызығына орналастыру, пропорционалдылық, ұзындық, көңіл-күй. Баланың жазу графикасына шоғырланған көңіл аударуы, кез – келген элементті бөлек жазу, ұзақ үзілістер, көбінесе графикалық элементтің немесе әріптің орындалу уақытынан асып кетуі, жазудың

---

шамадан тыс баяулауы, графикалық формалардың сәйкес келмеуі, қозғалыс құрылымы және бұлшықет күші-бұл бірінші сынып оқушыларының шеберліктің дамуының бастапқы кезеңдеріндегі жазуының ерекшелігі [13].

Бастауыш мектепте жазудың маңызды шарты - жазу жылдамдығының артуы. Бұл жағдайда графикалық сурет өздігінен өзгермеуі керек. Жазу тез және әдемі болуы керек. Бірақ оқушыны тез жазуға үйрету-бұл әдемі жазуды үйретуден гөрі қиын міндет. Қозғалыстарды орындау жылдамдығының шектері жазу дағдысының даму кезеңдерімен ғана емес, сонымен қатар мотор функциясының, қозғалыстарды жүйке реттеудің жас ерекшелігімен байланысты. Жазуды үйрету арқылы баланы ойлауға үйрету, логиканы дамыту, бұл тақырыпты қызықты, қызықты және нәтижелі ету өте маңызды. Осы кезеңде жазуды үйренуде проблемалары бар және жазуды бұзған балалардың саны жыл сайын артып келеді, бірыңғай есептеулерге сәйкес балалардың 25-30% - ын құрайды. М. М. Безруких және Т. Е. Хохлова сияқты әдіскерлерді зерттеу.

жазуды үйренудегі көптеген қиындықтар Бастауыш мектепте аяқталмайтындығын, олардың бір бөлігі өзгеретінін және көбінесе мектеп бітіргенге дейін жақын сақталатындығын анықтады. Өкінішке орай, мұғалімнің барлық күш-жігеріне қарамастан, 30-дан тек 3 оқушы каллиграфиялық тұрғыдан дұрыс қолжазбамен жаза алады. Педагогикалық, психологиялық, сондай-ақ физиологиялық зерттеулер жас оқушыларға жазуды үйрету кезінде қолжазбаның бұзылуының келесі себептері бар екенін дәлелдеді. Біріншіден, бұл санитарлық-гигиеналық аспектінің кемшіліктері:

а) оқушылар аяқтарын қысып, кеудесін үстелге қойып отырады;

б) сол жақ иық алға қарай созылып, бұрышпен жабысады, сол қолдың қолы оң тұтқаның қолының астына түсіп, басын қысады;

в) оқушының бүкіл фигурасы шиеленісті, тыныштықты білдіреді.

д) жазу кезінде балалардың басы сол жаққа немесе оң иыққа әртүрлі бейімділікке ие;

г) сөзбе-сөз мұрын деп жазады;

д) оң қол үстелде дұрыс емес (шынтақ немесе денеге жақын басылған);

Екіншіден, жазутың мотивациялық-қажеттілік блогы, яғни оқушының жазу қызметіне деген қызығушылығын қалыптастыру. Осылайша, көптеген мұғалімдердің зерттеулері оқушылардің барлығы дерлік жазуды ұнатпайтынын және қаламайтынын көрсетеді. Олардың бұл функцияға ерекше қажеттілігі жоқ. Оқушылар оның маңыздылығы туралы бұлыңғыр, бұлыңғыр білімге ие. Мен қаламаймын және мүмкін емес - Кіші мектеп оқушысының жолындағы екі негізгі кедергі. Бұл кедергі тәуекелдеріне оқытуда жазуына ұстайды барысы ойдағыдай. Бұл анық: әріптер элементтерінің монотонды және монотонды емлесі, олардың комбинациясы балалардың шаршауына әкеледі, ал қызығушылықтың болмауы оқуға деген ұмтылыстың пайда болуына кедергі келтіреді, ақыл-ой жұмысының қалыптасуын оятпайды, сөйлеудің шығармашылық мүмкіндіктерін дамытады, оқытудың оң мотивациясын қалыптастырмайды. Үшіншіден, жазу процесінің жай-күйін ескере отырып, оқушылардың дәптерлерін ұқыпты емес, мұқият емес, эстетикалық емес жүргізуді атап өту керек:

---

а) қате жазылған, абайсызда жазылған дәптерлер;

б) үй және сынып жұмыстарын жазу көлбеу жүргізіледі;

в) дәптерлердің бүгілген, тозған, жыртылған бұрыштары;

г) жалпы орфографиялық тәртіп сақталмайды;

д) дәптерлердің парақтары толығымен жыртылған немесе жыртылған

Төртіншіден, баланы жазуды оқытудың тиімділігінің жетіспеушілігі-қолжазбаның қалыптаспауы, басқаша айтқанда, графикалық тәжірибенің қалыптаспауы, оның нәтижесі каллиграфиялық жазудың болмауы болып табылады [14]. Каллиграфиялық қателер тек жеке әріптерді, әріптер элементтерін жазуда ғана емес, сонымен қатар бүкіл сөйлемдерде де кездеседі. Қателіктердің келесі санаттарын атап өтуге болады:

1. Балалар жазу кезінде сөздердегі әріптер арасындағы алшақтықты ұстанбайды, сөздерді жолға біркелкі емес қояды.

2. Көбінесе оқушылардың жұмысында көлбеу сәйкессіздік немесе оң/сол жаққа шамадан тыс бейімділік кездеседі.

3. Жол параметрлері бойынша әріптерді орналастыруды сақтамаңыз, яғни.жазу кезінде сызықты ұстамаңыз.

4. Әріптердің қажетті биіктігіне төтеп бермеңіз (өте үлкен, өте ұсақ).

5. Жазутың сынғыштығы, табиғатсыздығы жиі кездеседі.

6. Кейбір жағдайларда қоршау, жазудың айқындылығы жазылады.

7. Жазу кезінде әріптер тізбегі сақталмайды.

8. Қолжазбаның абсолютті қарапайымдылығы,ботқа. Оқушыларды жазуға үйрету әдістемесінде каллиграфиялық қателерді жоюдың әртүрлі әдістері бар. Оқу процесінде жойылатын жазутың өзіне тән қателіктерінен дисграфияны ажырату қажет.

Дисграфия-бұл тұрақты, циклдік қателіктерде көрінетін жазу қозғалысының ішінара орындалмауы. Ұқсас қателер жоғары психикалық функциялардың қалыптаспауына байланысты, жазу барысында қатысады. Бұл жағдайда толық деңгей сақталады ақыл-ой және сөйлеуді қалыптастыру, ал техниканы игеру процедурасы жазутар аяқталды. Каллиграфиялық шеберліктің көрсеткіштерінің бірі-жазудың өзара байланысы. Өзара байланыс бір уақытта сөзде жазылған алфавиттік таңбалар санымен сипатталады, бұл жағдайда жалпы соққымен қабылданады.

Бұл оқушының әріптерді біріктіру принциптерін орындау және бүкіл алфавиттік кешендерді жазу критерийіне сәйкес қолды оң жаққа өлшеу шеберлігінде көрінеді. Жазутың байланысы каллиграфиялық шеберліктің қалыптасуының негізгі компоненттерінің бірі болып табылады. Үздіксіз жазу нормаларын сақтай отырып, студенттің стилі дәл және тұрақты, ал жазу жылдамдығы тезірек жасалады. Бұл аспектіні жақсарту үшін мұғалім соқыр жазу техникасын қолдана алады. Жігіттерге тек қозғалыс сезімдері негізінде бақылауды жүзеге асыра отырып, әріпті, сөйлеуді немесе терминді көбейту ұсынылады.

---

Зерттеу байланыстыру жазутар келесі әдіспен жүргізіледі. Мұғалім оқушылардан дұрыс отыруды, жазуды бастау керек жерде қаламмен баса назар аударуды, сыныптағы тақтаның үстіне, яғни көздің бағытынан жоғары орналасқан объектіге қарауды, содан кейін ғана берілген әріпті, буынды жазуды сұрайды. Оқушылар келесі тапсырманың Орнын белгілеу үшін көздерін қағаз парағына жылжытады. Қолмен баса отырып, орнатылған объектінің көзін көтеріп, балалар жазылғанын қайталайды.

65°көлбеу бұзылуы. Әдетте, көлбеу бұзылуы әріптер элементтерінің, тіпті бір әріптің элементтерінің параллельділігіне әкеледі және көбінесе элементтердің қисықтығымен бірге жүреді.

Жоғарыда келтірілген мысалдардан көрініп тұрғандай, параллелизмнің бұзылуы көбінесе басқа элементтердің бұрмалануына әкеледі, мысалы, У және Д әріптеріндегі ілмектер.қателіктердің бұл тобы дәптердің қосымша қиғаш сызылуына сүйене отырып, дұрыс көлбеу жасау үшін арнайы жаттығулар көмегімен түзетіледі.

Пропорцияларды бұзумен байланысты қателер:

- тік-әріптердің немесе олардың бөліктерінің тең емес биіктігі:

жазу сауаттылық бірінші сынып оқушысы

- көлденең - әріптер мен олардың элементтерінің тең емес ені:

- әріптердің бөліктері арасындағы пропорциялар (әріптердің үлкейтілген немесе кішірейтілген элементтері):

3.Бұл қателіктерге дұрыс қисық сызықты жүргізе алмауымен байланысты бұрмаланулар (сызық сансыз ұсақ зигзагтардан - сынған сызықтан тұрады), сондай-ақ пропорцияларды сақтамаумен байланысты қателер жатады:

Жеке әріптердің элементтерін өткізіп жіберу немесе әріптер элементтерін ауыстыру: M-L орнына, D-A орнына.

Жазу қателерін сәтті жеңу үшін әр жағдайда олардың себептерін түсіну, қатені түзету үшін тиісті әдісті таңдау өте маңызды. Бұл графикалық қателерді жіктеуде бұл міндет ескерілген: қателер оларды тудыратын себептерге байланысты топтастырылған. Бірінші топтың қателіктерін жеңу үшін 65°сызыққа қажетті көлбеу түзу параллель сызықтар қажет. Екінші топтағы қателерді түзету көздің дамуын талап етеді, онсыз пропорцияларды сақтау мүмкін емес. Қателіктердің үшінші тобы қисық сызықтармен, қисықтар мен дөңгелектермен, қол қозғалысының тегістігімен жұмыс істеуді қажет етеді. Сонымен, төртінші топтың қателіктері назардың бұзылуымен байланысты [15].

Әрине, олардың барлық түрлеріне ортақ қателіктердің басқа да себептері болуы мүмкін, мысалы: жазушының қолының қозғалыстарының үйлестірілмеуі, жазу кезінде дененің дұрыс орналаспауы, жарықтың нашар болуы немесе нашар көру, механикалық кедергілер (нашар қауырсын біркелкі емес қағаз немесе, дәлірек айтқанда, қағаз астындағы үстелдің тегіс емес беті) және т.б. графикалық деп анықтауға болмайтын жазу қателері туралы ұмытпау керек: сызықтардың сәйкес келмеуі, өрістер сызығы арқылы қайта жазу, сөздер арасындағы пропорционалды емес үлкен (немесе кіші)

---

Смотрите также файлы

• Вопрос Как еще называли Древнюю Грецию.doc

• Простые механизмы. Рычаг. 7 класс.doc

• Вегетативная дисфункция, вегетососудистая дистония.docx

• Дисперсные системы с жидкой средой Истинные растворы Коллоидные системы Взвеси Молекулярные и ионные Золи Гели Суспензии Эмульсии Взвеси.docx

• Запрет на въезд в Российскую Федерацию как механизм государственного воздействия (на примере функционирования таможенных органов) Оглавление Введение 2 Глава Правовые основания запрета на въезд в Российскую Федерацию 6.doc