Файл: Билет 1 Паллиативтік кмекті йымдастыру жне жргізу. Паллиативті кмекті даму тарихы, масаттары мен міндеттері.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 617
Скачиваний: 14
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Билет № 18
-
Опиоидтық препараттарға сиппатама беру. -
ДОЛОФИН - бұл: -
Қатты ауырсыну кезінде - операциядан немесе жарақаттанудан кейін, мысалы, опиоидтер ауырсынуды жеңілдетуге арналған ең тиімді анальгетиктер болып табылады. Егер сіз бұрын-соңды сүйекті сындырған болсаңыз немесе даналық тістеріңізді алып тастасаңыз, сізге Перкоцет, Лортаб немесе Тиленол №3 сияқты кейбір дәрі-дәрмектермен тағайындалатын дәрі-дәрмектермен таныс болуыңыз мүмкін. Бұл мақалада біз опиоидты дәрі-дәрмектер туралы маңызды егжей-тегжейлі қарастырамыз - олардың қасиеттері, жалпы фирмалық атаулары және қауіпсіз пайдалану. -
Басқа опиоидтар -
• Кодеин сульфаты -
• Дураморф (инъекциялық морфин) -
• Гидрокодон-ибупрофен -
• Оксиморфон -
• Оксикодон және налоксон (Targiniq ER) -
• Трамадол-ацетаминофен (Ультрацет) -
Төменде ауырсынудан басқа жағдайларды емдеу үшін қолданылатын бірнеше опиоидты дәрі бар: -
• Диареяға арналған апиынның тұнбасы -
• Диареяға арналған лоперамид (Imodium) -
• Диареяға қарсы дифеноксилат-атропин (Ломотил) -
• Жөтелге қарсы гидрокодон-хлорфенирамин (Витуз) -
• Опиоидты қолдану бұзылысына арналған бупренорфин-налоксон (Субоксон, Зубсолв) -
Опиоидтар дегеніміз не? -
Опиоидтар - орташа және қатты ауырсынуды жеңілдету үшін қолданылатын дәрілер класы. Опиоидтарды есірткі деп те атайды. Есірткі терминін кейбір адамдар заңсыз есірткіге қатысты қолданады, бірақ техникалық тұрғыдан ол опиоидтарды білдіреді. Опиоидтар федералды және штат заңдарына сәйкес шығарылған рецептпен сатып алынған кезде заңды болып табылады. -
Опиоидтар табиғи түрде кездеседі; апиын, морфин және кодеин азиялық апиын көкнәрінен алынған. Синтетикалық опиоидтар зертханада өзгертіледі. Оларға оксикодон, гидрокодон, фентанил және басқалары кіреді. -
• Опиоидты (есірткі) бар күшті рецепт бойынша ауыратын дәрі-дәрмек, бұл күндізгі уақытта тәулік бойы, опиоидпен ұзақ уақыт емделуді қажет ететін кезде, опиоидты емес ауырсыну дәрі-дәрмектері сияқты басқа ауырсынуды емдеу кезінде қажет. - опиоидты дәрі-дәрмектерді босатыңыз, сіздің ауырсынуыңызды жеткілікті дәрежеде емдемейді немесе сіз оларға шыдай алмайсыз. -
• Артық дозалану мен өлім қаупін тудыруы мүмкін ұзаққа созылатын опиоидты ауру. Егер сіз дозаны белгіленген мөлшерде дұрыс қабылдаған болсаңыз да, сіз опиоидтық тәуелділікке, теріс пайдалану мен өлімге әкелуі мүмкін теріс пайдалану қаупіне ие боласыз. -
• Тәулік бойы емес ауырсынуды емдеу үшін қолдануға болмайды. -
• Нашақорлықты басқару үшін де қолданылады -
• MS-Contin - бұл опиоидты анальгетиктер. -
• MS-Contin елеулі жанама әсерлер тудыруы мүмкін, соның ішінде -
• : баяу жүрек соғысы, -
• күрсіну, -
• әлсіз немесе таяз тыныс, -
• ұйқы кезінде тоқтайтын тыныс алу, -
• кеуде ауыруы, -
• жылдам немесе соғып тұрған жүрек соғысы, -
• қатты ұйқышылдық, -
• жеңілдік , -
• жүрек айну, -
• құсу, -
• тәбеттің төмендеуі, -
• айналуы, -
• шаршаудың нашарлауы және -
• әлсіздік
2. Онкологиялық пациентке қуық шаюдың іс-әрекет алгоритмі.
ҚУЫҚ ЖУУ ІС -ӘРЕКЕТІНІҢ АЛГОРИТМЫ
Мақсаты: емдеу
Қарсы көрсеткіштері:
-жарақатты зақымданулар;
-қуықтың және зәр шығару жолдарының жедел қабынуы.
Жабдықтау:
-бір реттік жұмсақ залалсыздандырылған катетер немесе темір катетер
-залалсыздандырған қолғаптар
-2 залалсыздандырылған пинцет немесе қысқыш
- залалсыздандырған тампондар
-залалсыздандырылған глицерин
-залалсыздандырылған фурациллин1:5000
-таза лоток.
- залалсыздандырған вазелин
-жылтылған су
-Сұюқтықты жинайтын лоток
-дезертіндісі бар лоток
Іс-әрекет алгоритмы:
1.Қолыңызды гигиена деңгей әдісімен ,қолғап киіңіз.
2.Пациентті арқасына жатқызып, тізе буынында аяғын бүгіп және аздап екі аяғының арасын ашуды ұсыныңыз .
3.Жамбасының астына клеенка және жаялық төсеңіз, судно қойыңыз.
4.Пациенттің жыныс мүшелерін жуыңыз: пациенттің оң жағына тұрыңыз, сол қолынызға жуындыруға арналған суы бар ыдысты ұстаңыз, оң қолыңызға корнцагпен дәкені алыңыз. Жууды жоғарыдан қасағадан бастап тік ішекке қарай төмен жүргізіңіз. Теріні осы әдіспен құрғатыңыз.
5.Қолғапты шешіп, оны қолданылған заттарға арналған қорапқа салыңыз. Қолыңызды жуыңыз.
6.Залалсыздандырған қолғапты киініз.
7.Сол қолынызбен жыныс еріндерін ашыңыз, ал оң қолынызбен жоғарыдан төмен қарай зәр шығаратын каналды тік ішекке қарай фурацилинмен жақсылап жуыңыз.
8.Пинцетті зарарсыздандыратын ерітіндегі салыныз.
9. Мәрлі дәкені ауыстырыныз.
10.Екінші залалсыздандырған пинцетті алыныз.
11.Залалсыздандырған пинцетпен жазатын қалам сияқты жұмсақ катетердің ұшынан ұстаныз, ұшынан 4-6 см арашылығынан, катетердің сыртқы ұшын саусаққа орап алып оң қолдың 4-ші және 5-ші саусағының арасына қыса ұстаныз. Әйелдерге арналған глицерин майы жағылған стерилді катетерді 4-6 см тереңдікке, зәр шыққанша абайлап зәр шығатын тесікке енгізіңіз. Катетердің бос ұшын зәр жинауға арналған ыдысқа салыңыз.
12. Зәр шыққаннаң кейін катеттерды алмаңыз
13. Жане шприціне жылытылған 100-150мл фурациллин ертіндісін сорып алып катетерға жалғаныз.
13. Ертінлдіні жібергеннен кейін Жане шприцін алып катетірді зәр жинайтын лотокқа салыныз.Осылайша қуықты таза су болғанша жууыңыз
14. Катетерды қуықтан алыныз .
14. Қолғапты шешіп оны қолданылған заттарға арналған қорапқа салыныз, ал пинцетті – зарарсыздандыратын ерітіндіге салыныз.
10 -Тарау.Пациенттерді зертханалық және аспаптық зерттеулерге дайындау.
Билет № 19
-
Оксигенотерапия туралы түсінік, көрсеткіштері. -
Оксигенотерапия (оттегімен емдеу)—емдеу мақсатында оттегін қолдану. Ол организмде оттегі жетіспейтін жағдайда өте тиімді. 40—50% оттегі бар газ қоспасын жұту қан тамырындағы қанды біршама тез толтырып қалыпқа келтіреді. Оттегімен жүргізген емнен кейін сырқаттың көңіл-күйі көтеріліп, көгеруін азайтады, тыныс алуы неғұрлым сирек әрі тереңдей түседі, ентікпесі кетіп, жақсарады. Оттегі ылғалдануы тиіс. Оттегімен емдеу ұзақ та үздіксіз болуы тиіс. Оттегін тиімді және үнемді пайдалану қажет. Оттегін көп беруден қашық болу керек, себебі жоғарғы концентрациядағы (70% жоғары) оттегі жүрек-қан тамыры жүйесіне және дем алуға теріс әсер етеді. -
Оттегін мұрын катетрлері арқылы оттегі жастығынан, оттегі палаталарының көмегімен, Боброва аппараты арқылы, тікелей баллоннан немесе орталық оттегі станциясынан беруге болады.
2. Тамыр соғуды есептеу.
Мақсаты: тамыр соғудың негізгі қасиеттерін анықтау, жүрек қан тамырлары жүйесінің жағдайын бағалау.
Қолдану көрсетілімдері: науқастың жағдайын бақылау.
Тамыр соғуын зерттейтін жерлер: кәржілік, шынтақ, ұйқы, самай, тізе асты, сан, аяқтың сыртқы артериялары.
Тамыр соғу параметрлері: ритмі, жиілігі,толысуы, кернеу күші, көлемі.
Дайындаңыз: сағатты (секундомерді), қағазды, қызыл түсті қаламсапты, қызу парғын.
Іс-әрекет алгоритмі:
Науқасқа емшара барысын түсіндіріңіз, оның келісімін алыңыз, тамыр соғуын анықтайтын жерді табыңыз.
Науқасқа ыңғайлы қалыпты, отыру немесе жату босансыған жайлы қалыпты, сабырлы жағдайды беріңіз.
Қолыңызды гигиеналық деңгейде тааратыңыз.
Бір мезгілде өз қолыңыздың саусақтарымен науқастың білезігінен қамтып алып (кәріжілік білезік буыны аймағы) былай ұстаңыз, 2, 3, 4 саусақтардың жұмсақ жастықшасы білектің алақан (ішкі) бетіде кәріжілік артериясының проекциясында болуы керек( үлкен сасақтың негізінде), сасақты білектің сыртқы бет жағына орналастырыңыз. Кәріжілік артериясы кәріжілік сүйегінің біз тәрізді өсіндісі мен кәріжілік бұлшық етінің сіңірі арасынан пальпацияланады.
Кәріжілік күре тамыр аймағын ұстаңыз. Оны сәл кәріжілік сүйегіне қарай қысыңыз, тамыр соғатын жерді анықтаңыз, қанның тамырлар бойымен қозғалуына байланысты иілмелі соғу толқынын сезесіз.
Науқастың оң және сол қолы күре тамыры қабырғасының кезеңді тербелісін салыстырыңыз. Тамыр соғу сәйкестігн анықтаңыз. Сәйкестілік- бұл екі қолдағы тамыр соққысы толысу бойынша тура келеді. (егер детамыр соғу сәйкестігі болса, онда бір қол бойынша сипаттама беріледі)
Тамыр соғу реттелігін анықтаңыз.
Тамыр соғу жиілігін анықтаңыз.
Тамыр соғу толысуын бағалаңыз.
Тамыр соғу кернеу күшін анықтаңыз.
Тамыр соғуды зерттеу мәліметін қызу парағына – графикалық әдіспен жазыңыз.
Науқасқа зерттеу нәтижесін хабарлаңыз.
Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Билет № 20
-
Есірткі және психотроптық дәрілік заттарды жазып беру, қолдану қағидалар. -
Құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар -
дәрілік заттардың рецептілерін жазып беру және оларды босату -
-
14. Науқастарға құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттардың рецептілерін денсаулық сақтау ұйымдарының дәрігерлері, өздігінен қабылдау жүргізетін фельдшерлер, акушерлер, жеке қызмет ететін дәрігерлер тиісті медициналық айғақтар болған кезде жазып береді және қолымен, жеке мөрімен, денсаулық сақтау ұйымының мөртабанымен және мөрімен куәландырылады. -
15. Амбулаториялық науқастарға құрамында Тізімнің II Кестесіндегі есірткі, психотроптық заттар бар дәрілік заттар типографиялық тәсілмен дайындалған, А6 форматты, коды, бланк нөмірі мен қорғалу дәрежесі бар қызғылт түсті осы Қағидағаларға 1-қосымшаға сәйкес арнайы рецептілік бланкіге жазып беріледі. -
Коды осы Қағидағаларға 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірлігінің шартты сандық мәнін қамтиды. -
16. Арнайы рецептілік бланкілердегі рецептілер дәрігердің өз қолымен жазылады, ұйымның мөртабанымен, мөрімен, дәрігердің жеке мөрімен, медицина ұйымының бас дәрігерінің немесе оның орынбасарының қолымен куәландырылады. Рецептіде медициналық құжаттаманың нөмірі, рецептіні жазып берген дәрігердің тегі, аты, әкесінің аты, сондай-ақ науқастың тегі, аты, әкесінің аты, жасы мен тұрғылықты мекенжайы көрсетіледі. -
Арнайы рецептілік бланкілердің түбіртектері рецептімен бірдей толтырылады және медицина ұйымында олардың сақталуына жауапты тұлғада сақталады. -
17. Рецептінің мазмұны, арнайы рецептілік бланкінің сериясы мен нөмірі науқастың медициналық құжаттамасына жазылады. -
18. Құрамында Тізімнің II, ІІІ, IV Кестeлеріндегі есірткі, психотроптық заттар бар дәрілік заттардың рецептілерін тегін жазып беру кезінде рецептілік бланкіге қосымша тегін берілу рецептісі жазып беріледі. Жазып берілген рецептілер осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысандағы журналда тіркеледі. -
19. Құрамында Тізімнің III, IV Кестелеріндегі есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттардың рецептілері осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес бекітілген үлгідегі рецептілік бланкілерде жазып беріледі және медицина ұйымының мөртабанымен және мөрімен, дәрігердің қолымен және жеке мөрімен куәландырылады. -
20. Көпқұрамдас дәрілік түрлердің құрамына кіретін құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттардың атауы рецептіде бірінші жазылады, сосын барлық қалған ингредиенттері көрсетіледі. -
21. Жоғары бір реттік қабылдаудан асатын дозадағы құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттардың рецептілерін жазып берген кезде дәрілік заттың дозасы жазумен жазылады және леп белгісі қойылады. -
Дәрігер бұл талапты сақтамаған жағдайда фармацевтика қызметкері жазып берілген дәрілік заттың жоғары бір реттік дозасының жартысын береді. -
22. Бір рецептуралық бланкіде Тізімнің II, III, IV Кестелеріндегі есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес бір ғана атауы жазып беру және босату нормасынан аспайтын мөлшерде жазылады. -
23. Инкурабельді онкологиялық (гематологиялық) науқастарды емдеу үшін құрамында Тізімнің II, III, IV Кестелеріндегі есірткі, психотроптық заттар бар дәрілік заттарының бір рецептіде жазып берілген мөлшері 2 есе арттырылуы мүмкін. Дәрілік заттың мөлшері жазумен жазылады және леп белгісі қойылады. -
Ерекше жағдайларда медициналық айғақтары бойынша инкурабельді науқасқа арналған дәрілік зат 5-10 күн емдеуге қажетті мөлшерде бірнеше рецептіде, бірақ осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген рұқсат етілген мөлшерден асырылмай жазып берілуі мүмкін. -
Созылмалы науқастарға бір рецептіде жазып берілген этилморфин гидрохлоридінің мөлшері көзге арналған дәрілік түрлерде беру нормасынан бес есе арттырылуы мүмкін. -
24. Созылмалы аурулары бар науқастарға құрамында Тізімнің III, IV Кестелеріндегі есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттарының рецептілері мерзімі бір айға дейінгі емдеу курсына жазылып берілуі мүмкін. Бұл жағдайларда рецептілік бланкіде "Арнайы тағайындау бойынша" деп көрсетіледі. "Арнайы тағайындау бойынша" нұсқамасын дәрігердің өзі жазуы және оның қолы мен жеке мөрімен куәландырылуы тиіс. -
25. Құрамында Тізім Кестелеріндегі есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттардың рецептілері күнтізбелік 7 күн ішінде жарамды. -
26. Рецептілер бланкіде көзделген бағаналардың барлығы міндетті түрде толтырылып, анықтап жазылады. Рецептіде түзетулерге жол берілмейді. -
27. Дәрілік затты қолдану тәсілі мемлекеттік немесе орыс тілінде дозасы, қабылдау жиілігі мен ұзақтығын көрсете отырып белгіленеді. Жалпы нұсқаулармен шектелуге жол берілмейді. -
28. Рецепт жазу және беру кезінде: -
1) Қазақстан Республикасында тіркелмеген және қолдануға рұқсат етілмеген дәрілік заттарға рецепт жазуға; -
2) нашақорлыққа шалдыққан науқастарға құрамында Тізімнің II Кестесіндегі есірткі, психотроптық заттар бар дәрілік заттарын жазып беруге; -
3) амбулаториялық науқастарға этил эфирін, сондай-ақ фентанилдің инъекциялық ерітінділеріне рецептілер жазып беруге және беруге; -
4) бір рецептілік бланкіге құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттарды осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген мөлшерден артық жазып беруге және беруге; -
5) рецептіде жазып берілген есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорларды дайындалған түрдің құрамынан бөлек беруге жол берілмейді. -
Жоғарыда санамаланған талаптарға сай келмейтін рецепт жарамсыз болып саналады. Рецептіні жазып берген тұлға науқастың қайта қаралуы кезінде оның тиісінше ресімделуін қамтамасыз етеді. -
29. Құрамында Тізімнің II Кестесіндегі есірткі, психотроптық заттар бар дәрілік заттарының рецептілері олар жазылған Республиканың әкімшілік-аумақтық бірлігі шегінде, Тізімнің III, IV Кестелеріндегі дәрілік заттарына жазылған рецептілер Қазақстан Республикасының барлық аумағында жарамды.
2. Онкологиялық пациентке әйел қуығын катетерлеу іс- әрекет алгоритмі.
Мақсаты: Дер кезінде қуықтағы несепті шығару, кейіннен қалыпты табиғи несеп шығаруды қайта қалпына келтіру, қуықты жуу.Дайындаңыз: залалсыздандырылған катетерді, 2 дана анатомиялық пинцеттерді, корцанкті, лотокты, салфеткаларды, 2 дана қолғапты, вазелин майын, 1:5000 фурацилин ерітіндісін, зәр қабылдағышты, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысты, астына төсейтін кленканы, жаялықты, кермені, науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал-жабдықтарды, қауіпсіз жоюға арналған контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1.Науқастың аты-жөнін анықтап, өзара сенімді қарым-қатынасты орнатыңыз.
2. Науқасқа емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
3. Науқасты кермемен оңашалаңыз.
4. Науқасты арқасына жатқызыңыз: тізесінен бүгілген екі аяғын жан-жаққа аздап қана ажыратыңыз.
5. Бөксе астына кленканы, оның үстінен жаялықты төсеңіз. Судноны беріңіз.
6. Гигиеналық деңгейде қолды тазартыңыз, оларды 70% спиртте суландырылған мақта шариктерімен өндеңіз, тырнақ пластинкаларын 1% спирттелген йод ерітіндісімен тазартыңыз. Қолғапты киіңіз.
7. Науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал-жабдықтарды дайындаңыз (стандартты қара: халі ауыр әйелдердің жыныс мүшесін жуу iс әрекетік)жүргізіңіз.
8. Катетерлеуге қажетті құрал-жабдықтарды дайындаңыз.
9. Залалсыздандырылған қолғапты киіңіз.
10. Сол қолдың 1 және 2 саусақтарымен үлкен жәнс кіші жыным еріндерін ажыратыңыз, зәр шығаратын түтіктің сыртқы тесігін ашыңыз.
11. Фурацилин ерітіндісіне суландырылған дәке салфеткасын пинцетпен алып, оң қолынызға ұстаңыз.
12. Несеп шығатын тесікті антисептикалық ерітіндімен тазалаңыз. кіші жыныс еріндерінің арасын жоғарыдан төмен қарай қимыл жасап жуыңыз.
13. Дәке салфеткасын ауыстыры фурацилин, ерітіндісімен суландырылған дәке салфеткасын несеп шығатын каналдың тесігіне 1 минуттай басып ұстаңыз.
14. Қолданылған дәке салфеткаларын қауіпсіз жоюға арналган контейнерге, пинцетті зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз. Пинцетті ауыстырыңыз.
15. Оң қолдағы пинцетпен жұмсақ резеңке катетердің тұмсық (домалақ бітеу) ұшынан 7-8 см қашықтықта қаламсап сияқты қылып ұстаңыз.
16. Катетердің сыртқы ұшын алақан үстінен айналдырып алып, оң қолдың 4-ші 5-ші саусақтарының арасына қысып ұстаңыз.