Бұл жүйедегі оқыту әдіс – тәсілдеріне көрнекіліктерді пайдалана отырып түсіндіру жатады. Оқушылардың негізгі іс-әрекеті: берілген білімнің мазмұнын тыңдау, қабылдау, естеріне сақтау. Мұндай оқытудың талабы: оқушылар есте сақтаған өткен оқу материалының мазмұнын қатесіз қайталап айтып беруі.

Түсіндірмелі – иллюстрациялы оқытудың ғасырлар бойы нығайтылған пайдалы жақтары:

• уақытты үнемдейді;

• мұғалім мен оқушылардың күш-қайратын жетілдіреді;

• күрделі білімдерді қабылдауды жеңілдетеді;

• оқу үрдісін тиімді басқаруды қамтамасыз етеді.

Түсіндірмелі-иллюстрациялы оқытудың кемшіліктері:

• оқушылардың дайын білімді жаттап алуы;

• шәкірттердің өз бетінше ойлауына қажетті көңіл бөлінбеуі;

• дара және бөліп оқыту мүмкіндіктірінің жетімсіздігі.

2) Бағдарламалы (компьютерлік) оқыту.

Бағдарламалы (компьютерлік) оқытудың негізгі мақсаты – оқушының танымдық қабілетін дамытудың, оқу үрдісін үйлесімді басқарудың негізгі құралдарының бірі, оқыту үрдісін басқаруды жетілдіру, тексеруден өзін-өзі тексеруге, оқытудың өзін-өзі оқытуға көшу. Бағдарламалы оқытуда жаңа мазмұнды оқулықтар, оқу құжаттары, үйрету (оқыту) құралдар қолданылады. Оқытудың бұл түрі 1960 жылдан бастап Б.Скиннер, Н.Краудер бастамасынани кейін педагогика, психология және кибернетиканы ұштастырып пайдаланылады.

Бағдарламалы оқытудың негізгі ерекшеліктері:

• оқу материалы және логикалы бөлшектерге бөлінеді;

• әр бөлімді меңгерген соң, оқушы өздігінен тест сұрақтарына жауап береді;

• дұрыс жауап берілсе, келесі бөлімге өтеді;

• жауап қате болса, өзі бөлімді қайталап өтіп, сұрақтарға тағы да жауап береді.

Оқытудың бұл түріне негіз болған оқу бағдарламасы оқу материалын, оны меңгеру барысындағы іс-әрекетін, тексеру түрлерін бір тәртіппен ретке келтіреді.

Бағдарламалап оқытудың 3 принципі бар: сызықты, тармақты және аралас. Сызықты бағдарламада оқу материалы бірізділікпен беріледі. Тармақты бағдарламада әр оқушы мақсатқа өз жолымен келеді. Қате жауап берген кезде оқушы керекті тармаққа өтіп, қайтадан оқып, қосымша түсініктеме алып, қатені жойып, негізгі сызыққа қайта оралады. Мықты оқушылар негізгі сызықпен жүрсе, әлсіз оқушылар тармақтарға кіру арқылы нәтижеге жетеді. Аралас бағдарламада қиын тақырыптар тармақтарға бөлінеді, басқалары сызық бойынша орналасады.

Бұл оқыту машиналы және машинасыз болып екіге бөлінеді. Машинасыз бағдарлама оқыту үшін арнайы оқулықтар, перфокарталар пайдаланылады, негізгі деректер көзі қағаз болады. Оқу нәтижесі біраз уақыттан соң бағаланады. Соңғы кезде машиналы бағдарламалап оқыту үшін компьютер кең қолдануда. Тапсырмалар, мәтіндер, сұрақтар, жауаптар дисплей дидарында жазылып, сол мезгілде бағаланып тұрады.

Оқу бағдарламасы оқыту алгоритіміне негізделген. Алгоритм – дұрыс жауапқа жетелейтін бірізді ақыл-ой және іс-әрекеттердің жүйесі. Білім мен біліктерді толық меңгеру үшін алгоритм оқушыларға оқу әрекетінің құрамы мен орындау тәртібін белгілейді. Оқу бағдарламасын құрастырудан алдын-ала оқу барысын басқару үшін алгоритм жасалынды. Алгоритм сапасы компьютерлік оқытудың сапасына тікелей ықпал жасайды. Сондықтан, компьютерлік оқытудың сапасы оқу бағдарламасы мен техника сапасына тәуелді.

---

Бағдарламалап оқытудың күшті жақтары:

• оқу материалының бөлшектеленуі;

• оқушының белсенді өзіндік жұмысы;

• тұрақты тексеру;

• оқыту қарқыны мен оқу материалы көлемінің даралануы;

• техникалық оқыту құралдарын пайдалану.

Бағдарламалап оқытудың кемшіліктері:

• бағдарлама жасауға көп уақыт, күш керектігінен ол өте тиімді;

• мектептегі компьютерлердің саны мен сапасы жеткіліксіз.

3) Проблемалық оқыту.

Проблемалық оқытудың мақсаты – мұғалім оқушыларды білім жүйесімен, іскерлікпен, дағдымен қаруландырып қана қоймай, олардың танымдық және шығармашылық қабілетін дамыту.

Заманауи білім берудің мақсаты мамандарды шығармашылыққа дайындау екені даусыз. Шығармашылық дегеніміз – жаңаны (жаңа нысана, жаңа білім, жаңа проблема, жаңа әдіс) ашу. Осыған орай проблемалық оқытудың өзі де шығармашыл үрдіс. Соңғы кезде кең тараған оқу түрінің мәні: мұғалім жаңа білімді дайын түрде баяндамай, оқушылардың алдындағы проблемалық сұрақтарды қойып оларды шешудің жолдары мен тәсілдерін іздеуге бейімдейді.

Аталмыш оқыту жаңадан ғана пайда болған жоқ. Кезінде бұған өз үлесін қосқан педагог – ғалымдар Сократ, Руссо, Дистервег, Ушинский. Мысалы, Дистервегтің дәлелдеуінше, «Жаман ұстаз ақиқатты айта салады, жақсы ұстаз оны іздеп табуды үйретеді».

Проблемалық оқытуды ойдағыдай іске асыру үшін шәкірттерге ұсынатын проблемалық сұрақтар жүйесін жасап шығу керек. Ескеретін жайт: кез келген сұрақ проблемалық бола бермейді. Проблемалық сұрақтың жауабы дайын болмайды, оны оқушы міндетті түрде іздеуі шарт. Ол сұрақ баланың сана сезімге қиындық туғызуы қажет. Оқушы іштей түсінген ойлау қиыншылығы проблемалық жағдаят деп аталады. Проблемалық сұрақ, бір жағынан, қиын болуы, екінші жағынан, оқушының шамасына лайық болуы керек. Осындай проблемалық жағдаят туғызу, проблемалық сұрақ қою – проблемалық оқытудың алғашқы кезеңі.

Келесі кезеңде бала іштей өз білімін талдап, таңдап, олардың жауап алуға жеткіліксіз екенін анықтап, ізденіс жолына белсенділікпен түседі. Үшінші кезеңде ол сұрақтың жауабын дұрыс шеше білу амалдарын, жаңа білімді меңгереді. «Мен білдім!» - деген қуанышты жағдайға жетеді. Кейінгі кезеңдерге дұрыс жауапты тексереді. Алғашқы гипотезамен салыстырылады, алынған білім мен білікті қорытындылайды, жинақтайды.

Мұғалім проблемалы оқытудың барысында оқушы ойына, пікір қайшылықтарына дұрыс жағдай жасай отыра, жауап табу әдістерін үйретеді. әдетте, оқытудың бұл түрі жаңа оқу материалын түсіндіру кезінде қолданылады. Сонымен, проблемалық оқытудың ерекшелігі: оқушыға дайын білім берілмей, одан проблемаларды ізденіс арқылы шешу талап етіледі.

Проблемалық оқытудың күшті жақтары:

• оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін арттырады;

• оқу еңбегіне қызығушылығын арттырады;

• оларды өздігінен саналы жұмыс істеуге үйретеді;

• берік білімге оқытудың жоғары нәтижесіне жеткізеді.

---

Проблемалық оқытудың кемшіліктері:

• оқушының танымдық іс-әрекетін басқаруға әлсіз ықпал ету;

• мақсатқа жету үшін көп уақыт жұмсау.

Қазіргі мектептерде түсіндірмелі және проблемалық оқыту түрі бірге, қатар қолданылады.

Информатиканы оқыту формалары.

Оқыту формасы - педагогпен қатысушылар арасындағы ақпараттық байланыс жүйесінің сыртқы, айқын көрінісі. Оқыту формасы жіктелуінде қызмет етерлік негізгі нышандар: бірігіп атқарар шаралар, қатысушылардың саны, оқу үрдісі, қатысушыларының рөлі (мұғалім, оқушы). Информатикада құрылатын ситуациялардың ең басты мән беретін мәселесі, компьютер оқу бағдармалардың көмегімен қатысушылардың негізгі жұмысын бақылайды. Яғни компьютер жасаушы элемент болып табылады. Нақты оқу тақырыбы қаралған үйлесімді нышандар арқылы есептелген таңдаулы әдістермен оқу мазмұнына жауап беру арқылы құрылады. Кабинеттегі еселенген сабақтармен тәрбие жұмыстары және есептеуіш техниканы қолдану уақытты үнемдеу мақсатымен жүзеге асады. Бұнда әртүрлі оқу формасын саралаған жеңіл.

Нақты ұйымдасқан оқыту формалары дәріс, семинар, зертханалық жұмыс, жеке практикум, экскурсия, үйірме, факультативтік курс және олимпиада.

1) Дәріс - мұғалім басшылығымен оқыту үрдісінде жүзеге асады. Бұл оқыту формасы көбінесе жоғарғы сынып оқушыларына қолданылады. Себебі олардың жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді және болашақ студентке дайындауда ерекше рөл атқарады. Дәріс сабағында ақпараттық технологияның мүмкіндіктерін толық пайдалануға болады. Ол көрнекі құрал шаралары түрінде компьютер арқылы көрсетіле алады.

2) Семинар - алдыңғы жұмыстан жеке жұмысқа өтпелі форма. Бұл жайлы ұжыммен ойлана жасалған жұмысты қосып алғанда, компьютерде оңтайлы атқарылған жұмыс формасы. Оқушылардың теориялық білім мен сөйлеу мәдениетін арттыруда рөлі зор. Бұл оқыту формасы ұйымдастырғанда қатысушылар алдын-ала біліп отырулары абзал және оқушылармен жекелей немесе топқа бөліп жұмыс жасаған тиімді.

3) Зертханалық жұмыс компьютерлік сыныптардағы негізгі оқу формасы болып есептелінеді. Әдетте тәжірибе жұмыстары құрылған жоспардан басталады. Жоспар құру, құрылған жоспарды тарату (ұқсас болуы да мүмкін). Тарату материалдары шешуші көмек көрсетеді. Жұмыс бастар алдында өткенді қайталап дайындық жүргізу жұмысты дұрыс бастауға көмегін тигізеді. Қатысушылар бірден немесе екіден жұмыс атқара алады.

4) Жеке практикум – зертханалық жұмысына қарағанда өзгеше. Оның жеке сипаттамасы - тапсырманың қиындығына қарай әртүрлілігі, өздік жұмыстың ауқымдылығы, оқулыққа және мәлімет материалдарына үлкен тірек. Бұл оқу формасы сабақтан тыс жұмысқа жатады. Информатиканы оқып қабылдау негізіндегі ең бір түйіп аларлық тенденциялар бұл: а) бір жағынан копьютер жеке оқу формасын жасап шығарса, екіншіден ақпаратты жіберу нәтижесінде фронтальді формалардың қасиеттерін сақтайды: ең майталман оқытушылардан дәріс алуға мүмкіндік береді. Компьютер топтық жұмыс пен жеке жұмыс арасындағы қарама-қайшылықты жояды; ә) қатысушылардың басшылығымен жүргізілген оқу жұмысынан жеке жұмысқа өту кезіндегі алған танымы компьютерлік бағдарма түріндегі және сонымен байланысты гипермәтіндік оқулық.

---

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:

Қорғауға берілген реферат тақырыптары:

1. Түсіндірмелі – иллюстрациялы оқыту.

2. Проблемалық оқыту.

3. Бағдарламалы (компьютерлік) оқыту.

4. Информатиканы оқыту формаларының экскурсия, үйірме, факультативтік курс түрлері.

Негізгі әдебиеттер /3,5-6/,

Қосымша әдебиеттер/11,20/.

Дәріс – 7.

Дәріс тақырыбы: Жаңа педагогикалық технологияларды информатика пәнінде қолдану. .

Дәрістің мақсаты: Педагогикалық технология туралы түсінік беру, тарихына шолу жасау.

Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:

1. Педагогикалық технология нені зерттейді?

2. Педагогикалық технология тарихы

Дәрістің мазмұны: Оқытудың технологиясы педагогикалық әдістерге негізделген. 60-шы жылдарда шетел зерттеушілері «Педагогикалық технология» терминін енгізді. «Педагогикалық технология дегеніміз – тәжірибеде жүзеге асырылатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы, ал педагогикалық жағдайларға сай қолданылатын әдіс, тәсілдер – оның құрамды бөлігі ғана» (В. Беспалько).

«Технология» термині сол тәсілдер жүйесі деген мағынаны білдіреді. Оқытуды технологияландыру туралы ойды осыдан 400 жыл бұрын Я.Коменский айтқан болатын.

«Оқыту технологиясы» терминін алғаш рет АҚШ – та қолдана бастады. Польшаның белгілі дидакторы У.Куписевич пен Ф.Янкушкевич оқыту технологиясын жалпы дидактиканың бір бөлігі ретінде оқытудың ең оңтайлы жолын анықтайтынын терең түсіну керектігін қолдады. Бұл технологиялық үрдіс – білімсіздіктен білімділікке, шорқақтықтан іскерлікке апартын тура жол.

Педагогикалық технология теориялық педагогика мен практика аралығында орын алып отыр. Педагогикалық технология - деп мақсаттар қою, оқу жоспары мен оқу бағдарламасын үнемі жақсартып отырудың, педагогикалық жүйелерді бүтіндей бағалаудың және ол жүйелердің тиімділігі жөніндегі жаңа ақпарат туындауына байланысты жаңа мақсаттар қоюдың тұтас үрдісін айтамыз.

Педагогикалық технологияға белгілі ғалым В. Беспалько «практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе, жоба» деп анықтама берді. Мұнда ғалым педагогикалық жүйені тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, мақсатты, бір-бірімен өзара байланысты әдіс-тәсілдер жиынтығы ретінде қарастырады.

В. Монахов «педагогикалық технологиялар дегеніміз – оқыту үрдісін жобалау, ұйымдастыру мен жүргізудің ойластырылған моделі» деп түсіндірді. Сондай-ақ И.Г.Песталоцийдің де өз заманындағы педагогикадағы маңызды мәселенің бірі «әрбір арнайы даярланған мұғалім кез келген оқушыны оқытып, тәрбиелей алатын білім берудің «тетігін жасауы қажет» деуін оқытуды технологияландыру деп түсінген жөн.

Педагогикалық технологияларды зертеуші ғалым Ф. Фрадкин пікірінше: «әр технология белгілі бір, яғни тарихи-әлеуметтік, мәдени-әлеуметтік, экономикалық, т.б. алғы шарттар аясында қызмет етеді, дамиды және озып өзінің даму бағыты кезеңін анықтайтын заңдылықтардың болуы тән құбылыс» дейді.

---

Мектеп оқушыларының білім сапасын арттыруда жаңа технологияларды тиімді пайдалана білу үлкен рөл атқарады. Оқушыларға білім жүйесін терең әрі тиянақты беру үшін оқыту әдісін жетілдіру - әр ұстаздың негізгі міндеті.

Қазіргі таңда әдіс-тәсілдер, жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибелері өте көп, оларды әр сабақтың тақырыбы мен мақсатына оқушылардың ерекшеліктеріне қарай талғаммен таңдап, мейлінше тиімді пайдалану мұғалімдердің шеберлігі мен біліктілігіне байланысты.

Мұғалім бұрын жаңалықтың жаршысы, білім нәрін өзі айтып қана жеткізуші, ал оқушы тыңдаушы, дайын білімді тыңдап қайталаушы болды. Қазір бәрі өзгерді. Оқушы - өздігінен ізденетін, шығармашылық әрекеттер жасайтын жеке тұлға. Мұғалім – нақты бағыт сілтеп, оқушы еңбегін ұйымдастырушы, бақылаушы. Қай технологияны қолдансақта естен шығармайтын нәрсе – оқушының өзіне деген сенімін, білімге деген құштарлығын, қызығушылығын жоғалтып алмау.

Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа да көптеген адам келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.

Жаңа педагогикалық технология оқушылардың жеке тұлға болып қалыптасуына оң нәтижесін беретін жоба. Нақтылып айтсақ:

1. Дарындылар өздерінің қабілеті мен икемділігін одан әрі бекіте түседі, әлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады.

2. Оқушының оқуға деген ынтасы артады.

3. Үлгерімі нашар оқушыға көңіл бөліп, нашар оқушыларға көмектесу мүмкіндігі туады.

4. Қиын балалармен тиімді жұмыс жүргізу мүмкіндігі болады.

5. Жақсы оқитын оқушының тереңірек білім алуына жағдай туады.

Жаңа педагогикалық технологиялар оқушының жан-жақты дамып, жетілуіне, білімін шыңдай түсуге көптеген үлесін қосады.

Оқыту теориясы мен тәжірибесі дамуының жалпы заңдылықтарының бірі – дидактикалық жүйелердің бірізділігі, ұрпақтылығы. әрбір жаңа жүйе дәстүрлі жүйелердің күшті қасиеттерін өзіне сіңіріп алады.

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:

Қорғауға берілген реферат тақырыптары:

1. Модульдік оқыту технологиясы.

2. Деңгейлеп оқыту технологиясы.

3. Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы.

4. Педагогикалық технологияның білім сапасын көтерудегі ықпалы.

Негізгі әдебиеттер /9-10,13/,

Қосымша әдебиеттер/5-7,9/.

Дәріс – 8.

Дәріс тақырыбы: Информатиканы орта мектепте қосымша оқыту түрлері.

Дәрістің мақсаты: Информатиканы орта мектепте қосымша оқыту түрлерін қарастыру.

Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:

1. Информатикадан сыныптан тыс жұмыстар

2. Информатиканы қосымша оқыту түрлері.

Дәрістің мазмұны.

Информатикадан сыныптан тыс жұмыстар.

Сыныптан тыс жұмыс ұғымы өте кең. Ол мазмұны, бағыты, әдісі, тағайындалуы, формасы мен жолдары жағынан білімділікті қажет етеді. Мысалы, үйірмелер отырысы, сыныптан тыс оқу, мерекелік шаралар мен кештер өткізу осы сыныптан тыс жұмыстарға жатады. Бірақ кей жағдайларда (оқулар, үйірмелер, т.б.) мұғалімдер басшылық жасаса, кей жағдайларда (байқау, кеш, т.б.) оқушы белсенділігі мен басқаруында болады.

---

Смотрите также файлы

• 7_Лаб_работы.doc

• 1-курс-Информатика-казтест.doc

• Психолого-пед хар-ка класса.doc

• rus_Osnovy_ekonomicheskoy_teorii.doc

• диссертация Б.Ш.Нурашевой готовая.doc