Файл: MatLab ортасында сандарды онды жне екілік санау жйесіне айналдыру алгоритмін жзеге асыру Жмысты масаты.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 10.11.2023
Просмотров: 256
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Толық сумматордың ақиқат кестесі
| А | В | С | S | C1 | ||||||
| Кіріс | Шығыс | |||||||||
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||||
| 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | ||||||
| 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | ||||||
| 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | ||||||
| 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | ||||||
| 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | ||||||
| 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | ||||||
| 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | ||||||
5.2-сурет.Толық сумматордың сұлбасы
Зертханалық жұмыстың орындалу реті:
1. Жартылай сумматордың сұлбасын MultiSim ортасында жинаңыз және оның ақиқат кестесін тексеріңіз.
-
Жартылай сумматордың аналитикалық теңдеуін жазыңыз.
2. Толық сумматордың сұлбасын MultiSim ортасында жинаңыз және оның акикат кестесін тексеріңіз, ақиқат кестесін қолданып, аналитикалық теңдеуін жазыңыз.
3. Екіразрядты сумматорды бірразрядты сумматордың негізінде құрыңыз. Ақиқат кестесін толтырып, аналити калық теңдеуін толтырыныз.
4. Үш разрядты сумматорды бірразрядты сумматор негізінде құрыңыз. Кез келген 10 мән үшін ақиқат кестесін толтырыңыз және сұлбаның көмегімен акиқат кестенің дұрыстығын тексеріңіз.
Бақылау сұрақтары:
1. Жартылай сумматор дегеніміз не?
2. Толық сумматорға анықтама беріңіз.
3. Тапсырманы схемотехникалық жолмен шешу кезінде неліктен толысу, сумматор қолданылады?
4. Параллельді және тізбектей сумматор дегеніміз не?
№6 Зертханалақ жұмыс
Дешифатор мен шифратордың жұмыс істеу принципін зерттеу.
Жұмыстың мақсаты: комбинациялық сұлбалармен танысу,шифратор мен дешифратордың жұмыс істеу принципін зерттеу.
Қысқаша теориялық кіріспе
Кодтардың комбинациялык тулендіргіштері кірісіегі m – элементті параллельді кодты шығыстағы n –элементті параллель кодқа айналдыру үшін колданылады. Кіріс және шығыс сигналдардың арасындағы байланыс аналитикалық өрнектер немес ақиқат кесте арқылы беріледі. Түрлендіргіштердің ең кең тараған түрлеріне келесілер жатады: дешифратор, шифратор, мультиплексор, демультиплексор, екілі- ондық кодты жетісегментті индикатор турлендіргіштері жане компараторлар.
Дешифратор (DC символымен белгіленеді, ағылшынша decoder cosinen алынған) деп кірістері санның параллель екілік кодын шығыстарының тек қана біреуіндегі сигналға түрлендіруге арналған комбинациялык кұрылғыны айтады. Дешифратор басқару кұрылғыларында, газразрядты индикаторлы цифрлық индикация жүйелерінде, т.с.с. кеңінен қолданылады. Дешифратордың шартты белгіленуі б.1-суретте керсетілген.
6.1-сурет. Үш кірісті дешифратордың шартты-графикалық белгіленуі
Екілік n -разрядты кодтын дешифраторы 2n шығысқа ие болады, өйткені дешифратордың кіріс кодының 2n әр қайсысына шығыстарының біреуінде ғана бірлік сигнал сәйкес келуі керек. Дешифратордың аналитикалық тендеуі төменде келтірілген:
Аналитикалық тендеудегі Y0-Y7 (6.1-суреттегі 0-7) - дешифратордың шығыстары, ал X1-X3 (6.1-суреттегі 1-3) - кірістері.Дешифратордың жұмысын түсіну үшін ақиқат кестесін қарастырайық (6.1-кесте).
6.1-кесте
Дешифратордың ақиқат кестесі
Аналитикалық теңдеуді қолдана отырып, дешифратордың құрылымдылық сұлбасын (6.2-сурет) құрастыруға болады.
6.2-сурет.
Үш кірісті дешифратордың құрылымдылық сұлбасы
Разряд саны үлкен кодты декодтаған кезде, бірнеше DCмикросұлбаларын қолдану қажет болады.
6.3-сурет. Дешифратор разрядын өсіру сұлбасы
6.3-суретте көрсетілген дешифратор сұлбасында 4 кірісі және 16 шығысы бар. Х3 және X4 сигналдары кіріске берілген екілік кодтың улкен разрядтары болып табылады, олар негізгі DD1 дешифратордың 1, 2-кірістеріне берілген, оның шығыстары DD2- DD5 дешифраторлардың жұмысына рұқсат береді. Кіріс екілік кодтың кіші Х1 және Х2 разрядтарының сигналдары DD2- DD5 дешифраторлардың 1, 2-кірістеріне беріледі. С кірісі басқарушы кіріс ретінде колданылады.
Шифратор (CD символымен белгіленеді, ағылшынша coder сөзінен алынған) кірістерінің біреуіндегі бірлік сигналды n разрядты екілік кодқа турлендіреді. Сонымен, шифратор - дешифраторға кері функцияны жүзеге асыратын комбинациялық құрылғы.
6.4-сурет. Eкi разрядты шифратордың шартты графикалық белгіленуі
6.2-кесте
Үш разрядты шифратордың ақиқат кестесі
Шифратордың кұрылымдылық сұлбасы 6.5-суретте көрсетілген.
6.5-сурет. Екі разрядты шифратордын кұрылымдылык сұлбасы
Яғни ХЗ, X2, XI, Х0 - кіріс сигналдары, ал Y1, Y2 - кодталған шығыс сигналы, EN кез келген шығысының біреуінде сигналдың бар екенін көрсетеді.
Екілік-ондық кодты жетісегментті белгіні жинақтайтын индикатор 74HCT4511 (CD4511) микросұлбасында орындалады. Миниблок сұлбасы мен индикатордың сегмент белгісі 6.5-суретте көрсетілген.
6.6-сурет. Екілік-ондық кодты жетісегментті дешифратордың шартты
белгіленуі
АО,..., АЗ кірістеріндегі екілік сандарға байланысты суретте көрсетілгендей қажетті сегмент индикаторын косуды қамтамасыз ететін А,..., G шығыстарында жоғары потенциал пайда болады.
1010 = 10102 -нан 510 = 11112-ге дейінгі сандарда индикатордың барлық сегменттері өшірулі болады.
Ондық нүктені қосу үшін DP кірісіне +5 В кернеуін беру қажет.
Зертханалық жұмыстың орындалу реті:
1. Шифратор мен дешифратор дыи сулбасын MultiSim орта сында жинап, ақиқат кестесін тексеріңіз.
2. 6.4-кестедегі нұсқа бойынша шифратордың (дешифратордың сұлбасы MultiSim ортасында жүзеге асырыңыз. Сұлбаның дұрыстығына көз жеткізу үшін ақикат кестесін тексеріңіз.
6.4-кесте
| Нұсқа | Тапсырма | Нұсқа | Тапсырма |
| 1 | CD 8 – 3 | 6 | CD 16 – 4 |
| 2 | CD 10 – 4 | 7 | DC 3 – 8 |
| 3 | DC 2 – 4 | 8 | DC 4 - 16 |
| 4 | DC 4 – 10 | 9 | CD 12 - 4 |
| 5 | CD 6 - 3 | 10 | DC 4 - 12 |
3. 6.5-кестеде көрсетілген нұсқа бойынша үш разрядты сандардың құрылған сұлбасын жинаңыз, нұсқада көрсетілген позицияларды сұлбаға қосқан кезде, шығыс сигнал логикалық «1» көрсету керек, ал қалған жағдайларда тек "0" көрсетуі қажет.Кұрастырылатын сұлбаның бірнеше кірісі және бір ғана шығысы болады.
4. Жетісегментті индикаторды колдана отырып, 6.5-кесте бойынша сандарды индикаторға шығарыңыз.
6.5 - кесте
| Нұсқа | Тапсырма |
| 1 | 5 және 3 |
| 2 | 7 және 12 |
| 3 | 6 және 8 |
| 4 | 9 және 15 |
| 5 | 2 және 11 |
| 6 | 3 және 12 |
| 7 | 5 және 16 |
| 8 | 4 және 13 |
| 9 | 8 және 17 |
| 10 | 4 және 9 |
Бақылау сұрақтары:
1. Шифратор мен дешифраторға анықтама беріңіз.
2. Толық дешифратордың толық емес дешифратор дан айырмашылығы:
3. Шифратор мен дешифратордың разрядтылығын күшейту қалай орындалады?
4. Шифратордың (дешифратордың) қолдану аумағы.
№7 Зертханалық жұмыс
Мультиплексор және демультиплексордың жұмыс істеу
принципімен танысу
Жұмыстың мақсаты: комбинациялық құрылғылармен танысу, мультиплексордың және демультиплексордың жұмыс тәртібін зерттеу.
Қысқаша тсоринлық кіріспе
Мультиплексор деп ақпаратты, n басқарушы кірістері бар және бір шығысты комбинациялық кұрылғыны айтады. Ол бінеше кіріс сигналдардың біреуін кезекпен бір шығыска береді (мультиплексорлау). Мультиплексордың - кірістер саны мультиплексор каналының саны деп, ал шығыстар саны - мультикплексор разрядының саны деп аталады. Мысалы, екі каналды төрт разрядты мультиплексордың 4 шығысы болады, әрқайсысына екі кіріс сигналының біреуі берілуі мүмкін, ал төрт каналды екі разрядты мультиплексордың 2 шығысы бар, олардың әрқайсысына 4 кіріс сигналының біреуі берілуі мүмкін. Әдетте каналдар саны 2-ден 16-ға дейін болады, ал разрядтар саны 1-ден 4-ке дейін болады, мультиплексордың каналы көп болған сайын разряды кішірейе түседі. Мультиплексордың шартты-графикалық белгіленуі 7.1-суретте көрсетілген.
7.1-сурет. Мультиплексордың шартты-графикалық белгіленуі
Мультиплексордың жұмыс істеу принципін түсіну үшін оның ақиқат кестесін (7.1-кесте) қарастырайық.
7.1-кесте
4 – 1 мультиплексорының ақиқат кестесі
| Адрестік кірістер | Рұқсат беру кірісі | Шығыс сигнал | |
| А1 | А0 | G | Q |
| * | * | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 1 | D0 |
| 0 | 1 | 1 | D1 |
| 1 | 0 | 1 | D2 |
| 1 | 1 | 1 | D3 |
Ақиқат кестесін көріп отырғанымыздай, мультиплексордың адрестік кірістері ( А1 , А0) ақпараттық кірістері ( D0, D1, D2 , D3) және рұқсат беру кірісі ( G ) болады.Рұқсат беру кірісі төменгі деңгейде болған жағдайда, адрестік кірістердің шығысына әсері болмайды, яғни шығысындағы сигнал төменгі деңгейді көрсетіп тұрады. Ал рұқсат беру кірісін жоғарғы денгейге қойған кезде, адрестік кірістердің кодына сәйкес келетін ақпараттың біреуі шығысына беріледі. Ақиқат кестені қолдана отырып, 4 кірісті мультиплексордың логикалық тендеуін жазуға болады: