---

9-БИЛЕТ

Дидактика пәні, міндеттері. Дидактиканың негізгі категориялары. Дидактиканың негізгі тұжырымдамалары, мәні, функциялары

Дидактика-бұл ежелгі грек сөзі,яғни didaktikos -үйретуші,didaskolos -мұғалім деген мағынаны білдіреді.Дидактика білім беру мен оқытудың теориялық және әдістемелік негіздерін зерттейтін педагогика ғылымының саласы.Дидактиканың негізін салған чех педагогы Ян Амон Каменский.

Дидактиканың негізгі категориялары-білім беру,оқыту,сабақ беру,оқу,оқыту принциптері,оқыту процесі және оның компонеттері,міндеттері,мазмұны,формалары,әдістері,құралдары,

оқытудың нәтижесі.

Оқыту-мұғалім мен оқушылардың белгіленген мақсатқа жетуге бағытталған бірлескен іс-әрекет,оқушылардың танымдық іс-әрекетін арнайы ұйымдастыру.

Оқу процесі-мұғалім мен оқушыларлың бірлескен іс-әрекеті.

Дидактиканың негізгі тұжырымдамалары,мәні,функциялары:

1)Дәстүрлі:

Мақсаты:ақыл-ой іскерлігін,білімді қалыптастыру

2)Педоцентристік:

Мақсаты:ақыл-ой қабілетін дамытады.

3)Қазіргі дидактикалық жүйе:

Мақсаты:білімді қалыптастырып,оқушыларды дамыту.

Дәстүрлі оқыту жүйесінде оқыту мұғалім іс-әрекеті мен үлкен орын алады.Ол Я.А.Каменский,И.Пестолоци және И.Герберттің дидактикасынан тұрады.

Педацентристік тұжырымдама.Д.Дьюй оқыту процесін баланың қажеттіліктері,қызығушылықтары,қабілетіне қарай құруды ұсынды.Оның тұжырымдамасында оқыту бұл дайын білімдерді айқын беру,жаңалау және жаңғырту емес,оқушылардың алған білімін іс-әрекетіне қолдануы.

Қазіргі дидактикалық жүйе екі жақты оқыту және оқу.Тұжырымдама бағыттары:бағдарламалық мәселесін дамыту оқыту.

10-БИЛЕТ

Оқыту үрдісінің негізгі компоненттері. Оқушылардың білімді ұғыну сатылары. Блум таксономиясы

Оқушылардың білімді ұғыну сатылары:

Оқу-оқыту процесіндегі оқушылардың іс-әрекеті.Оқыту процесінің логикасы оның құрылымын анықтайды.

Қабылдау-адамға тікелей әсер ететін заттардың я құбылыстардың адам санасында бейнелеу процесі.Сабақ үстінде оқушылардың жаңа материалмен танысуы түйсіктен және қабылдаудан басталады.

---

Ұғыну-бұл саналы түрде ғылыми білімді,зандылықтарды ұғу,фактілерді жинақтау процесі,қорытынды шығару.Ұғыну процесінде оқытылатын материал терең ойластырылады,дәлелденеді,бекітіледі.

Бекіту-бұл оқушылардың білімді берік ұғуының тиімді тәсілі.Өткен оқу материалын еске түсіру үшін мұғалім күнделікті қайталауды жүргізіп отырады.

Оқушылардың жетістіктерін талдау,білімін,іскерлігін және дағдысын тексеру,бағалау-бұл оқытудың кері байланыс процесі.Таным іс-әрекетінің бұл кезеңінде оқушылардың сабақ үстінде тек қана белгілі сұрақ бойынша білімін тексеру бағалаумен шектеуге болмайды.Сондықтан оқушылардың барлық жетістіктерін-білім сапасын,ой-өрісін,даму дәрежесін ескеріп,талдау жасап отырған жөн.Оның негізінде білім мазмұнды анықталады,әділ баға беріледі.

Мотив-адамның обьективті мұқтаждығы мен ынтасын бейнелейтін әрекетіне ішкі талаптануы.Демек,мұқтаждық пен ынта мотивация негізі болады.Оқушылар білімге мұқтаждығын сезуі қажет,себебі мұқтаждық оқуға деген ынтаны көтереді.
Блум таксономиясы

Блум таксономиясы — жеке тұлғаға бағытталған шығармашылығын дамытушы және білімді толық меңгертудің әдісі болып табылады. Бенджамин Блум – америкалық оқыту әдістемесінің психологі, Блум таксономиясының авторы. «Блум таксономиясы» атты кітабында өз теориясын дамытқан.

Таксономия-(грекше taxis-орналасу,құрылыс,тәртіп,nomos-заң)

Оның 6 деңгейі бар:

1)Білу-бұл категория мәліметтерді  қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректерді еске түсіреді.                           

2)Түсіну-бұл категорияда оқу материалдарын өз сөзімен түсіндіру, қысқаша баяндау, жорамалдау — оқу материалдары бойынша әңгіменің  әрі қарай не туралы болатындығын оның салдары мен нәтижелерін болжау.           

3)Қолдану-бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді.

4)Талдау-бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрлысын қалай құрылатындығын талқылайды оқытушының қызметі –

---

алға жетелеуші, ақыл-бағыт көрсету, талпынуға әрекеттердіру, ақпараттық көздерді ұсыну; студенттің  қызметі –талдау,бір жүйеге келтіру,байланыстырады, сұрақтар қояды, қорытынды жасайды;

5)Жинақтау-оқу материалдарының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше хабарлама, жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады.

6)Бағалау-оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелеріне қол жеткізуді меңзейді.

11-БИЛЕТ

Оқыту заңдылықтары. Заңдылық түсінігі, классицикациясы мен сипаттамасы

Оқыту заңдылықтары арқылы оқыту процесі іске асады.Құбылыстар мен процестер арасындағы байланысты дамытудан заңдылық туындайды.Құбылыстар мен процестер арасындағы объектілі, маңызды, қажетті, жалпы, берік, белгілі, жағдайда қайталанатын өзара байланыс заңдылық деп аталады.

Оқыту процесінің заңдылықтары:

• 
  Қоғам талабы оқытудың мақсат-міндеттерін айқындайды,оның мазмұны, әдіс-тәсілдері, ұйымдастыру нысандарының өзгеруі, жаңаруы заңды процесс.
  
• 
  Білім беру, тәрбие, дамыту, қызметінің бірлігі.
  
• 
  Кез келген ақпарат бірлігі, іс-әрекет тәсілі білім, іскерліккке айналу үшін мұғалім оқушының санасындағы білім, іскерлік, дағды деңгейіне сүйену керек.
  
• 
  Дидактика заңдылықтарының ерекшелігі-оқыту процесінің бөліктері-оқытушы іс-әрекеті (оқыту), оқушы іс-әрекеті (оқу), білім мазмұны арасындағы тұрақты тәуелдіктер.Оқыту оқушының белсенді іс-әрекеті арқылы жүреді.Кез келген оқыту оқытушы мен оқушы және білім мазмұнының мақсатты түрде бір-біріне ықпал етуі арқылы жүзеге асады.
  
• 
  Жеке адамды үйрету тек іс-әрекет жасату арқылы мүмкін болады.
  

Педагогикалық процестің заңдылықтары Бабанскийдің, Лернердің, Харламовтың еңбектерінде кең көлемінде баяндалған.

Егер оқушы оқуды өзімнің міндетім деп санамаса, өзінің жауапкершілігін сезбесе, онда оқвтуды да жақсы ұйымдастыруға болмайды.Оқыту процесінде баланың таным белсенділігі кеңиді, тереңдейді, ақыл-ой қабілеті, білімді өз бетімен меңгеру белсенділігі дамиды, заттың мәнін, ғылыми ұғымдарды терең түсінеді, іздену нәижесінде пайда болған сұрақтардың жауаптарын табады.

12-БИЛЕТ

Оқыту принциптері. Оқыту принциптерінің түсінігі, классицикациясы мен іске асыру ережелері

---

Принцип-латын сөзі (негіз) дегенді білдіреді.

Оқыту принциптері-мұғалім мен оқушылардың жұмысын реттеп отыратын ережелер.Сондықтан ол барлық пәндерде оқытқанда қолданылады.Оқыту принциптерін жүйесін тұңғыш ұсынған Я.А.Каменский.Оның пікірінше оқытудың ең басты принципі-табиғатқа сай болу принципі.Песталоцци оқытудың көрнекілік принципін ерекше бағалап, оны логикалық ойлауды дамытатын маңызды құрал деп санаған. 1927 жылғы педагогикалық энциклопедияда педагогика ғылымы мен мектептің жетістіктері жинақталып, «принцип» сөзіне анықтама берілді: мақсаты, құралды таңдауға негіз болатын ой.Оқыту принциптерін аталған педагогтардан басқа Данилов, Скаткин зерттеді.

Пинкевич ұсынған принциптері: мысалы:оқытудың өмірмен және қоғамдық еңбекпен байланысы; т.б.Ол «Оқыту приципін дидактиканың тұғырлы ережелері, оқыту процесіне қойылатын талаптар»- деп тұжырымдалады.

Қазіргі оқытуда саналық, белсенділік, көрнекілік, жүйелілік, бірізділік, беріктік, түсініктілік, ғылымилық, теория мен тәжірибе бірлігі сияқты принциптер кең қолданылады.

Принциптердің талаптары мұғалімнің түрлі ережелері қолдануы арқылы орыдалады.Ережелерде мұғалімге нақты нұсқаулар беріледі.Оларды ғылым жетістіктеріне, өмір талабына сай толықтыруға және түзетуге болады.Принциптер педагогикалық процесті реттеп отырады.Олардың талаптары ережелер арқылы жүзеге асады.

Мысалы; Оқытудың ғылымилығы.Ғылыми таным дегеніміз-құбылыстың мәніне өту, сырттай суреттеумен шектелмей, оның ішкі құрылымын тану.Мысалы, ағаштың сыртқы түрінен оның ішкі құрылымын,көбеюін, зат алмасуын табу.

Шарттары:

-Жаңа ұғымдарды жүйелі түрде қайталау;

-Ғылыми ұғымдарды жүйелі түрде қайталау.Оқушылады іздендіру, шығармашылық жұмыспен айналастыру;

-Оқушыларды көрнекті ғалымдардың өмірі және қызметімен таныстыру;

-Оқушыларддың зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру;

Саналық және белсенділік принципі.Өз бетімен жұмыс атқарып, білімін кеңейту.

Шарттары:

-Түсінікті етіп оқыту;

-Талдау, жинақтау, дедукция, салыстыру, әдістерін қолдану;

-Оқушыларға әр сөздің, сөйлемнің мағынасын түсіндіру;

-Әрбір ережеге мысал келтіру;

-«Неге?» деген сұрақтары көп қойып, оқушыны дамыту;

---

Смотрите также файлы

• Спецификация суммативного оценивания за 4 четверть обзор суммативного оценивания за 4 четверть Продолжительность.docx

• Тематическое планирование по иностранному (английскому) языку Класс.docx

• Тема 14. Наследственные отношения в международном частном праве.docx

• Мектеп малімі, малімдік мамандыты ерекшеліктері. Ксіптік зіреттілік.docx

• Институт Экономики и управления.pdf