Файл: Билет 1 Тапсырма Науас Л., 22 жаста, о жа ла маы безіні аденокарциномасы бойынша фракциялы сулелік терапия курсы таайындалды..docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 640
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
.
Гомеостаз бұзылыстарының түрлері және олардың себептеріне келетін болсақ. Гомеостаздың кішігірім бұзылулары- патологиялық процесске алып келеді, сол себепті дене температурасы, қан қысымы, қанның физика-химиялық қасиеттері және т.б. сияқты салыстырмалы түрде тұрақты физиологиялық көрсеткіштерді анықтау үлкен диагностикалық мәнге ие .
Гомеостаз бұзылыстарының түрлеріне келетін болсақ:
1.Қышқыл-негіз тепе-теңдігінің бұзылуы.
2.Көлемдіі гомеостаздың бұзылуы жалпы организмдегі су көлемінің бұзылуы.
3.Қандағы оттегі мен көмірқышқыл газының бұзылуы,
4.Осмотикалық қысымның және қандағы минералды заттардың құрамының бұзылуы,
5.Қандағы глюкоза мөлшерінің бұзылуы,
6.Қандағы артериялық қысым деңгейінің бұзылуы,
дене және қан температурасының бұзылуы.
Тапсырма 2. Науқас Р., 22 жаста, көліктік қақтығыстан кейін жарақаттық бөлімшеге түсті. Көптеген сынықтар мен денесінің төменгі бөлігінде ұрылып, соғылған жерлері көп, жұмсақ тіндері езілген. ауруханаға түскеннен соң бір аптадан кейін дене температурасы жоғарылап, құрсақ түбінде ауру сезімі пайда болды. Тексергенде ішперде қуысында сұйықтық жиналғаны анықталды.
Парацентез нәтижелері. Салыстырмалы тығыздығы 1,054, нәруыздардың мөлшері 0,63 г/л, жасушалардың саны 7000 в 1 мкл, сары-жасыл түсті сұйықтық алынды. Тұнбада нейтрофилдер басым, оның ішінде дегенеративті түрлері, микробтар жасуша ішіне де, жасуша сыртына да, орналасқан.
1. Науқаста қандай типтік патологиялық процесс дамыды? Дәлелді жауап беріңіз.
Қабынудың эндогендік түрі.
Қабыну дегеніміз- қорғану-бейімделу реакциясы. Ағзалар мен ұлпаларда болған зақымға ұлпа-қан тамырларының қорғанысын көрсететін реакциясы. Негізгі белгілері: ісіну, қызу, қызару, ауыру және т. б.
Қабыну - әр түрлі агенттердің әсерінен зақымдалған организмнің тамырлары мен мезенхималық құрылымдары арқылы дамитын тіндердегі жергілікті, кешенді реакциясы. Бұл реакция зақымдаушы агентті жойып, зақымдалған тіндерді қалпына келтіруге бағытталған.
Яғни науқас бір аптадан сон тексерілгенде науқастын іш құрылысында сары жасыл сұйықтық пайда болған.
Бұл патологиялық процесс -асцит. Асцит (Ascites - үрілген мес тәрізді) Сары сулы (сероздық) сұйықтықтың іш қуысына жиналуы.
Науқаста дене температурасы көтерілген, жұмсақ тіндері езілген,құрсақ түбіндеауру сезімі пайда болған ішперде қуысында сұйықтық жиналған .
2. Осы типтік патологиялық процестің этиологиясы қандай? Науқастан алынған сұйықтықтың сипаты қандай – транссудат па немесе экссудат па? Жауабыңызды негіздеңіз. Пунктаттың түрі қандай және оның басқа патологиялық сұйықтықтардан айырмашылығы қандай.
Науқастан алынған сұйықтықтың сипаты экссудат болады.
Және эксуданттың бірнеше түрі бар олар:
-Сірнелі
-Шырышты
-Іріңді
-Фибринді
-Қан араласқан
-Шірік
-Араласқан
Соның ішінде бүл жерде сірнелі яғни серозды эксудант.
Сірнелі (серозды) жалқық терінің, сірі қабықтардың қабынуларының бастапқы сатыларында пайда болады. Мысалға, күйік, вирустық жұқпалар, аллергиялық қабыну кездерінде байқалады. Оның құрамында 2-3%-дай нәруыздар (негізінен әлбуминдер), аз мөлшерде лейкоциттер және су болады. Түсі сарғыштау, мөлдір болады.
3. Осы типтік патологиялық процесс кезінде жергілікті қан айналымының бұзылуларын атаңыз және сипаттаңыз.
Қан айналым бұзылысы -артериялық гиперемия.
Артериялық гиперемия дегеніміз ағзалар мен тіндерде артерия тамырымен қанның көп келуі яғни қан кернеуі. Артериялық гиперемия физиологиялық және патологиялық болып екіге бөлінеді. Физиологиялық артериялық гиперемия ағзалардың қызыметтері көтерілгенде қыздыру немесе көнің күйдің толқулары кезде көрінеді. Ал бұл науқаста патологиялық артериялық гиперемия тән болып тур, яғни бұл кезде қабыну күю қызба жарақат дамып тұр. Артерялардың жүйкелік жолмен кенуі экстеро интеро проприорецепторлардан дамитын рефлекстер аркылы жүреді, жүйке орталықтары қоздырылғанда артериялвр кеңиді. Оған физикалық механикалық химиялық ықпалдар әсер етеді.Парасимпатикалық жүйке жуйесі қозғанда ацетилхолин артық өндіріліп қан тамырлар кеңійді.Симпатикалық жүйке жүйесі керісінші қан тамырларды жиырады.
Тапсырма 3. Науқас Г., 57 жаста, жіті коронарлық синдроммен кардиохирургия орталығына жеткізілген, кенеттен ауа жетіспеушілігі және қызғылт түске боялған көбікті қақырықты бөлумен жөтел пайда болды.
рН = 7,25
РаСО2 = 60 мм сын.бағ.
SB = 15,6 ммоль/л
ВВ = 35,9 ммоль/л
BE = -9,8 ммоль/л
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л
1. Көрсеткіштерді интерпретациялаңыз.
рН = 7,25
РаСО2 = 60 мм сын.бағ. ↑
SB = 15,6 ммоль/л ↓
ВВ = 35,9 ммоль/л ↓
BE = -9,8 ммоль/л
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер ↑
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л ↑
2. Қорытынды жасаңыз және дәлелдеңіз.
Жауабы:
рН = 7,25- төмедеген, жартылай тенгерілген ацидоз
РаСО2 = 60 мм сын.бағ.- жоғарылаған, газдық ацидоз(гиперкапния)
SB = 15,6 ммоль/л- төмендеген, газдық емес ацидоз
ВВ = 35,9 ммоль/л- төмендеген , тенгерілмеген
BE = -9,8 ммоль/л- газдық емес ацидоз
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер,жоғарылаған
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л- жоғарылаған,
Қорытынды: жартылай тенгерілген газдық емес ацидоз. Себебі : рН қалыпты жағдайда 7,35-7,45 болады. Егер оның төмендегені болса рН7,34-7,24 аралығында жартылай тенгерілген ацидоз болады. Ал РаСо2 қалыптыда 35-45мм.с.б. көрсетеді . Бұл жағдайда ол 60мм.с.б. болып жоғарылап тұр,гиперкапния ,газдық ацидоз болады, SB 21,6-26,9ммоль/л қалыпиы болса, бұл жағдайда ол біршама түскенің көреміз 15,6 ммоль /л болып. ВВ біршама төмендеген ,43,7-53,5ммоль /л қалыпты болад негізі. ВЕ +- 2,5 ммоль /л ден -9,8 болып өзгеріп бізде ол теріс көрсетіп газдық емес ацидозды туғызып тұр. Тәуліктік зәрдің титрленген қышқылдығы 20-40мл сілтілікті қалыптыда көрсеткендіктен, бұл жерде 57мл сілтілік айқын көтерідіп тұр. Зәрдегі амииактың мөлшері де жоғарылағанын біз қалыптыда 20-50 мэкв/л болу керек екенін білгендіктен нақты айта аламыз.
Газдық емес ацидоз оны метоболизмдік ацидоз депте айтуға болады. Метоболизмнің бұзылыстарынан газдық емес ацидоз дамитын жағдайлар:
- қанның айналымы және микроциркуляцияның бұзылыстарында;
-ашығу, көп күш салып жұмыс жасауда,
-бауыр қызметінің жеткіліксіздігінде болатын туа пайда болған немесе жүре пайда болған зат алмасудың бұзылыстарында;
-қант диабеті, гипертиреоз кездерінде;
-қышқылдардың организмнен бүйрек арқылы шығарылуының бұзылыстарында;
-ас қортыу жолдарында сілтілік сөлдермен , несеппен көп сілтілердің артық шығарылуы.
Қышқыл өнімдердің біразы жасуша арлық сұйықтықпен жартылай бейарапталып, гидрокарбонаттармен байлвнысады да, натрий босап шығады. Солайша қандағы плазмада гидрокарбонаттар азая түседі де олар НСО3 пен тенгеріледі. Бұл НСО3 эритроциттерден қан плазмасына шыққан. Н2СО3 ке карбоангидраза ферменті әсер ету арқылы ол су мен көмірқышқыл газға ыдырап кетеді. Сутегігің артық иондары тін мен эритроцитьердің жасуаларына өтеді де калий, натрий, кальций иондары босап шығады. Осыайша осы иондардың деңгейі кзтеріледі. Көмірқышқыл газының тыныс алу орталығын қоздыруынан ол сыртқа көптеп шығарылады ,бірақ көптеп шығып кеткендіктен ағзада оның мөлшері азайып тыныс алу орталықтарының тежелуі болады. Сонымен қоса бұл кезде несептің титрлік қышқылдығы да артады . Себебі , органикалық қышқылдар яғни кетондық денелер мен сүт қышқфлдары т.б.және аммоний тұздары несеппен көптеп сыртқа шығарылады.
Билет № 19
Тапсырма 1. Науқас С., 68 жаста, бірнеше сағат бойы күн сәулесінің астында бас киімсіз жұмыс істеген, ауруханаға ес-түссіз жағдайда жеткізілді. Ауа температурасы – 350С, ауаның ылғалдығы – 83%.
Объективті: терісі ашық қызыл түсті, ұстағанда ыстық, I II дәрежелі күйіктер бар, құрысулар байқалады. Дене температурасы - 40,3ºС. Тыныс алуы беткейлік жиілігі минутына 32, ЖЖЖ — минутына 120 соққы . Анамнезінде – жүректің ишемиялық ауруы.
1. Науқаста қандай жағдай дамыды? Жауапты негіздеңіз. Науқаста осы жағдайдың дамуына не себеп болды және қандай жағдайдар ықпал етті? Адам ауруларының этиологиялық факторларының жіктелуін келтіріңіз және осы жағдайды тудырған фактор қандай топқа жататынын көрсетіңіз.
2. Даму механизмдері қандай және осы жағдайда организмнен жылу шығарылуы қандай процестер есебінен жүзеге асырылады? Науқастағы жүрек ырғағының өзгеруін түсіндіріңіз. Осы жағдайдың дамуы кезінде қандай бейімделу реакциялары іске қосылады? Осы жағдайдың гипертермиядан айырмашылығын атаңыз.
3. Осы мысалда жалпы нозологияның қандай ұғымдары келтірілген? Оларды атаңыз және анықтама беріңіз.
1. Пациентте дерттік жағдай, яғни терісінде күйіктер байқалаған. Науқаста күн соққысы байқалған, ал күн соққы жалаң басқа жылы(35 градус) күн сәулелерінің ұзақ уақыт әсер етуінен болады. Этиологиялық жағдайлар екіге бөлінеді олар бізде ЭНДОГЕНДІ және ЭКЗОГЕНДІ. ЭКЗОГЕНДІ сырттан келген әсерлерді айтамыз оларға физикалық (ыстық немесе суық температуралар, иондағыш сәулелер, электр соққы, электромагниттік толқындар, барометрлік қысым т.б.) ықпалдар механикалық (жарақат, жаншылу, созылу т.с.с) ықпалдар химиялық (улы химиялық заттар мен газдар, ауыр металдар, гербицидтер мен пестицидтер т.б.) ықпалдар биологиялық (микроорганизмдер, вирустар, қарапайым жәндіктер, құрттар т.с.с.) ықпалдар әлеуметтік (психогендік, ятрогендік) ықпалдар - жатады. Ал ЭНДОГЕНДІ организмде өзінде болатын оларға организмнің тектік ерекшеліктері; оның қоздырғыштарға жауап қайтару қабілеті (реактивтілігі) мен дене бітімінің айырмашылықтары; жүйкелік және эндокриндік реттелулерінің бұзылыстары; иммундық жүйесінің өзгерістері.
Бұл мысалда ЭГЗОГЕНДІ оның ішінде физикалық жағдайлардаң туындады
2. Күйіктік аурудың 5 сатсы белгілі 1. күйіктік сілеймен (шок), 2. күйіктік уыттану, 3. күйіктік жұқпалар, 4. күйіктік арып-азу, 5. сауығу.
Қатты күйдіруден орталық жүйке жүйесінің ауыруы сезім беріледі. Қан тамырларының қозғалғыштығы және алдымен тыныс алу орталықтары қатты ынталандырылады, содан кейін әлсірейді. Мүшелер мен тіндердегі қан қысымын төмендетеді кішігірім қан айналымының бұзылуы, шырышпен күйдіргіш (шок)дамыту. Оның зақымдалған тіндердің ақуыздарындағы дамуы. ыдырау салдарынан қанға улы заттарды шығару, тамырлардағы қан бөлшектерінің сұйықтық ағуы қалыңдау және токтың бұзылуы жақсырақ ықпал етеді. Осы уақыт аралығында су мен электролиттер алмасады. Күйіктен кейінгі алғашқы сағаттарда зақымдалған тіндерде натрий көп байқалады, су қан плазмасынан жасушаларға жеткізіледі. Сондықтан жасушалар ісінеді. Калий қанға зақымдалған жасушалардан түседі гиперкалиемия байқалады. Бұл жүректің жиырылуы,жүрек аритмиясының дамуына әкеледі. Күйік эритроциттердің ауыр гемолизін тудырады. Мұнда қан плазмасындағы гемоглобин мөлшерін көбейтеді. Несеппен шығарылуының жоғарылауы, бүйрек қызметінің күшеюі. Дене температурасы көтеріледі. . Гипертермия екі кезеңде жүреді. Ең бірінші Теңгерілген кезеңде дене температурасы қалыпты деңгейде болады.орын алады. Дене жоғары температураны сақтайды. Экспозициядан екінші теңгерілмеген қызып кету кезең дамиды, дене қызуы қалыпты деңгейден жоғарылайды. Бұл кезде организмдегі зат алмасу жылдамдығы жоғарылайды,тыныс алу және тамыр орталықтары, орталық жүйке жүйесінің қатты қозуы пайда болады. Қан қысымының төмендеуі байқалады,ағзада гипоксия дамиды.
Қызып кеткен кезде дененің шамадан тыс тершеңдігі дегидратация, хлоридтер сумен және т.б. Электролиттердің көп мөлшерде бөлінуіне әкеледі. Қан қалыңдаған кезде оның тұтқырлығы жоғарылайды, жүрек қызметтері қиындайды, қан айналымын дамытады.
3.Мысалда келтірілген Науқастың жасын және күн сәулесінен жарақаттануын ескере отырып ауру себебіне байланысты механикалық жарақаттар, химиялық, физикалық тітіркендіргіштің ықпалынан болған жұқпалы емес ауру. Және науқаста дерттік жағдай — организм үшін кері биологиялық мәні бар қалыптан тыс тұрақты ауытқуы. Ол өте сылбыр дамитын дерттік үрдіс немесе оның салдары.
Гомеостаз бұзылыстарының түрлері және олардың себептеріне келетін болсақ. Гомеостаздың кішігірім бұзылулары- патологиялық процесске алып келеді, сол себепті дене температурасы, қан қысымы, қанның физика-химиялық қасиеттері және т.б. сияқты салыстырмалы түрде тұрақты физиологиялық көрсеткіштерді анықтау үлкен диагностикалық мәнге ие .
Гомеостаз бұзылыстарының түрлеріне келетін болсақ:
1.Қышқыл-негіз тепе-теңдігінің бұзылуы.
2.Көлемдіі гомеостаздың бұзылуы жалпы организмдегі су көлемінің бұзылуы.
3.Қандағы оттегі мен көмірқышқыл газының бұзылуы,
4.Осмотикалық қысымның және қандағы минералды заттардың құрамының бұзылуы,
5.Қандағы глюкоза мөлшерінің бұзылуы,
6.Қандағы артериялық қысым деңгейінің бұзылуы,
дене және қан температурасының бұзылуы.
Тапсырма 2. Науқас Р., 22 жаста, көліктік қақтығыстан кейін жарақаттық бөлімшеге түсті. Көптеген сынықтар мен денесінің төменгі бөлігінде ұрылып, соғылған жерлері көп, жұмсақ тіндері езілген. ауруханаға түскеннен соң бір аптадан кейін дене температурасы жоғарылап, құрсақ түбінде ауру сезімі пайда болды. Тексергенде ішперде қуысында сұйықтық жиналғаны анықталды.
Парацентез нәтижелері. Салыстырмалы тығыздығы 1,054, нәруыздардың мөлшері 0,63 г/л, жасушалардың саны 7000 в 1 мкл, сары-жасыл түсті сұйықтық алынды. Тұнбада нейтрофилдер басым, оның ішінде дегенеративті түрлері, микробтар жасуша ішіне де, жасуша сыртына да, орналасқан.
1. Науқаста қандай типтік патологиялық процесс дамыды? Дәлелді жауап беріңіз.
Қабынудың эндогендік түрі.
Қабыну дегеніміз- қорғану-бейімделу реакциясы. Ағзалар мен ұлпаларда болған зақымға ұлпа-қан тамырларының қорғанысын көрсететін реакциясы. Негізгі белгілері: ісіну, қызу, қызару, ауыру және т. б.
Қабыну - әр түрлі агенттердің әсерінен зақымдалған организмнің тамырлары мен мезенхималық құрылымдары арқылы дамитын тіндердегі жергілікті, кешенді реакциясы. Бұл реакция зақымдаушы агентті жойып, зақымдалған тіндерді қалпына келтіруге бағытталған.
Яғни науқас бір аптадан сон тексерілгенде науқастын іш құрылысында сары жасыл сұйықтық пайда болған.
Бұл патологиялық процесс -асцит. Асцит (Ascites - үрілген мес тәрізді) Сары сулы (сероздық) сұйықтықтың іш қуысына жиналуы.
Науқаста дене температурасы көтерілген, жұмсақ тіндері езілген,құрсақ түбіндеауру сезімі пайда болған ішперде қуысында сұйықтық жиналған .
2. Осы типтік патологиялық процестің этиологиясы қандай? Науқастан алынған сұйықтықтың сипаты қандай – транссудат па немесе экссудат па? Жауабыңызды негіздеңіз. Пунктаттың түрі қандай және оның басқа патологиялық сұйықтықтардан айырмашылығы қандай.
Науқастан алынған сұйықтықтың сипаты экссудат болады.
Және эксуданттың бірнеше түрі бар олар:
-Сірнелі
-Шырышты
-Іріңді
-Фибринді
-Қан араласқан
-Шірік
-Араласқан
Соның ішінде бүл жерде сірнелі яғни серозды эксудант.
Сірнелі (серозды) жалқық терінің, сірі қабықтардың қабынуларының бастапқы сатыларында пайда болады. Мысалға, күйік, вирустық жұқпалар, аллергиялық қабыну кездерінде байқалады. Оның құрамында 2-3%-дай нәруыздар (негізінен әлбуминдер), аз мөлшерде лейкоциттер және су болады. Түсі сарғыштау, мөлдір болады.
3. Осы типтік патологиялық процесс кезінде жергілікті қан айналымының бұзылуларын атаңыз және сипаттаңыз.
Қан айналым бұзылысы -артериялық гиперемия.
Артериялық гиперемия дегеніміз ағзалар мен тіндерде артерия тамырымен қанның көп келуі яғни қан кернеуі. Артериялық гиперемия физиологиялық және патологиялық болып екіге бөлінеді. Физиологиялық артериялық гиперемия ағзалардың қызыметтері көтерілгенде қыздыру немесе көнің күйдің толқулары кезде көрінеді. Ал бұл науқаста патологиялық артериялық гиперемия тән болып тур, яғни бұл кезде қабыну күю қызба жарақат дамып тұр. Артерялардың жүйкелік жолмен кенуі экстеро интеро проприорецепторлардан дамитын рефлекстер аркылы жүреді, жүйке орталықтары қоздырылғанда артериялвр кеңиді. Оған физикалық механикалық химиялық ықпалдар әсер етеді.Парасимпатикалық жүйке жуйесі қозғанда ацетилхолин артық өндіріліп қан тамырлар кеңійді.Симпатикалық жүйке жүйесі керісінші қан тамырларды жиырады.
Тапсырма 3. Науқас Г., 57 жаста, жіті коронарлық синдроммен кардиохирургия орталығына жеткізілген, кенеттен ауа жетіспеушілігі және қызғылт түске боялған көбікті қақырықты бөлумен жөтел пайда болды.
рН = 7,25
РаСО2 = 60 мм сын.бағ.
SB = 15,6 ммоль/л
ВВ = 35,9 ммоль/л
BE = -9,8 ммоль/л
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л
1. Көрсеткіштерді интерпретациялаңыз.
рН = 7,25
РаСО2 = 60 мм сын.бағ. ↑
SB = 15,6 ммоль/л ↓
ВВ = 35,9 ммоль/л ↓
BE = -9,8 ммоль/л
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер ↑
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л ↑
2. Қорытынды жасаңыз және дәлелдеңіз.
Жауабы:
рН = 7,25- төмедеген, жартылай тенгерілген ацидоз
РаСО2 = 60 мм сын.бағ.- жоғарылаған, газдық ацидоз(гиперкапния)
SB = 15,6 ммоль/л- төмендеген, газдық емес ацидоз
ВВ = 35,9 ммоль/л- төмендеген , тенгерілмеген
BE = -9,8 ммоль/л- газдық емес ацидоз
Зәрдің титрленетін қышқылдығы = 57 мл сілтілер,жоғарылаған
Зәрдегі NH4+ = 70 ммоль/л- жоғарылаған,
Қорытынды: жартылай тенгерілген газдық емес ацидоз. Себебі : рН қалыпты жағдайда 7,35-7,45 болады. Егер оның төмендегені болса рН7,34-7,24 аралығында жартылай тенгерілген ацидоз болады. Ал РаСо2 қалыптыда 35-45мм.с.б. көрсетеді . Бұл жағдайда ол 60мм.с.б. болып жоғарылап тұр,гиперкапния ,газдық ацидоз болады, SB 21,6-26,9ммоль/л қалыпиы болса, бұл жағдайда ол біршама түскенің көреміз 15,6 ммоль /л болып. ВВ біршама төмендеген ,43,7-53,5ммоль /л қалыпты болад негізі. ВЕ +- 2,5 ммоль /л ден -9,8 болып өзгеріп бізде ол теріс көрсетіп газдық емес ацидозды туғызып тұр. Тәуліктік зәрдің титрленген қышқылдығы 20-40мл сілтілікті қалыптыда көрсеткендіктен, бұл жерде 57мл сілтілік айқын көтерідіп тұр. Зәрдегі амииактың мөлшері де жоғарылағанын біз қалыптыда 20-50 мэкв/л болу керек екенін білгендіктен нақты айта аламыз.
Газдық емес ацидоз оны метоболизмдік ацидоз депте айтуға болады. Метоболизмнің бұзылыстарынан газдық емес ацидоз дамитын жағдайлар:
- қанның айналымы және микроциркуляцияның бұзылыстарында;
-ашығу, көп күш салып жұмыс жасауда,
-бауыр қызметінің жеткіліксіздігінде болатын туа пайда болған немесе жүре пайда болған зат алмасудың бұзылыстарында;
-қант диабеті, гипертиреоз кездерінде;
-қышқылдардың организмнен бүйрек арқылы шығарылуының бұзылыстарында;
-ас қортыу жолдарында сілтілік сөлдермен , несеппен көп сілтілердің артық шығарылуы.
Қышқыл өнімдердің біразы жасуша арлық сұйықтықпен жартылай бейарапталып, гидрокарбонаттармен байлвнысады да, натрий босап шығады. Солайша қандағы плазмада гидрокарбонаттар азая түседі де олар НСО3 пен тенгеріледі. Бұл НСО3 эритроциттерден қан плазмасына шыққан. Н2СО3 ке карбоангидраза ферменті әсер ету арқылы ол су мен көмірқышқыл газға ыдырап кетеді. Сутегігің артық иондары тін мен эритроцитьердің жасуаларына өтеді де калий, натрий, кальций иондары босап шығады. Осыайша осы иондардың деңгейі кзтеріледі. Көмірқышқыл газының тыныс алу орталығын қоздыруынан ол сыртқа көптеп шығарылады ,бірақ көптеп шығып кеткендіктен ағзада оның мөлшері азайып тыныс алу орталықтарының тежелуі болады. Сонымен қоса бұл кезде несептің титрлік қышқылдығы да артады . Себебі , органикалық қышқылдар яғни кетондық денелер мен сүт қышқфлдары т.б.және аммоний тұздары несеппен көптеп сыртқа шығарылады.
Билет № 19
Тапсырма 1. Науқас С., 68 жаста, бірнеше сағат бойы күн сәулесінің астында бас киімсіз жұмыс істеген, ауруханаға ес-түссіз жағдайда жеткізілді. Ауа температурасы – 350С, ауаның ылғалдығы – 83%.
Объективті: терісі ашық қызыл түсті, ұстағанда ыстық, I II дәрежелі күйіктер бар, құрысулар байқалады. Дене температурасы - 40,3ºС. Тыныс алуы беткейлік жиілігі минутына 32, ЖЖЖ — минутына 120 соққы . Анамнезінде – жүректің ишемиялық ауруы.
1. Науқаста қандай жағдай дамыды? Жауапты негіздеңіз. Науқаста осы жағдайдың дамуына не себеп болды және қандай жағдайдар ықпал етті? Адам ауруларының этиологиялық факторларының жіктелуін келтіріңіз және осы жағдайды тудырған фактор қандай топқа жататынын көрсетіңіз.
2. Даму механизмдері қандай және осы жағдайда организмнен жылу шығарылуы қандай процестер есебінен жүзеге асырылады? Науқастағы жүрек ырғағының өзгеруін түсіндіріңіз. Осы жағдайдың дамуы кезінде қандай бейімделу реакциялары іске қосылады? Осы жағдайдың гипертермиядан айырмашылығын атаңыз.
3. Осы мысалда жалпы нозологияның қандай ұғымдары келтірілген? Оларды атаңыз және анықтама беріңіз.
1. Пациентте дерттік жағдай, яғни терісінде күйіктер байқалаған. Науқаста күн соққысы байқалған, ал күн соққы жалаң басқа жылы(35 градус) күн сәулелерінің ұзақ уақыт әсер етуінен болады. Этиологиялық жағдайлар екіге бөлінеді олар бізде ЭНДОГЕНДІ және ЭКЗОГЕНДІ. ЭКЗОГЕНДІ сырттан келген әсерлерді айтамыз оларға физикалық (ыстық немесе суық температуралар, иондағыш сәулелер, электр соққы, электромагниттік толқындар, барометрлік қысым т.б.) ықпалдар механикалық (жарақат, жаншылу, созылу т.с.с) ықпалдар химиялық (улы химиялық заттар мен газдар, ауыр металдар, гербицидтер мен пестицидтер т.б.) ықпалдар биологиялық (микроорганизмдер, вирустар, қарапайым жәндіктер, құрттар т.с.с.) ықпалдар әлеуметтік (психогендік, ятрогендік) ықпалдар - жатады. Ал ЭНДОГЕНДІ организмде өзінде болатын оларға организмнің тектік ерекшеліктері; оның қоздырғыштарға жауап қайтару қабілеті (реактивтілігі) мен дене бітімінің айырмашылықтары; жүйкелік және эндокриндік реттелулерінің бұзылыстары; иммундық жүйесінің өзгерістері.
Бұл мысалда ЭГЗОГЕНДІ оның ішінде физикалық жағдайлардаң туындады
2. Күйіктік аурудың 5 сатсы белгілі 1. күйіктік сілеймен (шок), 2. күйіктік уыттану, 3. күйіктік жұқпалар, 4. күйіктік арып-азу, 5. сауығу.
Қатты күйдіруден орталық жүйке жүйесінің ауыруы сезім беріледі. Қан тамырларының қозғалғыштығы және алдымен тыныс алу орталықтары қатты ынталандырылады, содан кейін әлсірейді. Мүшелер мен тіндердегі қан қысымын төмендетеді кішігірім қан айналымының бұзылуы, шырышпен күйдіргіш (шок)дамыту. Оның зақымдалған тіндердің ақуыздарындағы дамуы. ыдырау салдарынан қанға улы заттарды шығару, тамырлардағы қан бөлшектерінің сұйықтық ағуы қалыңдау және токтың бұзылуы жақсырақ ықпал етеді. Осы уақыт аралығында су мен электролиттер алмасады. Күйіктен кейінгі алғашқы сағаттарда зақымдалған тіндерде натрий көп байқалады, су қан плазмасынан жасушаларға жеткізіледі. Сондықтан жасушалар ісінеді. Калий қанға зақымдалған жасушалардан түседі гиперкалиемия байқалады. Бұл жүректің жиырылуы,жүрек аритмиясының дамуына әкеледі. Күйік эритроциттердің ауыр гемолизін тудырады. Мұнда қан плазмасындағы гемоглобин мөлшерін көбейтеді. Несеппен шығарылуының жоғарылауы, бүйрек қызметінің күшеюі. Дене температурасы көтеріледі. . Гипертермия екі кезеңде жүреді. Ең бірінші Теңгерілген кезеңде дене температурасы қалыпты деңгейде болады.орын алады. Дене жоғары температураны сақтайды. Экспозициядан екінші теңгерілмеген қызып кету кезең дамиды, дене қызуы қалыпты деңгейден жоғарылайды. Бұл кезде организмдегі зат алмасу жылдамдығы жоғарылайды,тыныс алу және тамыр орталықтары, орталық жүйке жүйесінің қатты қозуы пайда болады. Қан қысымының төмендеуі байқалады,ағзада гипоксия дамиды.
Қызып кеткен кезде дененің шамадан тыс тершеңдігі дегидратация, хлоридтер сумен және т.б. Электролиттердің көп мөлшерде бөлінуіне әкеледі. Қан қалыңдаған кезде оның тұтқырлығы жоғарылайды, жүрек қызметтері қиындайды, қан айналымын дамытады.
3.Мысалда келтірілген Науқастың жасын және күн сәулесінен жарақаттануын ескере отырып ауру себебіне байланысты механикалық жарақаттар, химиялық, физикалық тітіркендіргіштің ықпалынан болған жұқпалы емес ауру. Және науқаста дерттік жағдай — организм үшін кері биологиялық мәні бар қалыптан тыс тұрақты ауытқуы. Ол өте сылбыр дамитын дерттік үрдіс немесе оның салдары.