ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 24.10.2023
Просмотров: 348
Скачиваний: 5
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Алтын Орданың сол кездегі билеушілеріне арнаған бірнеше толғау-монологын жеткізді. Бұл толғау-монологтарда жырау билеушінің өзін, оның ата-бабалары мен төңірегіндегілерді сипаттап, қалыптасқан жағдайға баға берген, болашақты болжап, содан кейін ақыл-кеңесін айтқан. Оның қиын жағдайда өзінен көмек сұрап, хандармен жауласқан батырларды бітістіру мақсатында жырлаған толғаулары белгілі. Бұл толғаулар Сыпыра жыраудың негізінен мәңгілік жыршы және бітістіруші болғандығын дәлелдейді. Сыпыраның Едіге туралы эпоста бейнеленген Тоқтамыс ханға арнаған өлеңі оның толғауының классикалық үлгісі болып табылады. Арнау жырда Сыпыра жырау алдымен өзін таныстырған соң өзінің Тоқтамыстың сегіз атасын, соның ішінде Шыңғыс ханды да көріп-білгенін айтады, олардың әрқайсысына тиісінше мінездеме береді. Содан кейін Едігенің Тоқтамыстан қашуы кездейсоқ емес екендігін, оның Темірмен одақ құрып, қайта келіп соғыс ашуы мүмкін екендігін жырлайды. Сонымен бірге жырау Тоқтамыстың күйзеліске ұшыраған ұлысы мен тұтқынға түскен қыздары мен әйелдерінің тағдырын әдемі суреттейді. «Ер Тарғын» жырында Сыпыра жырау туралы «өз өмірінде толғау айтып, тоғыз ханды түзеткен кісі» делінген, ал «Телағыс» жырында ол ноғайлы ішіндегі өзара қырқысты өршітпей, ел арасындағы беделімен тегеуірінді жырымен жауласушы жақтарды бітістіріп отырған тұлға ретінде көрінеді. Ноғай халқында кездесетін «Тоқтамыс ханның хикаяты» атты аңызда Сыпыра жыраудың атынан қара сөзбен аралас айтылатын жырлар өзінің табиғи сипаты жағынан жыраудың «Мен қартыңмын, қартыңмын» атты толғауына ұқсас келеді. «Қырымның қырық батырын» жырлаған әйгілі Мұрын жырау өзін Сыпыра жыраудың ұрпағы санаған. Сыпыра жырау шығармашылығы көптеген түркі халықтары әдебиетінде көркем үлгі ретінде орын алды.
Шығармада табиғат көріністеріне қатысты өлең-жырлар да көптеп кездеседі. Олар Күнді, Айды, Жұлдызды, Бұлтты адам сияқты етіп, бірде ашулантырып, бірде көңілдентіріп құбылыс ретінде суреттейді.
Дүниені тәңірім жаратқан,
Жұлдызды тізіп аспанға.
Күнді түнге қаматқан
Туғызып Айды ақшамда.
Мұнда Еділ өзені жайлы төмендегіндей жыр жолдары кездесіп отырады:
Еділдің суы тулайды,
Каһарлы толқын тас қатап.
Жағада бақа шулайды,
Ойнайды суда ақ шабақ.
Немесе:
«Еділ суы ағып тұрар,
қия түбін қағып тұрар
балық, бақа толып тұрар
көңіл тағы тасып тұрар
Ежелгі дәуір адамдарына көктем көріністері қалай әсер еткенін олардың табиғатқа жас баладай қызығып, тамсанып қарайтынын «Қар мұз еріді, тау суы аға бастады. Көгілдір бұлт көтерілді, ол суда жүзген қайықтай аспанда жүзіп бара жатты» деген сияқты сөздермен келтіріп отырады.
Табиғаттың дүлей күшіне бағынышты ерте заман адамдарын жылдың бір мезгілі қуанышқа бөлсе, екіншісі оларды ауыр қайғы-қасіретке салады.
Бұны «жаз бен қыстың айтысынан» байқауға болады. «Бір қызығы ежелгі адамдар қысты да, жазды да, көктемді де, күзді де өздерінің өлең-жырларында бейне бір тіршілік иесіндей суреттейді
Бұл айтыста адамдарға берер ырзығыда, қуанышты, шаттығы да мол. Жаз «Жеңіл» шағыда. Қыс каһарынан тайып жеңіледі. Бұл өлең қазақ ауыз әдебиеттеріндегі қазақ айтыстарының алғашқы нұсқасы дерлік көркем туынды. Айтыста айтқанымыздай жаз жеңіп шығып, таудағы қар, мұз еріп жазира дала қайтадан көкке орналады, нағыз кым-қиғаш, у-шу өмір басталады. Жаздың бұл жеңісі-адамдардың деңісіне айналады. Айтыс үлгісінің бұл жинақта кеңесіп сол кездегі ауыз әдебиет үлгілерінің дәрежесі қандай екенін көрсетпек.
Табиғат лирикасында ақын көктем жаздың жайдары шуағы, жан-жануарлардың рахатын сүйсе жырға қосады. Жырма үш жұмақтан тұратын «Қыс пен жаздың айтысы» деп аталатын тағау- қазақ айтыстарының алғашқы нұсқасы дерлік көркем туында.
Ақын құс пен жазды шебер тілмен айтыстыра отырып, әр мезгілдегі табиғат сыйын, адамға тигізетін пайдасын әсем сөздермен суреттейді, табиғат көркін көз алдына келтіреді.
8 билет
1.Төмендегі талдаулардың бірін таңдап алып, Асан қайғының «Ой толғам» жырына композициялық құрылысына талдау жасаңыз, өзпікіріңізді ұсыныңыз.
-Оқырмандық (туындының эмоциональды күшінің әсерінен басқабіреулердің пікірінсіз қалыптасқан күрделі емес өзіндік қабылдауы);
-Сыни (сынның тарихи және типологиялық жағынан саналуандығынаорай ол белгілі бір жағдайда идеологиялық қызмет болып саналады, себебі оның негізгі функциясы – сол кезеңнің көркем туындысынбағалау, әдеби үрдісті реттеу);
-Жыраудың шығармашылығын салыстыра отырып, оған қосымшаавторлық пікір білдіру; жыраудың басқа біреудіңшығармашылығын бағалаутүріөзініңтуындыларындаоның элементтерін: кейіпкерлерін, сюжеттерін, детальдарын, мәтінніңөзін (цитаталар, эпиграфтар, реминисценциялар т.б пайдалануынан көрінеді);
-Көне дәуір кезеңіндегі (бұл ең алдымен анықталған ғылыми әдістіңболуымен, талапқа сай жүйе бойынша түсініктер мен терминдерді қатаңсақтай отырып талдау және ұсынуымен байланысты).
Асан қайғы (Хасан) Сәбитұлы(14 ғасырдың ақыры – 15 ғасырдың басы) – мемлекет қайраткері, ақын, жырау, би, философ. Әз Жәнібек ханның ақылшысы болған. Әкесі Сәбит Арал өңірінің Сырдария жағасын мекен еткен. Қызылорда облысы, Шиелі ауданы, «Жеті әулие» қорымындағы Асан ата кесенесі - Асан Қайғы мазары делінеді. Оның өмір сүрген тұсы Алтын орда және қазақ халқының қалыптасу кезеңіне сай келеді. Асанқайғы шығармашылығында негізгі орын алатын қазақ тұрмысының өзекті мәселелерін арқау еткен философиялық-нақылдық жанрлар: толғау, терме, шешендік сөздер болып табылады. Асанқайғының шығармаларын жинап, зерттеумен Ш.Уәлиханов, Г.П.Потанин, М.Ж.Көпеев, С.Сейфуллин, М.Әуезов, тағы басқа айналысты. Жыраудың ақындық мұрасын бастыру XIX ғасырдың соңында басталды. Асан Қайғы заманында Алтын Орда ыдырап, оның орнына Қырым, Қазан, Өзбек хандықтары пайда болды. Ноғай ордасы тарап, Қазақ хандығының тарих сахнасына шығуы хандықтар арасындағы қым-қиғаш талас-тартысты аласапыран кезеңмен тұспа-тұс келді. Кейінгі ұрпақ әулие танып, аты аңызға айналған «көшпелілер философы» (Ш. Уәлиханов) атанған Асан Қайғы «өзінен қалған қысқа сын болжаулары, өсиеті арқылы өзінің жайынан да, заман аңғарынан да бірталай көрініс, білік-дерек береді».
Өмір сүрген кезеңі: Асан Қайғы Сәбитұлы XIV ғасырда ғұмыр кешкен, Алтын Орда, қазақтың данышпан ақылгөй жырауы, өз дәуірінің абызы, бас биі, Шоқан Уәлихановтың айтуы бойынша, қазақ халқының қамын, болашағын ойлаған "дала философы", осындай ойшыл, ел қамын жеп, қайғы-қасірет кешкен Асан атына кейін "қайғы" сөзі қосылып аңыздалып кеткен. Шежіре-аңыздардың айтуынша Асанның әкесі Сәбит ұзақ жасаған, он сегіз мың ғаламның, құстың, жан-жануардың тілін білетін, өзі көріпкел әулие, атақты саятшы болса керек.
2. Фарабидың «Бақытты болудың шарты» «Музыканың үлкен кітабы» атты трактаты бойынша қалаған еңбегіне орай хат жазыңыз.
Әл-Фарабидың «Ізгі қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат», «Бақытқа жету туралы кітап», «Бақытты болудың шарты» атты еңбектерінің негізгі түпкі ойы – бақытқа жету туралы, сыйластық, адамгершілік, мейірімділік, ізеттік, құрмет жайында. Әл-Фараби бақытқа жету ұғымынның мәселелерін, негізінен филосфиялық мәнмен ұштастырып қарастырған.
Бақытқа жету – философияның алдыңғы шарттарының бірі болып есептеледі. Адам баласы, дүние есігін ашқаннан кейін, өмірін бақытқа толы сәттермен өткізуге тырысады. Негізімен адамдар бақытты болуды әркім әрқилы түсінеді. Мысалы: біреулері, артта ұрпақ қалдырып, мұрасын жалғастырғанды, біреулері, оқу оқып, білімді, ғалым болсам, біреуі, жоғары лауазымды адам болсам, бәріне сыйлы, атақты болсам,- деп сонда ғана бақытты боламын деп жатады. Алайда, менің ойымша бұның бәрі жақсы, алайда ең бірінші-денсаулық демекші, 12 мүшеміз сау, ата-анамыз қасымызда, бауырларымыз аман- есен болса, міне осының өзі бақыт деп ойлаймын. Осының бәрі болса, қалған армандарымыз бен мақсаттарымыз орындалады. Әл-Фарабидің осы бір еңбегінде, бақытты болудын 3 түрін жазыпты. Онда: бірінші- адамның іс-әрекеті, яғни адам өзінің бақытқа жету жолында әрекет жасап ұмтылса, онда ол адам өзінің мақсатына жетеді. Екінші-жандүние сенімдері, мысалы: құштарлығы, ашуы, рахаты, қанышы, жабырқауы осының бәрі адамның жандүниесіне жатады. Үшіншісі- адамның ақыл-парасаты. Адам ақылды болса,яғни көп оқым іздемпаз болуы әрбір жетістікке жетеді. Осының бірін бір жүйеге келтірсек, адамның әрекетшіл, ақыл- парасатты болуы, кемелдіктің жоғарғы сатысына көтерілуге септігін тигізсе, адам осы сатыға жете білсе, онда адам бақыттың жоғарғы сатысынна қол жеткізеді.
Музыканың үлкен кітабы.
Мұнда музыканы тәжірибелікжәне теориялық деп жіктеп, аспаптардың музыкалық және ұрмалы болып бөлінетіні көрсетіледі. Екінші тарауда жағымды әуендер мен олардың түрлері, музыкалық тондардың орналасуы, дыбыстың табиғи ерекшеліктері, музыкалық әуенді кемелдендіру тәсілдері, сезім арқылы қабылдауға жататын интервалдар мөлшері, жалпы музыка теориясының негіздері туралы көптеген құнды мағлұматтар беріліп, ғылыми пікірлер айтылады.
3. Герменевтикалық талдауда көркем шығарманы тудырған дәуірді терең түсінуге, көркем дүниені тудырған тұлғаның болмысын тануға, шығармадағы ойдың терең астарына бойлауға, тереңнен қазып әр құбылыстың ерекшелігін тануға, әр қолданыстағы сөздің астарына үңілуге мүмкіндік туады. Ілияс Жансүгіровтің «Рүстем қырғыны» поэмасына герменевтикалық талдау жасаңыз.
Ілияс Жансүгіровтің жарияланбаған поэмалары.
3.І.Жансүгіров - қазақ поэзиясында поэма жанрын қалыптастыруда үлкен еңбек еткен ақындардың бірі. Ақынның көп томдық шығармалар жинағының 3-томында (2004) он үш поэмасы берілген. Баспаға әзірлеп үлгермеген, қолжазба күйінде қалған және жоғалып, бізге жетпеген немесе кезінде жарияланып, қазіргі таңда табылмай отырған поэмаларын түгелдей санасақ, ұзын-ырғасы он тоғыз болып отыр. «Мақпал», «Исатай», «Көбік шашқан», «Байкал», «Рүстем қырғыны», «Құсбегінің айналасында», «Мұз қала» атты поэмалары қолжазба күйінде қалған.
9 билет
1. Фарабидың трактаттарын төмендегі талдаулардың бірін таңдап алып, өзпікіріңізді ұсыныңыз.
-Ғылыми (туындының негізгі ойын және тарихи жағдайлармен, ұлттықболмыспен, көркем шығармашылық ортамен, қаламгердің жеке тұлғалыққасиетімен кешенді түрде түсіндіру);
-Сыншылық (белгілі бір әлеуметтік топ пен ұрпақ өкілдерініңталғамдары мен ұстанымдарын білдіру);
-Көркемдік (бұл тұлғалық сипатқа ие болып, әңгімелесушіні жеке сезімәсерлерімен бөлеуге тырысады);
-Оқырмандық (интерпретациялаушы авторлық ойға жетуге ұмтылады, бірақ мәтінге өзінің жеке көзқарасы шеңберінде қалады).
| 3 | М.Қашқаридың «Қыс пен жаз айтысы» Дала ақыны сынаған қала тұрмысындағы кемшіліктер, жағымсыз әдеттер қандай? Қала ақыны көрсеткен қазақ даласының осал тұстары не? Ол кемшіліктер бұл күнде шешімін тапты ма? Талдау жасаңыз. |
Шығармада табиғат көріністеріне қатысты өлең-жырлар да көптеп кездеседі. Олар Күнді, Айды, Жұлдызды, Бұлтты адам сияқты етіп, бірде ашулантырып, бірде көңілдентіріп құбылыс ретінде суреттейді.
Дүниені тәңірім жаратқан,
Жұлдызды тізіп аспанға.
Күнді түнге қаматқан
Туғызып Айды ақшамда.
Мұнда Еділ өзені жайлы төмендегіндей жыр жолдары кездесіп отырады:
Еділдің суы тулайды,
Каһарлы толқын тас қатап.
Жағада бақа шулайды,
Ойнайды суда ақ шабақ.
Немесе:
«Еділ суы ағып тұрар,
қия түбін қағып тұрар
балық, бақа толып тұрар
көңіл тағы тасып тұрар
Ежелгі дәуір адамдарына көктем көріністері қалай әсер еткенін олардың табиғатқа жас баладай қызығып, тамсанып қарайтынын «Қар мұз еріді, тау суы аға бастады. Көгілдір бұлт көтерілді, ол суда жүзген қайықтай аспанда жүзіп бара жатты» деген сияқты сөздермен келтіріп отырады.
Табиғаттың дүлей күшіне бағынышты ерте заман адамдарын жылдың бір мезгілі қуанышқа бөлсе, екіншісі оларды ауыр қайғы-қасіретке салады.
Бұны «жаз бен қыстың айтысынан» байқауға болады. «Бір қызығы ежелгі адамдар қысты да, жазды да, көктемді де, күзді де өздерінің өлең-жырларында бейне бір тіршілік иесіндей суреттейді
Бұл айтыста адамдарға берер ырзығыда, қуанышты, шаттығы да мол. Жаз «Жеңіл» шағыда. Қыс каһарынан тайып жеңіледі. Бұл өлең қазақ ауыз әдебиеттеріндегі қазақ айтыстарының алғашқы нұсқасы дерлік көркем туынды. Айтыста айтқанымыздай жаз жеңіп шығып, таудағы қар, мұз еріп жазира дала қайтадан көкке орналады, нағыз кым-қиғаш, у-шу өмір басталады. Жаздың бұл жеңісі-адамдардың деңісіне айналады. Айтыс үлгісінің бұл жинақта кеңесіп сол кездегі ауыз әдебиет үлгілерінің дәрежесі қандай екенін көрсетпек.
Табиғат лирикасында ақын көктем жаздың жайдары шуағы, жан-жануарлардың рахатын сүйсе жырға қосады. Жырма үш жұмақтан тұратын «Қыс пен жаздың айтысы» деп аталатын тағау- қазақ айтыстарының алғашқы нұсқасы дерлік көркем туында.
Ақын құс пен жазды шебер тілмен айтыстыра отырып, әр мезгілдегі табиғат сыйын, адамға тигізетін пайдасын әсем сөздермен суреттейді, табиғат көркін көз алдына келтіреді.
8 билет
1.Төмендегі талдаулардың бірін таңдап алып, Асан қайғының «Ой толғам» жырына композициялық құрылысына талдау жасаңыз, өзпікіріңізді ұсыныңыз.
-Оқырмандық (туындының эмоциональды күшінің әсерінен басқабіреулердің пікірінсіз қалыптасқан күрделі емес өзіндік қабылдауы);
-Сыни (сынның тарихи және типологиялық жағынан саналуандығынаорай ол белгілі бір жағдайда идеологиялық қызмет болып саналады, себебі оның негізгі функциясы – сол кезеңнің көркем туындысынбағалау, әдеби үрдісті реттеу);
-Жыраудың шығармашылығын салыстыра отырып, оған қосымшаавторлық пікір білдіру; жыраудың басқа біреудіңшығармашылығын бағалаутүріөзініңтуындыларындаоның элементтерін: кейіпкерлерін, сюжеттерін, детальдарын, мәтінніңөзін (цитаталар, эпиграфтар, реминисценциялар т.б пайдалануынан көрінеді);
-Көне дәуір кезеңіндегі (бұл ең алдымен анықталған ғылыми әдістіңболуымен, талапқа сай жүйе бойынша түсініктер мен терминдерді қатаңсақтай отырып талдау және ұсынуымен байланысты).
Асан қайғы (Хасан) Сәбитұлы(14 ғасырдың ақыры – 15 ғасырдың басы) – мемлекет қайраткері, ақын, жырау, би, философ. Әз Жәнібек ханның ақылшысы болған. Әкесі Сәбит Арал өңірінің Сырдария жағасын мекен еткен. Қызылорда облысы, Шиелі ауданы, «Жеті әулие» қорымындағы Асан ата кесенесі - Асан Қайғы мазары делінеді. Оның өмір сүрген тұсы Алтын орда және қазақ халқының қалыптасу кезеңіне сай келеді. Асанқайғы шығармашылығында негізгі орын алатын қазақ тұрмысының өзекті мәселелерін арқау еткен философиялық-нақылдық жанрлар: толғау, терме, шешендік сөздер болып табылады. Асанқайғының шығармаларын жинап, зерттеумен Ш.Уәлиханов, Г.П.Потанин, М.Ж.Көпеев, С.Сейфуллин, М.Әуезов, тағы басқа айналысты. Жыраудың ақындық мұрасын бастыру XIX ғасырдың соңында басталды. Асан Қайғы заманында Алтын Орда ыдырап, оның орнына Қырым, Қазан, Өзбек хандықтары пайда болды. Ноғай ордасы тарап, Қазақ хандығының тарих сахнасына шығуы хандықтар арасындағы қым-қиғаш талас-тартысты аласапыран кезеңмен тұспа-тұс келді. Кейінгі ұрпақ әулие танып, аты аңызға айналған «көшпелілер философы» (Ш. Уәлиханов) атанған Асан Қайғы «өзінен қалған қысқа сын болжаулары, өсиеті арқылы өзінің жайынан да, заман аңғарынан да бірталай көрініс, білік-дерек береді».
Өмір сүрген кезеңі: Асан Қайғы Сәбитұлы XIV ғасырда ғұмыр кешкен, Алтын Орда, қазақтың данышпан ақылгөй жырауы, өз дәуірінің абызы, бас биі, Шоқан Уәлихановтың айтуы бойынша, қазақ халқының қамын, болашағын ойлаған "дала философы", осындай ойшыл, ел қамын жеп, қайғы-қасірет кешкен Асан атына кейін "қайғы" сөзі қосылып аңыздалып кеткен. Шежіре-аңыздардың айтуынша Асанның әкесі Сәбит ұзақ жасаған, он сегіз мың ғаламның, құстың, жан-жануардың тілін білетін, өзі көріпкел әулие, атақты саятшы болса керек.
2. Фарабидың «Бақытты болудың шарты» «Музыканың үлкен кітабы» атты трактаты бойынша қалаған еңбегіне орай хат жазыңыз.
Әл-Фарабидың «Ізгі қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат», «Бақытқа жету туралы кітап», «Бақытты болудың шарты» атты еңбектерінің негізгі түпкі ойы – бақытқа жету туралы, сыйластық, адамгершілік, мейірімділік, ізеттік, құрмет жайында. Әл-Фараби бақытқа жету ұғымынның мәселелерін, негізінен филосфиялық мәнмен ұштастырып қарастырған.
Бақытқа жету – философияның алдыңғы шарттарының бірі болып есептеледі. Адам баласы, дүние есігін ашқаннан кейін, өмірін бақытқа толы сәттермен өткізуге тырысады. Негізімен адамдар бақытты болуды әркім әрқилы түсінеді. Мысалы: біреулері, артта ұрпақ қалдырып, мұрасын жалғастырғанды, біреулері, оқу оқып, білімді, ғалым болсам, біреуі, жоғары лауазымды адам болсам, бәріне сыйлы, атақты болсам,- деп сонда ғана бақытты боламын деп жатады. Алайда, менің ойымша бұның бәрі жақсы, алайда ең бірінші-денсаулық демекші, 12 мүшеміз сау, ата-анамыз қасымызда, бауырларымыз аман- есен болса, міне осының өзі бақыт деп ойлаймын. Осының бәрі болса, қалған армандарымыз бен мақсаттарымыз орындалады. Әл-Фарабидің осы бір еңбегінде, бақытты болудын 3 түрін жазыпты. Онда: бірінші- адамның іс-әрекеті, яғни адам өзінің бақытқа жету жолында әрекет жасап ұмтылса, онда ол адам өзінің мақсатына жетеді. Екінші-жандүние сенімдері, мысалы: құштарлығы, ашуы, рахаты, қанышы, жабырқауы осының бәрі адамның жандүниесіне жатады. Үшіншісі- адамның ақыл-парасаты. Адам ақылды болса,яғни көп оқым іздемпаз болуы әрбір жетістікке жетеді. Осының бірін бір жүйеге келтірсек, адамның әрекетшіл, ақыл- парасатты болуы, кемелдіктің жоғарғы сатысына көтерілуге септігін тигізсе, адам осы сатыға жете білсе, онда адам бақыттың жоғарғы сатысынна қол жеткізеді.
Музыканың үлкен кітабы.
Мұнда музыканы тәжірибелікжәне теориялық деп жіктеп, аспаптардың музыкалық және ұрмалы болып бөлінетіні көрсетіледі. Екінші тарауда жағымды әуендер мен олардың түрлері, музыкалық тондардың орналасуы, дыбыстың табиғи ерекшеліктері, музыкалық әуенді кемелдендіру тәсілдері, сезім арқылы қабылдауға жататын интервалдар мөлшері, жалпы музыка теориясының негіздері туралы көптеген құнды мағлұматтар беріліп, ғылыми пікірлер айтылады.
3. Герменевтикалық талдауда көркем шығарманы тудырған дәуірді терең түсінуге, көркем дүниені тудырған тұлғаның болмысын тануға, шығармадағы ойдың терең астарына бойлауға, тереңнен қазып әр құбылыстың ерекшелігін тануға, әр қолданыстағы сөздің астарына үңілуге мүмкіндік туады. Ілияс Жансүгіровтің «Рүстем қырғыны» поэмасына герменевтикалық талдау жасаңыз.
Ілияс Жансүгіровтің жарияланбаған поэмалары.
3.І.Жансүгіров - қазақ поэзиясында поэма жанрын қалыптастыруда үлкен еңбек еткен ақындардың бірі. Ақынның көп томдық шығармалар жинағының 3-томында (2004) он үш поэмасы берілген. Баспаға әзірлеп үлгермеген, қолжазба күйінде қалған және жоғалып, бізге жетпеген немесе кезінде жарияланып, қазіргі таңда табылмай отырған поэмаларын түгелдей санасақ, ұзын-ырғасы он тоғыз болып отыр. «Мақпал», «Исатай», «Көбік шашқан», «Байкал», «Рүстем қырғыны», «Құсбегінің айналасында», «Мұз қала» атты поэмалары қолжазба күйінде қалған.
9 билет
1. Фарабидың трактаттарын төмендегі талдаулардың бірін таңдап алып, өзпікіріңізді ұсыныңыз.
-Ғылыми (туындының негізгі ойын және тарихи жағдайлармен, ұлттықболмыспен, көркем шығармашылық ортамен, қаламгердің жеке тұлғалыққасиетімен кешенді түрде түсіндіру);
-Сыншылық (белгілі бір әлеуметтік топ пен ұрпақ өкілдерініңталғамдары мен ұстанымдарын білдіру);
-Көркемдік (бұл тұлғалық сипатқа ие болып, әңгімелесушіні жеке сезімәсерлерімен бөлеуге тырысады);
-Оқырмандық (интерпретациялаушы авторлық ойға жетуге ұмтылады, бірақ мәтінге өзінің жеке көзқарасы шеңберінде қалады).