ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 836
Скачиваний: 32
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
аның өзінен әсер ететін көптеген тітіркендіргіштердің талдаужәне жинақтау үрдістерінен тұрады.
Талдау мен жинактау И.П.Павлов анализатор деп атаған ерекше жүйке тетігінің көмегімен іске асады. Анализатор оның пікірінше жүйке-физиологиялық аппарат, ол сезгіштік жүйкенің перифериялық шегінен, жүйкенің өзінен сол тітіркендіргіштерді қабылдайтын үлкен жартышарлардың саласынан тұрады. Үлкен жартышарлар қабығы сыртқы ортадан келетін әртүрлі сигналдардың әсерімен күрделі аналитикалық-синтетикалық қызмет атқарады.
Сигналдар, ең алдымен анализаторға өз қасиетімен әрекет етуші қоршаған ортаның заттары мен құбылыстары болып табылады. Бұл әртүрлі көру, есту, дәм, иіс тітіркендіргіштерін И.П.Павлов бірінші сигнал жүйесі деп атады. Ол жануарларда және адамдарда болады.
Сөздер мен сөз тіркестері, ең алдымен адамдар оны естиді, сонымен қатар белгілі бір заттар мен құбылыстар туралы оған сигнал береді. Сөздер мен сөз тіркестерін И.П.Павлов екінші сигнал жүйесі деп атады. Екінші сигнал жүйесі адамның қоғамдық өмірінің жемісі және тек қана адамға тән. Жануарларда екінші сигнал жүйесі болмайды. Екінші сигнал жүйесін (сөзді, тілді) сигналдардың сигналы деп атады. Бірінші және екінші сигнал жүйелері бір-бірімен өзара тығыз байланыста іске асады. Екінші сигнал жүйесі адамзат ойлауының негізіне жатады, ол жинақталған түрде білімді есте сақтауға мүмкіншілік жасайды, адамдар арасындағы қарым-қатынасқа қызмет етеді.
§8. Негізгі психикалық үрдістер, психикалық қасиеттер, психикалық жағдайлар
Жан қуаттарының күрделі ағымын аңғару үшін алдымен оларды белгілі топтарга жіктеуіміз керек.
Мұны жан қуаттарының топтастырылуы деп атайды. Бұл топтастыру бойынша психикалық құбылыстарды бір-бірімен тығыз байланысты 3 үлкен топқа топтастыруға болады: психикалық үрдістер, психикалық қасиеттер және психикалық жағдайлар (қалып).
Психикалық үрдістер - бұл объективтік шындықты субъективтік бейнелеудің әртүрлі формасы. Психикалық үрдестердісонымен қатар психикалық функциялар деп атайды. Психикалық үрдістердің көмегімен қоршаған ортаны тану іске асады, білім мен дағдыны, оқыту мен іс-әрекетті меңгереді. Төмендегідей психикалық үрдістердің негізгі түрлері қарастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елес, қиял, ойлау, сезім, эмоцияжәне ерік.
Психикалық үрдістер - бұл объективтік шындықты субъективтік бейнелеудің әртүрлі формасы. Психикалық үрдістерді сонымен қатар психикалық функциялар деп атайды. Психикалық үрдістердің көмегімен қоршаған ортаны тану іске асады, білім мен дағдыны, оқыту мен іс-әрекетті меңгереді.
Төмендегідей психикалық үрдістердің негізгі түрлері қарастырастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елес, қиял, ойлау, сезім, эмоция және ерік.
Психикалық қасиеттер - бұл адамдардың бір-бірінен айырмашылығын білдіретін жеке тұлғаның дара психологиялық ерекшеліктері. Психикалық қасиеттерге темперамент, мінез, қабілеттілік жатады.
Психикалық жагдайлар (қалып) - психикалық іс-әрекегтің уақытша дамуын сипаттайды. Оқыту мен іс-әрекеттің жемісті орындалуына ерекше ықпал ететін адамның ішкі дүниесінің негізгі саласы болып табылады. Мәселен, белсенділік немесе енжарлық, шаршау, стресс т.б. психикалық жағдайлар. Барлық пхикалық қүбылыстар бір-бірімен өзара байланысты.
§9. Психика, мінез-құлық, іс-әрекет
Психология - адамның психикасын зерттейтін ғылым. Психика деп әркім өз тәжірибесінен жақсы білетін сезім, елестету, ой, талап, тілек сияқтыларды айтады. Сол сияқты адамның бірдеңеге қызығуы мен қабілеттері, темпераменті мен мінезі де психикаға жатады.
Адамның барлық қызметі мен қылықтарына із қалдырып, әсер ететін адамның жетекші психикалық қасиеттер жиынтығын «мінез» деген сөзбен айтады, өмірдің сан алуан жағдайларында адамның қандай жүріс-тұрыста болатыны да ең алдымен осы қасиеттердің ауысуына қарай болады.
Адам психикалық өмірінің жан-жақты дамуы белгілі әрекетпен айналысуына байланысты болады. Адам өмір сүру жолында өзпсихикасын түрлі жолмен жарыққа шығарады. Адам іс-әрекеті -күрделі процесс. Оның құрамына жеке амалдар менқозғалыстардың, әрекеттердің жүйесі кіреді. Іс-әрекет ұғымынан әрекет ұғымын ажырату қажет. Өйткені мұның біріншісінің ауқымы аса кең, ал әрекеттің сипаты шағын. Әрекет іс-әрекеттің шағын бөлігі, бірлігі. Ол жеке мақсатты орындауға бағытталады, әрекетті орындау тәсілдері операция деп аталады. Адам іс-әрекеттің белгілі түрімен айналысу арқылы ғана сыртқы ортамен белсенді түрде байланыс жасап, оны шамасынша өзгертіпотырады.
Адам үшін іс-әрекетінің қашан да қоғамдық әлеуметтік рөлі зор, іс-әрекеттің саналылығы мен мақсаттылығы, жоспарлылығы мен жүйелілігі оның ең басты белгілері болса, алдағы тұрған міндетті шешу, яғни ойлаған істен бір нәтиже шығару - оның екінші бір
басты белгісі болып табылады. Адамның сана-сезімі өскен сайын, оның әрекеті де жаңа мазмұнға ие болып отырады. Адамі психикасының дамуында іс-әрекеттің шешуші орнымен қатар, біз сананың да күрделене түсуіне ықпал жасайтынын еске алуымызқажет. Сөйтіп, сана мен іс-әрекеттің бірлігі, психиканың іс-әрекеті үстінде дамитындары жайлы мәселе психологияның басты принциптері болып табылады. Адам әрекеті сан алуан. Онын негізгі түрлері: ойын, оқу, еңбек әр уақытта белгілі бір мақсат, міндеттерге бағытталып отырады. Бұлардың барлығына тән ортаққасиет белгілі қажетке байланысты туып отыратындығы. Сондай-ақ жас мөлшерінің әр кезеңінде түрліше көрінетіндігінде.
Жануарлардың өмірін бақылау көрсеткендей, тек туа біткен қылықтарының түрлері- инстинктеріне негізделе отырып, олар өзгерген ортаға бейімделе алмайды. Жануарлар қылықтарының туа біткен түрлері өмірге жаңа келгеннен кейін қалыптасқан дағдылармен толықтырылады.
Дағдылар деп көптеген қайталаудың және бекітудің нәтижесінде жануарлардың жеке тәжірибесінде қалыптасатын іс-әрекетті атайды. Адамдар үй жануарларын қолға үйретіп, көптеген дағдыларды қалыптастырады. Адамдардың жануарларға дағдыны қалыптастыру дрессировка немесе қолға үйрету деп аталады.
И нтеллектуалдық мінез-құлық бұл жануарлардың мінез-құлқының жоғары түрі. Ол көбіне маймылдар мен дельфиндерде аңғарылады. Жоғары сатыда дамыған жануарларды (мәселен: май мылдарды, дельфиндерді, иттерді) бақылай отырып, біз кей жағдайда олардың «ойлағыштық», «тапқырлық» сияқты касиеттерін байқаймыз. Жануарлардың өте күрделі ортаға бейімделуі олардың қарапайым жүйке жүйесі мен арнайы сезім мүшелерінің даралануына, жіктелуіне алып келеді. Осының негізінде қарапайым сенсорлық психика ортаның жекелеген қасиеттерін бейнелеу қабілеттілігі пайда болады. Жануарлардың жерде өмір сүруге көшуіне және бас ми қыртысының дамуына байланысты тұтас құбылыстарды психикалық бейнелеу-перцептивтік психика пайда болды. Тіптен басқа түрде ерекше белгілерімен сипатталатын психика дамуының жоғары сатысы - адам санасы болыптабылады.
Адамның жануарлардың өмір сүруінен ерекшелігі қоғамдық -еңбек әрекетіне көшу болып табылады. Осы өмірдің нәтижесінде психиканың жаңа түрі - адамның санасы пайда болады.
Сана - психика дамуының жоғары түрі, еңбек іс-әрекетінде адамды қалыптастырудың қоғамдық-тарихи жағдайының нәтижесі. Сана - тілдің көмегімен адамдардың өзара қарым-қатынасында қоғамдық еңбек іс-әрекеті үрдісінде пайда болатын психиканың жоғары түрі. Бір уақытта еңбектегі қажеттілікті дамыту және өзара ұжымдық еңбектің қарым-қатынасында тіл пайда болады. Тіл - адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас құралы. Тіл мен сөйлеу адамдардың ұжымдық еңбек үрдісіндежәне бірлескен өмірінде бір-біріне қатынасы еңбек іс-әрекетінде бір-бірімен ой бөлісу, сезімін білдіру қажеттілігінен пайда болды.
Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар
Рефераттык және өзіндік оқу-ізденіс жұмыстарынын тақырыптары
1.Қазіргі психология және оның адамтану ғылымдарыжүйесінде алатын орны.
2.Психологиялық білімдердің болашақ маман үшін мағынасы.
3. Психология ғылымдарның жүйесі.
4. Психология және жаратылыстану ғылымдары.
5. Медициналык психология нені зертейді.
6. Психология және әлеуметтік ғылымдар.
7. Қазіргі психологияның негізгі зерттеу әдістері.
8. Жүйке жүйесінің құрылымы және психика.
9. Рефлекстер және оның түрлері.
10. Жогары жүйке қызметінің негізгі заңдылықтары.
11. Сигналдар жүйесі және оның атқаратын қызметі.
12. Ми қызметінің психологиялық және жүйкелік-физиологиялық негіздері.
13. Психика және ақпарат.
14. Психикалық процестердің адам миымен байланысы.
Қортынды білім деңгейін тексеретін тесттер
1. Психология ғылымынын зерттеу объектісі:
А. санаВ. адам С. енбек D. ойын Е. оку
2. Психологияның зерттеу пәні:
А. санаВ. ойын С. ойлау D. зейін Е. психика мен психикалык құбылыстар
3. Психикалық процестерге жататын топтар:
А. Зейін, түйсік, ойлау, сөйлеу В. мінез, ойлау С. мінез, темперамент, қабілет
D. сезім, эмоция, ерікЕ. эмоция, темперамент
4. Психология өз алдына дербес ғылым болып қалыптасты:
А.б.э.д. В. ІІІ ғасырда С. XVIIғасырда D. XIXғасырда Е. ХХғасырда
5. Жан туралы алғаш трактатты жазған:
А. Платон В. Демокрит С. Гиппократ D. Сократ Е. Аристотель
6. Адам мен қоғам арасындагы қатынаспен айналысатын психологиянын саласы:
А. медициналық психология В. жалпы психология С. әлеуметтік психология
D.балалар психологиясы Е.заңпсихологиясы
7. Ұжымда немесе топта өзара қарым-қатынасты зерттеуге мүмкіндік беретін
психологиялық әдіс:
А.тест В. социометрия С. анкета D. сұрау Е. әңгімелеу
8. Адамнын даму заңдылықтары мен онын жасампаздық мүмкіндіктерін зерттейтін
ғылым:
А.философия В. Педагогика С. экология D. социология Е. Психология
9. Әлеуметтік процестерді зерттейтін барша гуманитарлық ғылымдар үшін қажетті
деректер негізі:
А. философияда В. психологияда С. географияда D. социологияда Е. логикада
10. Әр адамнын өзіндіктолғанысы ең алдымен көрінеді:
А. моральдық катынасында В. іс-әрекетінде С. түйсік сезімінде
D. ойлау қабілетінде Е. қимыл-қозғалыста
11. Алғашкы адамдардын жан туралы жалпы түсінігі:
А. тәннің ажырамас кұбылысы В. тәнмен бірге сөнеді С. тәннен уакытша бөлінеді
D. тәннен бөлек жасайды Е. тән жасауы үшін жанның қажеті жоқ
12. Психологиянын пәндік аймағының кемелденуімен орайлас бірінші кезеңініңатауы:
А. іс-әрекет жөніндегі ғылым В. сана туралы ғылым С. жан туралы ғылым
D. инстроспектік сана тағылымы Е. психологиялық паралеллизм теориясы
Талдау мен жинактау И.П.Павлов анализатор деп атаған ерекше жүйке тетігінің көмегімен іске асады. Анализатор оның пікірінше жүйке-физиологиялық аппарат, ол сезгіштік жүйкенің перифериялық шегінен, жүйкенің өзінен сол тітіркендіргіштерді қабылдайтын үлкен жартышарлардың саласынан тұрады. Үлкен жартышарлар қабығы сыртқы ортадан келетін әртүрлі сигналдардың әсерімен күрделі аналитикалық-синтетикалық қызмет атқарады.
Сигналдар, ең алдымен анализаторға өз қасиетімен әрекет етуші қоршаған ортаның заттары мен құбылыстары болып табылады. Бұл әртүрлі көру, есту, дәм, иіс тітіркендіргіштерін И.П.Павлов бірінші сигнал жүйесі деп атады. Ол жануарларда және адамдарда болады.
Сөздер мен сөз тіркестері, ең алдымен адамдар оны естиді, сонымен қатар белгілі бір заттар мен құбылыстар туралы оған сигнал береді. Сөздер мен сөз тіркестерін И.П.Павлов екінші сигнал жүйесі деп атады. Екінші сигнал жүйесі адамның қоғамдық өмірінің жемісі және тек қана адамға тән. Жануарларда екінші сигнал жүйесі болмайды. Екінші сигнал жүйесін (сөзді, тілді) сигналдардың сигналы деп атады. Бірінші және екінші сигнал жүйелері бір-бірімен өзара тығыз байланыста іске асады. Екінші сигнал жүйесі адамзат ойлауының негізіне жатады, ол жинақталған түрде білімді есте сақтауға мүмкіншілік жасайды, адамдар арасындағы қарым-қатынасқа қызмет етеді.
§8. Негізгі психикалық үрдістер, психикалық қасиеттер, психикалық жағдайлар
Жан қуаттарының күрделі ағымын аңғару үшін алдымен оларды белгілі топтарга жіктеуіміз керек.
Мұны жан қуаттарының топтастырылуы деп атайды. Бұл топтастыру бойынша психикалық құбылыстарды бір-бірімен тығыз байланысты 3 үлкен топқа топтастыруға болады: психикалық үрдістер, психикалық қасиеттер және психикалық жағдайлар (қалып).
Психикалық үрдістер - бұл объективтік шындықты субъективтік бейнелеудің әртүрлі формасы. Психикалық үрдестердісонымен қатар психикалық функциялар деп атайды. Психикалық үрдістердің көмегімен қоршаған ортаны тану іске асады, білім мен дағдыны, оқыту мен іс-әрекетті меңгереді. Төмендегідей психикалық үрдістердің негізгі түрлері қарастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елес, қиял, ойлау, сезім, эмоцияжәне ерік.
Психикалық үрдістер - бұл объективтік шындықты субъективтік бейнелеудің әртүрлі формасы. Психикалық үрдістерді сонымен қатар психикалық функциялар деп атайды. Психикалық үрдістердің көмегімен қоршаған ортаны тану іске асады, білім мен дағдыны, оқыту мен іс-әрекетті меңгереді.
Төмендегідей психикалық үрдістердің негізгі түрлері қарастырастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елес, қиял, ойлау, сезім, эмоция және ерік.
Психикалық қасиеттер - бұл адамдардың бір-бірінен айырмашылығын білдіретін жеке тұлғаның дара психологиялық ерекшеліктері. Психикалық қасиеттерге темперамент, мінез, қабілеттілік жатады.
Психикалық жагдайлар (қалып) - психикалық іс-әрекегтің уақытша дамуын сипаттайды. Оқыту мен іс-әрекеттің жемісті орындалуына ерекше ықпал ететін адамның ішкі дүниесінің негізгі саласы болып табылады. Мәселен, белсенділік немесе енжарлық, шаршау, стресс т.б. психикалық жағдайлар. Барлық пхикалық қүбылыстар бір-бірімен өзара байланысты.
§9. Психика, мінез-құлық, іс-әрекет
Психология - адамның психикасын зерттейтін ғылым. Психика деп әркім өз тәжірибесінен жақсы білетін сезім, елестету, ой, талап, тілек сияқтыларды айтады. Сол сияқты адамның бірдеңеге қызығуы мен қабілеттері, темпераменті мен мінезі де психикаға жатады.
Адамның барлық қызметі мен қылықтарына із қалдырып, әсер ететін адамның жетекші психикалық қасиеттер жиынтығын «мінез» деген сөзбен айтады, өмірдің сан алуан жағдайларында адамның қандай жүріс-тұрыста болатыны да ең алдымен осы қасиеттердің ауысуына қарай болады.
Адам психикалық өмірінің жан-жақты дамуы белгілі әрекетпен айналысуына байланысты болады. Адам өмір сүру жолында өзпсихикасын түрлі жолмен жарыққа шығарады. Адам іс-әрекеті -күрделі процесс. Оның құрамына жеке амалдар менқозғалыстардың, әрекеттердің жүйесі кіреді. Іс-әрекет ұғымынан әрекет ұғымын ажырату қажет. Өйткені мұның біріншісінің ауқымы аса кең, ал әрекеттің сипаты шағын. Әрекет іс-әрекеттің шағын бөлігі, бірлігі. Ол жеке мақсатты орындауға бағытталады, әрекетті орындау тәсілдері операция деп аталады. Адам іс-әрекеттің белгілі түрімен айналысу арқылы ғана сыртқы ортамен белсенді түрде байланыс жасап, оны шамасынша өзгертіпотырады.
Адам үшін іс-әрекетінің қашан да қоғамдық әлеуметтік рөлі зор, іс-әрекеттің саналылығы мен мақсаттылығы, жоспарлылығы мен жүйелілігі оның ең басты белгілері болса, алдағы тұрған міндетті шешу, яғни ойлаған істен бір нәтиже шығару - оның екінші бір
басты белгісі болып табылады. Адамның сана-сезімі өскен сайын, оның әрекеті де жаңа мазмұнға ие болып отырады. Адамі психикасының дамуында іс-әрекеттің шешуші орнымен қатар, біз сананың да күрделене түсуіне ықпал жасайтынын еске алуымызқажет. Сөйтіп, сана мен іс-әрекеттің бірлігі, психиканың іс-әрекеті үстінде дамитындары жайлы мәселе психологияның басты принциптері болып табылады. Адам әрекеті сан алуан. Онын негізгі түрлері: ойын, оқу, еңбек әр уақытта белгілі бір мақсат, міндеттерге бағытталып отырады. Бұлардың барлығына тән ортаққасиет белгілі қажетке байланысты туып отыратындығы. Сондай-ақ жас мөлшерінің әр кезеңінде түрліше көрінетіндігінде.
Жануарлардың өмірін бақылау көрсеткендей, тек туа біткен қылықтарының түрлері- инстинктеріне негізделе отырып, олар өзгерген ортаға бейімделе алмайды. Жануарлар қылықтарының туа біткен түрлері өмірге жаңа келгеннен кейін қалыптасқан дағдылармен толықтырылады.
Дағдылар деп көптеген қайталаудың және бекітудің нәтижесінде жануарлардың жеке тәжірибесінде қалыптасатын іс-әрекетті атайды. Адамдар үй жануарларын қолға үйретіп, көптеген дағдыларды қалыптастырады. Адамдардың жануарларға дағдыны қалыптастыру дрессировка немесе қолға үйрету деп аталады.
И нтеллектуалдық мінез-құлық бұл жануарлардың мінез-құлқының жоғары түрі. Ол көбіне маймылдар мен дельфиндерде аңғарылады. Жоғары сатыда дамыған жануарларды (мәселен: май мылдарды, дельфиндерді, иттерді) бақылай отырып, біз кей жағдайда олардың «ойлағыштық», «тапқырлық» сияқты касиеттерін байқаймыз. Жануарлардың өте күрделі ортаға бейімделуі олардың қарапайым жүйке жүйесі мен арнайы сезім мүшелерінің даралануына, жіктелуіне алып келеді. Осының негізінде қарапайым сенсорлық психика ортаның жекелеген қасиеттерін бейнелеу қабілеттілігі пайда болады. Жануарлардың жерде өмір сүруге көшуіне және бас ми қыртысының дамуына байланысты тұтас құбылыстарды психикалық бейнелеу-перцептивтік психика пайда болды. Тіптен басқа түрде ерекше белгілерімен сипатталатын психика дамуының жоғары сатысы - адам санасы болыптабылады.
Адамның жануарлардың өмір сүруінен ерекшелігі қоғамдық -еңбек әрекетіне көшу болып табылады. Осы өмірдің нәтижесінде психиканың жаңа түрі - адамның санасы пайда болады.
Сана - психика дамуының жоғары түрі, еңбек іс-әрекетінде адамды қалыптастырудың қоғамдық-тарихи жағдайының нәтижесі. Сана - тілдің көмегімен адамдардың өзара қарым-қатынасында қоғамдық еңбек іс-әрекеті үрдісінде пайда болатын психиканың жоғары түрі. Бір уақытта еңбектегі қажеттілікті дамыту және өзара ұжымдық еңбектің қарым-қатынасында тіл пайда болады. Тіл - адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас құралы. Тіл мен сөйлеу адамдардың ұжымдық еңбек үрдісіндежәне бірлескен өмірінде бір-біріне қатынасы еңбек іс-әрекетінде бір-бірімен ой бөлісу, сезімін білдіру қажеттілігінен пайда болды.
Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар
-
Психология ғылымы нені зерттейді? Анықтамасын беріңіз. -
«Жан» туралы ілімнің негізін салган кім? «Жан туралы» ғылыми-психологиялық трактаттың авторын атаңыз. -
Қазіргі психология ғылымының алдында тұрған бастыміндеттерге тоқталыңыз. -
Когнитивтік психологияның мәні не? -
Бихевиоризм бағытының негізгі зерттеу нысанын атаңыз. Бұл бағыттың көрнекті өкілі кім болады? -
Гуманистік психологияның мақсаты неде. Бұлбағыттың көрнекті өкілі кім болады? -
Психологияның негізгі салаларын атаңыз және әрқайсысына кыскаша сипаттама беріңіз. -
Жалпы психология ғылымы нені зерттейді? -
Психологияның зерттеу әдістері дегеніміз не? -
Әрбір психологиялык әдістерге сипаттама беріңіз. -
Психологияны білудің қандай манызы бар? -
Жүйке жүйесінің құрылымына қыскаша сипаттама беру. -
Орталық жүйке жүйесін атаңыз. -
Бас ми кандай бөлімдерден тұрады? Әрқайсысының аткаратын қызметіне сипаттама беріңіз. -
Рефлекс дегеніміз не? Анықтамасын беріңіз. -
«Бас ми рефлекстері» атты еңбектің авторы кім? -
Шартсыз рефлекстер дегеніміз не? Мысал келтіріңіз. -
Жоғары жүйке қызметінің негізгі үрдістері қозу және тежелуге сипаттама. -
Жоғары жүйке қызметінің негізгі зандылықтарын атаңыз. -
Бірінші сигнал жүйесі дегеніміз не? Сипаттама беріңіз. -
Екінші сигнал жүйесі дегеніміз не? Сипаттама беріңіз.
Рефераттык және өзіндік оқу-ізденіс жұмыстарынын тақырыптары
1.Қазіргі психология және оның адамтану ғылымдарыжүйесінде алатын орны.
2.Психологиялық білімдердің болашақ маман үшін мағынасы.
3. Психология ғылымдарның жүйесі.
4. Психология және жаратылыстану ғылымдары.
5. Медициналык психология нені зертейді.
6. Психология және әлеуметтік ғылымдар.
7. Қазіргі психологияның негізгі зерттеу әдістері.
8. Жүйке жүйесінің құрылымы және психика.
9. Рефлекстер және оның түрлері.
10. Жогары жүйке қызметінің негізгі заңдылықтары.
11. Сигналдар жүйесі және оның атқаратын қызметі.
12. Ми қызметінің психологиялық және жүйкелік-физиологиялық негіздері.
13. Психика және ақпарат.
14. Психикалық процестердің адам миымен байланысы.
Қортынды білім деңгейін тексеретін тесттер
1. Психология ғылымынын зерттеу объектісі:
А. санаВ. адам С. енбек D. ойын Е. оку
2. Психологияның зерттеу пәні:
А. санаВ. ойын С. ойлау D. зейін Е. психика мен психикалык құбылыстар
3. Психикалық процестерге жататын топтар:
А. Зейін, түйсік, ойлау, сөйлеу В. мінез, ойлау С. мінез, темперамент, қабілет
D. сезім, эмоция, ерікЕ. эмоция, темперамент
4. Психология өз алдына дербес ғылым болып қалыптасты:
А.б.э.д. В. ІІІ ғасырда С. XVIIғасырда D. XIXғасырда Е. ХХғасырда
5. Жан туралы алғаш трактатты жазған:
А. Платон В. Демокрит С. Гиппократ D. Сократ Е. Аристотель
6. Адам мен қоғам арасындагы қатынаспен айналысатын психологиянын саласы:
А. медициналық психология В. жалпы психология С. әлеуметтік психология
D.балалар психологиясы Е.заңпсихологиясы
7. Ұжымда немесе топта өзара қарым-қатынасты зерттеуге мүмкіндік беретін
психологиялық әдіс:
А.тест В. социометрия С. анкета D. сұрау Е. әңгімелеу
8. Адамнын даму заңдылықтары мен онын жасампаздық мүмкіндіктерін зерттейтін
ғылым:
А.философия В. Педагогика С. экология D. социология Е. Психология
9. Әлеуметтік процестерді зерттейтін барша гуманитарлық ғылымдар үшін қажетті
деректер негізі:
А. философияда В. психологияда С. географияда D. социологияда Е. логикада
10. Әр адамнын өзіндіктолғанысы ең алдымен көрінеді:
А. моральдық катынасында В. іс-әрекетінде С. түйсік сезімінде
D. ойлау қабілетінде Е. қимыл-қозғалыста
11. Алғашкы адамдардын жан туралы жалпы түсінігі:
А. тәннің ажырамас кұбылысы В. тәнмен бірге сөнеді С. тәннен уакытша бөлінеді
D. тәннен бөлек жасайды Е. тән жасауы үшін жанның қажеті жоқ
12. Психологиянын пәндік аймағының кемелденуімен орайлас бірінші кезеңініңатауы:
А. іс-әрекет жөніндегі ғылым В. сана туралы ғылым С. жан туралы ғылым
D. инстроспектік сана тағылымы Е. психологиялық паралеллизм теориясы