Файл: йде оытылатын балаларды жалпы білім беру мектебіні Оу бадарламаларымен оыту бойынша дістемелік сынымдар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 216
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
жырау «Қазтуғанның қонысымен қоштасуы»;
2) Жиембет
жырау «Еңсегей бойлы Ер Есім»;
3) М.Әуезов
«Көксерек»;
4) С.Сарғасқаев
«Тәмпіш қара»; 5) Т.Әбдіков «Қонақтар»; 6) А.С.Пушкин «Ескерткіш». Оқу
мақсаттарының жүйесі
20.
Бағдарламада «оқу мақсаттары» сан мен әріптен
тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты,
әріппен берілген белгі дағдыны (түсіну және жауап беру, анализ және
интерпретация, бағалау және салыстыру), әріппен қоса берілетін сандар
бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы,
5.Т/Ж 1 кодында «5» - сынып, «Т/Ж» - түсіну және жауап беру дағдысы, «1»
- оқу мақсатының реттік саны.
21.
Бағдарламада «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша
жылдық жүктеме көрсетілген. Мұғалімдер бөлімдерді үйрету тәртібін немесе бөлім
аясындағы оқу мақсаттарын және тиісті тоқсанды өз бетімен анықтауға құқылы.
Мұғалімдер тақырыпты үйрену және оқу мақсаттарына жету үшін қажет уақыт санын
өз бетімен анықтауға құқылы. Мұғалімдер біреуден артық оқу мақсатына жетуге
бағытталған тапсырмаларды әзірлеуге құқылы. Оқу бағдарламасы мұғалімдерге
сабақ/сабақтардың бірнеше мақсатына оқыту мақсатын қайта өзгерту мүмкіндігін
береді, оларды орындау жиынтығында оқу бағдарламасынан оқу мақсатына жетуге
алып келеді.
23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта
білім беру деңгейінің 5-9сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» оқу пәнінен
жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына
сәйкес жүзеге асырылады.
16-кесте.
«Қазақ әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.
5-сынып:
17-кесте.«Қазақ
әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы. 7-сынып:
«Шет тілі» оқу пәні (Ағылшын тілі)
Тіл қарым-қатынастың маңызды
құралы болып табылады. Тілсіз қоғамның өмір сүруі мен дамуы мүмкін болмайтын
еді. Қазіргі таңда қоғамдық қарым-қатынаста, коммуникация құралдарындағы (жаңа
ақпараттық технологияларды қолдану) өзгерістер оқушылардың коммуникативтік
құзыреттілігін арттыруды талап етеді. Осының барлығы жалпы білім беретін оқу
пәні ретіндегі «шет тілінің» мәртебесін арттырады. Шет тілінің негізгі бағдары
коммуникативтік құзыретті қалыптастыру, яғни, адамдармен шет тілінде базалық
деңгейде тұлғааралық және мәдениетаралық қарым-қатынасқа қабілеттілік және
дайын болу.
Жоғарыда айтылғандарға, сондай-ақ
«Шет тілі» пәнінің ерекшелігіне байланысты ерекше білім беруге қажеттілігі бар
балаларды үйде оқыту мәселесі өзекті болып отыр. Сондықтан ерекше білім беруге
қажеттілігі бар балаларды оқытатын мұғалімге басынан бастап оқу әрекетін
барынша жеңілдететін оқытудың дұрыс әдістерін таңдап алған жөн.
Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балалардың
психофизиологиялық ерекшеліктерін есепке ала отырып келесі әдістемелік
қағидаларды сақтау керек:
− балалардың
қозғалмалы әрекетін қамтамасыз ету;
− әрекет
түрлерін жиі ауыстыру;
− тілдік
ортаға қосу;
− енгізіліп
жатқан құрылымдарды көп рет тыңдау; − материалды
сабақтастыру және тұрақты қайталау;
− шет
тілі арқылы баланы жалпы дамыту, оның шығармашылық қабілеттерін ашу.
Психикалық дамуы тежелген оқушылар репродуктивті
қабылдау деңгейінде жұмыс істейді. Оларды оқытудағы негіз материалды пассивті
механикалық есте сақтау болып табылдаы. Бұл балаларға ақыл-ой әрекетінің жеке
тәсілдері, зияткерлік іскерліктерді меңгеру қиындық туғызады. Алайда мүмкіндігі
шектеулі балаларға ағылшын тілінен сапалы білім алуға мүмкіндік беретін қажетті
білім ортасы мен жағдайларды жасау, коммуникативтік, тілдік және мәдени
құзыреттері бар жан-жақты дамыған тұлғаны дайындау алған білімді табысты әлеуметтену,
ары қарай білім алу еңбектену үшін қолдануға ықпал етеді. Бағдарламаны бейімдеу
күрделі терминдер мен түсініктерді қысқарту арқылы жүзеге асады; бағдарламадағы
негізгі мағлұматтар сараланып беріледі. Кейбір тілдік дәйектерді оқыту білім
алушылар оларды негізгі белгілеріне сүйене отырып танитындай жүргізіледі. Басқа
тақырыптар бойынша оқушылар тек жалпы түсінік алады. Тіл туралы бірқатар
мәліметтерді білім алушылар тәжірибелік әрекет нәтижесінде біледі. Сондай-ақ,
бұл балаларда жаңа қарапайым дағдылар
баяу қалыптасады. Оларды бекіту үшін нұсқау мен жаттығуларды көп рет қайталау
талап етіледі. Әдетте, алдымен олардағы машықтандырылған дағдылары бар базалық
іскерліктер қайталанады, содан соң дайындалған негізге оқушылар өзіндік
тәжірибелік әрекет кезінде түсінетін қажетті теория меңгеріледі.
Сондықтан үйде оқыту бойынша жеке бағдарлама
оқушыларда ағылшын тілінен мықты білім мен дағдыларды қалыптастыруды ескере
отырып құрылады. Ұсынылатын үйде оқыту бойынша жеке бағдарламаның
ерекшелігі:
− үйде
білім алушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып бейімделген оқу материалын
құру логикасы;
− балалардың психофизикалық ерекшеліктеріне
байланысты
қолданылатын дидактикалық материалды
таңдау;
− материалды берік меңгеру үшін сабақтарды
жүйелеу. Ұсынылатын бағдарламаның
маңызы:
− лингвистикалық
білімді меңгеру;
− ерекше
білім беруге қажеттілігі бар оқушылардың базалық деңгейде ауызша және жазбаша
тілінің шетелдік мәдениетін меңгеру;
− алған
білімді тәжірибеде қолдана алуды қалыптастыру;
− материалды
саналы түрде меңгеруді қамтамасыз ету; − оқушыларда белсенді тілдік дағдылардың
дамуы.
Ағылшын тілін оқуға аптасына 1 сағат беріледі.
Берілген уақытта оқушылар ағылшын тілінде мәтіндерді оқу дағдысын игеру, шет
тіліндегі сөздік қорды толықтыру, шет тілінде қарапайым сөйлемдерді құру және
айтуын қалыптастыру керек.
Шет тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын жоспарлау 5
және 6 сыныптарға арналған «Шет тілі (ағылшын тілі)» оқу пәнінің мысалында
берілген.
18-кесте. Шет тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын
жоспарлау (5-сынып, апталық жүктемесі 1 сағат)
19-кесте. Шет
тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын жоспарлау (6-сынып, апталық жүктемесі 1
сағат)
Түзете оқытудың іскерліктер мен дағдыларды дамытуға арналған жаттығулар үлгісі
1. Оқытушының нұсқауларын тыңдау
және
Оқытушы: Ореn thе dооr, shut thе window, tаkе thе bооk
және т.с.с.
Оқушы әрекетті орындайды
2. Сөз тіркесін немесе сөйлемді
қайталау
Оқытушы сөз тіркесін айтқанда оқушы оны анық,
қатесіз және жылдам қайталау керек. I like this white house.
3.
Жаңалықтаренгізілеотырыптүзетужаттығуларыныңқайталануы
Kate has a cat . Kate has a cat and a
car and a hare.
4. Алмастырусыз түрлендірулер
Сұраулы түрлері жаттығады.
Стимул. I study in the morning.
Реакция. Dо уоu study in the
morning?
Ргеsеnt Indefinite жекеше түрдегі
үшінші жаққа түрлендіру. Стимул. I study in the morning.
Реакция. Не studies in the
morning.
Кейде бұл жаттығулар әңгімелесу
формасында болады. Стимул. The students аге busy.
Реакция. Аге the students busy? Yеs,
2) Жиембет
жырау «Еңсегей бойлы Ер Есім»;
3) М.Әуезов
«Көксерек»;
4) С.Сарғасқаев
«Тәмпіш қара»; 5) Т.Әбдіков «Қонақтар»; 6) А.С.Пушкин «Ескерткіш». Оқу
мақсаттарының жүйесі
20.
Бағдарламада «оқу мақсаттары» сан мен әріптен
тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты,
әріппен берілген белгі дағдыны (түсіну және жауап беру, анализ және
интерпретация, бағалау және салыстыру), әріппен қоса берілетін сандар
бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы,
5.Т/Ж 1 кодында «5» - сынып, «Т/Ж» - түсіну және жауап беру дағдысы, «1»
- оқу мақсатының реттік саны.
21.
Бағдарламада «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша
жылдық жүктеме көрсетілген. Мұғалімдер бөлімдерді үйрету тәртібін немесе бөлім
аясындағы оқу мақсаттарын және тиісті тоқсанды өз бетімен анықтауға құқылы.
Мұғалімдер тақырыпты үйрену және оқу мақсаттарына жету үшін қажет уақыт санын
өз бетімен анықтауға құқылы. Мұғалімдер біреуден артық оқу мақсатына жетуге
бағытталған тапсырмаларды әзірлеуге құқылы. Оқу бағдарламасы мұғалімдерге
сабақ/сабақтардың бірнеше мақсатына оқыту мақсатын қайта өзгерту мүмкіндігін
береді, оларды орындау жиынтығында оқу бағдарламасынан оқу мақсатына жетуге
алып келеді.
23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта
білім беру деңгейінің 5-9сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» оқу пәнінен
жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына
сәйкес жүзеге асырылады.
16-кесте.
«Қазақ әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.
5-сынып:
| Оқу жоспарында ғы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті | Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
| I тоқсан | |||
| Таза, мінсіз асыл сөз | «Керқұла атты Кендебай» ертегісі, | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1; 2; 3; 4; | ||
| | | Бағалау және салыстыру | 1; 2; |
| | II тоқсан | ||
| «Тәрбиенің қайнар бұлағы» | Ыбырай Алтынсарин, «Атымтай Жомарт», «Дүние қалай етсең табылады?» | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1; 2; 3; 4. | ||
| Бағалау және салыстыру | 3.3. | ||
| | III тоқсан | ||
| Адамгершілік - асыл қасиет | Б.Соқпақбаев «Менің атым Қожа» хикаяты, | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1;2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 2; 3; 4. | ||
| | IV тоқсан | ||
| Отбасы құндылықтар ы | Нұрдәулет Ақыш «Нағыз әже қайда?" әңгімесі | Түсінужәнежауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1;2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 3 | ||
17-кесте.«Қазақ
әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы. 7-сынып:
| Оқу жоспарындағ ы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті | Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
| I тоқсан | |||
| Көне күндерден жеткен жәдігерлер | Қазтуған жырау «Қазтуғанның қонысымен қоштасуы» | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1;2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 1; 4; | ||
| IIтоқсан | |||
| Толғауы тоқсан қызыл тіл | Жамбыл Жабаев «Июнь жарлығы» | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1;2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 2; 3; | ||
| III тоқсан | |||
| Балалар мен үлкендер | М.Әуезов «Көксерек», | Түсіну және жауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1;2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 2; 3; 4; | ||
| IV тоқсан | |||
| Ұрпақ тәрбиесі | Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі, | Түсінужәнежауап беру | 1; 2; 3; 4. |
| Анализ және интерпретация | 1; 2; 3; 4; | ||
| Бағалау және салыстыру | 3; 4; | ||
«Шет тілі» оқу пәні (Ағылшын тілі)
Тіл қарым-қатынастың маңызды
құралы болып табылады. Тілсіз қоғамның өмір сүруі мен дамуы мүмкін болмайтын
еді. Қазіргі таңда қоғамдық қарым-қатынаста, коммуникация құралдарындағы (жаңа
ақпараттық технологияларды қолдану) өзгерістер оқушылардың коммуникативтік
құзыреттілігін арттыруды талап етеді. Осының барлығы жалпы білім беретін оқу
пәні ретіндегі «шет тілінің» мәртебесін арттырады. Шет тілінің негізгі бағдары
коммуникативтік құзыретті қалыптастыру, яғни, адамдармен шет тілінде базалық
деңгейде тұлғааралық және мәдениетаралық қарым-қатынасқа қабілеттілік және
дайын болу.
Жоғарыда айтылғандарға, сондай-ақ
«Шет тілі» пәнінің ерекшелігіне байланысты ерекше білім беруге қажеттілігі бар
балаларды үйде оқыту мәселесі өзекті болып отыр. Сондықтан ерекше білім беруге
қажеттілігі бар балаларды оқытатын мұғалімге басынан бастап оқу әрекетін
барынша жеңілдететін оқытудың дұрыс әдістерін таңдап алған жөн.
Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балалардың
психофизиологиялық ерекшеліктерін есепке ала отырып келесі әдістемелік
қағидаларды сақтау керек:
− балалардың
қозғалмалы әрекетін қамтамасыз ету;
− әрекет
түрлерін жиі ауыстыру;
− тілдік
ортаға қосу;
− енгізіліп
жатқан құрылымдарды көп рет тыңдау; − материалды
сабақтастыру және тұрақты қайталау;
− шет
тілі арқылы баланы жалпы дамыту, оның шығармашылық қабілеттерін ашу.
Психикалық дамуы тежелген оқушылар репродуктивті
қабылдау деңгейінде жұмыс істейді. Оларды оқытудағы негіз материалды пассивті
механикалық есте сақтау болып табылдаы. Бұл балаларға ақыл-ой әрекетінің жеке
тәсілдері, зияткерлік іскерліктерді меңгеру қиындық туғызады. Алайда мүмкіндігі
шектеулі балаларға ағылшын тілінен сапалы білім алуға мүмкіндік беретін қажетті
білім ортасы мен жағдайларды жасау, коммуникативтік, тілдік және мәдени
құзыреттері бар жан-жақты дамыған тұлғаны дайындау алған білімді табысты әлеуметтену,
ары қарай білім алу еңбектену үшін қолдануға ықпал етеді. Бағдарламаны бейімдеу
күрделі терминдер мен түсініктерді қысқарту арқылы жүзеге асады; бағдарламадағы
негізгі мағлұматтар сараланып беріледі. Кейбір тілдік дәйектерді оқыту білім
алушылар оларды негізгі белгілеріне сүйене отырып танитындай жүргізіледі. Басқа
тақырыптар бойынша оқушылар тек жалпы түсінік алады. Тіл туралы бірқатар
мәліметтерді білім алушылар тәжірибелік әрекет нәтижесінде біледі. Сондай-ақ,
бұл балаларда жаңа қарапайым дағдылар
баяу қалыптасады. Оларды бекіту үшін нұсқау мен жаттығуларды көп рет қайталау
талап етіледі. Әдетте, алдымен олардағы машықтандырылған дағдылары бар базалық
іскерліктер қайталанады, содан соң дайындалған негізге оқушылар өзіндік
тәжірибелік әрекет кезінде түсінетін қажетті теория меңгеріледі.
Сондықтан үйде оқыту бойынша жеке бағдарлама
оқушыларда ағылшын тілінен мықты білім мен дағдыларды қалыптастыруды ескере
отырып құрылады. Ұсынылатын үйде оқыту бойынша жеке бағдарламаның
ерекшелігі:
− үйде
білім алушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып бейімделген оқу материалын
құру логикасы;
− балалардың психофизикалық ерекшеліктеріне
байланысты
қолданылатын дидактикалық материалды
таңдау;
− материалды берік меңгеру үшін сабақтарды
жүйелеу. Ұсынылатын бағдарламаның
маңызы:
− лингвистикалық
білімді меңгеру;
− ерекше
білім беруге қажеттілігі бар оқушылардың базалық деңгейде ауызша және жазбаша
тілінің шетелдік мәдениетін меңгеру;
− алған
білімді тәжірибеде қолдана алуды қалыптастыру;
− материалды
саналы түрде меңгеруді қамтамасыз ету; − оқушыларда белсенді тілдік дағдылардың
дамуы.
Ағылшын тілін оқуға аптасына 1 сағат беріледі.
Берілген уақытта оқушылар ағылшын тілінде мәтіндерді оқу дағдысын игеру, шет
тіліндегі сөздік қорды толықтыру, шет тілінде қарапайым сөйлемдерді құру және
айтуын қалыптастыру керек.
Шет тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын жоспарлау 5
және 6 сыныптарға арналған «Шет тілі (ағылшын тілі)» оқу пәнінің мысалында
берілген.
18-кесте. Шет тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын
жоспарлау (5-сынып, апталық жүктемесі 1 сағат)
| № | Бөлімдер | Оқуға арналған ұсынылған тақырыптар | Сағат саны |
| 1 | «Мен және менің отбасым» «Мен туралы (келбеті, мінезі, қызығушылығы)» | Салауатты өмір салтын насихаттау (біздің және оқытылыпжатқан тілдің елінде), салауатты өмір салтын насихаттауда бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі | 4 |
| 2 | «Менің достарым» | «менің жақын досым, менің шетелдік досым (келбеті, мінезі, қызығушылығы және т.с.с.)»; | 4 |
| 3 | «Менің пәтерім,менің үйім» | «Үйде көмек беру»; | 2 |
| 4 | «Салауатты өмір салты» | «Тамақтану азық-түліктері», «Дұрыс диета», | 2 |
| | | «Спорт»; | |
| 5 | «Мен және менің мектебім» | «Сүйікті пәнім», «Мектеп әдебі», «Менің жұмыс күнім»; | 5 |
| | «Тамақ», «Киім», «Сатып алынған заттар» | «Қазақстанның және оқытылып жатқан тілдің елі/елдерінің ұлттық асханасы», дастархан басындағы тәртіп ережелері, жағымды әдеттер | 4 |
| 5 | «Мен және мені қоршаған әлем» | «Менің Отаным – Қазақстан», «Астана және оның көрікті жерлері»; | 4 |
| 6 | «Қазақстанның және басқа елдердің жанурлар мен өсімдіктер әлемі» (8 сағат) | «Қазақстан мен Ұлыбританияның географиялық орны» | 4 |
| 7 | «Оқылып жатқан тілдің елі – Ұлыбритания» | «Лондон және оның көрікті жерлері», «Ұлыбританияның мерекелері мен салтдәстүрлері»; | 5 |
19-кесте. Шет
тілінен оқу бағдарламасының мазмұнын жоспарлау (6-сынып, апталық жүктемесі 1
сағат)
| № | Бөлімдер | Оқуға арналған ұсынылған тақырыптар | Сағат саны |
| 1 | «Денсаулық» | Салауатты өмір салтын насихаттау (біздің және оқытылыпжатқан тілдің елінде), салауатты өмір салтын насихаттауда бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі | 5 |
| 2 | «Тамақ» | «Қазақстанның және оқытылып жатқан тілдің елі/елдерінің ұлттық асханасы», дастархан басындағы тәртіп ережелері, жағымды әдеттер | 5 |
| 3 | «Білім» | Мектеп (мектеп түрлері), Қазақстандағы және оқытылып жатқан тілдің елдеріндегі білім беру жүйесі | 6 |
| 4 | «Саяхат» | Демалыс түрлері, көрікті жерлер, тұрғын үй түрлері, атақты саяхатшылар және олардың ұлы жаңалықтары | 9 |
| 5 | «Оқытылып жатқан тілдің елдері» | Америка құрама штаттары, Вашингтон және оның көрікті жерлері, АҚШ қалалары, мерекелер мен салт-дәстүрлер, АҚШ-тың атақты адамдары және олардың әлем мәдениетіндегі үлесі | 9 |
Түзете оқытудың іскерліктер мен дағдыларды дамытуға арналған жаттығулар үлгісі
1. Оқытушының нұсқауларын тыңдау
және
Оқытушы: Ореn thе dооr, shut thе window, tаkе thе bооk
және т.с.с.
Оқушы әрекетті орындайды
2. Сөз тіркесін немесе сөйлемді
қайталау
Оқытушы сөз тіркесін айтқанда оқушы оны анық,
қатесіз және жылдам қайталау керек. I like this white house.
3.
Жаңалықтаренгізілеотырыптүзетужаттығуларыныңқайталануы
Kate has a cat . Kate has a cat and a
car and a hare.
4. Алмастырусыз түрлендірулер
Сұраулы түрлері жаттығады.
Стимул. I study in the morning.
Реакция. Dо уоu study in the
morning?
Ргеsеnt Indefinite жекеше түрдегі
үшінші жаққа түрлендіру. Стимул. I study in the morning.
Реакция. Не studies in the
morning.
Кейде бұл жаттығулар әңгімелесу
формасында болады. Стимул. The students аге busy.
Реакция. Аге the students busy? Yеs,