Файл: аза тіліні шыу тарихы туралы тркі тілдері тіл туыстыына.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 10.01.2024
Просмотров: 437
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
A) үлкен планета D) валюта бағамы
B) Абай даңғылы E) физикалық карта
C) нарықтық экономика
Бұрын көнерген сөз болып қазір неологизмге айналған сөзді табыңыз.
A) апрель B) ай C) ғасыр
D) апта E) байрақ
Синоним болатын диалектілерді табыңыз.
A) түбек, шүмек D) кебеже, сандық
B) ауқат, тамақ E) қоржын, қалта
C) былғары, тері
Көнерген сөздердің қатарын табыңыз.
A) дуанбасы, пролетарият, қаған
B) әсемпаз, өнерпаз, қыдырымпаз
C) бизнес, карьера, орден
D) акция, чек, бағалы қағаз
E) тәуелсіздік, егемендік, азаматтық
Қай қатар неологизм сөздерге жатады?
A) анализ, скидка D) градус, температура
B) класс, лампа E) хандық, барымта
C) сәулет, пайыз
Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздерді не дейді?
A) көнерген сөз D) термин сөз
B) диалект сөз E) кәсіби сөз
C) кірме сөз
“Тырық”, “көтерем” диалектілерінің әдеби тілдегі баламасын табыңыз.
A) зәулім B) шалғай C) арық
D) ескі-құсқы E) кішкентай
Сөйлемдегі диалект сөзді табыңыз.
A) Табалдырықта отырма.
B) Бидайға орақ түскелі тұр.
C) Бау-бақшадан жеміс тердік.
D) Бүгін азанда ерте ояндым.
E) Оның нағашысы әскерден келді.
Историзмді табыңыз.
A) мешіт B) имам C) жамағат
D) қылует E) муфти
«Көнерген сөз», «Жаңа сөз», «Диалект сөз» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары
1 – E («Муфтият» қазір «діни басқарма» ұғымымен қатар қолданылады.)
2 – A ("планета" сөзі қазір ғаламшар деп аталады.)
3 – E, 4 – B («Ауқат, тамақ» сөздері - «тағам» сөзінің диалектісі.)
5 – A, 6 – C («Сәулет, пайыз» бұрын «архитектура, процент» деп аталатын.)
6 – B, 8 – C, 9 – D («Азанда» сөзі «таңертең» сөзінің диалектісі болып табылады.)
10 – D ("Қылует" жер асты мешіт деген мағына береді. Қазір бұл мешіт түрі қолданылмайды.)
«Термин сөз», «Кірме сөз», «Кәсіби сөз» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
-
Қай сөйлемде термин сөз бар?
A) Апам ұршық иіріп отыр.
B) Жазда қауын-қарбыз жеуге бардық.
C) Еуразия – ең үлкен құрлық.
D) Кеше қатты бұрқасын болды.
E) Балалар балық аулауға кетті.
-
Терминдерге тән ең басты белгі не?
A) дара мағыналы.
B) көп мағыналы.
C) жалпы халыққа түсінікті.
D) белгілі аймақта ғана қолданылады.
E) халық арасында жиі қолданылады.
Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөзді табыңыз.
A) адам жаны B) азды-көпті C) тарс-тұрс
D) оқу-білім E) хат-хабар
Әрі термин сөз, әрі кірме сөз болатын сөзді табыңыз.
A) бағам B) ұжым C) қор
D) нарық E) нотариус
Кірме сөзде қандай заңдылық сақталмайды?
A) орфографиялық заңдылық D) стильдік ерекшелік
B) орфопиялық заңдылық E) пунктуация
C) үндестік заңы
Тілдің сөздік құрамын байытатын сөзді табыңыз.
A) диалект сөз B) көнерген сөз C) кәсіби сөз
D) термин сөз E) кірме сөз
Қай кәсіби сөз су шаруашылығына жатады?
A) диірмен B) мұрап C) масақ
D) көсеу E) келі
Кәсіби сөздер қатарын белгілеңіз.
A) ықпал, буын, екпін D) тұсау, тоқым, үзеңгі
B) синус, параллель, ромб E) ұзын, биік, алыс
C) білім, тұрмыс, тіршілік
Синонимдес сөздерді табыңыз.
A) жуа, сарымсақ D) сым, леген
B) қаңылтыр, сым E) бал, әсел
C) қызамық, кекіре
Диалект сөзден болған кәсіби сөзді табыңыз.
A) шемішке B) полюс C) глобус
D) кернеу E) тарих
«Термин сөз», «Кірме сөз», «Кәсіби сөз» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары
1 – C (Құрлық – география ғылымында қолданылады.)
2 – A, 3 – E («Хат, хабар» сөздері араб тілінен енген.)
4 – E, 5 – C (Кірме сөздерде үндестік заңы сақ-талмайды, яни көптеген кірме сөз-дерде жуан-жіңішке дауыстылары ара-ласып келе береді. Мысалы, кітап, киоск.)
6 – E, 7 – B (Мұрап – суды қадағалап отыратын адам)
8 – D (Тұсау, тоқым, үзеңгі – мал шаруашылығында қолданылатын сөздер)
9 – E («Бал» сөзінің Оңт.Қазақстандағы диалектісі «әсел»)
10 – A (Шемішке – кәсіби сөз әрі диалект сөз. Әдеби баламасы – күнбағыс.)
«Табу сөз», «Эвфемизм мен дисфемизм» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
-
“Мырза жігіт”, “кенже бала” сөздері қай сөзге қатысты?
A) дисфемизм B) эвфемизм C) табу
D) көнерген сөз E) тұрақты тіркес
Табиғат құбылысына қатысты табу сөзді табыңыз.
A) ұлыма B) жасыл түсу C) соқырішек
D) жаман ауру E) дауыл
Табу сөздер неден туындаған?
A) салт-дәстүр B) сыпайылық C) ем
D) ырым E) аты белгісіз болу
Дөрекі сөзді сыпайылап жеткізу қалай аталады?
A) дисфемизм B) табу C) тура мағына
D) метонимия E) эвфемизм
Эвфемизмге жататын сөзді белгілеңіз.
A) найзағай B) қасқыр C) бақиға аттану
D) ұлыма E) жын
Эвфемизмге жататын тұрақты тіркесті табыңыз.
A) қолды болыпты B) ашық мінез C) жүрек жұтқан
D) тілі күрмелді E) қарны ашты
Эвфемизм бойынша “ сөзуарлау ” сөзі қай сөзді алмастырады?
A) салақ B) шешен C) мылжың
D) бәдік E) олақ
Қай сөз грек тілінде “сыпайы сөйлеймін” деген мағына береді?
A) эвфемизм B) дисфемизм C) табу
D) идиома E) архаизм
Сөйлемдегі дисфемизмді табыңыз.
A) Оның бір көзінің мүкістігі бар еді.
B) Асанның қартайған шағында бір құлағы естімей қалды.
C) Ақанның бойы ұзын болғандықтан, балалар оны «Ұзынтұра» деп мазақтайтын.
D) Ұлы Отан соғысынан оралғандардың көбі бір мүшесін соғыс даласында қалдырып кеткен еді.
E) Болат әрдайым кемтар адамдарға көмектесетін еді.
Табу сөзді табыңыз.
A) Келін қайынын өз атымен атамайды.
B) Сарқыраманың бер жағында маңыраманы ұлыма жеп жатыр екен.
C) Келіншек болған оқиғаны қайын енесіне жеткізеді.
D) Естіген жұрт келіншектің тапқырлығына тәнті болады.
E) Қазақтар кейбір табиғат құбылыстарын өз атымен айтпаған.
Табу сөз», «Эвфемизм мен дисфемизм» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары
1 – C (“Мырза жігіт”, “кенже бала” сөздері – табу әдісі бойынша келіннің қайныларына қойған аттары.)
2 – B (Жасыл түсу – жай түсудің орнына қолданылады.)
3 – D, 4 – E, 5 – C («Бақиға аттану» сөзі «өлу» деген сөздің орнына қолданылады.)
6 – A (Қолды болу» сөзі «ұрлану» деген сөздің орнына қолданылады.)
7 – C, 8 – А, 9 – C («Ұзынтұра» сөзі «ұзын бойлы» деген сөздің орнына қолданылады.)
10 – B
«Тұрақты тіркес», «Идиома(лық тіркес)» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
-
Қай тұрақты тіркес “әділ” деген мағынаны береді?
A) Тонның ішкі бауындай D) Қара қылды қақ жарған
B) Ала жіпті аттамау E) Мұрнынан шаншылу
C) Он саусағынан бал тамған
-
Антонимдес фразеологизмдерді табыңыз.
A) Су жүрек – жүрек жұтқан
B) Мойнына су кету – ит өлген жер
C) Көз жұмды – жүріп кетті
D) Көзге түртсе көргісіз – тайға таңба басқандай
E) Шашбауын көтеру – тақиясына тар келу
-
Қай тұрақты тіркестің мағынасы дұрыс көрсетілген?
A) мұрнын шүйіру – дәмелену D) сілесі қату - әбден шаршау
B) сөз беру – таң қалу E) сүттей ұйыды – келіспеді
C) зығыры қайнау - өлу
-
Мағынасы синонимдес тұрақты тіркестерді табыңыз.
A) бауыр басу – ақ саусақ
B) таяқ тастам жер – сүт қайнатым уақыт
C) екі езуі құлағында – төбесі көкке жету
D) ит арқасы қиянда – маңдайының соры бар
E) көз ілмеу – көз шырымын алу
-
Идиомалық тіркесті табыңыз.
A) Жазда Асанбай аулы осы төңіректің сай-саласын мекендейді.
B) Бұл өңірдің ауылдары алты бақан ала ауыз боп біріккен емес.
C) Күз келісімен, бұлар қыстауға көшудің амалына кірісті.
D) Данагүл саумалы малдарды сатуға қарсы шықты.
E) Шаруаның ісі бітпейтінін ол енді түсінгендей болды.
-
Мақал-мәтелден тұрақты тіркесті табыңыз.
A) Денсаулық - зор байлық. D) Оқу инемен құдық қазғандай.
B) Ештен кеш жақсы. E) Көп түкірсе, көл болады.
C) Сабыр түбі – сары алтын.
-
"Алыс" мағынасындағы идиомалық тіркесті табыңыз.
A) ит жеккен B) ер қашты C) асқар тау
D) көз аларту E) ат арытып, тон тоздырып
-
Бастауыш қызметіндегі тұрақты тіркесті табыңыз.
A) Олар көптен бері қырғи қабақ болып, бір-бірін аңдысып жүр.
B) Аузы күйген үрлеп ішер.
C) Олар суықта қалып, тісі тісіне тимей жаурады.
D) Істің насырға шапқанын сезген Оспан сыртқа шығып кетті.
E) Ұяттан кірерге тесік таппаған бала қып-қызыл болып кетті.
-
Тұрақты тіркесті тіл білімінің қай саласы зерттейді?
A) фонетика B) семасиология C) синтаксис
D) морфология E) фразеология
-
Идиомалық тіркестер қатарын табыңыз.
A) ағама жеңгем сай, апама жездем сай, азуы алты қарыс
B) кең балақ, жалпы етек,кең дүние тар болу, көлденең сөз
C) алақанына түкірді, араны ашылды, ас аш өзегіне түсті
D) жер болу, жер жұту, жер қабу
E) аузымен орақ ору, жел аяқ, өгіз аяң, әпер бақан
«Тұрақты тіркес», «Идиома(лық тіркес)» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары
1 – D, 2 – A (Су жүрек – қорқақ, жүрек жұтқан – батыр)
3 – D, 4 – C (Екі тұрақты тіркестің де мағыналары «қуану» дегенді білдіреді.)
5 – B (алты бақан ала ауыз – бірлігі жоқ)
6 – D (инемен құдық қазғандай – қиын)
7 – A (ит жеккен – алыс)
8 – B (Аузы күйген (кім?) үрлеп ішер.)
9 – E, 10 – E (аузымен орақ ору – бір нәрсені тек сөз жүзінде орындау, жел аяқ – жылдам жүргіш, өгіз аяң – жай, әпер бақан – есі дұрыс емес.)
«Мақал мен мәтел», «Нақыл сөз» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
-
Кейін пайда болған мақалды табыңыз.
A) Ерінбесең - емерсің
B) Ұрлық түбі - қорлық
C) Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады.
D) Сабыр түбі – сары алтын.
E) Отан оттан да ыстық.
Мақалға тән ерекшелікті табыңыз.
A) Бір ғана сөзден тұрады
B) Құрамындағы сөздер ауыстыруға келеді.
C) Ой тұжырымдалып, түйінді пікір түрінде айтылады.
D) Көпшілікке үндеу мақсатында айтылады.
E) Авторы белгілі болады.
Мақалдың мағынасын анықтаңыз.
Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі түседі.
A) білім туралы D) үлкенді құрметтеу туралы
B) ақыл-парасат туралы E) ынтымақ, бірлік туралы
C) тәлім-тәрбие туралы
Уәдеде тұрудың маңызы туралы мақалды табыңыз.
A) Алтау ала болса, ауыздағы кетеді.
B) Ақылды қария – ағын дария.
C) Әзіл айтсаң да, әділ айт.
D) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді.
E) Еменнің иілгені - сынғаны,
Жігіттің екі сөйлегені - өлгені.
Мақалды табыңыз.
A) Әкесінің баласы – адамның дұспаны, Адамның баласы – бауырың.
B) Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді, қалайша бітіргенінен емес.
C) Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың.
D) Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас.
E) Ақыл азбайды, әділдік тозбайды, арамдық озбайды.
Мәтелді табыңыз.
A) Балалы үй – базар.
B) Отан оттан да ыстық.
C) Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.
D) Жері байдың – елі бай.
E) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді.
Мәтелдің белгісін табыңыз.
A) Эмоциялық мағына басым болады.
B) Құрылысы жағынан екі, үш бөлімді болады.
C) Ой нақты айтылады.
D) Үлгі-өнеге түрінде айтылады.