Егер онда Н(0)қабылданады,

жағдайында Н(1)қабылданады

Екі белгілер арасындағы байланыс өлшемін есептеуге болады – ол Юла Q коэффициентінің ассоциациясы болады (корреляция коэффициентінің аналогі(ұқсастығы))

Q­- 0 ден 1 ге дейінгі аралықта жатады.Бірге жақын коэффициент белгілер арасындағы күшті байланысты айғақтайды. Нөлге теңдігі кезінде – байланыс жоқ.

Оқытушымен жұмыс

Тромбоздың пайда болуына аспирин кедергі жасайтынын есере келе Г. Харатер аспириннің аз мөлшерін (160 мг/тәулік) берумен тромбоз қаупін төмендетуге болмайма деп тексеруді шешті. Бақыланушы зерттеу жүргізілді. Зерттеуге қатысуға келісуші және аспиринге қарсы көрсеткіштері жоқ барлық науқастар кездейсоқтықпен екі топқа бөлінді: 1-шісі плацебо, 2-шісі– аспирин қабылдады. Зерттеу тромбозымен жалпы науқасы саны 24 жеткенге дейін созылды. Топ гемодиализді емдеу жалғасында және жасы, жынысы бойынша мүлдем ерекшеленбеді.

1-ші топта 25 науқастың 18-де, 2-шіде 19-дың 6 тромбоз болды. Тромбозы бар науқастар бөлігінің статистикалық өзгеру мәнділігі туралы, ал сол аспириннің тиімділігі жайлы айтуға бола ма?

α=0,05мәнділік деңгейін береміз

Н(0) жасаймыз:

Зерттеу нәтижесін кестеге келтіреміз.

Хи-квадрат критерийінің мәнін сесептейміз

Қорытынды:

Жағдай 2. Таңдама тәуелді

Бір және сол объектілермен екі бақылау жүргізіледі: дейін және кейін. (дәрмек қабылдау, оқу, сендіру т.с.с)

Берілген қасиет қанша рет кездесетіні саналады:

• «дейін» де және «кейін» де, (+,+)

• тек «дейін» (+,-)

• тек «кейін» (-,+)

• «дейін» де емес «кейін» де емес(-,-)

• Н(0) – «кейін» бізді қызықтыратын белгілермен объектілер бөлігі «дейін» салыстырғанда өзгерген жоқ

• есептейміз

егер онда Н(0) қабылданады

• Егер онда Н(1) қабылдаймыз,

Оқытушымен жұмыс. Антитабак жарнамасының тиімділігне зерттеу жүргізілді. Ол үшін жарнама жүргізгенге дейін және кейін темекі шегетіндер/темекі шекпейтіндер қатынасы салыстырылды.

Н(0) жасаймыз:.

α=0,01мәнділік деңгейін береміз

Жарнама 100 адам арасында жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде келесі мәліметтер алынды . жарнамаға дейін 37 адам темекі шекпейтіндер болды. Жарнамадан кейін 63 темекі шегетіндерден 25 темекі шегіп жүре берген.

Қорытынды:

8.1 Тәуекел ету бағасы

Қиысу кестесі кандайда бір факторға (мысалы, темекі шегушілерде өкпе ісігінің пайда болу қаупі) байланысты жағымсыз мүмкіндіктің шығуы және тәуекел ету бағасы үшін жиі қолданылады.

Тәуекел деп жағымсыздықтың пайда болу ықтималдығын айтады және ол небір ықтималдық сияқты 0 (қауіп жоқ) 1 дейінгі (сірә жағымсыздық шығуы мүмкін) аралықтағы мәндерді қабылдайды. Жағымсыздық сапасы ретінде науқас, өлім, анықталған асқыну, қаламаған жүктілік және т.б қарастырлуы мүмкін.

Тәуекел қатынасы(ТҚ)(relativerisk)– бұл, фактор әсер етпейтін таңдама бөлігінің жиілігіне, сол таңдама бөлігінің фактор әсер ететін жағдай жиілігінің қатынасы. Тәуекел ету қатынасы аурушаңдық және әсер ету арасындағы байланыс күшін көрсетеді.

Мүмкіндік–жағдай туындамайтын ықтималдыққа жағдай туындайтын ықтималдық қатынасы.

Интерпретация

• Егер мүмкіндік=1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдыққа тең;

• Егер мүмкіндік>1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдықтан үлкен;

• Егер мүмкіндік<1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдықтан кіші.

Мүмкіндік қатынасы (МҚ) (oddsratio)- басқа топтағы жағымсыздық жағдайының мүмкіндігіне, фактор әсеріне тартылатын топтағы жағымсыздық жағдайының мүмкіндік қатынасы немесе жағдай туындамайтын мүмкіндікке жағдай туындайтын мүмкіндіктің қатынасы.

Мүмкінді қатынасы жағдайды-бақылау зерттеуінде және мета-талдау нәтижесін көрсету үшін қолданылады. МҚ мәні 0-ден 1 ге дейін фактор әсері кезіндегі жағымсыздықтың шығу (қаупінің )тәуекелінің төмендеуімен, 1 жоғары- оның жоғарлауымен сәйкес келеді. 1 тең МҚ фактор әсерінен эффект(тиімділік) жоғын білдіреді.

Оқытушымен жұмыс

Жүктілерде преэклампсии (токсикоздың ауыр түрі) пайда болуына майлану тәуекел ету ( қауіп) факторы болып табылатынын анықтау керек.

Талқылау:

8.2 Диагностикалық тесттерді салыстыру

Қиысу кестесін қолданудағы тағы бір сала- екі диагностикалық тесттерді салыстыру. Олардың негізінде жаңа әдістің өзіндігін және сезімталдығын бағалауға болады.

Сезімталдық(Se)-бұл тест нәтижесі бойынша науқастар сияқты анықталған тексерістен өткен айналымда шынымен ауыратын адамдар бөлігі. Сезімталдық–бұл тест көмегімен кез келген ауру жағдайы(қалпы) теңдестірілетін ықтималдық өлшемі. Клиникада, егер нәтиже теріс болса диагнозды алып тастау үшін жоғары сезімталдықпен пайдалы тест.

Өзіндік(Sp) –бұл ауруы жоқ, барлық адамдар арасынан тест теріс болатындардың бөлігі. Бұл, тест көмегімен, ауруы жоқ, адамдар дұрыс теңдестірілген ықтималдық өлшемі. Клиникада оң нәтижелі жағдайының мүмкін сандарында диагнозды қосу үшін жоғары өзіндігімен пайдалы тест.

Жаңа әдістің өзіндігі және сезімталдығы жоғары дәлдікке ие, жалпылай қабылданған басқа әдіске қатысты анықталады, бірақ басқада кемшіліктері - қосалқы әсері, қымбатшылық, қолжетімсіз және т.б. бар. Бұл басқа әдісті «алтын стандарт» деп атайды.

Сезімталдық

Өзіндік

Оқытушымен жұмыс

Стрептококктық ангина диагнозы көбінесе фарингоскоптар және клиникалық картина берілгендерінде негізделеді. Лабораторлық зерттеулерден А тобының ß-гемолитикалық стрептококк ауыз жұтыншағынан шырышты себуде бактериологоиялық- табуды қолданады. 2×2 кесесінде келтірілген зерттеу нәтижесі бойынша лабораториялық талдаудың диагностикалық бағасын қарастырамыз.

1. Сезімталдық

2. Өзіндік

8.3 Болжамдық мәнділіктің бағасы

Аналогтік кесте болжамдық мәнділіктің бағасының тесті кезінде пайда болады. Бізге ауруды болжауда кейбір тесттің қабілеттілігін бағалау қажет деп санаймыз.

Бұдан кейін мына көрсеткіштің негізінде анықтаймыз:

Болжаудың оң-ақиқат саны (ОА) –аурушаңдықты алдын-ала болжауға болатын берілген тест мәнімен сәйкес және щынымен ауыратын науқастар саны;

Оң-жалған саны (ОЖ) болжамдар(берілген көрсеткіштер мәнімен сәйкес ауру алдына ала болжанады, бірақ пациент сау болып шықты);

Теріс-жалған саны (ТЖ) болжамдар(берілген көрсеткіштер мәнімен сәйкес пациент сау екені алдына ала болжанады, бірақ ол негізінде ауырады);

Теріс-ақиқат саны (ТА) болжамдар (науқас сау болуы қажет еді және ол шынымен сау ).

Болжамдық фактор үшін сезімталдық пен өзіндікті, ал сондай-ақ барлық зерттелуші айналымда аурушаңдығы(немесе кез келген басқа жағдайдың) бар болатындар санына қатынасы сияқты анықталатын таратылуды (prevalence)анықтауға болады:

Оң нәтиженің болжамдық бағасы (positivepredictivevalue) –оң (паталогиялық) нәтижелі тест кезіндегі аурушаңдықтың бар болу ықтималдығы:

Оң нәтиже үшін ақиқат қатынасы (likelihoodratio) сауларға қарағанда науқастарда тесттің оң нәтижесінің ықтималдығы қанша үлкен екенін көрсетеді

Теріс нәтиже үшін ақиқат қатынасы сауларға қарағанда науқастарда тесттің теріс ықтималдығы қанша үлкен екенін көрсетеді

Диагностикалық тиімділік тесті, алынған нәтиженің жалпы санына тест нәтижесінің ақиқаттық(оң да және теріс те) проценттік қатынасымен өрнектеледі.

ТАҚЫРЫП 8-ге өздігінен шешу үшін тапсырмалар

ТАҚЫРЫП 6 –дан қиысу кестесін қолдана отырып тапсырмаларды шешу

«Кездейсоқ шамалардың негізгі статистикалық сипаттамаларына» бақылау тапсырмасы

НҰСҚА 1

Ашық түрде пайдалы қазбалармен табыс көзі жүргізлетін кейбір аудандарда тұрғындар өз балаларының денсаулығына алаңдауда- кәсіпорын бірқатар аурушаңдық себебі болатынына күмән бар. Халықаралық ВОЗ бағдарламасының бір бойынша 7-12 жастағы балаларда( қалыпты115-150 г/л құрайды) гемоглабин мөлшеріне таңдамалық зерттеу жүргізілді. Зерттеу нәтижесі кестеде келтірілген. Эксперт, бұл нәтижелерді көріп, тез арада қосымша зерттеу жүргізуді талап етті. Эксперт әрекетімен дәйекті түсінік беріңдер.

НҰСҚА 2

Қалыпты жағдайда пульс 60-80 соғу/мин құратыны белгілі. Кестедегі берілгендер бойынша қанша адамда брадикардия байқалатынын және қанша адамда тахикардия байқалатынын анықта. Өз жауабыңды түсіндір.

НҰСҚА 3

Кестедегі берілгендер бойынша дәйекті жауабын бер, қандай топта бойдың шашырауы жоғары.

НҰСҚА 4

Қалыпты жағдайда пульс 60-80 соғу/мин құратыны белгілі. Кейбір қалашық тұрғындарының ересектер ЖЖЖ таңдамалық зерттеу нәтижесі бойынша келесі нәтижелер алынды. Дәрігерлерде алаңдау үшін негіз бар ма? Өз жауабыңды түсіндір.

НҰСҚА 5

Медико-биологиялық зерттеу жүргізу кезінде талаптардың бірі біртекті таңдамаларды сұрыптау болды. Кестедегі берілгендер бойынша таңдама осы талапқа сәйкес келе ме, дәйекті жауап бер. Алынған нәтижені түсіндір.

НҰСҚА 6

Пульс жиілігін талдау кезінде зерттеуші кәсіпорын жұмысшыларының тобының 50% зерттелушілері Х1 ден Х2 дейінгі аралықтағы пульске ие екенін тапты. Графиктегі берілгендер бойынша осы аралықты анықта

НҰСҚА 7

Графиктегі берілгендер бойынша қандай топта пульс жиілігінің шашырау мәні жоғары. Өз жауабыңды түсіндір.

-

НҰСҚА 8

Кестедегі берілгендер бойынша орташа мәнді, мода, медиана, төменгі және жоғарғы квартилдерді, квартильаралық қадамды тап.

НҰСҚА 9

Кестедегі берілгендер бойынша, генералды жиынтықтағыларда лимфоцит орташа мөлшері қалыпқа сәйкес келетінін анықта. (қалып 18-40 % құрайды).Өз жауабыңды түсіндір.