ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 10.11.2023
Просмотров: 246
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
бірақ ісікасты тіндерге инфильтрациялық түрде еніп, оларды ауыр жарақаттайды.
Тері рагының ТNM жіктеуі бойынша даму
сатылары ( UIСC,2002)
0 - сатысы – Тis No Mo (рак in situ)
I сатысы – Ісіктің көлемі 2 см-ге дейін, эпидермистің 5 қабатынан өтіп, дермаға жабысқан
қозғалмалы, аймақтық лимфалық бездерде метастаз жоқ (Т1 No Mo ).
II «А» сатысы – Ісіктің көлемі 4-5 см,терінің эпидермис және дерма қабаттарын ғана
қамтыған, бірақ дерманың астындағы қабаттарға өтпеген, аймақтық лимфалық бездерде
метастаз жоқ (Т2 No Mo ).
II «В» сатысы – Ісіктің қөлемі І немесе II «А» даму сатысындағыдай,бірақ аймақтық
лимфалық бездерде бірлі-жарым метастаздар бар (Т1-2 N 1 Mo).
III«А» сатысы – Ісіктің көлемі 5 см артық, ісік тері астындағы шандыр, бұлшық еттерге
тараған, бірақ шеміршекке немесе сүйекке жабыспаған, аймақтық лимфалық бездерде метастаз
жоқ (Т3 NoMo).
III «В» сатысы – Ісіктің қөлемі ІII «А» даму сатысындағыдай,бірақ аймақтық лимфа-
лық бездерде бірнеше қозғалмалы немесе қозғалуы тежелген метастаздар бар (Т1-2 N3 Mo).
Т3N2 Mo).
350
IV «А» даму сатысы – ойық жара тәрізді теріге кең жайылған, тері астындағы жұмсақ
тіндерге, шеміршек немесе сүйекке тараған ісік, аймақтық лимфалық бездерде метастаз жоқ
(Т4 NoMo).
IV «Б» даму сатысы – Ісіктің қөлемі ІII «А» даму сатысындағыдай, аймақтық лимфалық
бездерде қозғалмайтын (Т4 N3 Mo) немесе алшақ ағзаларда метастаз бар (Т2-4N1-3 M1)
кілегей қабат
еміздікті қабат
торлы қабат
тері астындағы май
қабаты
351
Терінің жалпақ жасушалы рагы (экзофиттік түрі)
352
Пигменттік ксеродермадаң өрбіген
жалпақ жасушалы мүйізденген рак
(мұрын, бет аймағы)
353
Терінің псориазынан өрбіген жалпақ жасушалы мүйізденген рак (самай аймағы)
(а) Криодеструкцияға дейінгі жалпақ жасушалы мүйізденбеген рак;
(б) Криодеструкциялық емнен кейінгі жалпақ жасушалы мүйізденбеген рактың орны;
(а) құлақ артындағы тері базалиомасы
(б) мұрын аймағындағы базалды жасушалы тері рагы;
354
Самай аймағындағы тері рагының
папиллярлық түрі
а) Пигменттік ксеродермадан өрбіген базалды жасушалы рак;
б) Ракты хирургиялық тәсілмен резекциялап, орнын босатылған терімен жапқаннан
кейін 2 жыл өткендегі көрінісі
355
Тері рагының клиникалық белгілері
Тері рагының сыртқы көріністері үш түрлі болады:
Беткейлі түрі – тері жамығынан сәл ғана көтеріліп тұрған, қабықшаланған түйін, үсті
сарғыштау немесе ақшылдау болады, кейін түйін айналасы қатайып, ортасы ойылып ернегі
қатайған ойық жараға айналады, ортасы суланады, қабыршақтанбайды, үнемі қышиды.
Өскінді, бүртпелік түрі – бұрын пайда болған кератопапилломадан өрбиді, істіктік түйін
тез өседі, теріге және тері асты қабаттарына тарайды, оларды қатайтады, беткейі жарақатта-
нып, ернегі ырым-жырым қатайған ойық жара тәріздес болады.
Жайылмалы түрі – ісіктік аймақ тез арада қатайып, теріні қалыңдатып ісіндіреді,
ойық жараланып, тері асты тіндерге тарайды, жарадан үнемі қанды ірің шығып, ісік
қабыршақтанбайды.
Тері рагынан сақтану шаралары
Күн сәулесінен, әсіресе ультракүлгін спектрінен, химиялық зиянды заттардан, механикалық
жарақтардан үнемі бас, бет, мойын т.б. терінің ашық аймақтарын қорғау, созылмалы жараларды
толық емдеу.
а) мұрын аймағындағы терінің базалды жасушалы рагының сәулелік емге дейінгі
көрінісі;
б) мұрын, бет аймағындағы терінің базалды жасушалы рагының асқынған түрі
356
Мұрын- бет аймағындағы базалдыжасушалы рак.
Бастың шаш, мұрын аймағындағы экзофитті базалды жасушалы рак
357
Тері рагын анықтау тәсілдері
1. Аурудың шағымы мен даму тарихы. Тері жамығында қалыптан тыс өзгеріс қалай
дамыған, оған сыртқы ортаның қандай жағымсыз факторлары әсер етті, ракалды аурудың бар
не жоқ екендігі анықталады.
2. Мануалдық тәсіл – ауру ошағын көзбен көріп, оның сыртқы көрінісін және көлемін
анықтау, қолмен сипап қарау, аймақтық лимфалық бездерінде өзгерістердің бар немесе жоқ
екендігін анықтау.
3. Арнайы зерттеулер:
- Дерматоскопия;
- Цитологиялық зерттеуге жағынды, қырынды алу;
- Гистологиялық зерттеуге ісік ошағынан биопсиялық тін алу;
- ГРВ;
- Қалыптан тыс өзгерген аймақтық лимфалық бездерді ультрадыбыстық зерттеу.
Тері рагын емдеу тәсілдері
Тері рагын емдеуге хирургиялық, сәулелік, дәрі-дәрмектік емдер жекеленіп,
құрастырылып, кешенді түрде қолданылады.
Шипалы емдеу тәсілін қолдану үшін рактың гистологиялық құрлымы мен даму сатысы
анықталады;
Базалдық жасушалы ракқа қарсы қолданылатын шипалылығы жоғары тәсілдер қатарына
сәулелік (жақын қашықта жүргізілетін рентгенотерапия), криодеструкция, электроэкцизия
қолданылады;
Кеуде терісіндегі экзофитті жалпақ жасушалы рак
358
Жалпақ жасушалы тері рагының І даму сатысында шипалылық қасиеті бірдей үш емдеу
тәсілі бар. Олар:
- хирургиялық тәсілмен түбегейлі түрде операция жасау, бірақ бұл тәсілді бет аймағына
орналасқан тері рагына қолдану тиімсіз, сондықтан оны дененің жабық жерлерінде пайда
болған рак науқасына қолдану ләзім.
- жақын қашықтықта берілетін рентгенотерапия (классикалық бөлшектеу әдісімен –
2,0 Гр. жұмасына 6 рет, жалпы мөлшері – 62-64 Гр.).
- лазерлік сәуле (импульсивтік немесе көмірқышқылдық).
Егер жалпақ жасушалы тері рагы ІІ – ІІІ даму сатысында анықталса, оған қабаттастырылған
емді қолдану шипалы (сәулелік ем+ хирургиялық). Электронотерапия – 2 Гр. жалпы мөлшері
40Гр. + негізгі ісік ошағын түбегейлі оташалау, аймақтық лимфа бездеріне – лимфаденэктомия.
ІV даму сатысындағы тері рагына кешенді ем тәсілі қолданылады (сәулелік+дәрі-дәрмектік).
Тері рагына шипалылығы бар дәрі-дәрмектер қатарына блеомицин, таксотер, цисплатин,
метотрексат, проспедин, хризомалин т.б. жатады, әсіресе циплатинның шипалылығы жоғары
( Г.Н. Егоров, 2005).
Тері рагын емдеуге шипалылығы анықталған химиотерапиялық препараттар
схемасы:
1. Цисплатин – 75 мг/м 2 вена іші арқылы 1-ші күні
Доксорубицин – 50 мг/м 2 вена іші арқылы 1-ші күні
Әрбір 3-4 жұмадан кейін қайталанады.
2. Цисплатин – 25 мг/м 2 вена іші арқылы күнбе-күн 1-5-ші күндері
Метотрексат –15 мг/ м 2 вена іші арқылы 1,8,15- ші күндері
Блеомицин –15 мг/м 2 вена іші арқылы 1,3,5,8,10- шы күндері
Әрбір 3–4 жұмадан кейін қайталанады.
3. Цисплатин –100–120 мг/м 2 1-ші күні вена немесе артерия іші арқылы инфузиялық тәсілмен
96 сағат ішінде 5- фторурацил 500-1000 мг/м 2 .
Әрбір 3-4 жұмадан кейін қайталанады.
4. Этопазид–100 мг/ м 2 вена іші арқылы 1,2,3-ші күндері
Цисплатин–100 мг/ м 2 вена іші арқылы 1-ші күні
Әрбір 3-4 жұмадан кейін қайталанады
Болжамы
Тері рагына қолданылған ем тәсілдерінің шипалылық қасиеті ісіктің даму сатысы мен
гистологиялық түріне байланысты. Базалды жасушалық рактың жергілікті өсіп, лимфалық
түйіндерге және басқа дене мүшелеріне метастаз бермеуіне байланысты, оған қарсы
қолданылған жергілікті (хирургиялық, креодуструкциялық, электрорезекциялық, сәулелік)
түбегейлі жеке немесе қабаттастырылған тұрғыда қолданылған ем тәсілдерінің болжамы
толықтай қанағаттанарлық, ал ІІ- ІІІ даму сатысындағы жалпақ жасушалы ракқа қарсы
қолданылған ем тәсілдерінің нәтижесі елеулі төмен.
А.И. Пачес т.б. 2000 ж., П.Ю. Поляков т.б., 2003 ж., Хатырев С.А. т.б. 2006 ж., Зардодхо-
нова М.Т. т.б. 2010 ж. т.б. мәліметтері бойынша, қазіргі кездегі заманауи талаптарға сай
қолданылған ем тәсілдерінен кейін науқастардың 5 жылдан артық өмір сүру мерзімі тері
рагының І- ІІ даму сатысында ± 95 % , ІІІ даму сатысында ± 50 %.
359
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Абисатов Х.А. Рак кожи. В руководстве Абисатова Х.А. «Клиническая онкология». Том ІІ. Алматы:
Арыс, 2007. с. 8-34.
2. Абисатов Х.А. Цикл лекций по клинической онкологии. Алматы, 2012. С. 144-155
3. Айрапетян А.М. Оценка эффективности криогенного, хирургического, лучевого методов при
лечении злокачественных новообразований кожи головы и шеи: Автореф. дисс. канд., Ереван, 1989.
4. Анисимов В.В., Горделадзе А.С., Барчук А.С. и др. Меланома кожи. Атлас клинико- морфологической
диагностики. Санкт- Петербург: Наука, 1999. С. 107.
5. Ахмедов Б.П., Фармонбердиев А.М., Каримов С.А. и др. Рак кожи, клиника, диагностика, лечение.
Матер.VI съезда онкологов и радиологов стран СНГ. Душанбе, 2010. С. 213.
6. Вечер Л.Л., Жуковец А.Г. Криохирургическое лечение больных раком кожи. // Материалы VІ съезда
онкологов и радиологов стран СНГ. С.216.
7. Ганцев Ш.Х. Руководство к практическим занятиям по онкологии. М.: МИА, 2007. С. 262.
8. Давыдов М.И.Аксель Е.М. Злокачественные новообразования в России и странах СНГ за 2008
(статистические материалы). // Вестник онкологии РОНЦ им. Н.Н. Блохина РАМН, М., 2010. № 2.
9. Дарьялова С.А., Поляков П.Ю., Киселева Е.С. и др. Метранидазол при лучевом лечении
злокачественных новообразований. // Ж. Медицинская радиология. 1986. № 7. С.6-13.
10. Есенқұлов Ә.Е., Арзықұлов Ж.Ә., Әбисатов Қ.Ә., Есенқұлова С.Ә. Ісік аурулары.2 томдық оқулық.
Алматы, 2009.
11. Каракулова А.Р., Савхатов Д.Х. Эстетические соображения в иссечении рака кожи лица. Онкология
и радиология Казахстана. 2004. № 3 (6). С. 113-115
12. Клинические рекомендации. Онкология. 2006. од ред. В. И. Чиссова, С. А. Дарьяловой.М.:
« ГЭОТАР- Медиа», 2006.
13. Михайловский А.В. Криогенное лечение злокачественных и доброкачественных опухолей кожи
лица и головы. Автореф.дисс. к. м. н. М., 1979.
14. Нургазиев К.Ш.,Сейтказина Г.Д. т.б. Показатели онкологической службы Республики Казахстан
за 2010 г. Алматы, 2011.
15. Пачес А.И., Пустынский И.Н. Рак кожи. В кн: Опухоли головы и шеи под ред А.И.Пачес. М.:
Медицина, 2000. С. 41-59.
16. Пинхасов Д.М. Первичные кожнопластические операции при раке кожи: Автореф.дисс., канд.,
Баку, 1970.
17. Плетнев С.Д., Островцев Л.Д., Карпенко О.М., Королева Л.А. Злокачественные опухоли кожи.
В кн: Комбинированное и комплексное лечение больных со злокачественными опухолями. Руководство
под ред. В.И. Чиссова. М.: Медицина, 1989. С. 526-547.
18. Поляков П.Ю., Бычеков О.А., Олтаржевская Н.Д. и др. Лучевая терапия злокачественных опухолей
кожи. Т 2-3. N0 М0 с использованием радиосенсибилизаторов. // Радиология-практика, 2003. №4. С.45-51.
19. Предопухолевые заболевания и опухоли кожи. В кн: Справочник по онкологии, М.: Каппа, 1996.
С. 141-146.
20. Пустынский И.Н. Лечение распространенных и рецидивных форм рака кожи головы и шеи.
Автореф.дисс., канд. М., 1995.
21. Савицкий А.И. Рак кожи. В кн: Избранные лекции по клинической онкологии. М., 1972. С. 41-58.
22. Скоропад Ю.Д. Частота рецидивов рака кожи после лучевой терапии. // Медицинская радиология,
1980. С. 75-78.
23. Трапезников Н.Н., Шайн А.А.. Рак кожи. В учебн: Онкология , М.: Медицина. 1992. С. 100-110.
24. Химиотерпия рака кожи. В кн: Противоопухолевая химиотерапия. Справочник под ред. Н.И.
Переводчиковой. М., 1996. С. 47-48.
25. Хатырев С.А., Харатишвили Т.К. и др. Современные методы лечения местнораспространенного
плоскоклеточного рака кожи. Мат. VI съезда онкологов и радиологов стран СНГ. Душанбе, 2010. С. 246- 251
26. Шанин А.П. Опухоли кожи, их происхождение, клиника и лечение. М.: Медицина, 1969.
360