8-тарау.ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТІҢ ОТБАСЫМЕН ЖҰМЫСЫ
Қазіргі таңда өскелең ұрпақты тәрбиелеу маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Олардың әлеуметтік ортаға бейімделуін, қоғамда өз орындарын дұрыс бағыттай алуын бүгінде әлеуметтік тәрбие беретін мамандар ұйымдастыруы қажет. Сонымен қатар, қазіргі танда мектепте жасөспірімдерге, олардың әлеуметтік жағдайын көтеру, материалдық көмек көрсету, әлеуметтік қолдау мақсатында әлеуметтік педагог мамандары қызмет атқарады.

Әлеуметтік педагог - социумның «әлеуметтік диагнозын» қою барысында оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктерін, олардың қабілетін, қызығушылығын зерттейді, психологиялық, медициналық, құқықтық, адамгершілік-этикалық және басқа да сипаттағы проблемаларды шешуге көмектеседі. Қоғам мен отбасы, бала тұлғасы жүйесіндегі аралық келістіруші бола отырып, тәрбиеленушінің шынайы өмірге қалыптасуына, балалар мен ересектер арасындағы гуманистік, рухани-адамгершілік қарым- қатынастарға ықпал етеді.

Әлеуметтік педагогтің функциялары

Мектепте әлеуметтік педагоггің негізгі мақсаты - баланы өмірге әлеуметтік бейімдеу.

Өз мақсатында мынадай функцияларды атқарады:

- балаға және отбасына әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету;

- отбасы мен балаларға дәрігерлік, психологиялық, педагогикалық кеңес беру;

- балаларды күйзелтетін даулы мәселелерді шешуге көмектесу;

- мінезінде ауытқушылығы бар адамдарға психологиялық және диагностикалық коррекция жасау.

- профилактикалық шаралар ұйымдастыру.

Әлеуметтік педагогтің жұмысы мына бағытта жүреді:

Зеттеу, анықтау - оқушылардың әлеуметтік өмірінің шынайы болмысын зерттеу.

Жұмысты жоспарлау - зерттеу материалдарының қорытынды құжаттарына сәйкес мақсат-мәндеттерді анықтайды; проблеманы шешуге тиіс жағдай болғанда, тіркелген субъектілердің әлеуметтік өмірініңмүмкіндіктерін есепке алады және жұмысты жоспарлайды.

Ұйымдаcтыpyшылық— проблеманы шешу барысында қажетті мамандармен ұйымдаса отырып,жоспардың іске асыру, нәтижені талдау, алдын алу жұмыстары.

Баланың әлеуметтікөмірдегі дамуына қажетті қолайлы жағдай жасалу керек. Әлеуметтік педагог үшін баланы әлеуметтендірудің бірден бір жолы баланың қоршаған ортасымен және отбасымен жүмысы.

Отбасы:

- баланың бойына ең құнды адамгершілік қасиеттерді калыптастырушы;

- баланы әлеуметтендіру міндетін жүзеге асырушы;

- баланың еңбек ету дайыдығын тәрбиелеуге ықпал жасаушы;

---

- баланың мамандықты еркін және саналы таңдауында ықпал жасаушы;

- баланы отбасылық өмірге дайындаушы, т.б.

Әлеуметтік педагогтің ата-аналармен жұмысы

Отбасы - жасөспірімдерді әлеуметтендірудегі өте маңызды институт. Бұл баланың дамуы мен жеке өмір құру ортасы. Сондықтан әлеуметтік педагогтің ата- аналармен жүргізілетін жұмысы баланы әлеуметтендіруде аса маңызды рөл атқарады. Ол отбасындғы жағдайлар туралы толық мәлімет ала отырып, бала тәрбиесіне байланысты ата-аналарымен ынтымақтасады, оларға кәсіби-педагогикалық көмек көрсетеді.

Әлеуметтік педагогтің отбасымен өзара бірлесе әрекет етуін ұйымдастыруы:

- өз балалары мен сынып оқушыларын тәрбиелеуде этнопедагогикалық мүмкіндіктерін анықтау мақсатында отбасы мен туысқандарын зерттеу;

- өз балалары мен сынып оқушыларын тәрбиелеуге қажетті ата-аналарнын адамгершілік әлеуметтік мумкіндіктер принципіне қарай отбасыларын топтарға бөлу;

- халықтық педагогика дәстүрлері негізінде әлеуметтік педагог пен ата-аналардың бірлесе әрекет ету бағдарламасын жасау;

- өзара тәрбие қызметіндегі ағымдағы және ақырғы нәтижелерді зерттеу;

- баланың отбасын зерттеу, оның өмір сүру кағидаларын, көпқұрылымдығын,әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, рухани кұндылықтарын, тәрбие мүмкіндіктерін, оқушының ата-аналарымен қарым-қатынасын терең түсіну.

Әлеуметтік педагог пен ата-ананың бірлескен әрекеті ортаның тәрбиелік ауанын едәуір байытады, eгep өзара әрекет мақсатты формада жүргізілетін болса тұлғаны қалыптастырудың әлеуметтік қуат-күші ашылып, әлеуметтік педагог пен ата-ана қызметінің мазмұны мұратқа жетеді.

Қарапайым педагогқа қарағанда, әлеуметтік педагогтің рөлі, ең алдымен, білім беру емес, тәрбиелеуде, оның әлеуметтік көмек беру және қорғау функциясында. Әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмысының негізгі бағыттары:

- ата-аналарды ағарту және кеңес беру;

- жайсыз отбасыларын диагностикалау және патронажға алу;

- жеке бейәлеуметтік топтарға басқа бағдар беру және оларды «бұзу» жөніндегі жұмыс;

- жаңа рөлдерге бейімделуге көмектесу;

- қызметтің қанағаттанарлық салаларын табуға көмектесу;

- жас отбасыларына кеңес беру;

- кәсіби бағдар алуға көмектесу;

- топтық, отбасылық сауықтыруды ұйымдастыру;

-жалғызбасты адамдарға көмекберуді ұйымдастыру;

- үйінде және арнайы мекемелерде әлеуметтік назарды талап ететін адамдарды анықтау;

- микросоциумда қария адамдардың белсенділік көрсетуі және олардың мүдделерін қанағаттандыру үшін жағдай жасау.

---

Қорытындылай келе, елімізде әлеуметтік педагог мамандарының маңызы зор, соның ішінде отбасымен жүргізілген әлеуметтік жұмыстың орны ерекше.

Баланың өмірге әлеуметтік бейімделуі кезіндегі проблемаларын отбасымен бірлесе шешу, шешу жолында отбасына әлеуметтік көмектің барлық түрін көрсету біздің басты міндетіміз болып табылады.


СӘТСІЗ ОТБАСЫЛАРҒА ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ

КӨМЕК КӨРСЕТУДІҢ ӘДІСТЕРІ
Білім беру жүйесіндегі әлеуметтік педагогтің көптеген қызметінің бір саласы - отбасымен жұмыс болып табылады. Отбасымен жүргізілетін әлеуметтік педагогтің іс-әрекеті отбасындағы немесе төлім-тәрбие мекемелеріндегі көмекке мұқтаж адамдармен жұмыс істеуге бағытталған. Әлеуметтік педагог отбасымен жұмыс істеу барысында «жеке тұлға - отбасы - қоғам» жүйесіндегі өзара қарым- қатынастарды реттеп отырады. Осы қағидалар отбасы мен балаларға көмек көрсетуді қамтамасыз етеді. Әр баланың әлеуметтік тұрмыстық жағдайын терең зерттеу олардың келешегін қорғап, қамқорлыққа алуға септігін тигізеді. Мектептерде көпбалалы отбасылар, аз қамтылған отбасылар және толық емес отбасылар экономикалық жағынан сәтсіз келеді. Ең қиыны: жанұядағы ата-ананың біреуі жұмыссыз, еңбекке жарамсыз, төмен айлық табыс, ата-ананың біреуі не болмаса мүшесінің бірі созылмалы ауруға шалдыққан. Емдеуге көп қаржы қажет. Көп жағдайда бұл отбасылардың материалдықтұрмыстықжағдайы өте төмен болып келеді. Бұдан келіп отбасында әлеуметтік- психологиялық сәтсіздіктер етек алады. Оның белгілері:

- ата-ананың біреуінің ішімдікке салынуы

-тазалық мәдениеттілігінің төмендігі

-отбасыдағы еңсені басатын ауыр ахуал

-отбасы мүшелерінің арасындағы түсінбеушілік, даужанжал, т.б.

Бұндай отбасылар өздерінің ең басты ата-аналық міндеттерін атқара алмайды. Сондықтан олармен түзету жұмыстарын ұйымдастыру өз алдына үлкен нәтиже күтетін іс-әрекет.

Қазіргі уақытта көптеген отбасылар бала тәрбиесінде қоғам талап ететін міндеттерді толық орындау үшін көмек пен қолдауды қажет етеді. Мұндай көмекті әсіресе толық емес, көпбалалы, аз қамтылған отбасылар қажет етеді. Сәтсіз отбасыларға әлеуметтік-педагогикалық қолдау, әлеуметтік көмек түрлері анықтүрде нәтижелі болуы шарт.

Әлеуметтік педагог қызметінің маңыздылығы - бала мен отбасындағы әлеуметтік проблемалардың шешімін тауып, үйлестірү. Проблемалық қауіпті өмір жағдайындағы балаларды дер кезінде анықтауы, баланың әлеуметтік тұрақтануы үшін кедергі, қиындақтарды жеңу және оған қолайлы жағдай жасауы өз жұмысын дұрыс ұйымдастыруда нәтиже береді.

---

Әлеуметтік педагогтің сәтсіз жанұямен істейтін жұмысының алгоритмі отбасымен жұмыс атқарудың бағыт-бағдарын құруға мүмкіндік береді.

1-кезең: Жанұяны зерттеу және жанұядағы проблемаларды ұғыну.

2-кезең: Сәтсіз жанұяның тұрмыстық жағдайларын қарап, танысу.

3-кезең:Жанұя мүшелерімен және оның айналасындағы адамдарымен танысу, балалармен әңгімелесу, олардың өмірінің жағдайын бағалау.

4-кезең: Жанұяға көмек көрсетудің бағыт-бағдарынанықтау.

5-кезең: Сәтсіз жануялардың себебін, оның ерекшеліктерін, құндылық бағыттарын зерттеу.

6-кезең: Жанұя мүшелерінің жеке ерекшеліктерін зерттеу.

7-кезең: Жанұя картасын құру.

8-кезең: Барлық қызығушылықтанытқан ұйымдармен координациялық әрекет ету (білім беру мекемелер, мектепке дейінгі білім беру мекемелері, әлеуметтік түзету орталығы, отбасыларды қорғау орталығы, жетімдер үйі, ішкі істер бөлімі және т.б.)

Осы жағдайларды ескеріп, отбасыларға мына бағытта көмек түрлерін үйымдастыруға болады:

-ата-аналарға дөңгелек үстел

-ата-аналар жиналыстары

-ата-аналар сайыстары

-психологпен жеке кеңес

-дәрістер, пікірталас, рөлдік ойындар, тренингтер

-ашық есік күні

-ашық сабақтар және іс-шаралар

-отбасындағы қарым-қатынасқа байланысты психологиялық-педагогикалық көмек және ата-аналармен педагогикалық ағарту жұмысы

-оқушылардыңдемалысын тиімді ұйымдастыруда жазғы лагерьмен қамтылуын ұйымдастыру

Бұл бағытгағы жұмыстар нәтижелі болуы үшін әлеуметтік педагогқа көмек көрсететін ұйымдар:

1)жергілікті әкімшілік

2)отбасыларға көмек көрсететін аймақтық қызмет орталықтар

3)медициналық сала

4)құқық қорғау ұйымдары

5)білім жөне тәрбие орталығы

6)жеке кәсіпкерлер, демеушілер

7)кәсіподақ ұйымы

Біріншіден, әлеуметтік қолдауға мұқтаж отбасыларды анықтау.

Екіншіден, көмек көрсету, жеңілдіктер, балаларға төленетін жәрдемақы. Яғни, тегін ыстық тамақпен қамту, жалпыға бірдей білім беру қорынан киім, оқу құралдарымен қамту, балаларға төленетін жәрдемақының уақытылы төлену, аз қамтылған отбасындағы балаларға жеңілдіктер жасау, қалалық, мектепішілік шараларға тегін қатыстыру, мектеп ұжымының өтінішімен қалалық әкім жағынан бір рет берілетінін жәрдемақыға іліктіру.

Үшіншіден, аз қамтылған отбасы балаларына ерекше мән беріліп, тіркеуге алынған оқушыларға мектеп медбикесі мен дәрігерінен көмек, созылмалы ауруға ұшыраған балаларды бақылауға алып, диспансерлік көмекті ұйымдастыру.

Төртіншіден, отбасындағы бала тәрбиесінде қиын жағдайда отырған отбасыларға көмек көрсететін демеушілер табу.

---

Бесіншіден, педагогтардың отбасыларға баруы отбасымен педагогикалық ұжымның арасындағы қарым-қатынасты қалыптастыру.

Алтыншы, қайырымдылық көмек ұйымдастыру аз қамтылған отбасы балаларының мектепке, педагогикалық ұжымға деген ынтасын көтеру.

Жетінші, отбaсыныңдемалысын, оқушыныңбос уақытын тиімді ұйымдастыру мақсатында мектепішілік шаралар, жазғы лагерьмен қамту, топтық саяхаттар, өлкетану саяхаттарын ұйымдастыру жатады.

---

Смотрите также файлы

• В абсолютном выражении.doc

• Дополнительные материалы к занятию 1 самооценка навыков психодемия только для личного использования! Данный текст является собственностью лаборатории консультативной психологии и психотерапии..docx

• Программа среднего профессионального образования 40. 02. 01 Право и организация социального обеспечения Дисциплина Основы экологического права Практическое задание 1.doc

• Лабораторная работа настройка подключения к сети Fast Ethernet Студент Фокин Ф. Д. Группа тсо305Б20 Москва 2022 Общие настройки.docx

• Протокол 1 от 13. 07. 2022 года Утвержден приказом 601од от 13. 07. 2022 г. Директор моу сош 10.doc