Файл: Рецензенттер Коржова Г. М.docx

се мектеп кеңесі қажет болған жағдайда дербес (пмпк ұсынымынсыз) жалпы білім беру бағдарламаларын қысқарту (бейімдеу), психолог, лого- пед, педагог-ассистент қызметтерін көрсету туралы шешім қабылдай ала- ды, бірақ тек белгілі бір кезеңге – бір-үш оқу тоқсанынан аспайтын. егер балаға оқу бағдарламасын меңгеруде мұндай көмек көрсету жеткіліксіз болса, онда ерекше білім алу қажеттілігін растау үшін баланы пмпк-ге бағыттау қажет.

3. 
   баланың мектептегі оқу үлгерімі мен мінез-құлық нәтижелері негізінде қандай да бір маманның қызметіне мұқтаж еместігі туралы шешімді қолдау көрсету қызметі және/немесе мектеп кеңесі қабылдайды.
   
4. 
   пмпк-дің ерекше білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру жөніндегі ұсыныстары бастауыш мектепте (бірінші және төртінші сынып- тарда) оқу уақытында кемінде екі рет жаңартылуы тиіс. мектеп қолдау көрсету қызметінің және/немесе мектеп кеңесінің шешімі бойынша қажеттілік туындаған жағдайда баланың ебҚ-н бағалау мен ұсыныстар алу үшін пмпк-ге жібере алады.
   
5. 
   ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау тек ата-аналардың келісімімен әпкк-нің мамандарымен жүргізіледі. келісім беру формасы 1-қосымша, 6-формада көрсетілген.
   

---

4 МЕКТЕПТЕ ЕРЕКШЕ БІЛІМ БЕРУГЕ ҚАЖЕТТІЛІГІ БАР ОҚУШЫЛАРҒА ҚОЛДАУ (КӨМЕК) КӨРСЕТУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету (көмек) – әр баланың мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне сәйкес табысты оқыту мен дамыту үшін әлеуметтік-психологиялық және педагогикалық шарттар құру барысындағы педагогтар мен мамандардың ұйымдастырылған қызмет жүйесі.

мектеп ортасын даярлау

инклюзивті мектеп ортасын дайындау келесі міндетті шарттарды сақтауды көздейді:

• 
  оқушының мүмкіндіктеріне қарамастан педагогтардың әрбір оқушыны теңдей қабылдауы;
  
• 
  білім беру процесінің барлық қатысушылары мен техникалық қызметкерлердің төзімді мінез-құлық мәдениетімен қамтамасыз ету;
  
• 
  ебҚ бар оқушының жақын даму аймағына сәйкес оқу мақсаттарын анықтау;
  
• 
  ебҚ бар оқушыны оқудан тыс мектеп іс-шараларына қосу;
  
• 
  оқушыға қолдау көрсетуде отбасы әлеуетін пайдалану.
  

инклюзивті орта құру бойынша мектеп жұмысының күтілетін нәтижесі:

а) оқушының мектепке, мұғалімдерге, сыныптастарына жағымды көзқарасы;

б) жалпы білім беру, қысқартылған немесе жеке бағдарлама шеңберіндегі академиялық табыстылығы;

в) оқушының әлеуметтік бейімделуі.

ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға психологиялық- педагогикалық қолдау көрсетуді ұйымдастырудың негізгі бағыттары:

• 
  психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жергілікті нор- мативтік негізін құру;
  
• 
  білім беру процесіне қатысушылардың қызметін анықтау;
  
• 
  мектептің ағымдық жағдайын талдау және бағалау;
  
• 
  мектептің педагогикалық ұжымын кәсіби дайындау;
  
• 
  мектеп қауымдастығын дайындау;
  
• 
  одақтастар мен әлеуметтік серіктестерді іздеу.
  

---

психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жергілікті норматив- тік негізін құру мектеп құжаттамасына (мектеп жарғысы, мектепті да- мыту жоспары және т. б.) қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізуді, оқушыларға қолдау көрсету нәтижелерін тіркейтін ішкі нормативтік актілерді жасауды және үдерісті реттеуді болжайды[22].

білім беру процесіне қатысушылардың қызметтік міндеттері. Ди- ректор психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметін (ппҚҰ) құру туралы бұйрық шығарады, ппҚк қызметі, арнайы сыныптардың қызметі туралы ережені бекітеді, мамандардың тиісті міндеттерін бекітеді; мамандардың бағыну иерархиясын және олардың өзара әрекеттесу принциптерін қалыптастырады; басқарудың әрбір деңгейінде ақпаратты жинау және өңдеу тәртібін айқындайды; балалар ұжымының бөлінуіне жол бермейтін жағдайлар жасайды; пәнаралық негізде мұғалімдер мен мамандардың кәсіби өсуіне жағдай жасайды.

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары оқушыларға психологиялық- педагогикалық қолдау көрсету процесіне басшылық жасайды, қолдау көрсету мамандары мен педагогтардың өзара әрекеттесуін реттейді; жеке психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бағдарламасын құрастыруға, қолдау көрсету нәтижелері мен оқушының мектеп жетістігін талқылауға қатысады.

Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары білім беру үдерісіне қатысушылардың барлығында толерантты мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру және қолдау бойынша жүйелі жұмыс жүргізеді; барлық оқушыларды сыныптан тыс және бос уақыттағы іс-шараларға қатыстырады. бұл ретте оқушылардың біркелкі емес мүмкіндіктері ескеріледі және бала- лар арасындағы бәсекелестік жағдайы жеңілдетіледі.

---

мұғалім-оқытудағы қиындықтары бар оқушыларды анықтайды, қиындықтардың сипатын бағалайды, оқу материалын меңгерудегі про-

блемаларды анықтайды, оқу бағдарламаларын қысқартуды (бейімдеуді) орындайды, жеке оқу бағдарламаларын құрастыруға қатысады, типтік, қысқартылған немесе жеке оқу бағдарламаларына сәйкес ебҚ бар оқушылардың жетістіктерін бағалау және оқыту процесін дараландырады. мұғалім психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметінің маман- дарымен бірігіп жұмыс жасайды.

мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметі (пси- холог, логопед, арнайы педагог, әлеуметтік педагог, тәрбиеші, педагог- ассистент):

• 
  оқыту қиындықтары бар оқушыларды анықтайды, қиындықтардың сипатын және олардың пайда болу себептерін бағалау мақсатында психологиялық-педагогикалық тексеру жүргізеді;
  
• 
  тексеру нәтижелерін тиісті формаларда құжаттайды;
  
• 
  зерттеу нәтижелері бойынша оқушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтайды;
  
• 
  оқушыларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің жеке бағдарламаларын жасайды;
  
• 
  оқушылармен жеке және топтық сабақтар жүргізеді;
  
• 
  мұғалімдерге, ата-аналарға, мектеп әкімшілігіне кеңес береді;
  
• 
  психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бағдарламаларын іске асыру нәтижелерінің мониторингін жүзеге асырады;
  
• 
  әлеуметтік серіктестермен өзара қарым-қатынас жасайды.
  

ппҚк мамандары мектептің педагогикалық кеңесінің құрамына енгізіледі. Олардың педагогикалық кеңестің жұмысына қатысуы оқушылардың үлгермеушілігінің және мінез-құлқының бұзылу себептерін анықтауға және оларды жеңу тәсілдерін талқылауға мүмкіндік береді.

әдістемелік бірлестіктердің отырыстарында мамандар жоспарлы түрде мұғалімдерді оқытудың арнайы әдістері және

---

тәсілдерімен, жеке және сараланған тәсілдердің технологиясымен таныстырады.

мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмысы келесі принципте құрылады:

а) бағалаудың кешенді (пәнаралық) тәсілі:медициналық мәліметтер мен баланың әлеуметтік-психологиялық даму тарихының зерттелуі, әр түрлі мамандардың (психолог, логопед, арнайы және әлеуметтік педагогпен) тексеруі;

б) жүйелі және біртұтас тәсіл: оқыту қиындықтарының пайда болу себептері мен механизмдерін белгілеу, табысты оқытуға кедергі келтіретін бастапқы (жетекші) және қайталама қиындықтардың арақатынасын белгілеу;

в) оқушылардың өзгеріп отыратын қажеттіліктерін динамикалық зерт- теу: оқыту процесінде жаңа қажеттіліктерді қанағаттандырудың және олардың пайда болуының мониторингі;

г) командалық жұмыс негізінде:

• 
  ебҚ мен мектепте оқытудың қиындықтарын анықтау мен бағалауға қойылатын бірыңғай амал мен талаптарды сақтау;
  
• 
  бірыңғай құндылықтарын ұстану: оқушының жеке тұлғасына деген құрмет, оның ішінде отбасы берген бала туралы ақпараттың құпиялылығын сақтауды болжайды;
  
• 
  білім беру үрдісінің қатысушылардың ынтымақтастығы өзара құрметті және сенім артуы: мұғалімнің, маманның, ата-ананың және баланың;
  
• 
  қолдау көрсету мамандары арасындағы жауапкершілікті бөлу. мектептің ағымдағы жағдайын талдау мен бағалауды мектеп әкімшілігі
  

және ппҚк мамандары төмендегі көрсетілген мақсаттар үшін жүргізеді:

• 
  ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларға қолдау көрсетуге мектеп ұжымының дайындығын зерттеу. сауалнама, сұрақтар, әңгімелеуді қолдану [23]
  

-ерекше білім беру қажеттілігі әлі айқындалмаған оқыту қиындықтары

---