ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 10.11.2023
Просмотров: 236
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Рентгендік зерттеу
Рентгендік зерттеу асқазан рагын анықтаудың негізгі тәсілдерінің бірі болып табылады.
Ол ісіктің пайда болуына және өсуіне байланысты асқазанда дамитын патоморфологиялық
белгілерге негізделеді. Оларға жататындар:
• шырышты қабаттағы кілегей қабықшаның бедерінің өзгерісі (кедір-бұдырлануы,
қыртыстардың тегістелуі, жаралануы);
• асқазан қабырғасының сіресіп қатаюы (жиырылудың баяулауы, байқалмауы);
• толу ақауы (дефектісі немесе ойық жарасы);
• асқазан қуысының (өзегінің) түрінің өзгерісі мен тарылуы;
• өтімділіктің бұзылысы (баяулауы, тоқтауы);
Қатерлі ісіктің асқазанда орналасқан орнына байланысты әртүрлі рентгендік белгілер
байқалады.
Асқазанның проксималдық бөлігінің рагы кезінде төмендегідей өзгерістерге көңіл
аударған жөн. Олар:
1) газ көпіршігі пішінінің өзгеруі (деформация, кішірею);
2) контраст заттың шашырап ағуы немесе кідірістеп өңештен асқазанға өтуі (Шприц
белгісі);
3)өңештің құрсақтық бөлігінің ұзаруы;
210
4) газ көпіршігінің аясында толу ақауының (дефектісінің) болуы;
5) көкеттің күмбезі мен газ көпіршігінің арасындағы қашықтықтың ұлғаюы;
6) омыртқа көлеңкесінің шеті және газ көпіршігінің арасындағы қашықтықтың ұлғаюы.
Ескере кететін бір жағдай аталмыш белгілерді рентгендік әдіспен бір мәрте жасағанда
анықталады. Алайда асқазанның жоғарғы бөлігіндегі деформацияның (Каскад) себебін
тереңірек зерттеу үшін екіқабатты контрастылау әдісі қолданылады. Оны орындау
үшін алдымен барий сульфатының көмегімен асқазанның шырышты қабатының қалпы
тексеріледі, сосын асқазанға ұлтабарлық сүмбі жіберіп, Ричардсон баллонының көмегімен
ауа үрленеді. Бұл әдістің күрделілігіне байланысты, соңғы кезде асқазанның түбін ауамен
керу үшін уродан (ұнталған уроданның бір шай қасығын 100-120 мл суда ерітіп, сол бойда
науқасқа ішкізеді немесе қыжылдақ (1/2 қасық лимон қышқылын және ас содасын 100-120
мл сумен араластырып ішкізеді) қолданылады. Осы әдісті қолдану арқылы асқазанның түбіне
орналасқан ракты созылмалы қабыну үрдісінен пайда болған дәнекерлік жапсырылудан
ажыратуға болады.
Асқазанның денесі мен дисталдық бөлігінде байқалатын рентгендік белгілерге
төмендегілер жатады:
1) толу ақауының шеті тегіс емес, иректелген, шеті кетік;
2) толу ақауымен шекаралас жерде шырышты қабаттағы үзіліс және конвергенциялық
бұзылыс байқалады;
3) асқазан қабырға қабатының бір бөлігінің, тіпті ұзына бойының сіресіп қатаюы және ол
жерде перисталтиканың болмауы;
4) жазық барий депосы;
5) кіші иіннің қысқаруы, кейде асқазан ұлу (улитка) тәріздес болып қалпын өзгертеді;
6) асқазан денесінің ортаңғы бөлікшесінде асқазан қуысының (өзегінің) белдемше тәрізді
тартылып “құмсағат” белгісінің байқалуы;
7) пилорикалық бөлікшенің қуысының немесе қысқышының күрт тарылып, қалытқының
ұлтабар буылтығымен бірге солға қарай ығысуы, осының салдарынан асқазан көлемі үлкейіп,
үлкен астауға тақалады.
8) Скирроздық ракта асқазанның қабырғасы қалыңдап, көлемі мен пішіні кішірейеді.
Асқазанның қабырға қабатының қалыңдық деңгейін анықтау үшін париетография
қолданылады. Ол үшін кіндіктен 3-4 см төмен орталық сызық аймағында ішті инемен тесіп,
құрсақ қуысына 1500-2000 мл оттегі жіберіліп, ауыз арқылы уродан ішкізіп, рентгенография
жасалады.
Эндоскопиялық анықтау тәсілі
Гастрофиброскопиялық әдіспен тексеру арқылы ісіктің өсу сипатын, анатомиялық түрле-
рін, орналасқан орнын және ағзада таралу аумағын анықтауға болады. Эндоскоптың көме-
гімен цитоморфологиялық зерттеуге қажетті биопсиялық материал алуға және объективтік
құжаттама (фото- және кинотүсірілім, бейнежазу) алуға болады. Эндоскопиялық тексеруді
рентгендік тәсілді қолданғаннан кейін 2 күн аралығында, көмей-жұтқыншағында, өңешінде
тарылысы бар, мойын, кеуде омыртқалары қисайған, жүрегі мен өкпесінің қызметтері шек-
телген адамдарға қолдануға болмайды.
Эндоскопиялық ультрадыбыстық тексеру арқылы ісіктің асқазан қабырға қабаттарына
таралу шекарасын, аймақтық лимфалық түйіндердің жағдайын анықтауға болады.
211
Ультрадыбыстық анықтау тәсілі
Ультрадыбыстық тәсілді қолдану арқылы асқазан рагының жергілікті және құрсақ
қуысындағы ағзалардағы, бес лимфалық коллекторлердегі метастаздарды анықтауға болады,
яғни іш құрсақ арқылы жасалған УДЗ асқазаннан ұйқы безіне, бауырға, аймақтық лимфалық
түйіндерге, аналық безге, дугласов алаңына тараған метастаздарды, іш пердені шашырай
зақымдаған шеменді нақты анықтайды. Ол алынған биопсияны, жуындыны цитоморфоло-
гиялық зерттеу арқылы дәлелденеді.
Өкінішке орай УДЗ арқылы асқазанның артқы қабырғасындағы құрсақ қуысының артқы
кеңістігіндегі өзгерістерді білуге болмайды.
Асқазан рагын басқа аурулардан ажырату
1. Созылмалы гастрит. Оның анамнезі ұзаққа созылады, ал ракта қайталанусыз, біртіндеп
бұрын байқалмаған “кішігірім белгілер синдромы” көріне бастайды. Ауру сипатының өзгеруі,
олардың бәсеңдеуі және сыздап ауруы созылмалы гастриттің ракқа айнала бастағанын
аңғартады. Антралдық сірескен гастрит пен асқазанның инфильтративтік рагының ретгендік
көріністері өте ұқсас болады. Асқазанның сірескен (региттік) гастритінде асқазанның шырышты
қабатының беріштенуі, бұлшық ет қабатының қалыңдауы жиі байқалады. Нақты диагноз қою
үшін гастроскопиялық тексеру жүргізіледі.
Менетрие ауруы немесе гиперпластикалық гастритте асқазанның шырышты қабатының
бүкпелері қалыңдайды, олар бір-бірімен етене түрде араласып жатады. Гастроскоппен қарағанда
шырыштағы бүкпелердің түсі алқызылдан қызылға өзгереді, ол шырышты қабаттық қабынулық
өзгерістерінің дәрежесіне тәуелді. Шырыштық қабаттың кілегей қабығында эрозия, қан ағулар
болуы мүмкін. Осындай өзгерістер асқазан рагында да байқалады. Сондықтан гастроскопия
жасау кезінде асқазан қуысына ауа үрленеді. Егер ауа үрленгеннен кейін шырышты қабаттың
бүкпелері бастапқы қалпынан өзгерсе, қыртыстары жұмсақ болса, онда науқаста Менетрие
ауруы бар деп тұжырым жасалады. Дегенмен нақты диагнозды биопсиялық материалды
морфологиялық зерттеу арқылы дәлелдеген жөн.
2. Асқазанның ойық жарасы. Ұзақ мезгілге созылған асқазанның ойық жарасын рактан
ажырату оңай емес, себебі асқазан рагы малигнизацияланған ойық жарадан жиі өрбиді. Ойық
жарада тағамды қабылдағаннан кейін, әсіресе қышқылдығы жоғары, эпигастрия аймағында
қатты ұстамалы аурулық сезім болады. Ойық жара әр жыл сайын бірнеше рет өршіп тұрады. Ал
ойық жара ракқа ауыса бастағанда тамақ қабылдағаннан кейін аурулық сезім көп байқалмайды,
ол бәсеңсиді, кейде тіпті аурулық сезім болмайды. Осындай жағдай болғанда науқас “ойық
жарам жазылды” деп сенім туғызбауы керек. Науқас емханаға барып, гастроскопия жасатуы
керек!
3. Полиптер. Полиптер асқазанда морфологиялық тұрғыда үш түрге бөлінеді:
гиперпластикалық, аденоматоздық, бүрлік. Олар біреу, бірнеше болулары мүмкін. Ракқа айналуға
бейімдісі бүрлік, аденоматоздық полип сирек малигинизацияланады. Гиперпластикалық полип
қауіпсіз. Т.В. Вихляеваның (1983) пайымдауынша, полиптерге тән келесі клиникалық белгілер
болады: 1) клиникалық белгісі жоқ; 2) созылмалы гастриттің өршуіне байланысты белгілер;
3) анемиялық нұсқадағы полиптер; 4) полиптің жаралануына байланысты қан ағу, полиптердің
аяқшаларының жуандауы (1,0-2,0 см) ракқа айналуға бет алғанын аңғартады. Полиптен пайда
болған ракты гастроскопия жасап, биопсиялық материалдан морфологиялық зерттеу керек.
4. Асқазан туберкулезі. Сирек кездесетін ауру. Ол туберкулез таяқшалары бар қақырықты
жұтқанда пайда болуы мүмкін. Оған тән клиникалық белгілер жоқ, бар белгілері ойық жара
мен гастриттерге тән, бірақ рентген-эндоскопиялық тексерісте туберкулездік табиғаты бар
пластикалық линит түріндегі асқазанның беріштенуі. Асқазан жуындысынан туберкулездік
212
таяқша табылады, Манту сынамасы оң болады. Диагнозды анықтауда нысаналық биопсия
шешуші рөл атқарады.
5. Асқазан мерезі үш түрлі болады. Олар:
1) созылмалы мерездік гастрит;
2) әртүрлі өлшемдегі жалғыз немесе көптеген гуммалар. Олар кейде жалпақ инфильтрат,
кейде іргелес ағзаларға пенетрацияланған жара, кейде жұлдыз тәріздес тыртықтар кейпінде
кездеседі;
3) фиброзды беріштенген түрінде асқазан қуысы тарылып, түтік тәрізді болады.
Диагнозды анықтауға Вассерман сынамасының оң болуы, асқазан жуындысында мерездік
спирохетаның болуы және гастроскопиялық биопсия негіз болады.
Кардиоэзофагалдық рактың
рентгендік көрінісі
Асқазан денесі рагының
рентгендік көрінісі
213
Асқазан рагын емдеу тәсілдері
Асқазан рагына қолданылатын ем тәсілін жоспарлау үшін, алдымен ісіктің даму сатысын
анықтап алу керек. Ол үш топқа бөлінеді:
- рактың алғашқы даму сатысы (Tis – TIN 0 M 0 );
- І-IV сатыда дамыған, бірақ гематогендік, іш перделік метастаздары жоқ;
- IV-ші даму сатысындағы рак, бірақ гематогендік, іш перделік метастаздары бар.
Алғашқы даму сатысындағы ракты
емдеу тәсілдері
Bralow.S. (2002) дерегі бойынша асқазан рагы Tis – T 1 N 0 M 0 даму сатысында Батыс Еуропа
елдеріне 10-12%, Жапонияда 40%-да анықталады, сондықтан оларға бейнеэндоскопиялық
операция жасалады. Эндоскопиялық резекция жасау үшін ісіктің көлемі 2 см-ден аспайды,
ісік ойық-жараланбаған, морфологиялық түрлері папиллярлық немесе тубулярлық
аденокарцинома. Эндоскопиялық операция жасаудың алдында міндетті тұрғыда ісіктің
инвазиялық қандай тереңдікке таралғанын, аймақтық лимфалық түйіндердің жағдайын
анықтау үшін ультрадыбыстық зерттеу жасалады. Гастроскопия кезінде ісік айналасындағы
дисплазиялық ошақты анықтау мақсатында метилен синий бояуын пайдаланады. Операция
кезінде асқазан қабырғасын тесіп алмау үшін ісіктің астына физиологиялық сұйықтық енгізіп,
ісікті жоғары көтереді, сонан соң электрокоагулятормен ісік бұлшық етке тақау жерден
кесіледі. Егерде алынған ісіктік тінді гистологиялық зерттеуден өткізгенде ісіктің шырыш
асты қабатын инвазиялағаны анықталса, асқазанға резекция жасалады. Эндоскопиялық
резекциядан кейін жергілікті рецидив – 4,5%, 5 жылдық өмір сүру ұзақтығы – 86% (Takekoshi
T.et.al,1994).
Асқазанның дисталдық
бөлігіндегі рактың
рентгендік көрінісі
214
Tis – T 1 N 0 M 0 сатысын емдеу үшін эндоскопиялық резекцияға балама тәсіл ретінде
фотодинамикалық терапия, лазерлік деструкция қолданылады.
Асқазан рагының І-IV даму сатыларында, егер гематогендік, іш перделік метастаздар
болмаса негізгі ем хирургиялық тәсіл.
Түбегейлі операциялар:
- проксималдық субтоталдық резекция (D 2 , D 3 );
- дисталдық субтоталдық резекция (D 2 );
- гастроэктомия немесе асқазан экстирпациясы (D 2 , D 3 );
- қабаттастырылған операциялар (D 2 , D 3 );
Паллиативтік операциялар:
- бауырында дара бір метастазы бар ауруларға дисталдық, проксималдық субтоталдық
резекция жасауға болады, егер ісік төменгі дәрежеде пісіп-жетілген, жетілмеген болса;
- гастроэнтероанастомоз;
- гастростомия.
Қатерлі ісіктің асқазанда орналасқан жеріне байланысты үш түрлі операция жасалады:
дисталдық, проксималдық субтоталдық резекция, гастроэктомия.
Егер ісік асқазанның пилороантральдық бөлігінде орналасса, дисталдық субтоталдық
резекция, кардиалық бөлігі мен ол жерден өңешке тарағанда проксималдық субтоталдық
резекция немесе Гэрлок операциясы, ал егер асқазан денесінде және асқазанның жоғарғы
төмен бөліктерінен денесін инфильтрациялағанында гастроэктомия жасалады. Егер ісік
Рентгендік зерттеу асқазан рагын анықтаудың негізгі тәсілдерінің бірі болып табылады.
Ол ісіктің пайда болуына және өсуіне байланысты асқазанда дамитын патоморфологиялық
белгілерге негізделеді. Оларға жататындар:
• шырышты қабаттағы кілегей қабықшаның бедерінің өзгерісі (кедір-бұдырлануы,
қыртыстардың тегістелуі, жаралануы);
• асқазан қабырғасының сіресіп қатаюы (жиырылудың баяулауы, байқалмауы);
• толу ақауы (дефектісі немесе ойық жарасы);
• асқазан қуысының (өзегінің) түрінің өзгерісі мен тарылуы;
• өтімділіктің бұзылысы (баяулауы, тоқтауы);
Қатерлі ісіктің асқазанда орналасқан орнына байланысты әртүрлі рентгендік белгілер
байқалады.
Асқазанның проксималдық бөлігінің рагы кезінде төмендегідей өзгерістерге көңіл
аударған жөн. Олар:
1) газ көпіршігі пішінінің өзгеруі (деформация, кішірею);
2) контраст заттың шашырап ағуы немесе кідірістеп өңештен асқазанға өтуі (Шприц
белгісі);
3)өңештің құрсақтық бөлігінің ұзаруы;
210
4) газ көпіршігінің аясында толу ақауының (дефектісінің) болуы;
5) көкеттің күмбезі мен газ көпіршігінің арасындағы қашықтықтың ұлғаюы;
6) омыртқа көлеңкесінің шеті және газ көпіршігінің арасындағы қашықтықтың ұлғаюы.
Ескере кететін бір жағдай аталмыш белгілерді рентгендік әдіспен бір мәрте жасағанда
анықталады. Алайда асқазанның жоғарғы бөлігіндегі деформацияның (Каскад) себебін
тереңірек зерттеу үшін екіқабатты контрастылау әдісі қолданылады. Оны орындау
үшін алдымен барий сульфатының көмегімен асқазанның шырышты қабатының қалпы
тексеріледі, сосын асқазанға ұлтабарлық сүмбі жіберіп, Ричардсон баллонының көмегімен
ауа үрленеді. Бұл әдістің күрделілігіне байланысты, соңғы кезде асқазанның түбін ауамен
керу үшін уродан (ұнталған уроданның бір шай қасығын 100-120 мл суда ерітіп, сол бойда
науқасқа ішкізеді немесе қыжылдақ (1/2 қасық лимон қышқылын және ас содасын 100-120
мл сумен араластырып ішкізеді) қолданылады. Осы әдісті қолдану арқылы асқазанның түбіне
орналасқан ракты созылмалы қабыну үрдісінен пайда болған дәнекерлік жапсырылудан
ажыратуға болады.
Асқазанның денесі мен дисталдық бөлігінде байқалатын рентгендік белгілерге
төмендегілер жатады:
1) толу ақауының шеті тегіс емес, иректелген, шеті кетік;
2) толу ақауымен шекаралас жерде шырышты қабаттағы үзіліс және конвергенциялық
бұзылыс байқалады;
3) асқазан қабырға қабатының бір бөлігінің, тіпті ұзына бойының сіресіп қатаюы және ол
жерде перисталтиканың болмауы;
4) жазық барий депосы;
5) кіші иіннің қысқаруы, кейде асқазан ұлу (улитка) тәріздес болып қалпын өзгертеді;
6) асқазан денесінің ортаңғы бөлікшесінде асқазан қуысының (өзегінің) белдемше тәрізді
тартылып “құмсағат” белгісінің байқалуы;
7) пилорикалық бөлікшенің қуысының немесе қысқышының күрт тарылып, қалытқының
ұлтабар буылтығымен бірге солға қарай ығысуы, осының салдарынан асқазан көлемі үлкейіп,
үлкен астауға тақалады.
8) Скирроздық ракта асқазанның қабырғасы қалыңдап, көлемі мен пішіні кішірейеді.
Асқазанның қабырға қабатының қалыңдық деңгейін анықтау үшін париетография
қолданылады. Ол үшін кіндіктен 3-4 см төмен орталық сызық аймағында ішті инемен тесіп,
құрсақ қуысына 1500-2000 мл оттегі жіберіліп, ауыз арқылы уродан ішкізіп, рентгенография
жасалады.
Эндоскопиялық анықтау тәсілі
Гастрофиброскопиялық әдіспен тексеру арқылы ісіктің өсу сипатын, анатомиялық түрле-
рін, орналасқан орнын және ағзада таралу аумағын анықтауға болады. Эндоскоптың көме-
гімен цитоморфологиялық зерттеуге қажетті биопсиялық материал алуға және объективтік
құжаттама (фото- және кинотүсірілім, бейнежазу) алуға болады. Эндоскопиялық тексеруді
рентгендік тәсілді қолданғаннан кейін 2 күн аралығында, көмей-жұтқыншағында, өңешінде
тарылысы бар, мойын, кеуде омыртқалары қисайған, жүрегі мен өкпесінің қызметтері шек-
телген адамдарға қолдануға болмайды.
Эндоскопиялық ультрадыбыстық тексеру арқылы ісіктің асқазан қабырға қабаттарына
таралу шекарасын, аймақтық лимфалық түйіндердің жағдайын анықтауға болады.
211
Ультрадыбыстық анықтау тәсілі
Ультрадыбыстық тәсілді қолдану арқылы асқазан рагының жергілікті және құрсақ
қуысындағы ағзалардағы, бес лимфалық коллекторлердегі метастаздарды анықтауға болады,
яғни іш құрсақ арқылы жасалған УДЗ асқазаннан ұйқы безіне, бауырға, аймақтық лимфалық
түйіндерге, аналық безге, дугласов алаңына тараған метастаздарды, іш пердені шашырай
зақымдаған шеменді нақты анықтайды. Ол алынған биопсияны, жуындыны цитоморфоло-
гиялық зерттеу арқылы дәлелденеді.
Өкінішке орай УДЗ арқылы асқазанның артқы қабырғасындағы құрсақ қуысының артқы
кеңістігіндегі өзгерістерді білуге болмайды.
Асқазан рагын басқа аурулардан ажырату
1. Созылмалы гастрит. Оның анамнезі ұзаққа созылады, ал ракта қайталанусыз, біртіндеп
бұрын байқалмаған “кішігірім белгілер синдромы” көріне бастайды. Ауру сипатының өзгеруі,
олардың бәсеңдеуі және сыздап ауруы созылмалы гастриттің ракқа айнала бастағанын
аңғартады. Антралдық сірескен гастрит пен асқазанның инфильтративтік рагының ретгендік
көріністері өте ұқсас болады. Асқазанның сірескен (региттік) гастритінде асқазанның шырышты
қабатының беріштенуі, бұлшық ет қабатының қалыңдауы жиі байқалады. Нақты диагноз қою
үшін гастроскопиялық тексеру жүргізіледі.
Менетрие ауруы немесе гиперпластикалық гастритте асқазанның шырышты қабатының
бүкпелері қалыңдайды, олар бір-бірімен етене түрде араласып жатады. Гастроскоппен қарағанда
шырыштағы бүкпелердің түсі алқызылдан қызылға өзгереді, ол шырышты қабаттық қабынулық
өзгерістерінің дәрежесіне тәуелді. Шырыштық қабаттың кілегей қабығында эрозия, қан ағулар
болуы мүмкін. Осындай өзгерістер асқазан рагында да байқалады. Сондықтан гастроскопия
жасау кезінде асқазан қуысына ауа үрленеді. Егер ауа үрленгеннен кейін шырышты қабаттың
бүкпелері бастапқы қалпынан өзгерсе, қыртыстары жұмсақ болса, онда науқаста Менетрие
ауруы бар деп тұжырым жасалады. Дегенмен нақты диагнозды биопсиялық материалды
морфологиялық зерттеу арқылы дәлелдеген жөн.
2. Асқазанның ойық жарасы. Ұзақ мезгілге созылған асқазанның ойық жарасын рактан
ажырату оңай емес, себебі асқазан рагы малигнизацияланған ойық жарадан жиі өрбиді. Ойық
жарада тағамды қабылдағаннан кейін, әсіресе қышқылдығы жоғары, эпигастрия аймағында
қатты ұстамалы аурулық сезім болады. Ойық жара әр жыл сайын бірнеше рет өршіп тұрады. Ал
ойық жара ракқа ауыса бастағанда тамақ қабылдағаннан кейін аурулық сезім көп байқалмайды,
ол бәсеңсиді, кейде тіпті аурулық сезім болмайды. Осындай жағдай болғанда науқас “ойық
жарам жазылды” деп сенім туғызбауы керек. Науқас емханаға барып, гастроскопия жасатуы
керек!
3. Полиптер. Полиптер асқазанда морфологиялық тұрғыда үш түрге бөлінеді:
гиперпластикалық, аденоматоздық, бүрлік. Олар біреу, бірнеше болулары мүмкін. Ракқа айналуға
бейімдісі бүрлік, аденоматоздық полип сирек малигинизацияланады. Гиперпластикалық полип
қауіпсіз. Т.В. Вихляеваның (1983) пайымдауынша, полиптерге тән келесі клиникалық белгілер
болады: 1) клиникалық белгісі жоқ; 2) созылмалы гастриттің өршуіне байланысты белгілер;
3) анемиялық нұсқадағы полиптер; 4) полиптің жаралануына байланысты қан ағу, полиптердің
аяқшаларының жуандауы (1,0-2,0 см) ракқа айналуға бет алғанын аңғартады. Полиптен пайда
болған ракты гастроскопия жасап, биопсиялық материалдан морфологиялық зерттеу керек.
4. Асқазан туберкулезі. Сирек кездесетін ауру. Ол туберкулез таяқшалары бар қақырықты
жұтқанда пайда болуы мүмкін. Оған тән клиникалық белгілер жоқ, бар белгілері ойық жара
мен гастриттерге тән, бірақ рентген-эндоскопиялық тексерісте туберкулездік табиғаты бар
пластикалық линит түріндегі асқазанның беріштенуі. Асқазан жуындысынан туберкулездік
212
таяқша табылады, Манту сынамасы оң болады. Диагнозды анықтауда нысаналық биопсия
шешуші рөл атқарады.
5. Асқазан мерезі үш түрлі болады. Олар:
1) созылмалы мерездік гастрит;
2) әртүрлі өлшемдегі жалғыз немесе көптеген гуммалар. Олар кейде жалпақ инфильтрат,
кейде іргелес ағзаларға пенетрацияланған жара, кейде жұлдыз тәріздес тыртықтар кейпінде
кездеседі;
3) фиброзды беріштенген түрінде асқазан қуысы тарылып, түтік тәрізді болады.
Диагнозды анықтауға Вассерман сынамасының оң болуы, асқазан жуындысында мерездік
спирохетаның болуы және гастроскопиялық биопсия негіз болады.
Кардиоэзофагалдық рактың
рентгендік көрінісі
Асқазан денесі рагының
рентгендік көрінісі
213
Асқазан рагын емдеу тәсілдері
Асқазан рагына қолданылатын ем тәсілін жоспарлау үшін, алдымен ісіктің даму сатысын
анықтап алу керек. Ол үш топқа бөлінеді:
- рактың алғашқы даму сатысы (Tis – TIN 0 M 0 );
- І-IV сатыда дамыған, бірақ гематогендік, іш перделік метастаздары жоқ;
- IV-ші даму сатысындағы рак, бірақ гематогендік, іш перделік метастаздары бар.
Алғашқы даму сатысындағы ракты
емдеу тәсілдері
Bralow.S. (2002) дерегі бойынша асқазан рагы Tis – T 1 N 0 M 0 даму сатысында Батыс Еуропа
елдеріне 10-12%, Жапонияда 40%-да анықталады, сондықтан оларға бейнеэндоскопиялық
операция жасалады. Эндоскопиялық резекция жасау үшін ісіктің көлемі 2 см-ден аспайды,
ісік ойық-жараланбаған, морфологиялық түрлері папиллярлық немесе тубулярлық
аденокарцинома. Эндоскопиялық операция жасаудың алдында міндетті тұрғыда ісіктің
инвазиялық қандай тереңдікке таралғанын, аймақтық лимфалық түйіндердің жағдайын
анықтау үшін ультрадыбыстық зерттеу жасалады. Гастроскопия кезінде ісік айналасындағы
дисплазиялық ошақты анықтау мақсатында метилен синий бояуын пайдаланады. Операция
кезінде асқазан қабырғасын тесіп алмау үшін ісіктің астына физиологиялық сұйықтық енгізіп,
ісікті жоғары көтереді, сонан соң электрокоагулятормен ісік бұлшық етке тақау жерден
кесіледі. Егерде алынған ісіктік тінді гистологиялық зерттеуден өткізгенде ісіктің шырыш
асты қабатын инвазиялағаны анықталса, асқазанға резекция жасалады. Эндоскопиялық
резекциядан кейін жергілікті рецидив – 4,5%, 5 жылдық өмір сүру ұзақтығы – 86% (Takekoshi
T.et.al,1994).
Асқазанның дисталдық
бөлігіндегі рактың
рентгендік көрінісі
214
Tis – T 1 N 0 M 0 сатысын емдеу үшін эндоскопиялық резекцияға балама тәсіл ретінде
фотодинамикалық терапия, лазерлік деструкция қолданылады.
Асқазан рагының І-IV даму сатыларында, егер гематогендік, іш перделік метастаздар
болмаса негізгі ем хирургиялық тәсіл.
Түбегейлі операциялар:
- проксималдық субтоталдық резекция (D 2 , D 3 );
- дисталдық субтоталдық резекция (D 2 );
- гастроэктомия немесе асқазан экстирпациясы (D 2 , D 3 );
- қабаттастырылған операциялар (D 2 , D 3 );
Паллиативтік операциялар:
- бауырында дара бір метастазы бар ауруларға дисталдық, проксималдық субтоталдық
резекция жасауға болады, егер ісік төменгі дәрежеде пісіп-жетілген, жетілмеген болса;
- гастроэнтероанастомоз;
- гастростомия.
Қатерлі ісіктің асқазанда орналасқан жеріне байланысты үш түрлі операция жасалады:
дисталдық, проксималдық субтоталдық резекция, гастроэктомия.
Егер ісік асқазанның пилороантральдық бөлігінде орналасса, дисталдық субтоталдық
резекция, кардиалық бөлігі мен ол жерден өңешке тарағанда проксималдық субтоталдық
резекция немесе Гэрлок операциясы, ал егер асқазан денесінде және асқазанның жоғарғы
төмен бөліктерінен денесін инфильтрациялағанында гастроэктомия жасалады. Егер ісік