Файл: Педагогика педагогикалы колледж студенттеріні педагогикадан жргізетін зерттеу жмысыны жйесі жне оны кезедері.docx

Педагогика саласындағы зерттеудегі бақылау екі қызмет атқарады:

а)теориялың зерттеуді эмпириялық ақпаратпен қамтамасыз ету;

б)теорияның тәжірибедегі тепе-теңділігі мен шын-шылдығын тексеру.

Бақылау әдісі — ұзақ мақсатқа бағытталған және жоспарды қабылдауға негізделген педагогикалықүрдіс танымыныңәдісі.

Бақылаудың негізгі міндеті — тәжірибе мәселесіне жауап беретін ғылыми-зерттеу мәселелерін дұрыс анықтап алу. Бақылау әдеттегідей алдын-ала белгіленген жоспар бойынша нақты бақылау нысандарын анықтау арқылы жүзеге асырылады. Мақсатты түрде бағытталған бақылау ғылыми қызметкерге қызығушылық тудырған құбылыстарды айқындайтын жағымды және жағымсыз факторларды жинастыруға мүмкіндік береді.

Алайда, бақылау алға қойылған сұраққа анық жауап бере алмайды, олар тек эмпириялық таным тудырады. Эмпириялық білім толық түрде анық емес, дәлелсізі көбінесе қате болады. Педагогикалықғылымнын міндеттері осы кемшіліктерді жеңу, педагогикалық білімді тереңдету, нақтылау, дәлелдемелі қылу, себебі осыларға сүйене отырып педагогикалықүрдіске одан да тиімді түрде басқару жүргізу.

Бақылауды жіктеудің түрлі жолдары бар. Бақылау жиілігіне қарай тұрақты, қайталанбалы, біржолғы болып бөлінеді.

Тұрақты бақылау, мысалға белгілі бір уақыт жиілігінде кейбір пән бойынша сабақты қамтиды; қайталанбалы белгіленген мезгіл аралығында, біржолғы — бір сабақтағы көрініс қана тіркеледі.

Нысанды қамту көлемі жағынан тұтас және тұтас емес бақылау болып бөлінеді. Бірінші жағдайда барлық зерттелетін нышандар бақыланса, екіншісінде, оның бөлігі ғана. Мәлімет жинау тәсіліне қарай бақылауды тікелей және қосалқы деп бөледі. Тікелей немесе тура бақылауда зерттеуші бақылау кезінде көрген деректерді тіркейді. Қосалқы немесе жанама бақылауда нысанныңөзі емес, тек оның нәтижесі бақылауға түседі.

Бақылаудыңқосылған түрі болады, мұнда зерттеуші бақылау жүргізілетін топ мүшесі болып қосылады. Және «қосылмаған» түрі болады, яғни «сырттан» (инкогнито). Сонымен қатар тұтас, таңдамалы түрлері болады.

5. Модульдік оқыту технологиясы, бөлімдері. Оқу пәндерін модульге енгізу.

Модульдік  оқу  технологиясы  АҚШ  пен  Батыс  Еуропада  1960  жылдары 
дәстүрлі  оқуға  балама  ретінде  ұсынылған  білім  игеру  жүйесі.  Бұл 
технологияның мәні – оқушы модульмен жұмыс орындау барысындағы

---

нақты мақсатқа  өз  бетінше  (не  белгілі  шамада  мұғалім  жәрдемімен)  жетеді.
(П. Юцявичене,  Т.И.  Шамова).  Модуль  –  мақсатқа  орайластырылған  оқу 
мазмұны  мен  оны  меңгеру  жолдарын  (технологиясын)  біріктірген  түйін, 
топ (блок).  
Бұл  технологияға  орай  оқу  мазмұны  өз  алдына  белгілі  жинақы  құрамға 
келтірілген  ақпараттық  топ  (блок)  күйінде  беріледі.  Ол  ақпарат  оқу 
мазмұнының  көлемін  ғана  емес,  әдістері  мен  олардың  игерілу  деңгейін  де көрсететін дидактикалық мақсатқа сәйкес меңгеріледі.  
Модульдік оқуда өзіндік жұмыстарға аса көп уақыт бөлінеді. Бұл оқушыға 
оқу әрекеттеріне кірісумен өз мүмкіндіктерін сезінуге, білім игеру деңгейін

өзіанықтауына,  өз  білімдері  мен  ептіліктеріндегі  кемшіліктерді  байқауына
жәрдемдеседі.  
М.  Жанпейісованың  модульдік  оқыту  технологиясының  негізі  баланың 
тұлғасын алға қояды, бұл жаңа білім парадигмасына сай келіп отыр. Модульдік технологиясының  басты  ерекшелігі  –  оның  тек  қана  білімді  меңгеругемес, тұлғаның  танымдық  қабілеттерін  және  танымдық  процестерді,  яғнижадының алуан  түрлерін  ойлауды,  ынтаны,  қабылдау  қабілетін  арнайы  жасалған  оқу және танымдық жағдайлар арқылы дамытуға, сондайақ тұлғаның қауіпсіздігін, өзін-өзі  өзентілендіру,  өзін-өзі  бекіту,  қарымқатынас,  ойын  танымдық  және шығармашылық қажеттіліктерін қанағаттануға белсенді сөздік қорын дамытуға бағытталады.

---

6.Инновация туралы ұғым, маңызы, топтастырылуы, шығармашылық іс-әрекет. Ынтымақтастық педагогикасы, оның негізгі идеялары.

Инновация – педагогикалықпроцескеоқыту мен тәрбиеніңжаңатұжырымдамаларын, оқужоспарларынжәнебағдарламаларын, түрлерін, әдістерін, құралдарыненгізіп, мақсатңажету.
Инновациялықпроцессізмектептіңдамуымүмкінемес. Мектептіңтарихындаоқыту мен тәрбиеніңескітүрлері, құралдарыныңорнынажаңа, озықүлгілеркелгенкездеркөпболды. Мысалы: 20 жылдарымектептәжірибесінежобалауәдісібойыншатопқаүйтапсырмаларыберілді. Осы тәсілдіжаңашылмұғалімН.П.Гузикөзгертіпқолданды.
70-80 жылдарыШ.А.Амонашвили, И.П.Волков, С.Н.Лысенкова, В.Ф.Шаталовтардың жаңашылдық іс-тәжірибесі сол кездегі ұстаздар қауымының тарапынан үлкен қолдауға ие болды.
Инновациялықмектептердіңмақсаты - жекетұлғаныжан-жақтыдамыту.
Н.Нұрахметовинновациянымынадайтоптарғабөледі:
•    біліммазмұнындағы инновация;
•    оқу-тәрбиепроцесініңәдістемесі, технологиясы, түрі, әдістеріжәнеқұралдарындағы инновация;
•    оқу-тәрбиепроцесінұйымдастырудағы инновация;
•    мектептегібасқаружүйесіндегі инновация.
Жаңалықтанкейінболғанөзгерістердіңсипатынақарайтопталғанинновацияныңтүрлері:
-    жеке, бір-біріменбайланысыжоқ;
-    модульдық (бір-біріменбайланысты): бір-бірінежақынпәндергежәнежасдеңгейлерібірдейоқушыларменжүргізілетіноқу-тәрбиежұмыстарынаенгізілгенжаңалықтар;
-    жүйелі: барлықмектептердеболатынөзгерістер.
Иновацияныңтүрлері: модификациялық, комбинаторлық, түбірлі.
Модификациялық инновация - педагогикадағыәдіс-тәсілдердіжетілдіру. Мысалы: А.С.МакаренконыңқиынбалалардытәрбиелеуәдістерінА.Ысқақов осы заманғалайықтапқолданды
Комбинаторлық инновация - белгіліәдістердіңэлементтердіңбір-бірінеқосу. Инновацияныңбұлтүрінқазіргікездетілдердіоқытуәдістемесіменайналысатынғалымдарқолдануда. Түбірлі: мектепкебілімніңмемлекттікстандарттарыныңенгізілуі.
Иннавациялықіс-әрекет – қоғамныңәлеуметтік-экономикалықжағдайынасаймектепжұмысындамытатын, мектепөмірінеоңөзгерістерәкелетініс-әрекет. Әрбірмұғалімөзініңоқу-жұмысындамытуүшінтүрліқұралдарарқылыөзініңісәрекетінсаналытүрдеөзгертеді.
Инновациялықпроцестіңкезеңдері:
•    иновацияныңсебептері;
•    жаңалықтыжобалау;
•    жаңалықтыжүзегеасыру.

---

Инновациялықіс-әрекетке орта да әсеретеді. Мектепжаңалықтыңсебебін, жобасыныңдұрыстығындәлелдеп, жаңалыққамұғалімдерді, оқушыларды, ата-аналардықызықтырабілгеніжөн. Инновациялықпроцестікүшейтетін бес фактор:
•    мектепбасшыларыныңшығармашылығы, оқытудыңжаңатехнологияларынжасауғақабілеттілік, педагогикалықпроцескеқатысушылардыңбір-біріменөзараәрекетіжәнеқарымқатынасы;
•    инновациялықпроцестіңжоспары, бағдарламасы;
•    бағдарлама, жоспарбойыншамектепкеғалымдардыңкеңесберуі, керекжағдайдаинновациялықпроцескетүзетулеренгізуі. Жоспарданәтижелергежетугеықпалететінжағдайлардыкөрсетіп, сәтсіздікболғанда оны жоятыншараларды да белгілеу;
•    әлеуметтік-экономикалықжағдай;
•    инновациялықпроцескеқатысушылар: бастамакөтерушілер, көмектесушілер, қарсытұрушылар.
Ынтымақтастықпедагогикасы
Ынтымақтастың - бірмақсатқажетугебағытталған, бірлескеніс-әрекет. Оғанкеректіжағдайлар:
- мақсаттыңбірекенінанықсезіну;
- ынтымақтасушыжақтардыңқызметшдәлбелгілеу;
- мақсатқажетуүшінмұғалім мен оқушылардың, т.б. педагогикалықпроцескеқатысушылардыңбір-бірінекөмек беру і.
Ынтымақтастықпедагогикасыныңпайдаболуынасебепболғаноқушылардыңбілімдеңгейініңтөмендігі, кеңеспедагогикасыныңбаланыңеркінжәнежан-жақтыдамуынтежеп, талантынбасуы.

Ынтымақтастық педагогика негізіадамғадегенізгіліктіктіккөзқарас, оныңмүмкіндіктері мен қабілеттеріне сену, қызығушылықтары мен қажеттіліктерінтүсіну, тәрбиеүрдісіндеолардыесепкеалу. Осы тұжырымдамағасәйкесүшбастытұлғалықұстанымдардыбөліпкөрсетугеболады.

1. 
   Баланы бар болмысыменқабылдау. Мұндабаланымұғалімніңқабылдамауы, оқушыныңөзіндік «Менін» бағаламауыорыналмайды.
   
2. 
   Баланы эмпатикалықтүсіну. Мұғалімоқушыныңішкідүниесінеенуге, қоршағанортаныоқушыныңкөзіменқабылдап, оныңішкідүниесіменсезінугеталпынады.
   
3. 
   Оқушыларменашық, өзарасенімділікқарым – қатынас. Мұғалімнің  оқушыларғаөзініңішкідүниесінашуғадеген  талпынысы.
   

   Ынтымақтастықпедагогикасы «ынтымақтастықты» бірлескенәрекетдептүсініп, төмендегідейсипаттайды:

1) ортақмақсаттыңболуы;

2) әрекеттіұйымдастыружәнебасқару;

3) қызметті, әрекетті, жолдарынбөлу;

4) тұлғааралыққатынастыңболуы.

  Өзараынтымақтастықта бола алады:

-  мұғалім мен оқушылар, бірлескенәрекеттіжәнемұғалімніңшұғылкерібайланыстыорнатубарысындағыөзаратүсінушіліктікөрсетуарқылыәрекеттесуі;

---

- оқушылар мен оқушылар, тәрбиеүрдісіндебір – бірінедегенсенімартуыжәнесерістесініңсенімділігінесенуі;

- мұғалімдер мен мұғалімдер, бір – бірінеөзаракөмеккөрсетуіарқылы педагогика саласындағытеориялықжәнеәдістемелікжаңалықтарментәжірибеалмасуы;

-  мұғалімдер мен ата – аналар, оқушыларғақатыстыақпараттармен дер кезіндеалмасуы;

Ынтымақтастық  білігі мен дағдысынқалыптастырубойыншажұмыскезеңкезеңменжүзегеасырылады:

І кезең. Тәрбиеүрдісінеқатысушалардыңбарлығыныңдағдынымеңгеруқажеттілігіншаралар, тренингтерұйымдастыруарқылыұғындыру.

ІІ кезең. Оқушылардыңжайсөйлейбілубілігініңмәнінтүсінуі, бірлескенәрекеттебірін – біріқолдауы, жауаптарыннегіздеуі, ұсынушылардыемес, идеялардысынауы. Аталғанбіліктеринтеллектуалдықойындар мен тренингтердіңкөмегімен  меңгеріліп, жекебақылаупарақтарындатіркеледі.

ІІІ кезең. Мұғалімніңкоммуникативтікситуацияларды, топтықтапсырмаларды (сараланғантоптықжұмыстар, ақпараттарменалмасу, орындалғанжұмыстарбойыншаесеп беру, сарапшытоптыңбағасы) жасау.

ІҮ кезең. Драматизация, пікірсайыс, жобалаут.б. құралдарарқылыбіліктердімеңгеру мен жетілдірубарысында  мұғалімніңоқушылардықолдауы.

Ынтымақтастықпедагогикасы  80 жылдарыбілім беру саласындакөптегенинновациялықүрдістердіөміргеалыпкелгенмейліншекеңтаралғанпедагогикалықжинақтаулардықбіріболыптабылады. Технология атауыкеңесмектебінің  тамашадәстүрлерінбіріктірген (Н.К:Крупская, С.Т.Шацкий, В.А.Сухомлинский, А.С.Макаренко), орыс (К.Д.Ушинский, Н.П.Пирагов, Л.Н.Толстой) жәнешетелдік (Ж.Ж.Руссо, Я.Корчак, К.Роджерс, Э.Берн) психолого – педагогикалықғылым мен тәжірибесінжинақтағанжаңашыл – педагогтардыңбіртобыменберілді.

   Ынтымақтастықпедагогикасыныңбіртұтас технология ретінденақтықұрылымы, нормативтік – орындаушылықнұсқаулығыжоқ. Олжүздегенмақалалар мен кітаптарда «шашыраңқы» берілген. Ынтымақтастықидеясықазіргізаманғытехнологиялардыңбарлығындаорыналады.

Мақсаттықбағдары:

v  Талапқоюшылықпедагогикасынанқарым – қатынаспедагогикасынакөшу.

v  Балағаізгілікті – тұлғалықтұрғысынанкелу

v  Оқыту мен тәрбиебірлігі
7. Оқу мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту технологиясы мазмұны, құрылымы. Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту технологиясының стратегиялары.

«Балалардыңбойындаұлымүмкіншіліктердіңбәрі бар» депТ.Фуллерайтқандай ,бала бойындағыдарындылық,ғылымилыққабілетінашу,жақсытанымдыққасиеттерінзерттеу-бүгінгізаманныңталабы.

---