ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.01.2024
Просмотров: 1073
Скачиваний: 6
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
тек жергілікті табан микозы мен урогенитальды кандидозда қолданылады.
Fluconazol – флуконазол (Б): 0,05; 0,1; 0,15 және 0,2 капс. шығарылып, 1 капс. тәулігіне 1 рет; 0,2% 100 мл флаконда шығарылып, тәулігіне 1 рет тамшылатып қ/т енгізіледі. Шырышты қабықша кандидозында және терең микозда қолданылады. Жанама әсері: улылығы төмен, диспепсия, тері бөртпелері, бауыр қызметінің бұзылуы. Жүктілікте, бауыр ауруларында, 16 жасқа дейінгі балаларға қолдануға болмайды.
Итраконазол – флуконазолға ұқсас, тек ішке қолданылады.
3. Химиялық құрылысы әртүрлі саңырауқұлақтарға қарсы дәрілер: гризеофульвин, тербинафин (ламизил), нафтифин (экзодерил), декамин (деквалинил), нитрофунгин (хлорнитрофенол), ундецин, цинкундан, микосептин, циклопироксоламин (батрафен), аморолфин (лоцерил), толциклат (толмицен), толнафтат (хинофунгин).
Griseofulvinum – гризеофульвин (Б): 0,125 таб. – 1-2 таб. шығарылып, тәулігіне 4 рет тамақ үстінде немесе тамақтан кейін; 2,5% линименті бар. Әсер ету спектрі тар, тек дерматомикоз қоздырғышына (эпидермофит, трихофитон, микроспорум, фавуса) әсер ететін саңырауқұлақтарға қарсы антибиотик болып табылады. Гризеофульвин нуклеин қышқылының синтезін тежел, фунгистатикалық әсер көрсетеді. Саңырауқұлақтардың екіншілік резистенттілігі пайда болмайды. АІЖ-да жақсы сіңіріледі. Дерматомикозда қолданылады, емдеу мерзімі ұзақ. Жанама әсері: бас ауыру, бас айналу, дезориентация, аллергиялық реакциялар, лейкопения. Қолдануға қарсы көрсеткіштері: қан жүйесінің ауруы, бауыр, бүйрек аурулары, жүктілік, қатерлі ісік, амбулаториялық жағдайда жүргізушілерге, ұшқыштарға және т.б. белгіленбейді.
Terbinafin – тербинафин (Б): 0,125 және 0,25 таб. – 0,25 күніне (тамақ қабылдауына тәуелсіз), 1% жағылмасы бар. Саңырауқұлақтардың жасуша қабықшасының синтезін бұзып, фунгицидті әсер етеді, екіншілік резистенттік пайда болмайды, дерматомикозда әсіресе тырнақтың зақымдалуында, сонымен бірге тері кандидозы мен көбекті теміреткіде қолданылады. Жанама әсері: диспепсия, терінің аллергиялық реакциялары. Жүктілікте және лактцияда қолдануға болмайды.
Нафтифин – беттік микозда тербинафин тәрізді әсер етеді, бірақ тек жергілікті (крем, ерітінді түрінде) қолданылады.
Декамин – тері кандидозында, табан эпидермофитиясында (жағылма түрінде), стоматитті кандидозда, ауыз қуысы мен жұтқыншақтың қабыну ауруларында (карамель – тіл астына) қолданылып, антибактериальды және фунгистатикалық әсер көрсетеді.
Нитрофунгин (25 мл флаконда) ундецилен қышқылының препараттары – «Ундецин», «Цинкундан» және «Микосептин», циклопироксоламин, антисептиктер (салицил, бор, бензой қышқылдары, йод ерітіндісі, метилен көгі, бриллиантты жасыл) – беттік микоздарда сыртқы қолданылады. Қиыстырған препараттары: микозолон (клион Д + кандерм-БГ).
6. Вирусқа қарсы дәрілер
Вирустар жасуша ішіндегі паразиттер болып табылады. Жасуша иесінде РНҚ және ДНҚ вирустарының өзін өзі өндіру нәтижесінде вирустар көбейіп, одан жасуша алмасуы бұзылып, синтетикалық ресурстары азаяды. Жасуша иесінің сыртындағы вирустар зат алмасуы жойылған және дәрілік заттар оларға әсер ете алмайды. Жасуша иесіндегі вирусқа микроорганизм жасушасын зақымдамай әсер етуі мүмкін емес. Вирусқа қарсы дәрілердің қолданылуына қарай жіктелуі:
Remantadinum – ремантадин (Б): 0,05 таб. – 2 таб. шығарылып, 1-ші күні 3 рет, 2-ші және 3-ші күні 2 рет, ал 4-ші күні 1 рет тамақтан кейін; тұмауды алдын алу үшін – 1 таб. күніне 1 рет 10-15 күн бойына тағайындалады.
Oxolinum – оксолин (Б): 0,25% жағылма түрінде тұмауды алдын алу үшін, оны мұрынның шырышты қабықшасына тәулігіне 2 рет жағады; 0,2% жаңа дайындалған ерітінді аденовирусты конъюнктивитте көз тамшысы түрінде (күніне 5-6 рет): 0,25% жағылма түрінде көздің қабағына түнде жағу үшін. Жанама әсері: тітіркендіріп, күйдіргіш сезімін тудыруы мүмкін. Оксолин сондай-ақ терінің вирусты ауруларында (кәдімгі ұшық, белдеулі теміреткі) 1%, 2% және 3% жағылма түрінде қолданылады.
Тұмауға қарсы дәрілерге
сондай-ақ әсер ету механизмі басқа да препараттар жатады:
Арбидол – тұмау вирусының А және В түріне тежегіш әсер етіп, интерферонның, жасушалық және гуморальды иммунитеттің өндірілуін күшейтіп, алдын алу және емдеу мақсатында қолданылады.
Рибамидил (рибавирин) – РНҚ және ДНҚ вирусының синтезін тежейді. Тұмау вирусының А және Б түріне, ұшық, қызылша, жел шешек, гепатит А және В вирустарына әсер етеді. Жанама әсері: асқазан тұсының ауырсынуы, метеоризм, қандағы тікелей емес билирубиннің жоғарылауы. Қолдануға қарсы көрсеткіштері: жіті бауыр және бүйрек аурулары, тиреотоксикоз, жүктілік.
Ribamidil – рибамидил (Б): 0,2 таб. – 1 таб. күніне 3-4 рет тамақтан соң тағайындалады.
Interferonum leicocyticum – лейкоцитарлы интерферон – 2 мл флаконда құрғақ ұнтак түрінде шығарылып, ампула құрамын 2 мл суытылған қайнаған су қосып, ерітіндіні әр мұрын қуысына 5 тамшыдан тәулігіне 2 рет немесе ингалятор көмегімен белгіленеді. Тұмауды, ЖРВИ (ОРВИ) және көздің вирусты ауруларды алдын алу және емдеу үшін қолданылады. Интерферон адамның вирусқа қарсы иммунитетінің табиғи факторы болып табылады.
2. Ұшықты зақымдануларда қолданылатын дәрілер: рибамидил (рибавирин), ацикловир (зовиракс, виролекс), валацикловир (валтрекс), фамцикловир (фамвир), видарабин, идоксуридин (керецид), теброфен, риодоксол. Әсер ету механизмі: барлық препараттар вирустың нуклеин қышқылдарының синтезін бұзады.
Acyclovir – ацикловир (Б): 0,2 таб. шығарылып, 1 таб. тәулігіне 4-5 рет; 0,25 құрғақ заты флаконда – 50-100 мл 0,9% NaCl ерітіндісімен к/т тамшылатып, әр 12 сағ. сайын 3% көз жағылмасы тюбикте, 5% 4,5 және 5,0 крем тюбикте шығарылып, зақымдалған жерге жағу үшін белгіленеді. Кәдімгі ұшықта, ұшықтық кератитте, генитальды ұшықта, жел шешекте қолданылады. Жанама әсері: диспепсия, бас ауыруы, тері бөртпелері, бауыр және бүйрек қызметінің бұзылуы, жергілікті – тітіркендіргіш әсер, ал к/т енгізгенде флебиттер байқалады. Жүктілікте қолдануға болмайды.
Валацикловир және фамцикловир – ацикловир аналогы, валацикловир АІЖ-да жақсы сіңіріліп, ағзада ацикловирге айналады. Видарабин – жергілікті (жағылма, көз жағылмасы) қолданылады, ұшықты энцефалитте күре тамырға енгізіледі. Идоксуридин – көздің ұшықты жұқпалы ауруларында жергілікті (0,1% көз тамшылары) қолданылады. Теброфен – 0,5% көз жағылмасы, 2% және 5% жағылмасын зақымдалған тері аймағына жергілікті қолданылады. Риодоксол – 0,5% жағылма түрінде жергілікті тері және ауыз қуысының шырышты қабықшасының зақымдануында қолданылады.
3. Цитомегаловирусты инфекцияда қолданылатын дәрілер: ганцикловир (цимевен), фосфоноформат (фоскарнет, фоскарвин, триаптен). Цитомегаловирус (ұшық (герпес) вирусының тұқымдасына жатады) иммунитет тапшылық жағдайда пневмонияның ауыр түріне, гепатит, менингоэнцефалит, көз торының зақымдалуы, көзге қауіп тудыруы, АІЖ-ы мен бүйректің зақымдалуына алып келеді. Бұл препараттар ДНҚ вирусының синтезін бұзады. Кәдімгі ұшықта, белдеулі теміреткіде және АИТВ (ВИЧ) (адамдағы иммуннотапшылық вирусы) инфекциясында қолданылады. Екі препаратта күре тамырға, ганцикловир ішке, ал фосфоноформат 2% крем түрінде ұшықты зақымдалуда жергілікті белгіленеді. Препараттар улы болып келеді, тырысулар, бас ауыру, лейкопоэздің тежелуі байқалады, ганцикловирде гепатотоксикалық, нейротоксикалық және тератогенді әсер, жүрек қан тамыр жүйесінің бұзылуы, ал фосфоноформатта нефротоксикалық және гипокальциемия байқалуы мүмкін. Жүктілікте, лактацияда, жоғары сезімталдықта қолдануға болмайды.
Gancyclovir – ганцикловир – 0,5 құрғақ заты флаконда – нұсқауы бойынша к/т; 1,0 капс. – күніне 3 рет.
4. Адамдағы иммунотапшылық вирусына (АИТВ) әсер ететін дәрілер: азидотимидин (зидовудин, ретровир), фосфоноформат (фоскарнет, фоскарвир, триаптен), ганцикловир (цимевен). Адамдағы иммунотапшылық вирусы ретровирс тұқымдасына жатады. Препараттар ауру белгілері байқалғанға дейін тиімді. Әсер ету механизмі: АИТВ- протеиназа ферментін және қайтымды транскриптазаны тежейді.
Zidovudin – зидовудин -0,1 капс. -1.2 капс күніне 4-6 рет. Ретровирус реплекциясын (өзіне сәйкес құрылым өндіру) тежеп, ауру дамуы баяулап, 6-8 айдан кейін оған вирустың тұрақтылығы пайда болады. Жанама әсері: қан жүйесінің бұзылуы (анемия, лейкопения және т.б.), бас ауыру, ұйқысыздық, миалгия, қызба, бүйрек қызметінің тежелуі және т.б. Жүктілікте, емізулі әйелдерде қолдануға болмайды.
Ставудин (зерит) – зидовудин аналогі, зидовудинмен ұзақ уақыт емделгеннен кейін ішке қолданылады. Диданозин (видекс) және зальцитабин (хивид) ЖИТС кешенді емдеуде және зидовудиннің тиімсіздігінде қолданылады.
АИТВ (ВИЧ) инфекциясын емдеу үшін терапия құрамына вирусты протеиназа ингибиторы болып табылатын препараттар қолданылады, олар вирус ақуыздарының түзілу процесін бұзады, вирустың белсенділігі төмендеп, ауру дамуын баяулайды. Протеиназа ингибиторлары: саквинавир (инвираза), нельфинавир (вирасепт), индинавир.
5. Шешек (оспа) вирусына белсенділік көрсететін дәрілер: метисазон (марборан).
Метисазон вирус ақуызының синтезін тежеп, вирустардың репродукциясын (қайта жаңғыру) жояды. Шешекті алдын алу үшін және шешекке қарсы егуден кейінгі асқынуды емдеу үшін қолданылады. Жанама әсері жағынан диспепсия, бас айналуы байқалуы мүмкін. Бауыр, бүйрек, АІЖ-ң ауруларында қолдануға болмайды.
6. Гепатит вирусына белсенділік көрсететін дәрілер: Интерферон альфа (альфаферон, велферон) – гепатит В және С. Интерферон альфа – 2А (реаферон, роферон-А) – гепатит В. Интерферон альфа-2А (интрон-А, реальдирон) – созылмалы гепатитте А, В және С. Интерферон – вирустардың енгізілуіне жауап ретінде жасушада өндірілетін вирусқа қарсы иммунитеттің бейспецификалық факторы. Вирус талғамалы ақуыз синтезін тежейді. Интерферонның вирусқа қарсы белсенділігінің спектрі кең (тұмау, ұшық, гепатит, ЖИТС (СПИД) және т.б.), сонымен қатар иммуностимуляторлық және ісікке қарсы әсері бар. Интерферон вируспен зақымдалатын жасушаның тұрақтылығын күшейтіп, вирустардың репродукциясын жояды. Интерферондар жергілікті (көз тәжірибесінде, ұшықтық зақымдалуда, тұмауда-мұрынға арналған тамшы және ингаляция түрінде) және парентеральды (гепатит, ЖИТС; ісіктер) қолданылады. Парентеральды енгізгенде тұмау сияқты жағдай, ал ұзақ қолданғанда қан жасалуының, бауыр қызметінің бұзылуы және аллергиялық жағдайлар байқалуы мүмкін.
Interferon аlpha (Wellferon) – интерферон альфа (велферон): 10 000 000 ӘБ құрғақ зат флаконда – арнайы ерітіндіде ерітіп, 10 000 000 ӘБ күн ара б/е (т/а) енгізіледі.
Reaveronum – реаферон (Б): құрғақ зат 1мл амп. – инъекцияға арналған суда ерітіп, 1мл-ден тәулігіне 2 рет (реальдиронға ұқсас) енгізіледі.
Интерфероногендер – интерферонның түзілуін тудыратын заттар. Бұндай қасиет вирустар, бактериялр, саңырауқұлақтардан басқа медицина тәжірибесінде вирусты инфекциялардың кешенді емдеуінде қолданылатын кейбір химиялық қосылыстарда бар:
- Тұмау мен ЖРВИ ауыр түрінде: неовир (б/е), арбидол (таб.);
- Ұшықты зақымдануында: мегасин, ларифан (жергілікті), циклоферон (б/е, к/т);
- Көздің вирусты инфекциясында: полудан (көз тамшысы);
- Вирусты гепатиттің А, Б, С, Д түрінде, АИТВ-инфекциясында, екіншілік иммуннотапшылықта, хламидиозда: циклоферон (б/е және қ/т). Әсер ету механизмі: адам ағзасында эндогенді интерферонның синтезін қуаттандырады.
Интерфероногендер улы емес, науқастарда жеңіл етіп, басқа препараттармен сыйымды.
7. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер
а) Трихомонадозды емдеуге арналған дәрілер. Трихомонадоз –
Fluconazol – флуконазол (Б): 0,05; 0,1; 0,15 және 0,2 капс. шығарылып, 1 капс. тәулігіне 1 рет; 0,2% 100 мл флаконда шығарылып, тәулігіне 1 рет тамшылатып қ/т енгізіледі. Шырышты қабықша кандидозында және терең микозда қолданылады. Жанама әсері: улылығы төмен, диспепсия, тері бөртпелері, бауыр қызметінің бұзылуы. Жүктілікте, бауыр ауруларында, 16 жасқа дейінгі балаларға қолдануға болмайды.
Итраконазол – флуконазолға ұқсас, тек ішке қолданылады.
3. Химиялық құрылысы әртүрлі саңырауқұлақтарға қарсы дәрілер: гризеофульвин, тербинафин (ламизил), нафтифин (экзодерил), декамин (деквалинил), нитрофунгин (хлорнитрофенол), ундецин, цинкундан, микосептин, циклопироксоламин (батрафен), аморолфин (лоцерил), толциклат (толмицен), толнафтат (хинофунгин).
Griseofulvinum – гризеофульвин (Б): 0,125 таб. – 1-2 таб. шығарылып, тәулігіне 4 рет тамақ үстінде немесе тамақтан кейін; 2,5% линименті бар. Әсер ету спектрі тар, тек дерматомикоз қоздырғышына (эпидермофит, трихофитон, микроспорум, фавуса) әсер ететін саңырауқұлақтарға қарсы антибиотик болып табылады. Гризеофульвин нуклеин қышқылының синтезін тежел, фунгистатикалық әсер көрсетеді. Саңырауқұлақтардың екіншілік резистенттілігі пайда болмайды. АІЖ-да жақсы сіңіріледі. Дерматомикозда қолданылады, емдеу мерзімі ұзақ. Жанама әсері: бас ауыру, бас айналу, дезориентация, аллергиялық реакциялар, лейкопения. Қолдануға қарсы көрсеткіштері: қан жүйесінің ауруы, бауыр, бүйрек аурулары, жүктілік, қатерлі ісік, амбулаториялық жағдайда жүргізушілерге, ұшқыштарға және т.б. белгіленбейді.
Terbinafin – тербинафин (Б): 0,125 және 0,25 таб. – 0,25 күніне (тамақ қабылдауына тәуелсіз), 1% жағылмасы бар. Саңырауқұлақтардың жасуша қабықшасының синтезін бұзып, фунгицидті әсер етеді, екіншілік резистенттік пайда болмайды, дерматомикозда әсіресе тырнақтың зақымдалуында, сонымен бірге тері кандидозы мен көбекті теміреткіде қолданылады. Жанама әсері: диспепсия, терінің аллергиялық реакциялары. Жүктілікте және лактцияда қолдануға болмайды.
Нафтифин – беттік микозда тербинафин тәрізді әсер етеді, бірақ тек жергілікті (крем, ерітінді түрінде) қолданылады.
Декамин – тері кандидозында, табан эпидермофитиясында (жағылма түрінде), стоматитті кандидозда, ауыз қуысы мен жұтқыншақтың қабыну ауруларында (карамель – тіл астына) қолданылып, антибактериальды және фунгистатикалық әсер көрсетеді.
Нитрофунгин (25 мл флаконда) ундецилен қышқылының препараттары – «Ундецин», «Цинкундан» және «Микосептин», циклопироксоламин, антисептиктер (салицил, бор, бензой қышқылдары, йод ерітіндісі, метилен көгі, бриллиантты жасыл) – беттік микоздарда сыртқы қолданылады. Қиыстырған препараттары: микозолон (клион Д + кандерм-БГ).
6. Вирусқа қарсы дәрілер
Вирустар жасуша ішіндегі паразиттер болып табылады. Жасуша иесінде РНҚ және ДНҚ вирустарының өзін өзі өндіру нәтижесінде вирустар көбейіп, одан жасуша алмасуы бұзылып, синтетикалық ресурстары азаяды. Жасуша иесінің сыртындағы вирустар зат алмасуы жойылған және дәрілік заттар оларға әсер ете алмайды. Жасуша иесіндегі вирусқа микроорганизм жасушасын зақымдамай әсер етуі мүмкін емес. Вирусқа қарсы дәрілердің қолданылуына қарай жіктелуі:
-
Тұмауды алдын алу үшін қолданылатын дәрілер: ремантадин, дейтифорин, адапромин, оксолин, арбидол, рибамидил (рибавирин), лейкоцитарлы интерферон. Ремантадин, дейтифорин, адапромин, оксолин – тұмау вирусының адам ағзасының жасушасына енуінен қорғайды, эпидемия кезеңінен ауру басталғанша және аурудың алғашқы 2 күнінде тиімді (ауру кезеңдерін жеңілдетеді). Ремантадин және дейтифорин тұмау вирусының А түріне (әсіресе А2), адапромин – тұмау вирусының А және В түріне, оксолин – вирус А мен аденовирусқа әсер етеді, Ремантадин, дейтифорин, адапромин 0,05 таблетка түрінде шығарылады. Жанама әсері жағынан ремантадинде асқазан тұсының ауырсынуы, дейтифоринде диспепсия және терінің аллергиялық реакциялары, адапроминде АҚ-ң төмендеуі және ұйқы келуі байқалуы мүмкін. Препараттарды бауыр және бүйрек ауруларында, жүктілікте (тератогенді және эмбриотоксикалық әсер) және тиреотоксикозда қолдануға болмайды.
Remantadinum – ремантадин (Б): 0,05 таб. – 2 таб. шығарылып, 1-ші күні 3 рет, 2-ші және 3-ші күні 2 рет, ал 4-ші күні 1 рет тамақтан кейін; тұмауды алдын алу үшін – 1 таб. күніне 1 рет 10-15 күн бойына тағайындалады.
Oxolinum – оксолин (Б): 0,25% жағылма түрінде тұмауды алдын алу үшін, оны мұрынның шырышты қабықшасына тәулігіне 2 рет жағады; 0,2% жаңа дайындалған ерітінді аденовирусты конъюнктивитте көз тамшысы түрінде (күніне 5-6 рет): 0,25% жағылма түрінде көздің қабағына түнде жағу үшін. Жанама әсері: тітіркендіріп, күйдіргіш сезімін тудыруы мүмкін. Оксолин сондай-ақ терінің вирусты ауруларында (кәдімгі ұшық, белдеулі теміреткі) 1%, 2% және 3% жағылма түрінде қолданылады.
Тұмауға қарсы дәрілерге
сондай-ақ әсер ету механизмі басқа да препараттар жатады:
Арбидол – тұмау вирусының А және В түріне тежегіш әсер етіп, интерферонның, жасушалық және гуморальды иммунитеттің өндірілуін күшейтіп, алдын алу және емдеу мақсатында қолданылады.
Рибамидил (рибавирин) – РНҚ және ДНҚ вирусының синтезін тежейді. Тұмау вирусының А және Б түріне, ұшық, қызылша, жел шешек, гепатит А және В вирустарына әсер етеді. Жанама әсері: асқазан тұсының ауырсынуы, метеоризм, қандағы тікелей емес билирубиннің жоғарылауы. Қолдануға қарсы көрсеткіштері: жіті бауыр және бүйрек аурулары, тиреотоксикоз, жүктілік.
Ribamidil – рибамидил (Б): 0,2 таб. – 1 таб. күніне 3-4 рет тамақтан соң тағайындалады.
Interferonum leicocyticum – лейкоцитарлы интерферон – 2 мл флаконда құрғақ ұнтак түрінде шығарылып, ампула құрамын 2 мл суытылған қайнаған су қосып, ерітіндіні әр мұрын қуысына 5 тамшыдан тәулігіне 2 рет немесе ингалятор көмегімен белгіленеді. Тұмауды, ЖРВИ (ОРВИ) және көздің вирусты ауруларды алдын алу және емдеу үшін қолданылады. Интерферон адамның вирусқа қарсы иммунитетінің табиғи факторы болып табылады.
2. Ұшықты зақымдануларда қолданылатын дәрілер: рибамидил (рибавирин), ацикловир (зовиракс, виролекс), валацикловир (валтрекс), фамцикловир (фамвир), видарабин, идоксуридин (керецид), теброфен, риодоксол. Әсер ету механизмі: барлық препараттар вирустың нуклеин қышқылдарының синтезін бұзады.
Acyclovir – ацикловир (Б): 0,2 таб. шығарылып, 1 таб. тәулігіне 4-5 рет; 0,25 құрғақ заты флаконда – 50-100 мл 0,9% NaCl ерітіндісімен к/т тамшылатып, әр 12 сағ. сайын 3% көз жағылмасы тюбикте, 5% 4,5 және 5,0 крем тюбикте шығарылып, зақымдалған жерге жағу үшін белгіленеді. Кәдімгі ұшықта, ұшықтық кератитте, генитальды ұшықта, жел шешекте қолданылады. Жанама әсері: диспепсия, бас ауыруы, тері бөртпелері, бауыр және бүйрек қызметінің бұзылуы, жергілікті – тітіркендіргіш әсер, ал к/т енгізгенде флебиттер байқалады. Жүктілікте қолдануға болмайды.
Валацикловир және фамцикловир – ацикловир аналогы, валацикловир АІЖ-да жақсы сіңіріліп, ағзада ацикловирге айналады. Видарабин – жергілікті (жағылма, көз жағылмасы) қолданылады, ұшықты энцефалитте күре тамырға енгізіледі. Идоксуридин – көздің ұшықты жұқпалы ауруларында жергілікті (0,1% көз тамшылары) қолданылады. Теброфен – 0,5% көз жағылмасы, 2% және 5% жағылмасын зақымдалған тері аймағына жергілікті қолданылады. Риодоксол – 0,5% жағылма түрінде жергілікті тері және ауыз қуысының шырышты қабықшасының зақымдануында қолданылады.
3. Цитомегаловирусты инфекцияда қолданылатын дәрілер: ганцикловир (цимевен), фосфоноформат (фоскарнет, фоскарвин, триаптен). Цитомегаловирус (ұшық (герпес) вирусының тұқымдасына жатады) иммунитет тапшылық жағдайда пневмонияның ауыр түріне, гепатит, менингоэнцефалит, көз торының зақымдалуы, көзге қауіп тудыруы, АІЖ-ы мен бүйректің зақымдалуына алып келеді. Бұл препараттар ДНҚ вирусының синтезін бұзады. Кәдімгі ұшықта, белдеулі теміреткіде және АИТВ (ВИЧ) (адамдағы иммуннотапшылық вирусы) инфекциясында қолданылады. Екі препаратта күре тамырға, ганцикловир ішке, ал фосфоноформат 2% крем түрінде ұшықты зақымдалуда жергілікті белгіленеді. Препараттар улы болып келеді, тырысулар, бас ауыру, лейкопоэздің тежелуі байқалады, ганцикловирде гепатотоксикалық, нейротоксикалық және тератогенді әсер, жүрек қан тамыр жүйесінің бұзылуы, ал фосфоноформатта нефротоксикалық және гипокальциемия байқалуы мүмкін. Жүктілікте, лактацияда, жоғары сезімталдықта қолдануға болмайды.
Gancyclovir – ганцикловир – 0,5 құрғақ заты флаконда – нұсқауы бойынша к/т; 1,0 капс. – күніне 3 рет.
4. Адамдағы иммунотапшылық вирусына (АИТВ) әсер ететін дәрілер: азидотимидин (зидовудин, ретровир), фосфоноформат (фоскарнет, фоскарвир, триаптен), ганцикловир (цимевен). Адамдағы иммунотапшылық вирусы ретровирс тұқымдасына жатады. Препараттар ауру белгілері байқалғанға дейін тиімді. Әсер ету механизмі: АИТВ- протеиназа ферментін және қайтымды транскриптазаны тежейді.
Zidovudin – зидовудин -0,1 капс. -1.2 капс күніне 4-6 рет. Ретровирус реплекциясын (өзіне сәйкес құрылым өндіру) тежеп, ауру дамуы баяулап, 6-8 айдан кейін оған вирустың тұрақтылығы пайда болады. Жанама әсері: қан жүйесінің бұзылуы (анемия, лейкопения және т.б.), бас ауыру, ұйқысыздық, миалгия, қызба, бүйрек қызметінің тежелуі және т.б. Жүктілікте, емізулі әйелдерде қолдануға болмайды.
Ставудин (зерит) – зидовудин аналогі, зидовудинмен ұзақ уақыт емделгеннен кейін ішке қолданылады. Диданозин (видекс) және зальцитабин (хивид) ЖИТС кешенді емдеуде және зидовудиннің тиімсіздігінде қолданылады.
АИТВ (ВИЧ) инфекциясын емдеу үшін терапия құрамына вирусты протеиназа ингибиторы болып табылатын препараттар қолданылады, олар вирус ақуыздарының түзілу процесін бұзады, вирустың белсенділігі төмендеп, ауру дамуын баяулайды. Протеиназа ингибиторлары: саквинавир (инвираза), нельфинавир (вирасепт), индинавир.
5. Шешек (оспа) вирусына белсенділік көрсететін дәрілер: метисазон (марборан).
Метисазон вирус ақуызының синтезін тежеп, вирустардың репродукциясын (қайта жаңғыру) жояды. Шешекті алдын алу үшін және шешекке қарсы егуден кейінгі асқынуды емдеу үшін қолданылады. Жанама әсері жағынан диспепсия, бас айналуы байқалуы мүмкін. Бауыр, бүйрек, АІЖ-ң ауруларында қолдануға болмайды.
6. Гепатит вирусына белсенділік көрсететін дәрілер: Интерферон альфа (альфаферон, велферон) – гепатит В және С. Интерферон альфа – 2А (реаферон, роферон-А) – гепатит В. Интерферон альфа-2А (интрон-А, реальдирон) – созылмалы гепатитте А, В және С. Интерферон – вирустардың енгізілуіне жауап ретінде жасушада өндірілетін вирусқа қарсы иммунитеттің бейспецификалық факторы. Вирус талғамалы ақуыз синтезін тежейді. Интерферонның вирусқа қарсы белсенділігінің спектрі кең (тұмау, ұшық, гепатит, ЖИТС (СПИД) және т.б.), сонымен қатар иммуностимуляторлық және ісікке қарсы әсері бар. Интерферон вируспен зақымдалатын жасушаның тұрақтылығын күшейтіп, вирустардың репродукциясын жояды. Интерферондар жергілікті (көз тәжірибесінде, ұшықтық зақымдалуда, тұмауда-мұрынға арналған тамшы және ингаляция түрінде) және парентеральды (гепатит, ЖИТС; ісіктер) қолданылады. Парентеральды енгізгенде тұмау сияқты жағдай, ал ұзақ қолданғанда қан жасалуының, бауыр қызметінің бұзылуы және аллергиялық жағдайлар байқалуы мүмкін.
Interferon аlpha (Wellferon) – интерферон альфа (велферон): 10 000 000 ӘБ құрғақ зат флаконда – арнайы ерітіндіде ерітіп, 10 000 000 ӘБ күн ара б/е (т/а) енгізіледі.
Reaveronum – реаферон (Б): құрғақ зат 1мл амп. – инъекцияға арналған суда ерітіп, 1мл-ден тәулігіне 2 рет (реальдиронға ұқсас) енгізіледі.
Интерфероногендер – интерферонның түзілуін тудыратын заттар. Бұндай қасиет вирустар, бактериялр, саңырауқұлақтардан басқа медицина тәжірибесінде вирусты инфекциялардың кешенді емдеуінде қолданылатын кейбір химиялық қосылыстарда бар:
- Тұмау мен ЖРВИ ауыр түрінде: неовир (б/е), арбидол (таб.);
- Ұшықты зақымдануында: мегасин, ларифан (жергілікті), циклоферон (б/е, к/т);
- Көздің вирусты инфекциясында: полудан (көз тамшысы);
- Вирусты гепатиттің А, Б, С, Д түрінде, АИТВ-инфекциясында, екіншілік иммуннотапшылықта, хламидиозда: циклоферон (б/е және қ/т). Әсер ету механизмі: адам ағзасында эндогенді интерферонның синтезін қуаттандырады.
Интерфероногендер улы емес, науқастарда жеңіл етіп, басқа препараттармен сыйымды.
7. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер
а) Трихомонадозды емдеуге арналған дәрілер. Трихомонадоз –