Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 395
Скачиваний: 7
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Тесттік тапсырмалардың әртүрлі пішіндері белгілі.
-
жабық түрдегі тапсырмалар, студенттер тесттік тапсырмаға берілген жауаптар арасынан дұрыс жауапты таңдайды; -
ашық түрдегі тапсырмалар, орындау кезінде жауапты өздігінен анықтауды талап етеді; -
сәйкестікке тапсырмалар, олардың орындалуы екі көпшілік элементтері арасындағы сәйкестікті табумен байланысты; -
дұрыс тізбектелік ретін анықтауға арналған тапсысрмалар, студенттерден оқытушы ұсынған әрекеттер мен үрдістердің реттерін көрсету талап етіледі.
Жоғары оқу орындарында білімді бағалау – бұл студенттердің оқу материалын игеру, ойлау қабілеттерінің дамуын өздігінен шешім қабылдау дәрежелерін анықтайтын маңызды көрсеткіштердің бірі болып табылады.
Тесттік тапсырмалардың түрін таңдау кезінде әрбір пәннің басқаларына ұқсамайтын өзіндік жеке мазмұны болатынын ескеру керек. Сондықтан тестік тапсырмалардың түрлерін дұрыс таңдауға арналған ортақ ұсыныстар болмайды. Мұнда оқытушының іскерлігі, оның тестік тапсырманы құрастыру тәжірибесі мен біліктілігі маңызды болып табылады.
Жабық түрдегі тапсырмалар. Тапсырмаларда мәселенің қойылуы және оқытушының құрған дайын жауабы бар тұжырымның негізгі бөлігін бөліп көрсетуге болады. Жауаптардың арасында әдетте біреуі ғана дұрыс болып табылады, алайда басқа нұсқалар жоққа шығарылмайды. Дұрыс емес жауаптардың саны тапсырма түрімен анықталады, әдетте бестен аспайды.
Негізгі талаптарға қосымша ретінде берілетін жабық түрдегі тапсырмаларға бірқатар талаптар бар:
-
тапсырма мәтінінің берілуінде түсініксіздік және екімағыналылық болмауы керек; -
берілген мәселе үшін маңызды, түйінді бір-екі сөздерді жауабы үшін қалдыры, тапсырманың негізгі бөліміне көп сөздерді енгізу қажет; -
әртүрлі тесттік тапсырмалар дұрыс жауаптарының бірдей орнының нөмірі кездейсоқ тәртіпте таңдалады; -
біреуінен екіншісі шығатын жауаптар дұрыс емес жауаптар қатарынан алынады.
Жабық түрдегі тапсырмалардың жетістіктерімен қатар кемшіліктері де бар. олардың артықшылығы тестілеудің жылдамдығы мен ұпай сандарын есептеу қарапайымдылығымен байланысты. Кемшіліктерінің ішінде дайындығы нашар студенттердің қиындығы жоғары тестілік тапсырмаларға жорамалдау арқылы жауап беруін атап көрсетеді.
Ашық түрдегі тапсырмалар. Ашық тапсырмаға жауап беру кезінде студент сызықша орнына қалдырып кеткен сөзді, формуланы немесе санды жазады. Тапсырма нақты, бір жаупты талап ететін болуы керек. Бақылау материалы үшін маңызды болып табылатын түйінді терминнің орнына сызықша қойылады. Ашық тапсырмалардағы бір тест үшін сызықшаларды бірдей етіп жасау ұсынылады.
Көшіріп алу, көмек арқылы жауап беру және бсқа жайттарды болдырмау үшін тапсырмаларға белгіленген шектеулерде өзгеруі әрбір тестік тапсырманың көпнұсқалылығын қамтамасыз ететін ауыспалы параметрлерді енгізу қажет. Топтың барлық студенттері параметр шамалары әртүрлі, сәйкес жауаптары әртүрлі біртиптес тапсырмаларды орындайды. Сонымен, бір уақытта екі міндет орындалады: көшіріп алу мүмкіндігі жойылады және әртүрлі студенттерге ұсынылатын тапсырмалар нұсқаларының параллельдігі қамтамасыз етіледі.
Параметр шамалары кездейсоқ тәртіпте таңадалатын ауыспалы параметрлермен берілген ашық түрдегі тапсырмалар компьютерлік әдісті қолданғанда аса тиімді, сондықтан тестілерді компьютерлік нұсқадағы құрастыру кезінде бұл тапсырмаларға ерекше көңіл аудару керек, алайда тапсырма түрін таңдау мәселесін түпкілікті шешу бақыланатын пәннің мазмұнына байланысты.
Бүгінде тестілеу білімді, білікті және дағдыларды игеру дидактикалық үрдісінің барлық кезеңдерінде жеткілікті тиімділікпен қолданылады. Тестілер көмегімен білімді, білікті кіріспе, ағымдық, аралық және қорытынды бақылау, үлгерімді, академиялық жетістіктерді есепке алу жан-жақты жүргізіледі. Тестілердің жетістігі мынада: барлық топтағы студенттер бір мезгілде әрі өнімді жұмыс жасайды және студенттердің білім деңгейін бірнеше минут ішінде тексеруге жағдай жасалады. Бұл студенттерді әрбір сабаққа дайындалып, жүйелі жұмыс жүргізуге міндеттейді, осылай білімнің тиімділігі мен жеткілікті сенімділікті беретіні даусыз. Тестілеуді қолдану оқытушының өз еңбегінің нәтижесіне деген жек басының жауапкершілігін арттырады [25].
1.3 Оқу процесінде сыни ойлауды дамыту технологиясын қолданудың өзектілігі
Білім берудің қазіргі заманғы талаптарына сәйкес білім берудің негізгі буыны жалпы білім беретін мектеп болып табылады, оны жаңғырту білім алушылардың белгілі бір білім мөлшерін игеруіне ғана емес, сонымен бірге оның жеке басын, танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталуын көздейді. Жалпы білім беретін мектеп әмбебап білімнің, іскерліктің, дағдылардың тұтас жүйесін, сондай-ақ білім алушылардың өзіндік қызметі мен жеке жауапкершілігінің тәжірибесін, яғни білім беру мазмұнының қазіргі заманғы сапасын айқындайтын негізгі құзыреттерді қалыптастыруға тиіс. Мектеп түлегі мектепте алған білімдері мен дағдыларын нақты өмірлік жағдайларда қолдана білуі керек.
Қазіргі оқушыны танымдық іс-әрекетке, ақпарат пен коммуникация саласындағы мақсатқа жету жолын іздеуге ынталандыру өте қиын. Бұл балалар көбінесе барлық мектеп пәндері бойынша оқу материалын қабылдауда үлкен қиындықтарға тап болғандықтан болады. Мұның себебі ойлаудың дамуының жеткіліксіз деңгейінде және ең алдымен сыни деңгейде. Бұл қазіргі әлемдегі адам үшін өте маңызды, ол жаңа ғасырға танымдық мәдениеттің жаңа келбетімен енеді, ол үшін "репродуктивті адам" ескірген және қызықсыз ұғым болып табылады. Репродуктивті әрекеттен басқа, басқа қызмет түрі бар, ол біріктіретін немесе шығармашылық қызмет.
Аталған құзыреттерді дамытуға мүмкіндік беретін білім беру саласындағы ең қызықты заманауи технологиялардың бірі - сыни ойлауды дамыту технологиясы. Ақыл-ойдың сыни сипаты-бұл адамның өзінің және басқалардың ойларын объективті бағалай білуі, алға қойылған барлық ережелер мен тұжырымдарды мұқият және жан-жақты тексере білуі. Сыни тұрғыдан ойлау, яғни. шығармашылық, адамға жеке және кәсіби өмірде өзінің басымдықтарын анықтауға көмектеседі, жасалған таңдау үшін жеке жауапкершілікті қабылдауды көздейді, ақпаратпен жұмыс істеудің жеке мәдениетінің деңгейін арттырады, тәуелсіз қорытынды жасау және талдау қабілетін қалыптастырады, өз шешімдерінің салдарын болжайды және оларға жауап береді, бірлескен қызметте диалог мәдениетін дамытуға мүмкіндік береді. Бұл факторлар сыни ойлауды дамыту технологиясының өзектілігін анықтайды
Сыни тұрғыдан ойлауды білетін оқушы ақпараттық хабарламаны түсіндірудің және бағалаудың әртүрлі тәсілдерін біледі, мәтіндегі қайшылықтар мен ондағы құрылымдардың түрлерін бөліп көрсете алады, логикаға ғана емес (бұл қазірдің өзінде маңызды), сонымен қатар сұхбаттасушының ұсыныстарына сүйене отырып, өз көзқарасын дәлелдей алады. Мұндай оқушы ақпараттың әртүрлі түрлерімен жұмыс істеуге сенімді, әртүрлі ресурстарды тиімді пайдалана алады. Құндылықтар деңгейінде сыни тұрғыдан ойлайтын оқушы қоршаған әлемнің көпполярлығын, жалпыадамзаттық құндылықтар шеңберінде әртүрлі көзқарастардың қатар өмір сүру мүмкіндігін түбегейлі қабылдай отырып, ақпараттық кеңістіктермен тиімді қарым-қатынас жасай алады. Сыни ойлауды қалыптастыру вариативті, тәуелсіз, мағыналы позицияны білдіретін өзіне және әлемге негізгі қатынасты құруды қамтиды. Бұл ұстаным білім берудің сенімділігін едәуір арттырады, өйткені ол саналы және рефлексивті болып, тұлғаның коммуникативті әлеуетін арттырады.
Осылайша, сыни ойлауды дамыту технологиясын қолданудың өзектілігі келесідей:
- оқушылардың мектепте алған білімдері мен дағдыларын нақты өмірлік жағдайларда қолдана алмауы;
- оқушылардың танымдық іс-әрекетке, ақпарат пен коммуникация саласындағы мақсатқа жету жолын іздеуге ынтасының болмауы;
- ойлаудың жеткіліксіз деңгейі;
- ақпаратпен жұмыс істеудің жеке мәдениетінің жеткіліксіз деңгейі;
- өз бетінше қорытынды жасай алмау, өз шешімдерінің салдарын болжай алмау және оларға жауап беру;
- оқушылардың жеке және кәсіби өміріндегі өз басымдықтарын анықтай алмауы
- бірлескен қызметтегі диалог мәдениетінің жеткіліксіз деңгейі
1.3.1 Білім беру технологиясын қолданудың мақсаттары мен міндеттері
Сыни тұрғыдан ойлау технологиясын енгізу кезінде мен мақсат қойдым:
- химияны оқыту процесінде сыни ойлау стилін қалыптастыру, белгілі бір хабарламаның жасырын мағынасын түсіну қабілетін дамыту;
- оқу материалымен және ақпаратпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын дамыту;
- ақпарат көздерін бағдарлау, қажетті ақпаратты табу, өңдеу, беру және қабылдау, сонымен бірге оны өңдеу кезінде әртүрлі стратегияларды қолдану, қажетсіз немесе дұрыс емес нәрсені жоққа шығару; ең бастысы мәтіндегі немесе сөйлеудегі маңызды емес нәрселерден ажырату;
- білім беру технологияларының мүмкіндіктерін іске асыру есебінен оқыту процесінің сапасы мен тиімділігін арттыру
Алға қойылған мақсаттарға сәтті жету үшін Мен келесі міндеттерді анықтадым:
- оқушылардың қазіргі ақпараттық кеңістікте өмір сүруге дайындығының қажетті компоненттері ретінде оқушылардың дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру;
- химияны оқыту процесінде сыни ойлау стилін қалыптастыру, белгілі бір хабарламаның жасырын мағынасын түсіну қабілетін дамыту;
- оқу материалымен және ақпаратпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын дамыту;
- ақпарат көздерін бағдарлау, қажетті ақпаратты табу, өңдеу, беру және қабылдау қабілеттерін қалыптастыру, сонымен бірге оны өңдеу кезінде қажетсіз немесе дұрыс емес нәрсені жоққа шығарып, әртүрлі стратегияларды қолдану; ең бастысы мәтіндегі немесе сөйлеудегі маңызды емес нәрселерден ажырату.
1.Жұмыс тәжірибесінің сипаттамасы
2"Сыни тұрғыдан ойлау"дегеніміз не?
3."Сыни тұрғыдан ойлау" ұғымының анықтамасы
ХХ ғасырдың басында білім берудегі сыни ойлауды мақсатты дамытудың маңыздылығы туралы айтылды-князь Николай Жевахов білім берудің ең жақын міндеті "оқушының өзінің жеке санасын оятуға ұмтылу" болуы керек деп жазды. оның ақыл-ойына сын көзбен қарау". Сыни ойлауды дамыту әдістері саласындағы заманауи зерттеушілер сыни тұрғыдан ойлау студенттің зерттеу мәдениетінің жоғары деңгейін анықтайтын қасиеттер мен дағдылардың жиынтығын түсінеді
Көбінесе сыни тұрғыдан ойлау деп бір нәрсенің сенімділігін, дәлдігін немесе құндылығын бағалау процесі, бағалау себептері мен балама көзқарастарын іздеу және табу, жалпы жағдайды қабылдау және фактілер мен дәлелдерге негізделген өз ұстанымын өзгерту қабілеті түсініледі. Оны логикалық немесе аналитикалық ойлау деп те атайды. Сыни ойлауды дамыту жөніндегі Ұлттық Кеңес мынадай анықтаманы ұсынады:"сыни ойлау — бұл іс-әрекетке немесе сенімділікті қалыптастыруға басшылық ретінде бақылау, тәжірибе, рефлексия, пайымдау немесе қарым-қатынас арқылы алынған немесе жасалған ақпаратты түсіну, қолдану, талдау, жалпылау немесе бағалау бойынша белсенді әрекетке бағытталған интеллектуалды ұйымдастырылған процесс". "Сыни" ұғымы "сын"ұғымымен синоним болмайтын бағалау компонентін болжайды. Сыни тұрғыдан ойлау ойлау процесінің өзін — біздің қорытындыларымызға әкелген пайымдау барысын немесе шешім қабылдау кезінде ескерген факторларды бағалауды қамтиды". Сыни тұрғыдан ойлау кейде мақсатты ойлау деп аталады, өйткені ол қажетті нәтижеге қол жеткізуге бағытталған. Бұл мағынада ол бағытталмаған немесе автоматты түрде ойлауға, яғни белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталмаған.
Д. Клустер сыни ойлауды оның басқа түрлерінен ажырататын бес аспектіні анықтайды.
1. Сыни тұрғыдан ойлау-бұл өзіндік ойлау.
2. Ақпарат сыни тұрғыдан ойлаудың бастапқы нүктесі емес. Білім мотивацияны тудырады, онсыз адам сыни тұрғыдан ойлай алмайды.
3. Сыни тұрғыдан ойлау сұрақтар қоюдан және шешілетін мәселелерді түсінуден басталады.
4. Сыни тұрғыдан ойлау сенімді дәлелдерге ұмтылады.
5. Сыни тұрғыдан ойлау-бұл әлеуметтік ойлау.
1.4. Сыни тұрғыдан ойлау білім беру технологиясы ретінде
Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы-жаңа білім беру технологияларының бірі. Оны 20 ғасырдың 90-шы жылдарының ортасында американдық психологтар Д. Стил, с. Мередит және Ч.Темпл ұсынған. Сыни ойлауды дамытудың білім беру технологиясының ерекшелігі неде?
Біріншіден, оқу процесі жеке тұлға мен ақпараттың өзара әрекеттесуінің ғылыми негізделген заңдылықтарына негізделген.
Екіншіден, бұл технологияның фазалары (шақыру, түсіну, рефлексия) мұғалім уақыттың әр сәтінде әр оқу жағдайында мүмкіндігінше икемді бола алатындай етіп аспаптық түрде қамтамасыз етілген: бұл мәтінмен жұмыс істеудің, пікірталастарды ұйымдастырудың және жобаларды жүзеге асыру процесінің әртүрлі визуалды формалары мен стратегиялары туралы.
Үшіншіден, технология стратегиялары барлық оқытуды ынтымақтастық, бірлескен жоспарлау және мән беру принциптері негізінде жүргізуге мүмкіндік береді.