Файл: араанды аласы білім блімі Келісілді Бекітемін араанды аласыны білім араанды аласыны білім блімі.docx

---

Барлығы 40 30

9-сынып. «Қазақ тілі мен әдебиеті Т2» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
I –нұсқа
І. Тыңдалым. Мәтінді мұқият тыңдап, сұрақтарға жауап беріңіз.

Тамыры терең тарихымызды парақтар болсақ, қазақ халқы қашаннан-ақ еңселі ел болуды армандап, мақсат тұтқанын байқаймыз.

Н.Ә.Назарбаев тарихи тұрғыдан алғанда аз уақыттың ішінде ҚР-ның егемендігін жариялап, оны дұрыс даму жолына түсіре білді. Нәтижесінде ҚР өзін бүкіл әлемге паш етті, өркениетті мемлекеттер қатарына қосылды. Спорттағы, өнердегі жетістіктерімізді айтпағанның өзінде, ішкі тұрақтылықтың арқасында сыртқы саясатымыз беки түсті. Былайша айтқанда, аса күрделі жағдайда ел тізгінін ұстаған Н.Ә.Назарбаев өзінің керемет саясаткер, елін елдікке бастаған аса дарынды реформатор, халқын шын сүйетін тарихи тұлға екендігін көрсете білді.

Иә, біздің Елбасы қалың қазақтың мақтанышына айналған, ел игілігіне қызмет етіп жүрген біртуар дара тұлға десем артық айытқаным болмас. Бұл пікірмен тек біз секілді қарапайым қазақстандықтар ғана емес, бүкіл халықаралық қауымдастық Қазақстан көшбасшысының саясаттағы сарабдал жолын жоғары бағалап, оның есімін стартегиялық ойлау қабілетін иеленген мемлекет қайраткері деп даңқты тарихи тұлғалармен қатар қоюда.

Бүгінгі таңда әлемнің ірі саясаткерлері Назарбаевқа жоғары баға беріп, оны Ататүрікпен бір қатарға қояды. Шынында да, аз уақыттың ішінде көркейіп, гүлденген жас мемлекетіміздің тарих үшін көзді ашып-жұмғанмен тең кезеңде Н.Назарбаев ірі экономикалық және саяси реформаларды өткізді, ата-баба арманын жүзеге асырды. Қазақстан ядролық қару-жарақтан бас тартты. Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғыз елдерімен тығыз байланыс жүргізіліп, әлем картасында «қазақ» елі пайда болды. Өз шекарасында, Конституциясымен, Мемлекеттік рәміздері – Әнұраны, Туы және Елтаңбасымен өз тағдырын шешкен қазақ халқы ел басшының жемісті жұмысына шын риза. Бұл – тарихи ақиқат. Ал әлем басшылары Н.Назарбаев туралы недейді?

АҚШ-тың бұрынғы Президенті Джордж Буш Н.Назарбаевты ТМД елдері басшыларының арасынан ерекше бөліп: «Ол болашақты болжай алады»,– депайтса,

«темір» ханым атанған Маргарет Тэтчер Н.Әбішұлын қазіргі заманның бес аса көрнекті саясаткерінің бірі деп атап: «Назарбаев – қалыпқа сыймайтын тұлға», –деген.

---

Мәтін кімдерге арналған (мақсатты аудиториясы)? Себебін көрсетіңіз.

________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________1

2-3. Мәселелер тізбегі:

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2
4-5. Берілген сөйлемдерді перифраздаңыз
Н.Ә.Назарбаев өзінің керемет саясаткер, елін елдікке бастаған аса дарынды реформатор, халқын шын сүйетін тарихи тұлға екендігін көрсете білді.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________[1]
Бүгінгі таңда әлемнің ірі саясаткерлері Назарбаевқа жоғары баға беріп, оны Ататүрікпен бір қатарға қояды.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]
ІІ. Оқылым

Бесінші сыныпта «Байлық дегеніміз не?» атты ашық сабақ жүріп жатты. Оқушылар бір-бірімен әңгімелесіп, өз ойларын айту үшін дайындалып жатыр. Мұғалім үстел бетіндегі қағаздарға қарап, іске кірісті.

Балалар, байлық дегеніміз не?

Бірінші партада отырған Сәбит қолын көтерді.

—   Байлық дегеніміз – көп ақша, жаңа машина, — деп ойланып қалды.

—   Отыр, Сәбит. Тағы кім жауап береді?

Келесі Алмас қол көтерді.

— Байлыққа қора-қора қой, үйір-үйір жылқы және алты бөлмелі әдемі үй жатады.

Мұғалім бұл жауаптарға көңілі толмағанын білдірді.

— Қане, кім қалай жауап береді? Иә, Сайлаубек, сен айта қойшы!

— Байлық дегеніміз-кітап, білім,- деп жауап айтты.

— Жарайды, отыра ғой. Жақсы жауап.

Біраз уақыттан бері қол көтеріп отырған Сәулеге де сөз берілді.

— Біздің үйде түрлі-түсті теледидар, бейнемагнитофон және жаңа үй жиһаздары көп. Байлық дегеніміз осы.

— Жақсы, отыра бер.

Бұдан кейін Серік, Нұрболат, Құралай есімді оқушылар үйдегі байлықтарын ортаға салды. Оқушылардың берген жауаптары мұғалім көңілінен шықпады.

Бір кезде оның көзі артқы партада үндемей, өзімен-өзі отырған Аманжолға түсті.

— Аманжол, сен неге үндемей отырсың? Қане, байлық дегеніміз не? Айта қойшы.

— Апай, мен бай емеспін. Мен үшін ең үлкен байлық – әкем мен анам, — деп жауап берді. Мұғалімге оқушының жауабы қатты ұнады.

— Көрдіңдер ме, балалар, байлық дегеніміз тек ақша емес. Сендердің ең бірінші байлықтарың – Аманжол айтқандай, ата-аналарың мен бауырларың, туысқандарың. Сондықтан әрқашан отбасыларың аман болсын. Міне, байлық деген – осы.

---

Бұл жауаптан кейін ешкім қол көтермеді. Оқушылар ойланып қалды.
6. Мәтінде көтерілген мәселе қандай?

А) Байлық дегеніміз – көп ақша, жаңа машина

В) Байлыққа қора-қора қой, үйір-үйір жылқы және алты бөлмелі әдемі үй

С) Байлық дегеніміз-кітап, білім

Д) Байлық ата-ана мен бауыр, туысқандар [1]
7. Мәселеге қатысты көзқарасыңыз? Себебі?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]
8. Кестені толтырыңыз

Үзіндінің қай тұсы әсер етті	Неге?

[2]

9. Үзіндіоқығаннанкейінқандайқортындыжасаредіңіз?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]
ІІІ. Жазылым.

Берілгенүшсұрақтыңбірінтаңдап, жазбажұмысынорындаңыз.
1. « Заң – елімніңтірегіме?» дегентақырыптааргументативтіэссежазу. Эсседетақырыпбойыншабасәріппенжазылатынкүрделі, құрамаатаулардыдұрысжазу

2. «Егемендіелдің - Елбасы» аттыҚазақстанРеспубликасыныңТұңғышПрезидентікүнінеарналғанмектептеөткеніс-шарағашолужасау.Шолуыңыздамекен, мезгілүстеулердіқолдаңыз.

3. «Менжазғанмақала»аттытақырыптамектепсайтынамақалажазыңыз.Мақаладамекен, мезгілүстеулердіқолдаңыз. [10]
ІҮ. Айтылым.

Біртақырыпқатаңдаужасап, тақырыпбойыншамонологдайындаңыз (9-12 сөйлем).Тақырыпқасайсөздердідұрысқолданаотырып, ауызшамәтінқұрапайтыңыз.
1. Заңнеүшінқажет?

2. ЕліміздегіКонституцияныңроліқалайтүсінесіз?

3. ТұңғышПрезиденттіңөміріменеңбекжолынанқандайүлгіаласыз?

4. Бұқаралықақпаратқұралдарыныңсіздіңтәрбиеңізгеқандайәсерібар (оң/теріс)?

5. ЕліміздегіБАҚ-ныңтиімділігіқандай? [10]

IІ–нұсқа
І. Тыңдалым. Мәтінді мұқият тыңдап, сұрақтарға жауап беріңіз.

Тамыры терең тарихымызды парақтар болсақ, қазақ халқы қашаннан-ақ еңселі ел болуды армандап, мақсат тұтқанын байқаймыз.

Н.Ә.Назарбаев тарихи тұрғыдан алғанда аз уақыттың ішінде ҚР-ның егемендігін жариялап, оны дұрыс даму жолына түсіре білді. Нәтижесінде ҚР өзін бүкіл әлемге паш етті, өркениетті мемлекеттер қатарына қосылды. Спорттағы, өнердегі жетістіктерімізді айтпағанның өзінде, ішкі тұрақтылықтың арқасында сыртқы саясатымыз беки түсті. Былайша айтқанда, аса күрделі жағдайда ел тізгінін ұстаған Н.Ә.Назарбаев өзінің керемет саясаткер, елін елдікке бастаған аса дарынды реформатор, халқын шын сүйетін тарихи тұлға екендігін көрсете білді.

---

Иә, біздің Елбасы қалың қазақтың мақтанышына айналған, ел игілігіне қызмет етіп жүрген біртуар дара тұлға десем артық айытқаным болмас. Бұл пікірмен тек біз секілді қарапайым қазақстандықтар ғана емес, бүкіл халықаралық қауымдастық Қазақстан көшбасшысының саясаттағы сарабдал жолын жоғары бағалап, оның есімін стартегиялық ойлау қабілетін иеленген мемлекет қайраткері деп даңқты тарихи тұлғалармен қатар қоюда.

Бүгінгі таңда әлемнің ірі саясаткерлері Назарбаевқа жоғары баға беріп, оны Ататүрікпен бір қатарға қояды. Шынында да, аз уақыттың ішінде көркейіп, гүлденген жас мемлекетіміздің тарих үшін көзді ашып-жұмғанмен тең кезеңде Н.Назарбаев ірі экономикалық және саяси реформаларды өткізді, ата-баба арманын жүзеге асырды. Қазақстан ядролық қару-жарақтан бас тартты. Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғыз елдерімен тығыз байланыс жүргізіліп, әлем картасында «қазақ» елі пайда болды. Өз шекарасында, Конституциясымен, Мемлекеттік рәміздері – Әнұраны, Туы және Елтаңбасымен өз тағдырын шешкен қазақ халқы ел басшының жемісті жұмысына шын риза. Бұл – тарихи ақиқат. Ал әлем басшылары Н.Назарбаев туралы недейді?

АҚШ-тың бұрынғы Президенті Джордж Буш Н.Назарбаевты ТМД елдері басшыларының арасынан ерекше бөліп: «Ол болашақты болжай алады»,– депайтса,

«темір» ханым атанған Маргарет Тэтчер Н.Әбішұлын қазіргі заманның бес аса көрнекті саясаткерінің бірі деп атап: «Назарбаев – қалыпқа сыймайтын тұлға», –деген.
Мәтін кімдерге арналған (мақсатты аудиториясы)? Себебін көрсетіңіз.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ [1]
2-3. Мәселелер тізбегі:

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [2]
4-5. Берілген сөйлемдерді перифраздаңыз
Н.Ә.Назарбаев өзінің керемет саясаткер, елін елдікке бастаған аса дарынды реформатор, халқын шын сүйетін тарихи тұлға екендігін көрсете білді.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]
Бүгінгі таңда әлемнің ірі саясаткерлері Назарбаевқа жоғары баға беріп, оны Ататүрікпен бір қатарға қояды.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]
ІІ. Оқылым

Сырымның үш қасиеті
Бір топ жолаушы Сырымды іздеп келе жатса, алдарынан әйел шығады. Олар жөн сұрасады. Әйел жолаушылардың Сырымға бара жатқанын біледі. Әйел жолаушыларға беріп жіберетін аманаты бар екенін айтып, соны Сырымға жеткізуді өтінеді де, шағын ғана зат береді.Заттың ішінде басының шекесінен, төбесінен, шелкесінен алған үш тал шаш, бір жапырақ шүберек және тезек қаптың бір ұшы болады. Жолаушылар Сырым аулына келіп, болған мән-жайды айтып, аманатын тапсырады.

---