ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 362
Скачиваний: 1
СОДЕРЖАНИЕ
Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас…………………….
Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас…………………
Қимыл-сын бағыныңқы сабақтас құрмалас …………………
Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас………………………
Құрмалас сөйлемнің көп құрамды түрлері……………………
Леп белгісі……………………….……………………………
Сұрау белгісі……………………………………………………
Көп нүкте…………………………………….…………………
Нүктелі үтір……………………………………………………
2. қолдану аясы шектеулі сөздер;
3. көркем әдебиетте жиі қолданылатын қанатты сөздер;
4. сөздің лексикалық мағыналары;
Сөздер құрамына қарай 2-ге бөлінеді: дара сөз және күрделі сөз.
Құрмалас сөйлем екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.
Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары
Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас
Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас
Қимыл-сын бағыныңқы сабақтас құрмалас
Себеп бағыныңқы сабақтас құрмалас
Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас
Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМНІҢ КӨП ҚҰРАМДЫ ТҮРЛЕРІ
Ескерту: Қысқарған сөздердің 1,2-түріне және қысқарған өлшем бірліктеріне қосымшалар дефис арқылы жалғанады. Мысалы. ТМД-ға, АҚШ-қа, см-ге т.б.
4. Тіркескен сөз
Тіркескен сөз – екі немесе одан көп сөздер тіркесіп келіп, бір ұғымды білдіретін қүрделі сөздің түрі. Мысалы,
-
Күрделі зат есім
Алматы қаласы, мәдениет сарайы
Күрделі сын есім
қара кер, бидай өңді, ұзын бойлы
Күрделі сан есім
он бес, екі жүз секкен
Күрделі етістік
келіп отыр, деп айтты
Күрделі үстеу
күні бойы, ала жаздай
Тіркескен сөздің екі түрі бар: еркін тіркес және тұрақты тіркес.
-
Еркін тіркестің құрамындағы сөздердің орнын ауыстыруға немесе басқа сөзбен алмастыруға болады. Мысалы, оқып отыр, оқып жүр т.б. -
Тұрақты тіркестің құрамындағы сөздердің орнын ауыстыруға немесе басқа сөзбен алмастыруға келмейді. Тұрақты тіркестің құрамындағы сөздер бірігіп бір ғана мағына береді. Мысалы, қас пен көздің арасында (тез) деген тіркесті кірпік пен көздің арасында десек «тез» деген мағынаны бермейді.
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kth
1sp/lfh`
ҚОСЫМША
Қазақ тілінде қосымшаның 2 түрі бар. Олар: жұрнақ және жалғау.
ЖҰРНАҚ
-
Жұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
-
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
-
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
-
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
-
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
-
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
-
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
ЖАЛҒАУ
-
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
-
Көптік жалғауы
-
Тәуелдік жалғауы
-
Септік жалғауы
-
Жіктік жалғауы
1. Көптік жалғауы
-
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
r6it/kthЖұрнақ өзі жалғанған сөзге жаңа мағына беріп, туынды сөз жасайды.
Жұрнақтың екі түрі бар: сөз тудырушы жұрнақ және сөз түрлендіруші жұрнақ.
Сөз тудырушы жұрнақ түбірдің негізгі мағынасын өзгертіп оған жаңа мағына береді. (Қой+шы – қойшы, өнер+паз – өнерпаз, ой+лa – ойла, тау+лы – таулы)
Сөз түрлендіруші жұрнақ өзі жалғанған сөздің бастапқы мағынасын өзгертпей, сәл түрлендіреді. (Үй+шік – үйшік, сандық+ша – сандықша, алаң+қай – алаңқай, қала+шық – қалашық.)
Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы, жаз-у-шы-лық.
Бір сөзден әр түрлі жұрнақ арқылы туынды сөздер жасалады. Ондай бір түбірден жасалған сөздер түбірлес сөздер деп аталады. Мысалы, біл-ім, біл-дір, біл-гіш т.б.
Жұрнақ сөзге жалғаулардан бұрын жалғанады. Мысалы, кітапханалардан, оқушымын т.б.
Жалғау сөздерді байланыстырады. Оның 4 түрі бар:
Көптік жалғауы
Тәуелдік жалғауы
Септік жалғауы
Жіктік жалғауы
Сөздер ;trtit n3hlt және r6git n3hlt 1jklfyskflы` R6gn8r vf2syfys ,8kl8he 3i8y сөздерut r6gn8r ;fk2fes ;fk2fyfls` Vscfks= f2fi/nfh
R6gn8r ;fk2fes vsyfkfh= /kfh/kth /lfh /lth /nfh /nth.
R6gn8r ;fk2fesys5 ,ірінші ls,scsys5 n3hk8it ,jkes түбір c6pl85 cj52s ls,scsyf ,fqkfyscns`
R6gn8r ;fk2feks c6plthl85 ,7h8 r6gn8r vf2syfys ,8kl8ht ,thvtql8 ,fc1f lf vf2syfys ,8kl8htl8` Jkfh2f vsyfkfh ;fnfls=
-
R6gn8r ;fk2fes ,8h pfnns5 r6g flfv2f n7y ytvtct jhnf1 trty8y ,8kl8htl8` Vscfks= Ne2fy ;thkth85l8 4vsngf5lfh` ltuty c6qktvltu8 ne2fy ;th c6p8 бір ғана затты білдіріп тұр, себебі адамның бір ғана туған жері болады. Ал r6gn8r ;fk2fes оның r6g flfv2f jhnf1 trty8y ,8kl8h8п тұр` -
R6gn8r ;fk2fes ;fk1s tc8vut ;fk2fyсf ;byf1nfe njgnfe vf2syfсsy ,8kl8htl8` Vscfks= Rtitu8 ;fhscnf Fcfylfh ;t58k8g 1fkls` ltuty c6qktvltu8 Fcfylfhc6p8 Fcfy ;7yt jys5 1fcsylf2s flfvlfh ltuty 42svды білдіріп тұр` -
R6gn8r ;fk2fes csy tc8vut ;fk2fyсf jkfh заттанып, pfn tc8v jhysyf ;3htl8` Vscfks= #krtyl8 csqkfe / 7ltgn8k8rn85 ,tku8c8. ltuty c6qktvltu8 3krtylthc6p8 3krty flfvlfh ltuty vf2syflf 1jklfysksg n4h` -
R6gn8r ;fk2fes cfy есімге ;7yt vtpu8k үстеуге ;fk2fyсf ,jk;fklfe v6kithkte vf2syfcsy ,thtl8` Vscfks= Jys5 ;fcs ,tcnthlt is2fh` Vfhfn thnt5lth8 ;tn8g 1fkfh` ltuty c6qktvlthltu8 ,tcnthlt thnt5lth8 c6plth8 ,jk;fklfe 42svls ,8kl8h8g n4h`
-
R6gn8r ;fk2fesycsp 1jklfyskfnsy ;trt c6plth vty c6p n8hrtcnth8 ,fh` Jkfh=
-
<8h/,8hktg lfhfkfg cfyfe2f rtkvtqn8y pfn tc8vдер: 4y if5 14v 1fyn yfy n.c.c. -
Cfy tc8vvty n8hrtc8g rtkuty сөздер: 5 3q)5 3qkth tvtc?n`,` -
^v8hlt ,8h ғана n3h8 rtpltctn8y ;fk1s tc8v` Vscfks= fq Vfhc Fkvfns Fhfk nt58p8 n`, ` -
R6gn8r ;fk2fes ,8hs52fq v3itkthl85 t5 cj52scsyf ;fk2fyfls` Vscfks= Jk r8nfg l7gnth ;7yt 1fkfvlfhsy fksg vtrntgrt rtnn8`
2. Тәуелдік жалғауы
-
N7etkl8r ;fk2fes pfnns5 ,8hteut ytvtct ,8h y7hctut n7etkl8 )vtyi8rn8? trty8y ,8kl8htl8` -
N7etkltytn8y pfn 3 ;f1ns5 ,8h8yt vtyi8rn8 ,jksg n4hfls` Cjk ct,tgn8 n7etkl8r ;fk2fesys5 3 ;f2s ;7yt 7h ;f1ns5 6p8yt n7y ;fk2fekfhs ,jkfls=
Жекеше түрі | |
І жақ ІІ жақ ІІІ жақ | -м, -ым, -ім -ң, -ың, -ің -ыңыз, -іңіз, -ңыз, -ңіз -сы, -сі, -ы, -і |
Көпше түрі | |
І жақ ІІ жақ ІІІ жақ | -мыз, -ымыз, -міз, -іміз тарың, -терің, -дарың, -дерің, -ларың, -лерің, -тарыңыз, -теріңіз, -дарыңыз, -деріңіз, -ларыңыз, -леріңіз -сы, -сі, -ы, -і |
-
N7etkltyeд8ң tr8 түрі бар: j5fif n7etkltye ;7yt jhnf1 n7etkltye`
1. J5fif n7etkltye - б8h ytvtct ,8hytit pfnns5 ,8h 2fyf pfn1f vtyi8rn8 ,jkesy ,8kl8htn8y n7etkltye`
2. Jhnf1 n7etkltye - б8h ytvtct ,8hytit pfnns5 r6g pfn1f vtyi8rn8 ,jkesy ,8kl8htn8y n7etkltye`
Vscfks=
Оңаша тәуелдену | Ортақ тәуелдену |
Менің үй-ім. Сенің үй-ің Сіздің үй-іңіз Оның үй-і | Біздің үй-іміз Сендерің үй-лерің Сіздердің үй-леріңіз Олардың үй-і |
N7etklенген c6p 3ytv8 8k8r септігіндегі c6p,ty n8hrtc8g rtktl8` )Vtrntg/n85 fkl/s?` Rtqlt ,4k n8hrtcntu8 8k8r ctgn8u8y8ң жалғауы ;fcshsy n4hfды )Vtrntg fkl/s?`
<8pl85 c8pl85 c6pдерімty n8hrtcкен c6pl85 n7etkl8r ;fk2fes кейде n3c8п қалады. )<8pl85 fesksvsp / ,8pl85 fesk,сіздің үйде т.б.?
Ескерту:
-
Кейlt 8k8r ctgn8u8yltu8 ;8rnte tc8vl8rnth8 айтылмайды` )vty85c6p8vl8 ns5lf / c6p8vl8 ns5lf? -
3-жақтағы т7etkl8r ;fk2fes pfnns5 3-;f1nf2s flfv2f қатысты trty8y ,8kl8htді)jys5 1fkfvs? және pfnns5 ,fc1f ,8h pfn1f 1fnscns trty8y ,8kl8htl8 )Csysgns5 tc8u8?
3. Септік жалғауы
-
Сөздің ctgn8r ;fk2fesy 1f,sklfesy ctgntke дейді` Септік атаулары, сұрақтары және жалғаулары төмендегіше:
№ | Септік | Сұрағы | Жалғауы |
1 | Атау | кім? не? | |
2 | Ілік | кімнің? ненің? | -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің |
3 | Барыс | кімге? неге? | -а, -е, -қа, -ке, -ға, -ге, -на, -не |
4 | Табыс | кімді? нені? | -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті, -н |
5 | Жатыс | кімде? неде? | -да, -де, -та, -те, -нда, -нде |
6 | Шығыс | кімнен? неден? | -дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен |
7 | Көмектес | кіммен? немен? | -мен (менен), -бен (бенен), -пен (пенен) |
-
Септік жалғауының мағыналары:
-
Ілік септігі бір заттың екінші затқа тәуелді екенін (Қайраттың кітабы) немесе қатысты екенін (алма ағашы) білдіреді.
-
Барыс септігі қимылдың бағытын, мақсатын білдіреді. Мысалы, Мұса Алматыға (бағыт) кетті. Мұса Алматыға кітап алуға (мақсат) кетті.
-
Табыс септігі объектіні білдіреді. Мысалы, Мен сөмкені алдым.
-
Жатыс септігі мекендік, мезгілдік мағына береді. Мысалы, Омар қалада (мекен) тұрады. Оспан жазда (мезгіл) келеді.
-
Шығыс септігі іс-қимылдың шыққан орнын, мезгілін, себебін білдіреді. Мысалы, Мен әкемнен алма алдым.
-
Көмектес септігі іс-қимылдың орындалу амалын және ортақтасу қатынасын білдіреді. Мысалы, Мен атпен келдім. Мен әкеммен сөйлестім.
-
Ctgntkel85 tr8 n3h8 ,fh= ;fq ctgntke ;7yt n7etkl8 ctgntke`
1. Жfq ctgntke – с6plthl85 n3,8h r3q8ylt ctgntke8`
2. Т7etkl8 ctgntke – с6plthl85 n7etklty8g ,fhsg ctgntke8`
Vscfks=
-
Жай септеу
Тәуелді септеу
А. Үй
І. Үй-дің
Б. Үй-ге
Т. Үй-ді
Ж. Үй-де
Ш. Үй-ден
К. Үй-мен
А. Үйім
І. Үй-ім-нің
Б. Үй-ім-е
Т. Үй-ім-ді
Ж. Үй-ім-де
Ш. Үй-ім-нен
К. Үй-ім-мен
4. Жіктік жалғауы
-
Ж8rn8r ;fk2fes ,fcnfesi gty ,fzylfesins ,fqkfyscnshfls` Cjyls1nfy ;8rn8r ;fk2feks c6p 7h1fify ,fzylfesi ,jkfls lf
c6qktvl8 nbzyf1nfg n4hfls`
-
Септік жалғауының мағыналары:
-
Ілік септігі бір заттың екінші затқа тәуелді екенін (Қайраттың кітабы) немесе қатысты екенін (алма ағашы) білдіреді.
-
Барыс септігі қимылдың бағытын, мақсатын білдіреді. Мысалы, Мұса Алматыға (бағыт) кетті. Мұса Алматыға кітап алуға (мақсат) кетті.
-
Табыс септігі объектіні білдіреді. Мысалы, Мен сөмкені алдым.
-
Жатыс септігі мекендік, мезгілдік мағына береді. Мысалы, Омар қалада (мекен) тұрады. Оспан жазда (мезгіл) келеді.
-
Шығыс септігі іс-қимылдың шыққан орнын, мезгілін, себебін білдіреді. Мысалы, Мен әкемнен алма алдым.
-
Көмектес септігі іс-қимылдың орындалу амалын және ортақтасу қатынасын білдіреді. Мысалы, Мен атпен келдім. Мен әкеммен сөйлестім.
-
Ctgntkel85 tr8 n3h8 ,fh= ;fq ctgntke ;7yt n7etkl8 ctgntke`
1. Жfq ctgntke – с6plthl85 n3,8h r3q8ylt ctgntke8`
2. Т7etkl8 ctgntke – с6plthl85 n7etklty8g ,fhsg ctgntke8`
Vscfks=
-
Жай септеу
Тәуелді септеу
А. Үй
І. Үй-дің
Б. Үй-ге
Т. Үй-ді
Ж. Үй-де
Ш. Үй-ден
К. Үй-мен
А. Үйім
І. Үй-ім-нің
Б. Үй-ім-е
Т. Үй-ім-ді
Ж. Үй-ім-де
Ш. Үй-ім-нен
К. Үй-ім-мен
4. Жіктік жалғауы
-
Ж8rn8r ;fk2fes ,fcnfesi gty ,fzylfesins ,fqkfyscnshfls` Cjyls1nfy ;8rn8r ;fk2feks c6p 7h1fify ,fzylfesi ,jkfls lf
c6qktvl8 nbzyf1nfg n4hfls`
-
Септік жалғауының мағыналары:
-
Ілік септігі бір заттың екінші затқа тәуелді екенін (Қайраттың кітабы) немесе қатысты екенін (алма ағашы) білдіреді.
-
Барыс септігі қимылдың бағытын, мақсатын білдіреді. Мысалы, Мұса Алматыға (бағыт) кетті. Мұса Алматыға кітап алуға (мақсат) кетті.
-
Табыс септігі объектіні білдіреді. Мысалы, Мен сөмкені алдым.
-
Жатыс септігі мекендік, мезгілдік мағына береді. Мысалы, Омар қалада (мекен) тұрады. Оспан жазда (мезгіл) келеді.
-
Шығыс септігі іс-қимылдың шыққан орнын, мезгілін, себебін білдіреді. Мысалы, Мен әкемнен алма алдым.
-
Көмектес септігі іс-қимылдың орындалу амалын және ортақтасу қатынасын білдіреді. Мысалы, Мен атпен келдім. Мен әкеммен сөйлестім.
-
Ctgntkel85 tr8 n3h8 ,fh= ;fq ctgntke ;7yt n7etkl8 ctgntke`
1. Жfq ctgntke – с6plthl85 n3,8h r3q8ylt ctgntke8`
2. Т7etkl8 ctgntke – с6plthl85 n7etklty8g ,fhsg ctgntke8`
Vscfks=
-
Жай септеу
Тәуелді септеу
А. Үй
І. Үй-дің
Б. Үй-ге
Т. Үй-ді
Ж. Үй-де
Ш. Үй-ден
К. Үй-мен
А. Үйім
І. Үй-ім-нің
Б. Үй-ім-е
Т. Үй-ім-ді
Ж. Үй-ім-де
Ш. Үй-ім-нен
К. Үй-ім-мен
4. Жіктік жалғауы
-
Ж8rn8r ;fk2fes ,fcnfesi gty ,fzylfesins ,fqkfyscnshfls` Cjyls1nfy ;8rn8r ;fk2feks c6p 7h1fify ,fzylfesi ,jkfls lf
c6qktvl8 nbzyf1nfg n4hfls`
-
Септік жалғауының мағыналары:
-
Ілік септігі бір заттың екінші затқа тәуелді екенін (Қайраттың кітабы) немесе қатысты екенін (алма ағашы) білдіреді. -
Барыс септігі қимылдың бағытын, мақсатын білдіреді. Мысалы, Мұса Алматыға (бағыт) кетті. Мұса Алматыға кітап алуға (мақсат) кетті. -
Табыс септігі объектіні білдіреді. Мысалы, Мен сөмкені алдым. -
Жатыс септігі мекендік, мезгілдік мағына береді. Мысалы, Омар қалада (мекен) тұрады. Оспан жазда (мезгіл) келеді. -
Шығыс септігі іс-қимылдың шыққан орнын, мезгілін, себебін білдіреді. Мысалы, Мен әкемнен алма алдым. -
Көмектес септігі іс-қимылдың орындалу амалын және ортақтасу қатынасын білдіреді. Мысалы, Мен атпен келдім. Мен әкеммен сөйлестім.
-
Ctgntkel85 tr8 n3h8 ,fh= ;fq ctgntke ;7yt n7etkl8 ctgntke`
1. Жfq ctgntke – с6plthl85 n3,8h r3q8ylt ctgntke8`
2. Т7etkl8 ctgntke – с6plthl85 n7etklty8g ,fhsg ctgntke8`
Vscfks=
-
Жай септеу
Тәуелді септеу
А. Үй
І. Үй-дің
Б. Үй-ге
Т. Үй-ді
Ж. Үй-де
Ш. Үй-ден
К. Үй-мен
А. Үйім
І. Үй-ім-нің
Б. Үй-ім-е
Т. Үй-ім-ді
Ж. Үй-ім-де
Ш. Үй-ім-нен
К. Үй-ім-мен
4. Жіктік жалғауы
-
Ж8rn8r ;fk2fes ,fcnfesi gty ,fzylfesins ,fqkfyscnshfls` Cjyls1nfy ;8rn8r ;fk2feks c6p 7h1fify ,fzylfesi ,jkfls lf
Сөздің ;8rn8r ;fk2fesy 1f,sklfesy ;8rntke ltqді` Сөздер 3 жақта және жекеше, көпше түрде жіктеледі. Ескерту: Pfn tc8v csy tc8v cfy tc8v ;7yt tc8vl8rтің 3-;fғынs5 1jcsvifcs ;j1`
Жіктік жалғауы негізінен етістікке және есім сөздерге жалғанады.
| Жақ | Tc8v c6pl85 ;8rntke8 | Tn8cn8rn85 ;8rntke8 |
Жекеше | І | Мен дәрігермін | Мен келемін |
ІІ | Сен дәрігерсің Сіз дәрігерсіз | Сен келесің Сіз келесіз | |
ІІІ | Ол – дәрігер | Ол келеді | |
Көпше | І | Біз дәрігерміз | Біз келеміз |
ІІ | Сендер дәрігерсіңдер Сіздер дәрігерсіздер | Сендер келесіңдер Сіздер келесіздер | |
ІІІ | Олар - дәрігерлер | Олар келеді |
Жіктік ;fk2fes rtp rtkuty tc8v сөзге ;fk2fyf ,thvtql8 ntr flfvys5 r8v trty8y 1fylfq trty8y ,8kl8htn8y ;7yt r7c8,8y r6hctntn8y tc8v сөзге ;fk2fyfls` )Vty j1eisvsy cty f1sklscs5, сіз үшіншісіз, мен кіммін? т.б.?
Жіктелудің 3 түрі бар: жай жіктелу, бұйрық райдың жіктелуі және шартты рай мен жедел өткен шақтың жіктелуі.
жай жіктелу | Мен беремін Сен бересің Сіз бересіз Ол – береді |
бұйрық райдың жіктелуі | Мен берейін Сен бер Сіз беріңіз Ол – берсін |
шартты рай мен жедел өткен шақтың жіктелуі | Мен берсем / бердім Сен берсең / бердің Сіз берсеңіз / бердіңіз Ол – берсе / берді |
ЗАТ ЕСІМ
-
Зат есім – заттың, ұғымның, құбылыстың атын білдіретін сөз табы. Сұрақтары: кім? не? кімдер? нелер?
түрі | ереже | мысал |
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
|
Тұлғасына қарай |
Негізгі зат есім | Бөлшектеуге келмейтін түбір зат есім. | у, ат, ант, бата, құдық | ||
Туынды зат есім | Зат есімге және басқа сөз таптарынан жұрнақ арқылы жасалған зат есім. | білім, достық, боран, тарсыл | ||
Құрамына қарай | ||||
Дара зат есім | Бір ғана түбірден тұрады. | от, ара, қант, оқушы, баспалдақ | ||
Күрделі зат есім | Кемінде екі сөзден тұрады. | кемпірқосақ, ата-ана, ҚазМҰУ | ||
Жалпылай немесе жекелей атауына қарай | ||||
Жалпы есім | Біртектес заттардың жалпы атауы. | кісі | өзен | тау |
Жалқы есім | Біртектес заттардың өз ішіндегі жекелеген атауы. | Асан | Ертіс | Алатау |
Мағынасына қарай | ||||
Деректі зат есім | Көзбен көріп, қолмен ұстауға болатын зат пен құбылыстардың атауы. | ағаш, қалам, су, домбыра, есік, сия | ||
Дерексіз зат есім | Оймен, ақылмен сезіп білетін ұғымдардың атауы. | қайғы, арман, сана, қуаныш, жақсылық |