Файл: азастан халы Ассамблеясы оамдаы тратылы пен келісімні сенімді, берік іргетасына айналды. Сіз бл тжырыммен аншалыты келісесіз Жауабыызды олдау шін бірнеше длел келтірііз.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.11.2023
Просмотров: 199
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2. «Түрксіб», Қ.Байсейітова: 1941 жылы жасалған бұл опералық қойылым Алтын Орданың Қазақстанға жорығы кезіндегі оқиғаларды баяндайды. Ол қазақ опера мәдениетінің дамуындағы маңызды оқиға ретінде танылды және
қазақ музыкасы мен салт-дәстүрін дәріптеуге үлес қосты.
3. «Қыз-Жібек» операсын композитор Евгений Брусиловский мен ақын Сәбит Мұтанов 1944 ж. Ол қазақтың халық аңызына негізделіп, Қыз-Жібек батырдың махаббаты мен құрбандығы туралы баяндайды. Опера – опера өнерінің дәстүрлерін ұлттық музыка элементтерімен ұштастырған қазақ музыка мәдениетінің маңызды туындысы.
4. Режиссер Ахтем Сейтаблаев түсірген «Менің атым Қожа» көркем фильмі 2012 жылы жарыққа шыққан және шынайы оқиғаларға негізделген. Фильмде қазақ актері, ақын, композитор Қожаберген Байбосыновтың өмірі мен тағдыры баяндалады. Бұл фильм қазақ киносының өз елінің тарихы мен мәдени тұлғаларына деген қызығушылығын, тарихи мұраны сақтауға және жеткізуге деген ұмтылысын көрсетеді.
35 сұрақ
Тарихи білім мен мәтінді пайдалана отырып, Қазақстан Республикасындағы ғылымның даму мәселелері мен болашағын талдаңыз.
Ғылым және оның басымдықтары
2011 жылдың ақпан айында «Ғылым туралы» жаңа заң қабылданды. Бұл заң жаңадан құрылған ғылыми-зерттеу институттары қызметінің қағидаттарын, ғылыми зерттеулер мен қаржыландыру тетіктерін анықтады. Жаңа заңда ғылыми қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға, ғалымдарды әлеуметтік және экономикалық ынталандыруға көп көңіл бөлінді.
Аяған Б. Қазақстанның жаңа тарихы (1991-2014): Ғылыми-танымдық басылым / Б.Аяған, Ә.Ауанасова, Ә.Сүлейменов. – Алматы: Атамұра, 2014 ж
Мәселелер:
Қазақстандағы ғылымды дамытудың негізгі проблемаларының бірі – жеткіліксіз қаржыландыру. Ғылым туралы заңда зерттеулер мен қаржыландыру тетіктері анықталғанымен, ғылыми зерттеулер мен инновацияларды қолдау үшін қаржылық ресурстарды одан әрі ұлғайту қажеттілігі әлі де бар.
Ғылымның табысты дамуы үшін заманауи инфрақұрылым мен заманауи ғылыми жабдықтарға қолжетімділік қажет. Дегенмен, Қазақстанда ғылыми-зерттеу институттары мен зертханаларды жаңарту және қызмет көрсету мәселелері жоғары сапалы ғылыми зерттеулер жүргізу мүмкіндігін шектеуі мүмкін.
Ғылым дамуының маңызды аспектісі – жоғары білікті ғылыми кадрлардың болуы. Білім берудегі күш-жігерге қарамастан, елде дарынды ғалымдар мен зерттеушілерді тарту және ұстап қалуда қиындықтар туындауы мүмкін. Бұл ғылыми зерттеулер мен инновациялық қызметтің өнімділігін төмендетуі мүмкін.
Болжам:
Қазақстан ғылымының даму перспективаларының бірі ғылыми нәтижелерді белсенді коммерцияландыру болып табылады. Ғылыми әзірлемелерді енгізу және коммерцияландыру инновацияларды дамытуға және елдің экономикалық өсу әлеуеті бар жаңа жоғары технологиялық өндірістерді құруға ықпал ете алады.
Халықаралық ғылыми ынтымақтастықты дамыту Қазақстандағы ғылыми зерттеулердің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың маңызды факторы бола алады. Басқа елдермен білім, тәжірибе және ресурстар алмасу және халықаралық ғылыми жобаларға қатысу елдегі ғылыми зерттеулердің сапасы мен деңгейін көтеруге мүмкіндік береді.
Қазақстанда ғылыми зерттеулер мен ғылымның дамуын ынталандыру үшін ғылыми дарындыларды қолдау мен дамытуға көңіл бөлу қажет. Жас ғалымдар мен келешегі зор ғылыми топтарға арналған стипендиялық бағдарламаларды, гранттарды және басқа да қолдау тетіктерін құру олардың өсіп, елге дарынды ғалымдарды тартуына көмектеседі.
Сондай-ақ елдің дамуы мен өсуі үшін ең үлкен әлеуетке ие болуы мүмкін басым ғылыми бағыттарды анықтау маңызды. Бұл ресурстар мен күш-жігерді әлемдік аренада бәсекеге қабілеттілікке әкелетін ғылым мен техниканың негізгі бағыттарын дамытуға бағыттауға мүмкіндік береді.
37 сұрақ
Қайнар көзі мен тарихи білімді пайдалана отырып, ХХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақ КСР Ғылым академиясының ғылымның дамуындағы рөліне баға беріңіз.
1946–1956 жылдардағы Қазақ КСР Ғылым академиясы бөлімдерінің ғылыми қызметі.
Ғылым академиясының ашылуы Қазақстанның экономикасын, мәдениетін, табиғи ресурстарын зерттеуге мүмкіндік берді. Ғылым академиясының құрамына минералдық ресурстар, физика-математикалық, биология-медициналық, әлеуметтік ғылымдар бөлімдері кірді. 1956 жылы Қ.И.Сәтбаевтың басшылығымен Орталық Қазақстанның металлогендік картасы жасалды. 1946 жылы Тау-кен институты құрылды. Қазақстандағы қорғасын-мырыш кен орындарын зерттеу жоспарланған болатын. Академия көмір кен орындарын тиімді пайдалану әдістерін, сондай-ақ рудалардағы тозаңмен күресу жолдарын жан-жақты зерттеді. Республиканың барлық энергетикалық ресурстарын зерттеу Энергетика институты жұмысының басты бағытына айналды. Халық шаруашылығын электрлендіру мәселесіне басты назар аударылды.
1945 жылы құрылған Химия ғылымдары институты республикадағы металлургия өнеркәсібіне қажетті электрохимиялық және амальгамалық процестерді, минералдық ресурстарды зерттеді. Институт мұнай және химиялық қалдықтарды өнеркәсіпте пайдалану мәселесін зерттеді.
https://e-history.kz/kz/news/show/2768 сайтының материалдары негізінде
20 ғасырдың екінші жартысында ғылымның дамуында Қазақ КСР Ғылым академиясы маңызды рөл атқарды. Ғылым академиясының тұңғыш президенті Сәтбаев Қаныш Имантайұлы болды. Ол 1946 жылы құрылып, республикадағы ғылыми зерттеулер мен әзірлемелердің орталығына айналды.
Қазақ КСР Ғылым академиясы ғылымның әр саласына зор үлес қосты. Негізгі бағыттардың бірі геология және география болды. Қазақстанда көптеген пайдалы қазбалар, соның ішінде мұнай, газ, уран, алтын және басқа да кен ресурстары ашылып, барланған. Ғылым академиясы аймақтың геологиялық құрылымын зерттеумен, жаңа кен орындарын іздестіру мен игерумен және тау-кен өндіру әдістерін игерумен белсенді айналысты. Бұл Қазақстанның және бүкіл КСРО-ның экономикалық дамуында маңызды рөл атқарды.
Екінші маңызды сала агрономия және биология болды. Қазақ КСР Ғылым академиясының ғалымдары республиканың флорасы мен фаунасын зерттеп, ауыл шаруашылығы дақылдарының жаңа сорттарын жасап шығарды, мелиорация және топырақ құнарлығын арттыру мәселелерін зерттеді. Бұл ауыл шаруашылығы өнімдерінің өндірісінің артуына және халықтың өмір сүру деңгейінің артуына ықпал етті.
Сондай-ақ, Қазақ КСР Ғылым академиясы физика, химия, математика, тарих, тіл білімі және басқа да ғылым салаларындағы зерттеулермен белсенді түрде айналысты. Академия ғалымдары өз жұмыстарын ғылыми журналдарда жариялап, конференциялар мен семинарлар өткізіп, ғылыми білім алмасуға және Қазақстандағы интеллектуалды ортаның дамуына ықпал етті.
Қазақстанның мәдени мұрасын сақтау мен зерттеуде Қазақ КСР Ғылым академиясының да үлесі болғанын айта кеткен жөн. Академия зерттеушілері қазақ халқының тарихы мен мәдениетін зерттеп, фольклорлық материалдарды жинап, сараптады.
40 сұрақ
Карта мен тарихи білімді пайдалана отырып, Қазақстандағы Ұлы Жібек жолының бағыттарын көрсетіп, олардың әлеуметтік-экономикалық маңызын түсіндіріңіз.
https://el.kz/ru/news/obshchestvo/novaya_ekonomicheskaya_politika_kazahstana___nurli_zhol___kak_programma_transkontinental_nogo_sotrudnichestva/ сайтының материалдары негізінде
Қазақстандағы Ұлы Жібек жолының бағыты Алматы арқылы өтті, ол Ұлы Жібек жолындағы маңызды сауда орталығы болды. Бұл қала Тянь-Шань тауларының етегінде орналасқан және Қытай мен Орталық Азиядан Батыс және Орталық Азияға баратын сауда жолдарының қиылысы болған. Ұлы Жібек жолында Тараздың да рөлі зор болды. Бұл қала Қазақстанның оңтүстік аумағында орналасқан және Шығыс пен Батысты байланыстыратын маңызды сауда және мәдени орталық қызметін атқарған. Отырар да Оңтүстік Қазақстанда орналасқан тарихи қала. Бұл Ұлы Жібек жолындағы маңызды нүкте болды. Отырар Қытаймен, Иранмен және басқа аймақтармен мәдени және сауда байланыстарымен танымал болды. Соңғысы Шымкент болды, ол Қазақстанның оңтүстігіндегі үлкен қала және Ұлы Жібек жолының Қазақстан ішіндегі соңғы аялдамасы. Бұл қала Орталық Азия мен Батыстың басқа аймақтарымен байланыстыратын маңызды сауда орталығы қызметін жалғастырды.
Ұлы Жібек жолының Қазақстан үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы саудада болды. Ұлы Жібек жолы Қытай мен Батыс арасындағы сауданың дамуына түрткі болды, ал Қазақстан осы жол бойындағы транзиттік ел ретінде маңызды рөл атқарды. Бұл аймақтың экономикалық дамуына, тауар алмасуына, мәдени-техникалық жетістіктердің таралуына ықпал етті. Мәдени алмасу әлеуметтік-экономикалық мәнге де ықпал етті, өйткені Ұлы Жібек жолының Қазақстан арқылы өтуі әртүрлі этностар мен халықтардың мәдени алмасуына ықпал етті. Бұл өңірдің мәдени мұрасын байыта отырып, жаңа идеяларды, білімдерді, діни нанымдар мен дәстүрлерді әкелді. Сондай-ақ, қалалар мен аймақтардың дамуына үлес қосты, өйткені олар Ұлы Жібек жолында орналасқандықтан, сауда мен транзиттік тасымалдаудың арқасында өркендеді. Олар қолөнер өндірісінің, байлықты айырбастау және жинақтау орталықтарына айналды, сонымен қатар инфрақұрылымның дамуына және аймақтардың әлеуметтік-экономикалық жағдайының нығаюына ықпал етіп, адамдарды өзіне тартты.
41 сұрақ
Негізгі сызба мен тарихи білімді пайдалана отырып, Қазақ хандығы кезеңіндегі қазақ қоғамындағы әлеуметтік топтардың қызметін түсіндіріңіз.
I. _ Феодалдар (Шыңғыс хан ұрпақтары):
Қазақ хандығының қоғамында Шыңғыс ханның ұрпақтары болып табылатын феодалдар ең жоғарғы орынға ие болды. Олар ірі жер иеліктерін иемденіп, саяси билікке ие болып, хандыққа бақылау жүргізді. Феодалдар маңызды шешімдер қабылдады, қоғам өмірін реттейтін заңдар мен нормаларды бекітті. Соғыс қимылдарын жүргізу мен Қазақ хандығының территориясын қорғау да оларға жүктелді.
Бис: билеуші әулет мүшелері және тақ мұрагерлері болды. Олар Қазақ хандығындағы ең жоғарғы саяси билікті иемденді. Билер маңызды мемлекеттік мәселелер бойынша шешімдер қабылдады, қоғам өмірін реттейтін заңдар мен нормаларды бекітті. Сондай-ақ олар Қазақ хандығының аумақтарын қорғау мен сыртқы саясатқа жауапты болды.
Бай: феодалдар мен ақсүйектердің ең жоғарғы қабатын құрады. Олардың қомақты байлығы мен дүние-мүлкі болды. Байлар саяси өмірге араласты.Кейбір байлар әскери қызметтер атқарып, Қазақ хандығының әскери қорғанысында маңызды рөл атқарды.
Батырлар: оларда күш-қуат, батылдық, жауынгерлік қабілет болды. Батырлар әскери қолбасшылар және әскери бөлімдерді басқарған. Олардың қызметі Қазақ хандығының территорияларын сыртқы қауіптерден және әскери жорықтардан қорғауды қамтыды.
Ақсақалдар: ақсақалдар, қоғамда беделді басшылар болған. Олар билікке ие болды және билеушілер мен халық арасында делдал қызметін атқарды. Олар қоғамдық және бітімгершілік қызметтерін де атқарды.
II . Ақ сүйек (Ақсүйек):
Сұлтандар – хан тағайындайтын жергілікті билеушілер мен әкімшілер. Олар белгілі бір аумақтарды билеп, салық жинады.
Төре мен Қожа әскери және рухани қызмет атқарды. Төрелер әскери шеберлігімен, қолбасшылығымен ерекшеленетін әскери қолбасшылар мен батырлар болды. Қожалар немесе рухани көсемдер қоғамның моральдық және рухани нормаларын білдіретін діни істермен айналысты.
III . Қара сүйек (Қарасүйек):
Қазақ хандығы халқының негізгі бөлігін қарапайымдар, соның ішінде шаруалар мен жұмысшылар құрады.
Шаруалар егіншілікпен айналысты, жер өңдеді, егін егіп, мал шаруашылығымен айналысты.
Шаруа көшпелі өмір салтын ұстанған тәуелсіз көшпелілер болды. Олар мал шаруашылығымен, аңшылықпен, саудамен айналысқан.
Құлдар (кул, кюн) тәуелді қабат болды, олар феодалдардың меншігі болды және ауыр дене еңбегін атқарды.
Сонымен, қазақ қоғамындағы әлеуметтік топтар Қазақ хандығы дәуірінде қоғамдағы иерархия мен билік пен еңбек бөлінісін көрсететін әртүрлі қызмет атқарып, әртүрлі мәртебеге ие болды.