Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 172
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сурет 26. «Bayatar&Co» ЖШС-гі өнімдерін сатуды басқару бойынша мәселелерді анықтауға негізделген зерттеу бағыттары
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
«Bayatar&Co» ЖШС өнімдерін сатуды басқару жүйесі ұзақ мерзімді келешекте бәсекелестік артықшылыққа жетуге күш-жігерін бағыттауға мүмкіндік береді. Бұл үшін басымдықтарды таңдап, нарық жағдайының даму үрдістеріне барынша жоғары дәрежеде сәйкес келетін және кәсіпорын қызметінің күшті жақтарын тамаша пайдалануға мүмкіндік беретін стратегия әзірлеу қажет:
-
өндірістік қуаттардың толық іске қосылмауынан өнімдердің жиі қоймаларды болмауы немесе сұраныс бойынша тапсырыстардың ұзақ мерзімде орындалуы; табиғи өнімдері бойынша зерттеулер мен әзірлемелер саласында артта қалу; -
қалада дайын өнімді орау мен сақтау оырндарының болмауынан жеткізушілерді жалдау, ол өз кезегінде жеткізу төлемдерінің жоғары болуына және сатылым желілеріне уақытында жеткізілмей қалуы; -
кәсіпорынның баға саясаты икемді, дегенмен нарықтағы сұраныс пен ұсыныстың және басқа да факторлардың әсеріне байланысты кейбір жағдайларда баға құрудың икемсіздігі.
«Bayatar&Co» ЖШС өнімдерін сатып алуға әсер ететін аспектілерді де ескеру қажет (27-сурет).
Сурет 27. Тұтынушылардың «Bayatar&Co» ЖШС-гі өнімдерін сатып алу себептері
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Өнімді тұтынушыға міндетті түрде жеткізу керек болғандықтан сатуды ұтымды ұйымдастыру қажет. «Bayatar&Co» ЖШС-гі осы қызметті төмендегі әдістермен жүзеге асырады:
-
Өзіндік өткізу арналары арқылы немесе дербес делдалдар арқылы. -
Өнімді тікелей өткізу арқылы, бірақ бұл әдіс тиімді емес, сондықтан кәсіпорын делдалдардың қызметін қажет етеді.
Өзінің байланыстары, тәжірибесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, кәсіпорынның көбірек пайда табуына жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшек сауда нүктелері, тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналарды қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, кәсіпорын өткізу арналарымен жұмыс жасағанда байсалды, байыпты қарауға тиіс.
(28-сурет).
Сурет 28. Тұтынушылардың «Bayatar&Co» ЖШС-гі өнімді сатуды басқару жүйесіндегі мәселелер
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Соңғы жылдардағы ел экономикасындағы өзгерістер кәсіпорынның маркетингтік және логистикалық қызметтерін ұтымды жоспарлау, ұйымдастыру мен басқаруға алып келуде, нәтижесінде кәсіпорынның төменгі кестеде бейнеленген мүмкіндіктерге ие болуына негіз болуда (8-кесте).
Кесте 8.
Өнімді сатуды басқаруды оңтайландырудың «Bayatar&Co» ЖШС шаруашылығына әсері
| Дәстүрлі өнімді сатуды басқарудың нәтижесі | Өнімді сатуды басқарудың жаңа үлгісінің нәтижесі |
| Табыстың тұрақсыздығы | Табыстың тұрақтылығы немесе артуы |
| Сатылым көлемінің бір қалыпты болуы немесе азаюы | Жаңа өнімдерді сатуы көлемінің ұлғаюуы |
| Бәсекелестердің кері әсері | Бәсекелестердің оң әсері |
| Сұраныстың азаюы, ұсыныстың өзін ақтай алмауы | Сұраныстың артуы, ұсыныстың өзін өзі ақтауы |
| Өнім бағасының көтерілуі | Өнім бағасының қолжетімділігі |
| Қаржылық тұрақсыздықтын орын алуы | Қаржылық тұрақтылықтыі болуы |
| Қосымша шығындардың артуы | Қосымша шығындардың азаюы |
| Ескерту: [23, 24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған | |
Өнімді сатуды басқару бойынша талаптарды жоғарлату, кәсіпорын нарықтықта орын алған өзгерістерге бейімделіп, сату арналарының қызметін оңтайландырып, делдалдармен іскерлік байланыстарды реттеп, сатуда заманауи технологияларды қолдану қажеттілігі туындайды.
«Bayatar&Co» ЖШС-нің өнімдерін басқару жүйесіндегі кемшіліктер мен мәселелерді шешуге негіз болатын кәсіпорында нақты оңтайлы сату механизмі немесе моделін ұсынуға болады. Аталған менханизм негізінде өнімді оңтайлы сату, жеткізу шығындарын төмендету, тұтынушылар талғамына әсер ету және т.б. мүмкіндіктерге ие болуыға болады (29-сурет).
Сурет 29. «Bayatar&Co» ЖШС-гі өнімді сатуды ұйымдастыру механизімі
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Нәтижесінде, сұранысқа ие өнімдер ұсынылады, өнім ассортименті кеңейтіледі, сату арналарымен жұмыс жоспарлы және жүйелі түрде іске асырылады, өнімдерді сату мен өткізу арналарымен байланысты мәселелер шешімін табады. Сатуды басқарудың тиімді жүйесі кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға айтарлықтай үлесін қорсады.
Қорытындылай келе кез-келген кәсіпорын сатуды басқару жүйесін жетілдіруге, ұтымды баға белгілеу саясатын құруға, тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға, макро және микро деңгейдегі факторлар әсеріне, нарықтағы өзгерістерге бейімделуге, қызметі мен ұсынатын өнімдерінің ерекшеліктері негізінде сату саясатын құруға талпынуы қажет. Әсіресе, назар аударатын жағдай сатылым көлемі, яғни саталған өнімдер көлемінің арту көрсеткіші маңызды.
3 «Bayatar&Co» ЖШС-нің өнімдерін сатуды басқару жүйесін оңтайландыру
3.1 «Bayatar&Co» ЖШС-нің өнімдерін сатуды басқару жүйесін жетілдіру жолдары
Бүгінгі динамикалық сыртқы орта, озық технологиялар және жаһандану үрдісі бәсекелестер арасында нарық үлесін жоғалтпау үшін еліміздегі кәсіпорын басшыларын өздерінің нарықтық позицияларын үнемі бағалап отыруға және өнімдерін сатуды ұтымды басқаруға назар аударуға мәжбүр етуде.
Тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру, кәсіпорын өнімдері мен өнім ерекшеліктерінен хабардар болуы, «Bayatar&Co» ЖШС-нің табиғи өнімдерінің денсаулыққа пайдасы, тұтынушыларға жеткізудегі артықшылықтар және т.б. факторларды ескеру және оған сәйкес сатуды басқару жүйесін оңтайландыру қазіргі кездегі кәсіпорынның маңызы болып отыр. Тұтынушылар тарапынан сұраныс болмаса немесе өнімдер сатып алынбаса демек кәсіпорын сұранысқа ие өнімді нарыққа ұсынбайды дегенді білдіреді, бірақ аталған кәсіпорын бойынша керісінше табиғи әрі халал отандық өнімді тұтынушылардың сатып алуы жыл сайын артуда. Сәйкесінше кәсіпорын басшылығы тарапынан өнімді сатуды басқаруды тиімді ұйымдастыру мен басқару процессі ойдағыдай жүзеге асырылуда. Кәсіпорын тарапынан түпкі
тұтынушылардың сатып алу туралы шешім қабылдауына әсер ете алуы сатылым көлеміне тікелей әсерін тигізеді (30-сурет).
Сурет 30. Кәсіпорынның түпкі тұтынушылардың өнімді сату алу шешіміне әсер ету моделі
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Тұтынушылардың отандық табиғи өнімдерге және кәсіпорынға деген ниеті, өнім пайдасы, бағасының қолжетімді болуымен қанағаттануы кәсіпорынға деген сенімді арттырады. Жоғарыда ұсынылған модель бойынша табиғи өнімдер нарығында отандық өндірушілер үшін сенім көрсеткіші өте маңызды фактор екенін айқындап берді. Сондықтан, отандық кәсіпорын негізгі факторларды ескере отырып өнімді жылжыту стратегиясын жүзеге асыруда. Отандық табиғи өнімді сатушы кәсіпорын өнімдерді сатуда маркетингтік құралдарды ұтымды пайдалану арқылы сатуды басқару процессін жетілдіре алады. Компания төмендегі сызбада көрсетілгендей тұтынушылардың сұранысына әсе ете алады (31-сурет).
Сурет 31. «Bayatar&Co» ЖШС-нің тұтынушылар сұранысына әсер ету факторлары
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Суретте бейнеленгендей отандық кәсіпорын өнімді сатып алуға әсер ететін негізгі күштер дәрігерлердің кәсіби тұрғыдан табиғи өнім туралы кеңес берулері, өнім пайдасы мен отандық кәсіпорынның беделі екенін көрсетіп отыр.
«Bayatar&Co» ЖШС-нің өнімдерді сатуды басқарудағы жағымды және жағымсыз факторлардың әсер етуіне байланысты ұтымды жылжыту стратегиясын қалыптастыру қажеттілігі туындауда. Бұл стратегияны жүзеге асыру отандық табиғи өнімдердің танымалдығын арттырып, тұтынушылар тарапынан жағымды көзқарастарын қалыптастырады, сұранысты қалыптастыруға мүмкіндіктер береді. Бұл, өз кезегінде, отандық кәсіпорынның сатылымдарын арттырып, нарықтағы үлесін жоғарылатады, бәсекелік қабілеттерін арттырады. Жоғарыда берілген суреттен көріп отырғандай, түпкі тұтынушылардың сатып алуға деген ниеті немесе ынтасын қалыптастыру және оған әсер ететін факторлар негізінде жұмыс істеу үшін кәсіпорынның табиғи өнімдерін жылжытудың басты қозғаушы күшіне айналады.
Фармацевтика қызметкерлері немесе медицина саласы мамандарының пікірі бойынша таза табиғи компоненттер негізінде өндірілген емдік қасиетке ие өнімдерді дәріханаларда да сатуды ұйымдастыру қажет, себебі аталған өнімдерді сату нүктелері айтарлықтай көп әрі қолжетімді емес немесе соңғы жылдардағы талаптарға сәйкес ғаламтор желілері арқылы (интернет дүкендер) тапсырыс беру арқылы сатып алуға болады. Табиғи өнімдерді сатып алушы тұтынушылардың пікірлері бойынша бірншіден, олар көп жағдайда дәріхананың тұрақты сатып алушысы болғандықтан аталған ұсынысты 65%-ы құптайды, дәріханаларға 56%-ы пайда әкелуі мүмкін екен, дәстүрлі медециналық өнімдер ассортименті 50%ға дейін кеңейюі мүмкін екен (32-сурет).
Сурет 32. Табиғи өнімдерді сату желілерін дәріханалар арқылы кеңейту
Ескерту: [24] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Дегенменде айта кету қажет, табиғи өнімдерді өндірудің басым бөлігі шетелдік кәсіпорындардың өнімдері болып саналады, олардың тарту арналары кең әрі өндірістік қуаттылығы жоғары, сәйксесінше сақтау қоймаларында да өнім тапшылығы жиі кездеседі, озық технологиялар негізінде өнімдерді өндіріп нарыққа жылжытуда. Отандық табиғи өнімдер өндірушілерінің қатарындағы ірі өндірушілердің бірі ретінде дәл осы «Bayatar&Co» ЖШС-гі табылады.
Жоғарыда атап өтілгендей тұтынушылардың кәсіпорын өнімдерін сатып алуына келесі себептер әсер етеді, осы факторды ескере отырып сату желілерін кеңейтуге болады:
-
терапевтік және профилактикалық тиімділігі әсер етуі; -
дәрігерлер мен мамандардың кеңесі; -
өнімнің қолжетімді бағасы; -
өнімнің пайдасы және т.б. (33-сурет ) [24].
Сурет 33. «Bayatar&Co» ЖШС-гі өнімдерін сатып алу себептері
Ескерту: [25] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
«Bayatar&Co» ЖШС-нің сонымен қатар, логистикалық сервисін де дамыту ұсынылады (34-сурет).
Сурет 34. «Bayatar&Co» ЖШС-нің логистикалық сервисін дамыту
Ескерту: [25] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
Сонымен қатар, аталған кәсіпорынның өнімдері мемлекеттік стандарттарға толық сәйкес келеді.