Файл: Информатика жне апараттыкоммуникациялы технологиялар кафедрасы Білім беру бадарламасы 6В01514 Информатика.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.11.2023
Просмотров: 365
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2) егер цикл ішінде цикл қандай да бір мәні бар сан болса, онда оқушыларға есепті шешу қиындық туғызбайды. Ал осы санды айнымалыға ауыстырғанда есеп күрделі есепке айналады. Мұнда алгоритмнің қолдану аймағы кеңейеді және оқушының осы жағдайды сезінуі алгоритмдеудің мәнін арттырады.Осы жағдайға нақты мысалдар келтіруге болады.
1. Автобус билетінің орамында қанша билет бар? Бұл есеп жай ғана 6 рет бірінің ішіне бірі орналасқан цикл арқылы шешіледі.Ал, номердегі цифрлар саны N болса, есеп алғашқы жағдайға қарағанда әлдеқайда күрделенеді.
2. Кестедегі ең кіші элементті табу есебін кесте бағандарындағы элементтердің ең кішісін табу керек деп өзгетсек, онда бұд есептің алдыңғы есеппен салыстырғанда қиындық дәрежесінің артатыны байқалады.
3. Сандық берілгендің типін өзгерту есебі. Екі санның ең үлкен ортақ бөлгішін табу ЕҮОБ(А,В) алгоритмін 3,2 және 2,4 сандары үшін қолдану үшін керек. Бұл есепті шешу кезінде «алгоритм алдына» 10 бөлгішін шығару керектігін оқушыға ойлап табу аса жеңіл емес. Сондай-ақ бұл сандардың мәні машина жадында дәл мән бе, әлде жуық мән бе?-деген мәселелер ескерілуі тиіс.
4. Есептің қарапайым шешімі белгілі болса, күрделі шешімді «қабылдамау». Мұндай есептер оқушыларды психологиялық жағынан қызықтырады.
5. Алгоритмдерді жалпы немесе параметрлі түрде берілгенін ескеріп қайта жасау. Мұнда оқушының берілген есепті өз бетімен түсініп шығарғанына көз жеткізу мұғалім үшін маңызды болып табылады.
6. Алгоритмнің қолдану аймағын көрсету, іс-жүзінде көптеген программалар көрсетілген берілгендермен қатесі болса да жұмыс істейді. Бұл жағдай программаға көрсетілген берілгендерден басқа мәндерді енгізу кезінде байқалады. Сондықтан оқушыларға программаның қатесін есептің соңғы нәтижесі бойынша тексеріп отырудың қажет екенін айту керек.
Енді саралап оқытуға тоқталайық.
Саралап оқыту дегеніміз не?
Алдымен «саралау» ұғымын қарастырамыз. Саралу (дифференциация/ difference) сөзі латын тілінен шыққан, «айырмашылық», «бөлу» деген мағынаны білдіреді.
Жалпы қарастыратын болсақ, саралау, дифференциация түсінігі анағұрлым терең, әрі ауқымды. Біз тек оқытудағы саралауды ғана қарастырамыз.
Оқытудағы саралаудың (дифференциацияның) негізгі мәні оқушылардың білім алуы барысында олардың мүмкіндіктерін ескере отырып әрқайсысы үшін анағұрлым оңтайлы болатын жұмыс түрін анықтау.
Саралау – білім беру мазмұнын табысты игеруге, оқушының қабілетін және икемін дамытуға барынша қолайлы білім беру ортасын құру.
Оқу үрдісінде оқушыларды дифференциациялау сипаты шартты болып табылады. Ол әрбір оқушыға жекелей тәсілмен қарауға мүмкіндік беретін икемді және өзгермелі болуы тиіс. Дифференциация балаларды қабілеттері немесе басқа қасиеттері бойынша іріктеуге бағытталмаған. Оның негізгі міндеті оқушылардың қабілеттерін және бейімділігін дамытуға, білім мазмұнынын табысты игеру мақсатында білім беру үдерісінде барынша қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.
Оқытуды саралау дегеніміз – оқушылардың қажеттіліктері мен қабілеттеріне сәйкес әртүрлі сыныптар, топтар, мектептер үшін әртүрлі оқу ортасын құру және әртүрлі топтарда оқытуды қамтамасыз ететін әдістемелік, психологиялық-педагогикалық және ұйымдастырушылық шаралардың кешені.
Саралап оқыту дегеніміз – бір материалды барлық оқушыларға әртүрлі оқыту тәсілдерін қолданып оқыту дегенді білдіреді. Саралап оқыту мұғалімнен әрбір оқушының қабілетіне қарай тапсырмаларды қиындық деңгейі бойынша жіктей отырып, сабақты ұйымдастыруды талап етеді. Демек, бұл әдіс пән мұғалімінен өз бетімен жұмыс істей алатын оқушыларға жеке тапсырмаларды деңгейлеп дайындауды қажет етеді.
Саралап оқытуда оқушылардың жеке қабілеті мен бейімі ескеріледі. Саралап оқыту әдісі әр оқушыны дербес ойлай алатын және өз бетінше белсенді жұмыс жасай алатын шығармашылық тұлға ретінде тануды қамтамасыз етеді. Яғни, саралап оқыту әрбір оқушының мақсатқа жетуіне оң ықпал етудің тиімді жолы.
Саралап оқытудың тәсілдері
Тапсырма. Балаларға (жеке немесе топта) олардың меңгерген білімдеріне негізделген әртүрлі тапсырмалар беріледі.
Мұның құрамына білім деңгейі әртүрлі оқушыларға арналған тапсырмалар кіреді. Оқушылардың қажеттіліктеріне қарай түрлі кестелерді немесе жаттығулар мен тапсырмаларды жасау оқу тапсырмасының мазмұны бойынша: шығармашылық деңгейі бойынша, қиындық деңгейі бойынша, көлемі бойынша, әрекетті ұйымдастыру бойынша:
Мұғалім тапсырманы бәріне бірдей таныстырады, ал орындалу кезеңі төмендегідей болуы мүмкін:
1 топ-мұғаліммен бірге;
2 топ- алдымен мұғаліммен, содан кейін өз бетінше;
3 топ- өз бетінше
Тапсырмалардың нұсқалары қиындық деңгейі, шығармашылық деңгейімен және көлемімен ерекшеленеді.
1-нұсқа- негізгі тапсырма;
2-нұсқа-көлемі үлкендеу тапсырма;
3-нұсқа-шығармашылық тапсырма. Саралауды қамтамасыз ететін тапсырмаларды құрастырудың төмендегідей түрлерін қолдану ұсынылады:
Ашық түрде орындалатын тапсырмалар;
Қаламдық тапсырма түрінде орындалатын тапсырмалар;
Таңдау түрінде орындалатын тапсырмалар; Сондай-ақ оқушының таңдауы бойынша тапсырма жағымды оқу ынтасының қалыптасуына әсер ететінін естен шығармауымыз керек.
Нәтиже. Балалар қойылған жалпы мақсатқа сәйкес бірдей тапсырмамен жұмыс істейді, бірақ мұғалім балалардың алдыңғы нәтижелерін ескере отырып, әр баладан әртүрлі нәтиже күтеді. Нәтиже дегеніміз – сабақтың соңында мазмұн бойынша оқушының алған білімін демонстрациялау әрекеті. Мұғалім мазмұнды меңгерту мақсатында тапсырма береді, барлық оқушылар бір тапсырманы орындаса да олардың нәтижелері әртүрлі болады. Оқушылар өздерінің мықты және әлсіз тұстарына қарай жауап береді және жетпей тұрған білімдерін жетілдіру туралы ойлағандары маңызды. Сабақта мұғалім барлық оқушыларға бағытталған нұсқау бере отырып, олардың әрқайсысының өздерінен не күтетіндігін түсінгендеріне көз жеткізулеріне әрекет жасайды.
Жұмыс қарқыны. Балаларға ортақ тапсырма беріледі, бірақ оларды аяқтауға жұмсалған уақыт олардың дағдыларына қарай анықталады. Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді. Қосымша тапсырмаларды көп күш жұмсауды талап ететін оқушылар үшін қолдануға болады. Негізгі тапсырмаларды түсіндіруге көмек қажет ететін оқушыларға біршама уақыт беріледі.
Қорытынды: Барлық оқушылар бір тапсырманы орындаса да, олардың нәтижелері әртүрлі болады. Мұғалім тапсырма береді, бірақ жалғыз «дұрыс» жауап бағытында жұмыс істеуден гөрі оқушылар өздерінің мықты және әлсіз тұстарына қарай жауап береді. Барлық оқушыларға бағытталған нұсқау бере отырып, олардың әрқайсысының өздерінен не күтетінін түсінгендеріне көз жеткізу керек.
Қолдау. Балалардың барлығы бірдей тапсырманы орындайды, бірақ олардың кейбіреуіне басқаларға қарағанда көбірек немесе азырақ қолдау көрсетіледі. Бұл тәсілді қолдану мұғалімге ерекше жауапкершілік жүктейді. Мұғалім мәселені шешуде өзінің қарапайым тілде егжей-тегжейлі түсіндіруін қажет ететін оқушылар және тек диалогке түсу арқылы бағытталуды ғана қажет ететін жлғары деңгейлі оқушылар тобын анықтауы тиіс. Сонымен қатар, мұғалім қабілеті жоғары оқушыларды қолдау үшін жоғары деңгейлі сұрақтарды қолдана алады. Тілдік қолдау мен ынталандыру да бұл тәсілде ерекше маңызға ие.
Ресурстар (дереккөздер). Балалар ортақ тапсырманы орындайды, бірақ айтарлықтай дамыған оқу немесе зерттеу дағдыларын қажет ететін әртүрлі ресурстар ұсынылады.
Бұл әдісті қолдануды сыныптағы кейбір оқушылар басқаларға қарағанда әлдеқайда күрделі әрі ауқымды ресурстармен жұмыс жасауға бейім болатынын ескерген жөн және осы арқылы тақырыпты әртүрлі қырынан алу үшін түрлі оқу материалдарын пайдалануға мүмкіндік береді дегенді білдіреді. Кейбір оқушылар сабақта негізгі мәтінмен жұмыс жасаумен шектелсе, қабілеті жоғары оқушылар жетілген деңгей сөздіктермен және күрделі идеялармен жұмыс жасауға қабілетті болады. Саралаудың бұл түрі барлығына ортақ оқу нәтижелеріне жету үшін, оқу материалдарын кең көлемде пайдалануға мүмкіндік береді.
Мысалы, үдеріс бойынша төмендегідей ұйымдастыруға болады:
Визуалдарды оқулықпен қамтамасыз ету;
Аудиалдарға аудио жазбаларды тыңдату;
Кинестетиктерге тапсырмаларды өздерінің жасап көруіне мүмкіндік беру.
Топтау. Балалар ортақ тапсырманы орындайды, бірақ барлығының табысқа жетуін қамтамасыз ететіндей етіп топтастырылған. Оқытудың болжамды міндетіне қарай топ құруда тиімді көптеген тәсілдер бар: мүдделері ұқсас оқушылар (қиындық деңгейі немесе қолдау деңгейі), талаптары әртүрлі оқушылар, джигсо топтары, кәсіби дағдыларына қарай бөлінетін топтар немесе сарапшы топ, аралас гендерлік топ, ұйымшыл топ. Топтық жұмысты орындау үшін бір топта қандай оқушылардың болатыны маңызды емес. Осы жағдайда мұғалім өзі қалаған әдіспен оқушыларды шағын топқа біріктіреді. Топтың мүшелері кездейсоқ бірігеді. Бұл жағдайда мұғалімге сыныптағы оқушылардың бір-бірімен мейлінше араласқаны маңызды.
Екіншіден, аралас топ. Мұғалім мақсатты түрде шағын топқа әртүрлі деңгейлі оқушыларды біріктіреді. Себебі бұл топтық жұмыс жаңа оқу мақсатына жету үшін қажетті алдыңғы білімдері мен біліктерін қайталап, бір-бірінің есіне түсіру мақсатында ұйымдастырылған.
Үшіншіден деңгейлі топ. Мұғалім ерекшеліктеріне қарай топтарға біріктіреді. Қызығушылығы бір оқушылар бір топта немесе жоғары деңгейлі, орта және төмен деңгейлі оқушылар. Оларға арнайы тапсырмалар дайындалады. Бұл топтық жұмысты жоспарлау кезінде мұғалім неліктен оқушыларды дәл осылай біріктіретінін және неліктен тапсырмаларды беретінін нақты түсінеді.
Төртіншіден, қалаулы топ. Мұғалім оқушыларға өз қалаулары бойынша отыруға мүмкіндік береді. Сыныпта қандай да бір топтық жоба жұмыстарын жасау керек болған кезде бұл әдісті қолдану тиімді.
Бесіншіден, қыз-ұл деп бөлуге болады. Бұл әдіспен оқушыларды біріктіру мұғалімге қыз балалар мен ер балалардың оқудағы ерекшеліктерін терең зерттеуге мүмкіндік туындайды.
Рөлдер. Балалар ортақ тапсырманы орындайды, бірақ олардың әрқайсысы әртүрлі рөл атқарады.
Үй жұмысы. Балаларға әртүрлі үй тапсырмалары беріледі, ал жекелеген оқушыларға сыныпта бастаған жұмысты аяқтау үшін қосымша уақыт қажет болуы мүмкін.
Диалог\Сұрақтарды пайдалану. Мұғалім оқушылардың деңгейіне қарай өзінің қоятын сұрақтарын және оқушылардың берген жауаптарын саралайды. Кез келген білім алушы үшін маңызды ресурс – қағаз емес, электронды құрал емес, адами ресурс. Диалог негізінде саралау барысында мұғалім мен оқушы арасындағы сұхбатқа мән беріледі. Диалог арқылы саралаудың түрлі аспектілері бар.