- заттарды ретке келтіру сияқты негізгі реттілік тапсырмаларын орындау мүмкіндігі жоғары.

54. Дене қозғалысы интеллектісі және оған тән белгілерді сипаттап жазыңыз

Адамның спортқа, өнерге қаншалық бейім екенін көрсететін қабілет. Бұл ақыл -ой қабілеттерінің жиынтығы, бұл бізді қозғалыс жасауға, эмоцияларды дене арқылы білдіруге немесе физикалық деңгейде максималды беруге мүмкіндік беретін ми мен тірек -қимыл жүйесі арасында терең байланыс орнатуға мәжбүр етеді. Мұндай интеллекті дамыған адамның денесі икемді, шебер келеді. Оларға спортшы, театрда өнер көрсетер биші мен актерлерді жатқызуға болады.

Кинестетикалық дене интеллектінің дамыған адамдарының негізгі сипаттамалары:

• 
  Олар әдетте қоршаған ортаны және қоршаған ортаны жанасу және қозғалыс сезімі арқылы зерттейді.
  
• 
  Жаңа физикалық дағдыларды тез және жеңіл үйренуі.
  
• 1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

---

Ырғақ пен үйлестіру сезімі. Әсіресе қол мен көзді үйлестіру үшін.

Ұсақ және моториканың икемділігі.

Олар абстрактіліден гөрі нақты оқу тәжірибесін артық көреді.

Физикалық кеңістікке және қоршаған ортаға сезімталдығы бар.

Спортқа тарту, сурет салу, тігу сияқты би және қолмен жұмыс жасау қабілеті жоғары;.

Олар қозғалысты өздері және қоршаған орта туралы ақпарат алу үшін пайдаланады.

Салауатты әдеттер арқылы дененің ішкі сана-сезімі мен күтімі жоғарылайды.

Әр түрлі құралдармен және заттармен жұмыс істеу және манипуляциялау мүмкіндігі.

Қауіпсіздік, дәлдік және ептілік  қозғалыстары жылдам.

55.Стив Бартлеттің «Білім берудегі зерттеулер» еңбегіндегі интеллект және шығармашылық, интеллект және жетістік тақырыптарын талдап, өзіндік тұжырымыңызды жазыңыз

Интеллект және жетістік

Қалай десек те, IQ тест жетістікке ие деуге болады. Бойд пен Би

(2014) IQ тест жақсы болғанымен, олар ешқашан да сенімділіктің жоғары деңгейін көрсете алмайды, өйткені жеке адамның тест нәтижелері тұрақты болумен қатар, IQ баллы мен мектеп жетістігі арасында

тығыз байланыс бар деп есептейтін зерттеулерді мысалға келтіреді.

Мектепте жоғары сынып оқушыларының тест көрсеткіштері тұрақты және олардың жетістігін болжап айтуға болады. Тест нәтижелерінің тұрақтылығына келетін болсақ, Би және т.б. (1982) Бэйлидің

12 айлық баланың ақыл-ойын тексеруге арналған тест баллы мен

тура осы бала 4 жасқа толғанда жасалған Биненің тест баллы арасындағы корреляцияның бар жоғы 0.20 немесе 0.30 арасында болатынын

анықтады. Бирни мен Штернбергке сілтеме бере отырып (2011), Бойд

пен Би (2014: 216) мұндай тұрақтылық 3 жастан бастап нақты байқалатынын және бұл кезде «Стэнфорд Бине немесе Векслердің балаларға арналған интеллект тестінің төртінші нұсқасы (WISC-IV) сияқты

IQ тест нәтижелерінің тұрақтылығы арта түсетінін» айтады. Әрине, ауытқулар болады, бұл әсіресе інілі болу немесе отбасында зорлық-зомбылық орын алуы сияқты оқушы үшін маңызды өмірлік оқиғалар

кезінде анық байқалады. Мұндай кезде бала тестіге дұрыс көңіл бөлмейді, нәтижесінде төмен үлгерім көрсетеді.

Интеллект теориялары

XX ғасырда бірнеше интеллект теориясы жасалды.

Жалпы және нақты қабілет (Спирмен)

Чарльз Спирмен (1927) IQ тестілердің көмегімен интеллектінің екі

---

түрін анықтауға болады деп есептеді: G фактор (жалпы қабілет) және

S факторлар (түрлі тестілердің көмегімен әртүрлі деңгейде анықталған түрлі менталдық қабілеттер). Сирил Берттің Иерархиялық топ

факторы теориясы интеллект топтық факторлармен қатар, G және S

факторларын да ұсынады, себебі көптеген тестілер бір уақытта бірнеше, мысалы, вербалды қабілет және нақты қабілет дағдыларын

қатар қамтиды (Child, 2007). Жалпы қабілет әр тест элементі арқылы өлшенетін нақты қабілеттермен әрекетке түсетін вербалдық, кеңістіктік, практикалық және сандық қабілеттерді басқарады деп

есептелді. 1930 жылдары өмір сүрген АҚШ психологы Терстоун

(1938) G және S қабілеттері жалпы шама хақында емес, жалпы қабілеттер жайлы жан-жақты мәлімет беретін және негізгі менталдық

қабілеттер деген атпен белгілі көптеген факторларды анықтап бере. Интеллект: табиғат па, тәрбие ме?

1955 жылы британдық психолог Сирил Берт түрлі ортада өсіп-өнген 53 егіздің IQ баллы арасында жоғары корреляциялық байланыс

бар екенін анықтадым деп мәлімдеді. Бұл зерттеу нәтижелерінің маңыздылығы – интеллектінің дамуына қоршаған ортаның шешуші қатысы жоқ деп жариялауында. Ағылшын білім беру жүйесі Берттің

туа біткен интеллектіге байланысты балаларға түрлі деңгейде білім

беру қажет деген пікіріне үлкен мән берді. Оның дәйектері балаларды гимназияларда және жаңа орта мектептерде бөліп оқытуға түрткі

Пікірталас тудырған зерттеулер

Гаусс қисығы

IQ тестіде афро-америкалық балалар еуро-америкалық балаларға қарағанда төмен нәтиже көрсетеді деп жазған Херрнштейн мен Мюррейдің

(1994) «Гаусс қисығы» деп аталатын қайшылықтарға толы кітабы жарыққа

шыққан 1990 жылдардың ортасынан бастап, генетикалық интеллект жайлы тартыстар қайта жанданды.

Вайнбергтің жауап беру диапазонында 12 баллдық айырмашылықтың

болғанына және екі топ өсіп-өнген орта айырмашылығына қатысты айтарлықтай дәлелдердің болғанына қарамастан, Херрнштейн мен Мюррей

Олардың мәлімдемелерінің басқаларға әсер еткені сонша – одан кейін

бірқатар зерттеулер жүргізіліп, олардың барлығы да бұл екі зерттеушінің

көзқарасын жоққа шығарды.

ДНҚ, оқу қабілеті және әлеуметтік-экономикалық мәртебе

---

Жуықта Ұлыбританияда жүргізілген Джеррим және т.б. (2015) соңғы зерттеулері нәтижесінде балалардың оқи алу көрсеткіштеріне қатысты

әлеуметтік-экономикалық алшақтықты генетикалық факторлар түсіндіріп

бере ала ма деген сұраққа жауап беруге тырысты.

10000-нан астам ана мен бастауыш мектеп оқушыларынан биомолеку-лярлық деректер жинақталып, оны 7, 9 және 11 жастағы балалардың оқу

көрсеткішімен салыстырып көрді.

Нәтижесінде оқу бойынша тест нәтижелеріне қатысты әлеуметтік-экономикалық алшақтықтың 2 пайызы ғана генетикалық тұқым қуалаушы-лықпен байланысты екендігі анықталды, бұл қоршаған орта факторының

әсері жоғары екенін тағы да дәлелдейді.

Оқырман пікірі: IQ тест

Теориялық негізі мен әдістемелік әлсіздігіне байланысты айтылған

сындарға қарамастан, интеллект тестілерінің артықшылығы – адамдарды топқа жіктеуге көмектеседі, сондықтан да IQ тестілерінің кейбір нұсқаларына

қарамастан, оқушылардың әлеуетін анықтау мақсатында ол мектептерде әлі де

қолданылып келеді. Негізгі проблемалардың бірі – бұл тест нені мақсат етеді және

сол мақсатқа жете ала ма деген мәселе.

Егер мектеп тапсырмалары қамтылған болса, бұл тапсырмалар бойынша өткізілген тренингтер қаншалықты көмектесе алады? Оқу қабілеті соңғы нәтижеге

әсер ете ме? Жеке адамның тест нәтижелеріне түрлі мәдени және лингвистикалық тәжірибелер әсер ете ме?

Шындығында, негізгі құзыреттілікті анықтау оңай емес, себебі жеке адамның

тест тапсырған күнгі тәжірибесі, көңіл-күйі, мотивациясы мен денсаулығы тест нәтижесіне әсер етеді.

Өзіңіз де IQ тест тапсырып көріп, осы жерден оқығандарыңызды ескере

отырып, дербес пікіріңізді білдіріңіз.

56.Интеллект және оның функцияларын талдаңыз

Интеллект (лат. Intellectus – таным, ұғыну, аңдау) – жеке тұлғаның ақыл – ой қабілеті. Ақыл – ой сезімі адамның таным әрекетімен байланысты. Алғашында бұл термин адам психикасының орынды ойлау функцияларын белгілесе, қазіргі кезде оған барлық танымдық үрдістер кіреді. Интеллект – адамның болмысты тануының негізгі нысаны. Интеллект – ақпаратты мақсатты бағытта қайта өңдеуге, реттеуге, оқуға қабілеттіліктің күрделі жүйелерінің танымдық іс - әрекеті. Интеллект таным арқылы дамиды. Таным дегеніміз білім алу, объективті ілем заңдылығын түсіну, қандай да бір саладағы білім жиынтығы, шынайы өмірді білдірудің ең жоғарғы формасы. Интеллект функциялары:

---

Оқуға деген қабілеттілік

Қоршаған болмысының заңдылықтарын белсенді меңгеруге қабілеттілік. Бірқатар психологиялық тұжырымдамаларда интеллект ақыл – ой операцияларының жүйесімен теңестіріледі. Теориялық және практикалық интеллект жеке адамның эмоциялық ерекшеліктерімен байланысты. Интеллект түрлері:

Абстарктылы интеллект

Ересектер зияты

Нақты интеллект

Кристалданған интеллект

Қарапайым интеллект

Жануарлардың зияты

Жасанды интеллект т.б

57.Музыкалық интеллект және оған тән белгілерді сипаттап жазыңыз

1983 жылы американдық психолог Ховард Гарднер (1943) ұсынған бірнеше интеллект теориясына сәйкес, музыкалық интеллект - бұл адамның интеллектісінің мүмкін болатын формаларының бірі жеке адамның музыканы қабылдау, кемсіту және өз ойын білдіру қабілеті және музыкалық формалар. Олар табиғатта болса да, ырғақтарға әуестенеді және музыкалық аспаптар арқылы өз ойын еркін жеткізе алады, тіпті басқа нәрсеге арналған заттарды музыкалық түрде қолданады. Музыкалық интеллект деңгейі жоғары адамдар көбінесе осы өнер саласына қатысты мансапқа ұмтылады. Олардың арасында композиторлар, орындаушылар, музыкалық продюсерлер, дыбыстық техниктер немесе аранжировщиктер болуы мүмкін. Моцарт, Фрэнк Синатра, Чарли Гарсиа немесе Джимми Хендрикс сияқты абсолютті биіктікке ие бірнеше жеке адамдар музыкалық ноталарды оңай қабылдауға мүмкіндік беретін өте жоғары музыкалық интеллектке ие болды. Музыкалық интеллект көбінесе ырғаққа байланысты, себебі олардың интеллект режимдері есту қабылдау қабілетіне байланысты. Музыкалық интеллектке тән сипаттамалар:

• 
  музыкалық формаларды және ырғақтарды оңай көрсетуі;
  
• 
  әндер мен ырғақтарды, немесе құрулуын жыллдам үйренуі;
  
• 
  ансамбльде немесе оркестрде аспапта ойнау кезінде музыканы сезіне білуі.
  
• 
  аспаптарда ойнау қабілеті және музыкалық ырғақпен мен жұмыс жасау мүмкіндігінің жоғары болуы.
  

58 Ю.Д. Апресян адамға тән белгілердің тізімін жасап, «Адам» лексика-семантикалық тобын жүйелі түрде сипаттаудың әдісін қолданған. Ол адамды сипаттаудың сегіз түрлі жүйесін анықтаған: - физикалық қабылдау («қабылдау» семантикалық тобы);- физиологиялық күй («түйсіну» семантикалық тобы);- физиологиялық реакция (семантикалық тобы жоқ);- физикалық әрекеттер мен қызмет («қалау» семантикалық тобы);- ойлау, интеллектуалдық қызмет («ойлау», «білу» семантикалық тобы);- эмоциялар («сезіну» семантикалық тобы);- сөйлеу («айту» семантикалық тобы).Ұсынылған жүйені талдап жазыңыз

---

Смотрите также файлы

• Диагностика познавательной сферы ребенка младшего школьного возраста с интеллектуальными нарушениями.doc

• Пришкольного летнего лагеря с дневным пребыванием детей на базе мкоу Щученская сош.docx

• Проведение мастеркласса по тхэквондо.docx

• Решение Исходя из начальных условий, так как ни Антон, ни Алексей, ни Евгений не будут маляром, то им будет Дмитрий.doc

• Курсовой проект пм04 Испытания и соревнования собак.docx