Файл: Сауат ашу негіздері дістемелік нсау.doc

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 12.01.2024

Просмотров: 371

Скачиваний: 6

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


Кірің жоқпа, қуыршақ?

(Р.Тышқанбаев)

Дидактикалық ойын: «Буынды айтып сөз құра»

Ойын шарты: педагог айтқан буынға балалар сөз құрап айтады. Мысалы: На.. . . . , Та. . . .
Сергіту сәті:

Қиынсынып қашпаймыз,
Шынығамыз жастай біз.

Көңілді әуен сазымен

Жаттығуды бастаймыз.

Иілеміз оңға бір,

Иілеміз солға бір,

Қолды жоғары көтеріп,

Қолды төмен түсіріп,

Терең тыныс алайық.
Педагог тақтаға көркем суреттер іліп, балаларға аттарын қолды шапалақтау арқылы буынға бөлгізеді. Мысалы: шалқан, тышқан, тиін, қоян, орындық, сауысқан. Билингвалды компонент: тышқан – мышь, сауысқан – сорока, шалқан – репка.
Педагог саусақ бұлшық еттерін дамыту жаттығуын жасатады.
Бір саусағым тіпті де

Ұстай алмас жіпті де.

Екі саусақ бірікті,
Ине қолға ілікті.

Үш саусағым орамды,

Жүгіртеді қаламды.

Өнерлі екен он саусақ,

Қала салсақ, жол салсақ.
Жұмыс дәптермен жұмыс: дәптердегі № 8 тапсырма орындалады. Көмек керек балаларға педагог көмектеседі.
19

3. Рефлексия.

Педагог қорытынды жасайды.
– Балалар, оқу қызметі ұнаса, алдарыңдағы күліп тұрған смайликты көтеріңдер, ал егер ұнамаса, ренжіп тұрған смайликті көтеріңдер.



  • 9 ҰОҚ

Білім беру саласы: Коммуникация.
Бөлімі: Сауат ашу негіздері.

Тақырыбы: «Ғ» дыбысы .

Мақсаты: «Ғ» дыбысымен таныстыру.
Міндеттері: Ғ дыбысының сөздегі орнын табуды үйрету. Дидактикалық материалдарды пайдаланып, балалардың ойлау қабілеттерін, қиялын дамыту. Тапқырлыққа, ойының ұшқыр болуына тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже:

Жасайды: жұмбақ шешеді, сөз ойлап айтады, жаңылтпашты жаттап алады, сөздерді
буынға бөледі;

Түсінеді: буынға бөлуді, оны сызба түрінде көрсетуді.

Қолданады: «Ғ» дыбысы бар сөз ойлап, құрауды.

Қолданылатын көрнекі құралдар: жұмыс дәптері, сызғыштың суреті.

Билингвалды компонент: сызғыш – линейка.
ҰОҚ барысы:

  1. Ұйымдастыру кезеңі

Педагог балалардың назарын өзіне аударады да, жұмбақ жасырады.
Жұмбақ:

Ғарышкерде сөз басында,

Аға сөзінің ортасында.

Ойшыл болса қай бала –

Тез табады ойлана.

Кәне, шешіп көрейік,

Қызық жұмбақ айнала.

– Дұрыс таптыңдар, балалар, бұл – «Ғ» дыбысы.
2. Негізгі бөлім
«Ғ» дыбысының дұрыс айтылу артикуляциясы мынадай: ерін ашылып, тілдің ұшы тілдің астыңғы түбіне тиеді. Тілдің үстіңгі жағы таңдайға тиеді. Дауыс шымылдығының дірілінен «Ғ» дыбысы естіледі.

– Балалар, «Ғ» дыбысын айтып көрейік.

– «Ғ» дыбысы – дауыссыз дыбыс, ол әндетіп, созып айтуға келмейді.

– Дауыссыз дыбыстарды қандай түспен белгілейтін едік?

– «Ғ» дыбысы бар сөздерді кім тез тауып айтады?

– Кәне, кім «аға» сөзін буынға бөліп береді

– Енді «Ғ» дыбысына байланысты жаңылтпаш үйренейік.
Жаңылтпаш:

Ағабай ағасын,

Ағатай ағасын!

Аға деп бағалар,

Ағаның бағасын.
Педагог сызғыштың суретін көрсетіп, осы сөзді буынға бөлдіреді. Ғ дыбысының орнын тапқызады.
– Сыз-ғыш – екі буын.
20

  • дыбысы сөздің ортасында тұр. Билингвалды компонент: сызғыш – линейка


– Балалар, буындардың жазылуын сызба түрінде былай көрсетеді (тақтада көрсетеді): Сыз-ғыш.
– «Сызғыш» сөзіне дыбыстық талдау жасайық.

– «Сызғыш» сөзінде неше дыбыс?

– Екінші буын қай дыбыстан басталады?
Сергіту сәті:

Торғай, торғай, торғайсың,
Таяу келіп қонғайсың.

Жем шашайын, тойып ал,

Сонда аязға тоңбайсың.

(Х.Талғаров)
Дидактикалық ойын: «Сөйлемдерді толықтыру».

Ойын шарты: Балалар педагогтің бастаған сөйлемін жалғастырады.

– Өзімнің үлкен бауырым ...

– Қыз құлағындағы әшекей ...

– Ат тұяғындағы темір ...

– Қап-қара құс ...

– Шегені қағатын ...

– Жарыста айғайлайды...

– Шыр-шыр еткен ...

– Мысықтың баласы ...
Жұмыс дәптермен жұмыс. Дәптердегі №9 тапсырма орындалады. Көмек керек балаларға педагог көмектеседі.
3. Рефлексия.

Педагог қорытынды жасайды.
– Бүгінгі оқу қызметінен алған әсерлеріңді, басбармақтарыңды көтеріп немесе төмен қаратып түсіру арқылы көрсетіңдер.
10 ҰОҚ

Білім беру саласы: Коммуникация
Бөлімі:Сауат ашу негіздері.

Тақырыбы: «Ғ» дыбысы.

Мақсаты: «Ғ» дыбысымен таныстыру.


Міндеттері: Ғ дыбысының сөздегі орнын табуды үйрету, буынға бөлгізу. Дидактикалық материалдарды пайдаланып, балалардың ойлау қабілеттерін, қиялын дамыту. Тапқырлыққа, ойының ұшқыр болуына тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже:

Жасайды: жұмбақ шешеді, сөздерді буынға бөледі, өрнектерді штрихтайды;
Түсінеді: "ғ" дыбысының дауыссыз дыбыс екенін;

Қолданады: Ғ дыбысының сөздегі орнын табады, жаңылтпаш қайталайды.

Қолданылатын көрнекі құралдар: жұмыс дәптері.
Билингвалды компонент: ғарышкер – космонавт.
ҰОҚ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

– Балалар, қазір күз мезгілінің қай айы? Бүгін күн қандай? Ашық па?
2. Негізгі кезең:

Педагог жаңылтпаш айтады.
Қара қарғаларға

Ала қарғалар үйір.

Ала қарғаларға
21

Қара қарғалар үйір.
– Балалар, «Ғ» дыбысы қай сөздерде кездесіп тұр?

– Сол «Ғ» дыбысы дауысты дыбыс па, дауыссыз дыбыс па?
Педагог балаларға сұрақ қою арқылы сөз жұмбақ шештіреді. Сұрақтарға жауап беру арқылы оқымысты, білгір адамды кім деп атайтынын табады. Сұрақтар.
1.Ғарышқа ұшатын адам кім?

2.Елордамыз қай қала?

  1. Ешкінің төлін не дейміз?

  2. Ас әзірлейтін бұйымдарды не дейміз?

  3. Тышқан неден қорқады?


Билингвалды компонент: ғарышкер – космонавт Дұрыс жауап берсе, педагог сол сөзді буынға бөлдіреді. Дидактикалық ойын: «Досыңды тап»
Ойын шарты: балалар екі топқа бөлінеді. Бір топтың балалары көздерін таңып, өз достарын табу керек. Олар шаштарын сипау, киімдерін ұстау арқылы таниды.
Сергіту сәті:

Дөңгелене тұрамыз,
Керегені құрамыз.

Уықтар боп иіліп,

Шаңыраққа киіліп,

Достық үйін құрамыз.
Тіл ұстарту.

Атқа тақты – таға.
Болсын таза – жаға.

Аман болсын – аға.
Педагог саусақ бұлшық еттеріне арналған жаттығу жасатады.
Домбыраның құлағын,

Мәнерімен бұрағын.

Достарыңды ертіп кел,

Содан келіп шертіп көр.
Жұмыс дәптермен жұмыс: дәптердегі № 10 тапсырма орындалады. Көмек керек балаларға педагог көмектеседі.
3. Рефлексия.

Педагог қорытынды жасайды.
– Бүгінгі "Досыңды тап"ойынында достарыңды қалай таптыңдар?

11 ҰОҚ
Білім беру саласы: Коммуникация

Бөлімі:Сауат ашу негіздері.

Тақырыбы: «Р» дыбысы.

Мақсаты: «Р» дыбысымен таныстыру

Міндеттері:Дыбыстық құрылымы әртүрлі үш, төрт дыбысты сөздерге дыбыстық талдау жасауға, сөйлем құрауға үйрету, сөйлем туралы түсінік беру. Дыбыстардың айтылу және дыбысталу ерекшеліктерін талдауға үйрету. Балаларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
22

Күтілетін нәтиже:

Жасайды: суретке қарап сөйлем құрауды, сөздерге дыбыстық талдау жасайды;
Түсінеді: дыбысты еститінін, қырманда астықтар болатынын;

Қолданады: қима суреттермен ойын ойнайды.
Қолданылатын көрнекі құралдар: қолайна, жұмыс дәптері, астық түрлерінің суреттері, түрлі дәнді дақылдар, жануарлар мен дақылдардың қима суреті.
Сөздік жұмыс: қырман.

Билингвалды компонент: күріш – рис.
ҰОҚ барысы:

  1. Ұйымдастыру кезеңі


– Кәне, балалар, бүгін бәріміз бірге қырманға көмекке барамыз. Сендер ол жерден көптеген дәнді дақылдар түрлерін көресіңдер. Қырманда астық тау болып үйіліп жатады. Ол біздің диқан ағаларымыздың ерен еңбектері екенін білуіміз керек.


  1. Негізгі кезең:

– Міне, қырман. Қырман – астық бастыратын, тазалайтын ашық алаң.
– Балалар, сендер не көріп тұрсыңдар?
– Иә, бұл – егіс алқабынан жиналып алынған дақылдар. Сендер осы дақылдардың атауларын білесіңдер ме?
– Мынау – арпа, тары, жүгері, күріш, бидай.
– Бұл дақылдар бізге оңай келе салмайды. Көп еңбекті қажет етеді. Егін бітік шықса, нан түрлері көп болады. Бүгін біз «арпа», «күріш», «жүгері» сөздерінде кездесіп тұрған «Р» дыбысымен танысамыз.
– Біз дыбысты естиміз. Кәне, қолайнаға қарап, бірге «Р-р-р-р-р», – деп айтып көрейік.
Мысалы: Ит «Р-р-р-р», – деп ырылдайды.

– Сендер не естідіңдер?

– Міне, дауысты сендер естіп тұрсыңдар, көріп тұрған жоқсыңдар.
«Р» дыбысының дұрыс артикуляциясы мынадай: Ерін сәл ашылып, тілдің екі жағы жалпақтана жоғары көтеріліп, дем қарқынды түрде тіл ұшынан шыққанда «Р» дыбысы жасалады. «Р» – дауыссыз дыбыс.
– Дауыссыз дыбыстарды қандай түспен белгілейміз? «Р» дыбысы бар сөздерді айтқызу.
– Ара, гүл, балдың суреттерін іліп, осы суреттерді қатыстырып, бір сөйлем құрайық (егіс даласы, арпаның суретін іліп қояды).
– Міне, сендер көргендеріңнің бәрін қысқаша сөйлем етіп жеткіздіңдер.
– Сөйлем қысқа сөйлем және ұзақ сөйлем болып екіге бөлінеді. Сендер көргендеріңді сөзбен жеткізе аласыңдар. Жеткізген сөздерің құрала келіп, сөйлем болады.

Педагог балаларға ара, арпа сөздерін буынга бөлгізеді.

– «Ара», «арпа» сөздерінде «Р» дыбысы қай жерде кездесіп тұр?


– Осы сөздерге дыбыстық талдау жасайық.

– «Ара» сөзінде неше дыбыс бар?

– Неше буыннан тұрады?

– Дыбыстардың дауыссыз не дауысты дыбыс екенін ажыратайық.

– «Арпа» сөзінде неше дыбыс бар?

– Неше буыннан тұрады?

– Дыбыстарға талдау жасайық.

Билингвалды компоненттерді қайталатады.
Сергіту сәті:
«Азия» тобының орындауындағы «Қырманға кел, қалқатай» әнінің әуенімен жасатуға болады.
– Мен тақпақ оқимын, «Р» дыбысы бар сөздерді есте сақтап қалыңдар.
23

Ботақаным,

Қара көзің мөлдіреп,

Қызықтырмай қоймайды.

Жібек жүнің үлбіреп,

Қарасаң көзің тоймайды.

(І.Жансүгіров)

– Қай сөздерде «Р» дыбысы кездеседі?

«Дыбыстарды танып ал» дидактикалық ойынын ойнатуға болады.
Ойын шарты: жануарлар мен дақылдардың қима суретін араластырып қояды. Таңдап алған суретте «Р» дыбысы бар не жоқ екенін айтып береді.
Жұмыс дәптермен жұмыс: дәптердегі №11 тапсырма орындалады. Көмек керек балаларға педагог көмектеседі.
3. Рефлексия.

Педагог қорытынды жасайды.
– Бүгінгі сабақта қандай тапсырма қызықты болды?

12 ҰОҚ

Білім беру саласы: Коммуникация
Бөлімі:Сауат ашу негіздері.

Тақырыбы: «Р» дыбысы.

Мақсаты: «Р» дыбысымен таныстыру,
Міндеттері: Дыбыстық құрылымы әртүрлі үш, төрт дыбысты сөздерге дыбыстық талдау жасауға үйрету, сөйлем құрауға үйрету, сөйлем туралы түсінік беру. Дыбыстардың айтылу және дыбысталу ерекшеліктерін талдауға үйрету. Саусақ бұлшық еттерін дамыту. Балаларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже:

Жасайды: дыбыстық талдау жасайды.

Түсінеді: «Р» дыбысының дауыссыз дыбыс екенін.

Қолданады: суретке қарап, сөйлем құрауды.

Қолданылатын көрнекі құралдар: көркем суреттер, жұмыс дәптері.

Билингвалды компонент: раушангүл – роза.
ҰОҚ барысы:

  1. Ұйымдастыру кезеңі


Педагог шаттық шеңберіне тұрғызып. Раушангүлді алып келеді. Балалар раушангүлді бір-біріне сыйлау арқылы тілек айтады.
2. Негізгі кезең:

– Балалар, біз қандай гүлмен тілек айттық?

– Раушангүл сөзі қандай дыбыстан басталады?

– «Р» дыбысы қандай дыбыс дауысты ма, дауыссыз дыбыс па?
– Естеріңе түсіріңдерші, өткен оқу қызметінде қандай «Р» дыбысынан басталатын ұл, қыз есімдерін айттыңдар?
Енді өздерің айтқан есімдерді байланыстырып, көркем суреттерге қарап, сөйлем құраңдар. Мысалы: Балалардың еңбек етіп жатқан көркем суреттері тақтаға ілінеді.
Дидактикалық ойын: «Не бар, не жоқ?»