Құрал-жабдықтар: залалсыздандырылған: жел шығаратын түтік, лоток, Жане шприці немесе алмұрт тәрізді баллонша, шпатель, қолғап, салфеткалар, клеенка, жаялық, вазелин майы, 100-200 мл мөлшердегі майлы ертінді, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс, ҚЖКЖК.
Іс-әрекет алгоритмі:

1. 
   Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
   
2. 
   Кушеткаға клеенканы, оның үстінен жаялыкты төсеңіз. Науқасты кермемен қоршаңыз.
   
3. 
   Науқасты сол жақ қырына жатқызып, оң аяғын тізе буынынан бүгіп, ішіне қарай келтірілуі керек.
   

26. 
    Гигиеналық деңгейде қол деконтаминациясын жүргізіп, тері антисептигімен өңдеп, қолғапты киіңіз.
    

4. 
   «Су» моншасында t – 38⁰С дейін жылытылған 50-100 мл майлы ерітіндіні алмұрт тәрізді баллоншаға немесе Жане шприціне сорып алыңыз.
   
5. 
   Жел шығаратын түтіктің саңлаусыз домалақ, бітеу ұшына 20-30 см ұзындыққа вазелин майын жағыныз.
   
6. 
   Сол қолдың І және II саусақтарымен бөкселерді ажыратып, ал оң қолымен жел шығаратын түтікті абайлап айналмалы қозғалыспен анал тесігіне тік ішекке қарай жылжытып енгізіп, ең алғаш кіндік бағытына қарай 3-4 см, сосын омыртқа жотасына қатарластыра отырып 20-30 см тереңдікке енгізіңіз.
   
7. 
   Майлы ерітіндіні алмұрт тәрізді баллоншаға немесе Жане шприціне сорып алып, енгізер алдында оның ауасын шығарып, жел шығаратын түтіктің бос ұшына жалғастырып, ақырын тік ішекке енгізіңіз.
   
8. 
   Жел шығаратын түтіктің сыртқы ұшына қысқышты салыңыз немесе қолмен қысыңыз.
   
9. 
   Жел шығаратын түтіктен алмұрт тәрізді баллоншаны жазылдырмай немесе Жане шприцінен шығарып алыңыз.
   
10. 
    Жане шприціне немесе алмұрт тәрізді баллоншаға ауа сорып алып, қайтадан оны жел шығаратын түтікке жалғастырып, түтікте қалған майлы ерітіндіні тік ішекке қарай үрлеп (итеріп) жіберіңіз.
    
11. 
    Жел шығаратын түтікті шығарып алып және алмұрт тәрізді баллоншанын ұштығын зарарсыздандыру ерітіндісіне салыңыз.
    
12. 
    Анал тесік аймағының терісін салфеткамен сүртіңіз.
    
13. 
    Науқасқа ынғайлы жағдай жасап және терең демалуын сұраңыз. 10-12 сағат ішінде деңе жағдайын өзгертіуін сұраңыз.
    
14. 
    Қолғап, салфеткаларды ҚЖКЖК-ға салыңыз.
    
15. 
    Алжапқышты дезерітіндімен 2 рет 15 мин арлығымен сүртіңіз.
    
16. 
    Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
    

Ескерту:

• 
  емшара жасар алдында науқас қуығын босатуы қажет;
  
• 
  майлы клизманы емдік мақсатпен жасағанда алмұрт тәрізді баллоншаны қолданыңыз;
  
• 
  наукас тізе-шынтақ қалпында болуы қажет;
  
• 
  майлы клизманы түнде қою қажет.
  

---

103.Дәрілік кЛизманы қою
Мақсаты: емдік: жуан ішекте орналасқан (жергілікті әсері) қабыну процесінде немесе ағзаға толығымен әсер ету (жалпы әсері) мақсатымен, басқа да әдістерімен дәрілерді енгізүге мүмкіншілігі болмаса тік ішек арқылы дәрілік затты енгізу.

Көрсеткіштері: тік ішекке жергілікті әсер етуге (қантышқақ, бейспецификалық ойық жаралы колит), жалпы әсерін тигізу үшін құрысып-тырысуда, қозуда, дәрілік затты тік ішекке енгізу.

Қарсы көрсеткіштері: асқазан немесе ішектен қан кетуде, жуан ішек және анус аймағындағы жедел қабыну немесе ойық жара процесінде. Тік ішектің қатерлі ісігінде,

ас-қорыту жүйесіне операция жасағаннан кейінгі бірінш күндерде, анус аймағының сызатында немесе тік ішектің түсүінде, қанаған геморройда.

Құрал-жабдықтар: залалсыздандырылған: 50-100 мл дәрілік ерітінді, алмұрт тәрізді баллонша немесе Жане шприці, жел шығаратын түтік, вазелин, клеенка, алжапқыш, су термометрі, шпатель, қолғап, бет перде, жаялық, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс, ҚЖКЖК.
Іс-әрекет алгоритмі:

1. 
   Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз, оның келісімін алыңыз.
   
2. 
   Гигиеналық деңгейде қол деконтаминациясын жүргізіп, тері антисептигімен өңдеп, бет перде мен қолғапты, халатты, ал жапқышты киіңіз.
   
3. 
   Кушеткаға клеенканы, үстінен жаялықты төсеңіз. Науқасты кермемен қоршаңыз.
   
4. 
   Дәрілік клизма қояр алдында 20-30 минут бұрын тазарту клизмасын жасаңыз.
   
5. 
   «Су» моншасында 38⁰С дейін жылытылған 50-100 мл дәрілік ерітіндіні алмұрт тәрізді баллоншаға немесе Жане шприціне сорып алыңыз.
   
6. 
   Жел шығаратын түтіктін саңлаусыз домалақ ұшына 20-30 см ұзындығына вазелин майып жағыңыз.
   
7. 
   Науқасты сол жақ қырына жатқызып, оң аяғы тізе буынан бүгілулі кішкене ішіне қарай келтірулі болуы керек.
   
8. 
   Сол колдың I және II саусақтарымен бөксені ажыратып, ал оң қолмен жел шығаратын түтіктің домалақ ұшын абайлап жеңіл айналмалы қозғалыспен анал тесігіне енгізіп, оны тік ішекке қарай жылжытып, ең алғаш 3-4 см кіндік бағытына қарай, сосын омыртқа жотасына қатарластыра отырып 20-30 см тереңдікке енгізіңіз.
   
9. 
   Алмұрт тәрізді баллоншадан немесе Жане шприцінен алдын-ала ауаны шығарып, жел шығаратын түтікке жалғастырып, дәрілік ерітіндіні жаймен жел шығаратын түтікке аз мөлшерде кішкене қысыммен еңгізіңіз.
   
10. 
    Жел шығаратын түтіктің сыртқы ұшына қысқышты салыңыз немесе оны қолмен қысыңыз.
    
11. 
    Алмұрт тәрізді баллоншаны жазылдырмай немесс Жане шприцін жел шығаратын түтіктен шығарыңыз.
    
12. 
    Түтіктен дәрілік ерітіндіні шығару үшін, бір мезетте сол қолмен түтікті сыйпалап кысып , оң қолымен жел шығаратын түтікті шыгарыңыз.
    
13. 
    Жел шығаратын түтікті зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
    
14. 
    Анал тесігі айналасын тазартыңыз.
    
15. 
    Науқасты ескертініз: дәрілік клизма жасағаннан кейін, ол тосекте 1 сағаттай арқасымен немесе сол жақ кырымен жатуы қажет.
    
16. 
    Қолғап, салфеткаларды ҚЖКЖК-ға салыңыз.
    
17. 
    Алжапқышты дезерітіндімен 2 рет 15 мин аралығында сүртіңіз.
    
18. 
    Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
    

---

Ескерту: емшара алдында науқас қуығын босатуы керек.

104.Тұзды (гипертониялық) клизманы кою
Мақсаты: ішектің созылып, керіліп, жиырылуын күшейту және мол сұйықтықтың ішек тесігіне жиналу арқылы жуан ішектің төменгі бөлігін нәжістен және желден босату.

Көрсеткіштері: операциядан кейінгі кезеңде, атониялық іш қатуда, жуан ішектің шырышты қабығының қабыну процесінде, әр түрлі ішек ісінуінде.

Қарсы көрсеткіштері: жуан ішектің төменгі бөлігіндегі қабыну, ойық

жара процесінде, анус аймағының сызатында, асқазан-ішектен қан кеткенде, қанаған геморройда.

Құрал-жабдықтар: залалсыздандырылған: тұзды ерітінді (10% натрий хлорид 100-200 мл), алмұрт тәрізді баллонша немесе Жане шприці, жел шығаратын түтік, лоток, қысқыш, салфеткалар, жаялық, клеенка, шпатель, қолғап, вазелин майы, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс, ҚЖКЖК.
Іс-әрекет алгоритмі:

1. 
   Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз, оның келісімін алыңыз.
   
2. 
   Кушетка үстіне клеенканы салып, оның үстінен жаялықты төсеңіз, науқасты кермемен қоршаңыз.
   
3. 
   Гигиеналық деңгейде қол деконтаминациясын жүргізіп, қолғапты киіңіз.
   
4. 
   «Су» моншасында 38⁰С дейін жылытылған 50-100 мл тұзды ерітіндіні алмұрт тәрізді баллоншаға немесе Жане шприціне сорып алыңыз.
   
5. 
   Жел шығаратын түтіктің саңылаусыз ұшына вазелин майын 20-30 см ұзындығына жағыңыз.
   
6. 
   Науқасты сол жақ қырымен жатқызып, оның оң аяғын тізе буынынан бугілулі кішкене ішіне қарай келтірулі болуы керек.
   
7. 
   Сол қолдың І және ІІ саусақтарымен бөксені ажыратып, ал оң қолмен абайлап жеңіл айналмалы қозғалыспен жел шығаратын түтікті анус тесігіне енгізіп ,оны тік ішекке қарай жылжытып, ең алғаш 3-4 см кіндік бағытына қарай, сосын омыртқа жотасына қатарластыра отырып 20-30 см тереңдікке енгізіңіз.
   
8. 
   Алмұрт тәрізді баллоншадан немесе Жане шприцінен алдын ала ауаны шығарып, жел шығаратын түтіктің сыртқы ұшына жалғастырып, жаймен тұзды ерітіндіні енгізіңіз.
   
9. 
   Жел шығаратын түтіктің сыртқы ұшына қысқышты салыңыз немесе оны қолмен қысыңыз.
   
10. 
    Алмұрт тәрізді баллоншаны жазылдырмай немесе Жане шприцін жел шығаратын түтіктен шығарып алыңыз.
    
11. 
    Түтіктен дәрілік ерітіндіні шығару үшін, бір мезетте сол қолмен түтікті сыйпалап қысып оң қолыңызбен жел шығаратын түтікті шығарыңыз.
    
12. 
    Аналь тесігі аймағын тазартыңыз.
    
13. 
    Науқасты арқасына бұрылып жатуын сұраңыз. Науқастың қал жағдайын сұраңыз.
    
14. 
    Ұштыкты, жел шығаратын түтікті зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
    
15. 
    Қолғапты шешіңіз.
    
16. 
    Қолғапты, салфеткаларды ҚЖКЖК- ға салыңыз.
    
17. 
    Қолыңызды, жуып кептіріңіз.
    

---

ХІ. Құықты катетерлеу
105. Әйелдердің қуығын катетерлеу
Мақсаты: емдік: қуыктағы несепті дер кезінде шығару, кейіннен қалыпты табиғи несеп шығаруды қайта қалпына келтіру, қуықты жуу.

Көрсеткіштері: жедел және созылмалы зәр бөлінудің тоқтауы, қуықты жуу және оған дәрілік, рентгенконтрастық ертінділерді енгізу, несіптік және жыныс жүйелеріне

операциядан кейінгі кезең, зәр бөліну мүшелерін эндоскопиялық зерттеу алдында, клиникалық және бактериологиялық зерттеуге зәрді алу, қалдық зәрді анықтау.

Қарсы көрсеткіштері: уретраның (үрпінің) жарылуы, жедел уретрит, гематурия, зәр шығару каналының тарылуы, зәр шығару каналының жедел қабынуы.

Асқынулар: уретралды қызба, уретраның, қуықтын шырышты қабығының зақымдануы, асептика ережесін сақтамағанда жұқпалы ауруларды енгізу.

Құрал-жабдықтар: залалсыздандырылған катетер, 2 дана анатомиялық пинцеттер, корнцанг, лоток, салфеткалар, 2 дана қолғап, вазелин майы, 1:5000 фурацилин ерітіндісі,тері антисептигі, 1% спирттелген йод ертіндісі, несеп жинайтын ыдыс, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс,судно, алжапқыш, клеенка, жаялық, керме, науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал-жабдықтар, ҚЖКЖК.

Іс-әрекет алгоритмі:

1. 
   Наукаспен өз-ара сенімді қарым-қатынасты орнатыңыз.
   
2. 
   Науқаска емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
   
3. 
   Науқасты кермемен оңашалаңыз.
   
4. 
   Науқасты арқасына жатқызыңыз: тізесінен бүгілген екі аяғын жан-жаққа аздап қана ажыратуына көмектесемыз.
   
5. 
   Бөксе астына клеенканы, оның үстінен жаялықты төсеңіз. Судноны беріңіз.
   
6. 
   Гигиеналық деңгейде қол деконтаминациясын жүргізіп,тері антисептигімен қолыңызды өңдеп, қолғап пен алжапқышты киіңіз.
   
7. 
   Науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал-жабдықтарды дайындаңыз (қара: халі ауыр әйелдердің жыныс мүшесін жуу іс-әрекетін) жүргізіңіз.
   
8. 
   Катетерлеуге қажетті құрал-жабдықтарды дайындаңыз.
   
9. 
   Тырнақ пластинкаларын 1% спирттелген йод ертіндісімен өндеңіз.Залалсыздандырылған қолғапты киіңіз
   
10. 
    Сол қолдың І және ІІ саусақтарымен үлкен және кіші жыныс еріндерін ажыратыңыз, зәр шығаратын түтіктің сыртқы тесігін ашыңыз.
    
11. 
    Фурацилин ерітіндісіне малынған дәке салфеткасын пинцетпен алып, оң қолыңызға ұстаңыз.
    
12. 
    Несеп шығатын тесікті антисептикалық ерітіндімен тазалаңыз, кіші жыныс еріндерінің арасын жоғарыдан төмен қарай қимыл жасап жуыңыз.
    
13. 
    Дәке салфеткасын ауыстырып, фурацилин ерітіндісімен малынған дәке салфеткасын несеп шығатын каналдың тесігіне 1 минуттай басып ұстаңыз.
    
14. 
    Қолданылған дәке салфеткаларын ҚЖКЖК-ға, пинцетті зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз. Пинцетті ауыстырыңыз.
    
15. 
    Ораудын саңылаусыздығын оның жасалған күнін тексеріңіз.Ораудан ашып катетерді пинцет арқылы алыңыз.
    
16. 
    Оң қолдағы пинцетпен жұмсақ резеңке катетердің тұмсық (домалақ бітеу) ұшынан 5-7 см қашықтықта қаламсап сияқты қылып ұстаңыз.
    
17. 
    Катетердің сыртқы ұшын алақан үстінен айналдырып алып, оң қолдың ІV-ші, V-ші саусақтарының арасына қысып ұстаңыз.
    
18. 
    Катетердің тұйық жағына залалсыздандырылған вазелин майын құйыңыз.
    
19. 
    Сол қолмен жыныс еріндерін ажыратып, оң қолмен абайлап катетерді несеп шығатын каналға 4-6 см ұзындыққа несеп шыққанша енгізіңіз.
    
20. 
    Катетердің бос ұшын зәр жинайтын ыдысқа салыңыз.
    
21. 
    Пинцетті зарарсыздандыру ерітіндісіне салыңыз.
    
22. 
    Зәр бөлінуі аяқталғаннан соң катетерді шығарыңыз, сол қолыңызбен қасағаның үстінен іштің алдыңғы бетін басыңыз. Катетерден шығарғаннан сон зәр ағымы зәр шығаратын каналды жуады (несеп жолын табиғи жолмен шайып өтеді).
    
23. 
    Зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа катетерді салыңыз.
    
24. 
    Қолғапты шешіңіз. Қолғапты, сүрткілерді мақта шариктерін ҚЖКЖК-ға салыңыз.
    
25. 
    Алжаапқышты дезерітіндімен 2 рет 15 мин арлығымен сүртіңіз.
    
26. 
    Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
    
27. 
    Науқасқа физикалық және психикалық тыныштықты қамтамасыз етіңіз.
    

---

106. ерлердің қуығын катетерлеу
Мақсаты: қуыктағы несепті дер кезінде шығару, кейіннен қалыпты табиғи несеп шығаруды қайта қалпына келтіру, қуықты жуу.

Көрсеткіштері: жедел және созылмалы зәр бөлінудің тоқтауы, қуықты жуу және оған дәрілік, рентгенконтрастық ертінділерді енгізу, несіптік және жыныс жүйелеріне операциядан кейінгі кезең, зәр бөліну мүшелерін эндоскопиялық зерттеу алдында, клиникалық және бактериологиялық зерттеуге зәрді алу, қалдық зәрді анықтау.

Қарсы көрсеткіштері: уретраның (үрпінің) жарылуы, жедел уретрит,простатит, эпидидимит, гематурия, зәр шығару каналының тарылуы, простата ісігі, зәр шығару каналының жедел қабынуы.

Асқынулар: уретралды қызба, уретраның қуықтын шырышты қабығының зақымдануы, асептика ережесін сақтамағанда жұқпалы ауруларды енгізу.

Құрал-жабдықтар: залалсыздандырылған катетер, 2 дана анатомиялық пинцеттер, корнцанг, лоток, салфеткалар, алжапқыш, 2 дана қолғап, вазелин майы, 1:5000 фурацилин ерітіндісі, несеп жинайтын ыдыс,тері антисептигі, 1% спирттелген йод ертіндісі, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс, клеенка, жаялық, керме, науқастың жыныс мүшесін жууға арналған құрал-жабдықтар, ҚЖКЖК.

Іс-әрекет алгоритмі:

1. 
   Наукаспен өзара сенімді қарым-қатынасты орнатыңыз.
   
2. 
   Науқаска емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
   
3. 
   Науқасты кермемен оңашалаңыз.
   
4. 
   Науқасты арқасына жатқызыңыз: тізесінен бүгілген екі аяғын жан-жаққа аздап қана ажыратқан.
   
5. 
   Бөксе астына клеенканы, оның үстінен жаялықты төсеңіз. Судноны беріңіз.
   
6. 
   Гигиеналық деңгейде қол деконтаминациясын жүргізіп,тері антисептигімен қолыңызды өңдеп, қолғап пен алжапқышты киіңіз.
   
7. 
   Жыныс мүшесін жууға арналған құрал-жабдықты дайындап (стандартты қараңыз), оны жүргізіңіз.
   
8. 
   Қолғапты шешіп,қолымызды тері антисептикасымен өңдеп, тырнақ пластинкаларын 1% спирттелген йод ертіндісімен өңдеңіз,қолғапты киіңіз.
   
9. 
   Науқастың оң жағына тұрып сол қолыңызға залалсыздандырылған салфетканы алып оны жыныс мүшесінің үстіне қойып 3,4- ші саусақтарыңызбен ұстап, ал 1,2- ші саусақтарыңызбен оның күпегін жыныс мүшесінің басынан жылжытыңыз.
   
10. 
    Қолыңызды тері антисептигімен өңдеңіз
    
11. 
    Оң қолыңызға пинцетпен дәке тампонын алып оны фурацилин ертіндісіне малып алыңыз, жыныс мүшесінің басын айналмалы қозғалыстармен сағат тілінің бағытында жоғарыдан төмен зәр шығару каналынан переферияға қарай тампондарды ауыстыра отырып жуыңыз.
    
12. 
    Зәр шығару каналының сыртқы ашық тесігіне бірнеше тамшы залалсыздандырылған вазелин майын тамызыңыз.
    
13. 
    Ораудын саңылаусыздығын оның жасалған күнін тексеріңіз. Пинцетті ауыстырыңыз.Орауды ашып катетерді пинцет арқылы алыңыз.
    
14. 
    Оң қолыңызға залалсыздандырылған пинцетпен катетердің тұмсық ұшынан 5-7 см қашықтықта алыңыз, катетердің сыртқы ұшын алақан үстінен айналдырып алып, оң қолдың ІV-ші, V-ші саусақтарының арасына қысып ұстаңыз.
    
15. 
    Катетердің тұйық жағына лотоктың үстінен 15-20 см арақашықтықта залалсыздандырылған вазелин майын құйыңыз.
    
16. 
    Сол қолдың 1-2 саусақтарымен жыныс мүшесінің басын ұстап тұрып катетердің бірінші 4-5 см енгізіңіз.
    
17. 
    Катетерді тағыда 4-5 см арақашықтықта ұстап жәймен 19-20 см ұзындығына зәр шығару каналына енгізіңіз.
    
18. 
    Жыныс мүшесін төмен қарай түсіріңіз.
    
19. 
    Катетердің қалған бөлігін зәр жинауға арналған ыдысқа салыңыз.
    

---

Смотрите также файлы

• Занятие 1 Задание Используя литературу, составьте таблицу Зарождение эксперимента в отечественной психологии.docx

• Анализ и оценка эффективности инвестиционной деятельности предприятия.docx

• Жолклік оиаларына жедел ден ою жне онда зардап шеккен адамдара уатылы кешенді кмек крсету аидалары.docx

• Подготовительное упр. 1.docx

• 1. Теоретические аспекты обучения немецкому языку на уровне основного общего образования 12.doc