Файл: Билет 1 Паллиативтік кмекті йымдастыру жне жргізу. Паллиативті кмекті даму тарихы, масаттары мен міндеттері.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 08.11.2023

Просмотров: 542

Скачиваний: 14

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ерітіндісіне малып, сүртеді. Одан әрі осы тәртіппен құрғатады .

Ауру халдегі науқастардың терісін күту әдістері мен тәсілдері.

Науқастың денсаулығы бұзылмас үшін оны әр түрлі қосымша аурулардан алдын ала қорғау керек.Мысалы,ауруханада немесе үйде жатқан науқас адам жеке басының тазалығын үнемі сақтап отырса, онда бұл науқастын тезірек жазылатыны сөзсіз. Науқас адамның жағдайы неғұрлым ауыр болса, онда оны күтуде соғұрлым қиын болады. Науқастың күтімі нашар болып, ағза күрт әлсірегенде, денеге қысым түскен жерлері ойылады.

Ойылу дегеніміз – тері асты шел қабатының және жұмсақ тіндердің ұзақ қысылуынан, жергілікі қан айналымының бұзылысынан пайда болатын терідегі дистрофикалық, жаралы некротикалық өзгерістер. Ойықтар – ауыр халдегі науқастардың нашар күтілуінен, дымқыл, ластанған іш киімдерден, төсектегі бүктемелерден және қалдықтардан, кірлеген теріден пайда болады. Ойылуға осал келетін жерлер; сегізкөз, құйымшақ, шонданай, үлкен ұршық, өкше, жауырын, тобықтың сырқы бөлігі, желке, тізе, шынтақ.

Ойылып қалуға әкелетін факторлар; қысым мен үйкелеу.

Адам денесіне қысым түсу, сырты киімдері, аяқ киімірің байланған жерлері, төсек – орынның тарлығы себебінен болады, олар тіндер мен сүйектердің шығып тұрған ұшарының қысылуынан әлсіреген. Әлжуаз тіндерді одан сайын қысады,осының салдарынан ойылулар пайда болады. Осы әсерлердің бірде – бірі күнделікті өмірде тіндердің ойылып қалуына апара қоймайды. Бірак қозғалыс жасамаған кезде немесе сезімталдықтан айырылғанда, бұл әсерлерд айырылғанда, бұл әсерлердің тіндерді зақымдау қауіпі туады .

Үйкелу - терінің ажырауына себепкер болады, бет жағының жолақтануына әкеледі. Үйкелу ылғанданғанда болатын нарсе. Адамдар оған кіші дәрет ұстамағанда, терлегенде, ылғалды және ылғалды сіңірмейтін іш киім кигенде душар болады .

Ойылуды болдырмау ушін оның алдын алу шараларын дұрыс жасау қажет. Оның негізгі қағидалары; күнде науқастың ойылу мүмкін болған жердерін (сегізкөз, тобық, жауырын, шынтағын, самай аймағын) қарау керек. Бозарған және қызарған тері аймақтары анықталған жағдайда дәрігерді шақыру қажет және алдын алу және емдеу шараларын бастау қажет.

1.Егер пациенттің жағдайы жараса ,оның дене қалпын күніне бірнеше рет өзгерту керек. 2.Құнарлы тамақтану және жеке бас тазалығын сақтау. 3.Тері тітіргендіргіштерін жою. 4.Тері тазалығын сақтау. 5.Тері ылғалдылығын дамыту . 6.Науқастың төсегін күніне бірнеше рет сілкіп кайта салу керек 7.Төсек жапқыш пен іш киімнің бүктеліп қалмауын қадағалау керек


8.Терісін жылы сумен жуу, зарарсыздандыру ерітіндісінің біреуімен сүрту, камфора қоспасы, камфора спирті, одан кейін құрғатып сүрту керек.

9.Астына төселетін ақ жайманың тігісі болмауы керек.

10.Терінің гиперемиясы (қызаруы) болған кезде, белгілі бір жердің қан айналысын жақсарту үшін теріні құрғақ сүлгіменсүрту немесе кварцтау керек.

11.Терінің суланып тұрған жерін суық сумен сабындап жуып, спиртпен сүртіп, ұнтақ себу керек.
Билет № 7


  1. Науқастың өмір сүру сапасын бағалау.

  2. Өмір сүру сапасы — адам қажеттіліктерінқанағаттандыратын жайлылық дәрежесі.
    Өмір сапасы адамдардың алуан түрліматериалдық, рухани, зияткерлік, мәдени,эстетикалық және басқа да қажеттіліктерініңтұтас кешенін қанағаттандыру дәрежесінкөрсетеді.

  3. Өмір сапасын анықтау экономикасы жаңа дамыған денсаулық сақтау ісінде кеңінен жайылған.
    елдердің Олар қоладанады: Қоғам денсаулығын мониторингінде және популяциялық зерттеулерде
    Денсаулық сақтауда реформа мен бағдарламаның нәтижелілігін анықтаудаКлиникалық зерттеулерде, яғни, жаңа дәрілік препараттар мен емдеу әдістерінің сапасын анықтағанда
    Клиникалық бағалауда тәжірибесе, дәстүрлі емдеу әдістерінің эффективтілігін
    Формаэкономикада Денсаулық сақтау экономикасында


2. Онкологиялық пациентке ауыз қуысының күтімі.

Ауыз қуысында көп микробтар жиналады, олар ағза әлсірегенде ауыз қуысының ауруларын тудырып, адам ағзасының жалпы жағдайын нашарлатуы мүмкін. Ауыр халдегі науқастарда жиі стоматит (ауыз қуысы кілегей қабығының қабынуы) дамиды. Тамақ қабылдау кезінде ауырсынусілекейдің ағуы, дене қызуының көтерілуі байқалады. Оның себебі ауыз қуысының нашар күтімі болып есептеледі. Кейде науқастарда еріндердің құрғауы, ауыз бұрыштарында ауырсынатын тері тілінулері болуы мүмкін. Науқастың жағдайын жеңілдету үшін еріндерге суға малынған дәке салфетканы қойып, соңынан еріндерді майлап қоюға болады. 
Әлсізденген науқастың ауыз қуысында микроағзалар жиналады, олар ауыздан жағымсыз иіс шығаруы мүмкін. Сырқаты жеңіл, өз аяғымен жүріп тұратын, яғни жалпы 

режимдегі науқастар таңертең, кешке тістерін өздері щеткамен тазалап тұрады. 

8. Онкологиялық пациентке көзге күтім жасау.
Науқастың дұрыс күтімі үшін тек дәрігердің ғана емес, медбикенің де жауапкершілігі мол. Медбике білімді әрі білікті ғана емес, сондай-ақ моральдық тұрғыда адамгершілік қасиеті мол болуы керек. Бірақ, түрлі науқастардың арасында үнемі жақсы көңіл-күйде болу айтарлықтай оңай емес. Сонда да, медбике науқасты емдеуде белгілі талаптарды, ретті қадағалауы тиіс. Медбикеге қойылатын талаптар: науқастың ауруханаға түскеннен жазылып кеткенге дейінгі уақыт аралығында үнемі науқас халін бақылап, науқас гигиенасын қадағалау - оның уақытында киімдерін ауыстыру, ауыз қуысының, мұрнының, терісінің, құлағының, шашының тазалығын қадағалау.
Науқастың көзінің, құлағының, ауыз қуысының, мұрнының күтімі, науқастың шашын жуу. Науқастың жеке бас гигиенасын жүргізудің реттілігі
Көзді жуу:
Көзден бөлінген заттар кірпіктерді жапсырады, сондықтан, көзді жуып отыру керек:
Қолды жуу
8-10 залалсыздандырылған шариктерді сулау керек
Тампонды сығып, кірпіктерді көздің сыртқы бұрышынан ішкі бұрышына қарай сүрту керек
4-5 рет қайталау керек
Құрғақ тампондармен құрғату керек.
Құлағының күтімі:
Күнделікті жуыну кезінде науқастар өздері жуа алады. Ал, төсектен тұруға болмайтын аурулардың құлақтарын мейірбике тазалауы керек.
Орындалу тәртібі:
Науқасты отырғызасыз
3% сутегінің қышқыл ерітіндісін құлаққа тамызасыз
Мақтаны орап жоғары, төмен айналдыра отыра құлаққа кіргізесіз
Мақтаны ауыстырып, қайталайсыз.
Құлақты тазалау кезінде қатты заттарды пайдалануға болмайды, өйткені құлақ барабанына зақым келуі мүмкін.

Ауыз қуысында көп микробтар жиналады, олар ағза әлсірегенде ауыз қуысының ауруларын тудырып, адам ағзасының жалпы жағдайын нашарлатуы мүмкін. Ауыр халдегі науқастарда жиі стоматит (ауыз қуысы кілегей қабығының қабынуы) дамиды. Тамақ қабылдау кезінде ауырсынусілекейдің ағуы, дене қызуының көтерілуі байқалады. Оның себебі ауыз қуысының нашар күтімі болып есептеледі. Кейде науқастарда еріндердің құрғауы, ауыз бұрыштарында ауырсынатын тері тілінулері болуы мүмкін. Науқастың жағдайын жеңілдету үшін еріндерге суға малынған дәке салфетканы қойып, соңынан еріндерді майлап қоюға болады. 
Әлсізденген науқастың ауыз қуысында микроағзалар жиналады
, олар ауыздан жағымсыз иіс шығаруы мүмкін. Сырқаты жеңіл, өз аяғымен жүріп тұратын, яғни жалпы режимдегі науқастар таңертең, кешке тістерін өздері щеткамен тазалап тұрады. 

Билет № 8
1.Созылмалы ауырсыну синдромының тарихы.

Ауырсыну - бұл дене жарақаты немесе ауруы туралы ескерту тәсілі. Ауырсынудың себебі жойылғанда немесе емделгенде, ауыру сигналдары, әдетте, жоғалып кетуі керек - бірақ бұл бәріне бірдей емес. Көптеген адамдар үшін созылмалы ауырсыну күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналуы мүмкін және күнделікті ауырсынуға әкелуі мүмкін - бұл күннен күнге - адамның физикалық және психикалық денсаулығына үлкен жүктеме әкелуі мүмкін.

Созылмалы, ұзақ мерзімді ауырсынумен ауыратын адамдардың шамамен 25 пайызы біз созылмалы ауырсыну синдромы деп атаймыз. Бұл синдром сізде ауырсынудан басқа басқа белгілердің бар екенін білдіреді, мысалы, депрессия, мазасыздық, әлеуметтік депрессия және тағы басқалар күнделікті өмірден тыс.


  1. Онкологиялық пациентке көзге күтім жасау.

Науқастың дұрыс күтімі үшін тек дәрігердің ғана емес, медбикенің де жауапкершілігі мол. Медбике білімді әрі білікті ғана емес, сондай-ақ моральдық тұрғыда адамгершілік қасиеті мол болуы керек. Бірақ, түрлі науқастардың арасында үнемі жақсы көңіл-күйде болу айтарлықтай оңай емес. Сонда да, медбике науқасты емдеуде белгілі талаптарды, ретті қадағалауы тиіс. Медбикеге қойылатын талаптар: науқастың ауруханаға түскеннен жазылып кеткенге дейінгі уақыт аралығында үнемі науқас халін бақылап, науқас гигиенасын қадағалау - оның уақытында киімдерін ауыстыру, ауыз қуысының, мұрнының, терісінің, құлағының, шашының тазалығын қадағалау.
Науқастың көзінің, құлағының, ауыз қуысының, мұрнының күтімі, науқастың шашын жуу. Науқастың жеке бас гигиенасын жүргізудің реттілігі
Көзді жуу:
Көзден бөлінген заттар кірпіктерді жапсырады, сондықтан, көзді жуып отыру керек:
Қолды жуу
8-10 залалсыздандырылған шариктерді сулау керек
Тампонды сығып, кірпіктерді көздің сыртқы бұрышынан ішкі бұрышына қарай сүрту керек
4-5 рет қайталау керек
Құрғақ тампондармен құрғату керек.
Құлағының күтімі:
Күнделікті жуыну кезінде науқастар өздері жуа алады. Ал, төсектен тұруға болмайтын аурулардың құлақтарын мейірбике тазалауы керек.
Орындалу тәртібі:
Науқасты отырғызасыз

3% сутегінің қышқыл ерітіндісін құлаққа тамызасыз
Мақтаны орап жоғары, төмен айналдыра отыра құлаққа кіргізесіз
Мақтаны ауыстырып, қайталайсыз.
Құлақты тазалау кезінде қатты заттарды пайдалануға болмайды, өйткені құлақ барабанына зақым келуі мүмкін.
Билет № 9


  1. Паллиативті көмектің психологиялық аспектілері. Пациентпен және оның отбасымен өзара әрекеттесу принциптері.

  2.  көмектің міндеттері:1.Емделушінің ауыр науқасқа және оның отбасына көмек ұсынады және ауыр қайғыға психологиялық қолдау көрсету.

  3. 2.Емделушінің өмір сүру сапасын жақсарту,сонымен қатар ауру ағымын жеңілдету.

  4. 3.Ауырсынуды басу және басқа физикалық симптомдарды тоқтату.

  5. 4.Адамның өмір жолындағы қалыпты кезеңі ретінде өлімге деген қатынастарын қалыптастыру.

  6. 4.Науқастың және оның жақындарының рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру.

  7. 5.Әлеуметтік заңды сұрақтарды шешу.

  8. Паллиативті көмекті қажет ететін науқастар тобына жатады:

  9. 1. Қатерлі ісігі бар науқастар

  10. 2.Терминалды сатыдағы ЖИТС науқастары

  11. 3.Жүрек, өкпе,бауыр және бүйрек жеткілікіздігі, ми қанайналымының бұзылуынан болатын ауыр салдары бар науқастар.

  12. Паллиативті көмек көрсетуге арналған хоспистер,паллиативті көмек бөлімі(палаталар) науқастар үшін жұмыс істейді.Үйге көмек көрсету өз бетінше жеке құрылым ретінде ұйымдастырылған стационарлық көшпелі қызмет мамандарымен жүзеге асады.

  13. Паллиативті көмекті ұйымдастыру әртүрлі болуы мүмкін.

  14. Науқастың кешенді күтімі мен қажеттілігін қанағаттандыру үшін әртүрлі мамандар паллиативті көмек көрсетеді.Паллиативті көмек көрсететін мамандар құрамына дәрігерлер, мейіргерлер,психологтар,әлеуметтік қызметкерлер, дін қызметкерлері,массажистер, диелологтар,волонтерлар кіреді. Сонымен қатар туысқандарының және жақындарының көмегі пайдаланылады..

  15. Палллиатитвті көмекті көрсетсетін мамандар емделушіге және оның отбасына медеу болып, жақсы қолдау көрсетеді және өмірінің соңғы күндерін өткеріп жатқан науқастың физикалық, психикалық және эмиционалды жан азабын жеңілдетіп, сонымен қатар науқастың жақын туыстарына психологиялық көмек көрсетеді.

  16. Паллиативті көмек ақысыз көрсетілетін медициналық қызметтің құрамына енеді. Профилактикалық, диагностикалық және емдік медицина қызметінің түрлері бюджет есебінен науқас жандарға тегін көрсетіледі.

  17. Хоспис және паллиативті көмектің бүкіләлемдік күні жыл сайын қазанның 2-сенбісінде аталып өтіледі. Осыған орай мейіргерлер қауымдастығы іс-шаралар ұйымдастырды. Олар айықпас дертке шалдыққан әрбір науқасқа лайықты көмек көрсетілетіні жайлы халық арасында түсіндірме жұмыстарын жүргізеді.