Файл: Ozbekiston respublikasi oliy va orta maxsus talim vazirligi.doc

Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni

Mustaqil ish o‘qituvchi tomonidan talabalarga avvaldan tavsiya etilgan mavzular va ayrim asarlarning tahlili tarzida tashkil etiladi. Mustaqil ishni bajarish uchun talaba birlamchi manbalar bilan tanish bo‘lishi, asosiy va qo‘shimcha adabiyotlardagi qarashlarni o‘zlashtirishi hamda tavsiya etilgan tasavvufiy ruhdagi adabiyot, badiiy asar yoki adabiy hodisani mustaqil tahlil etish ko‘nikmasini o‘zida mujassam qila olishi kerak.
Talabalar mustaqil ta’limining mazmuni va hajmi

№	Ishchi o‘quv dasturining mustaqil ta’limga oid bo‘lim va mavzulari		Mustaqil ta’limga oid topshiriq va tavsiyalar	soati
1.
1.	Ahmad Yassaviyning «Hikmatlar»ini o‘qish va o‘rganish		Asarni o‘qib, tahlil qilish, konspektlashtirish. Tasavvufga oid so‘zlar lug‘atini tzish.	2
2.	Farididdin Attorning «Ilohiynoma» asari haqida.		Asarni o‘qish, matn ustida ishlash, qisqacha konspektlashtirish.	4
3.	“Nasoyimu-l-muhabbat” asarida turk mutasavviflari va mashoyixlari talqini.		Bibliografiya tuzish	4
4.	Jaloliddin Rumiyning «Ma’naviy masnaviy» (J.Kamol tarjimasi), «Ichindagi ichindadur» (N.Komilov tarjimasi) asarlari.		Asarlarni o‘qish, matn ustida ishlash. Tushunchalarni qisqacha konspektlashtirish.	4
5.	Mashrab she’riyatida qalandariylik tariqati muammolarining aks etishi.		Og‘zaki	2
6.	Navoiy she’riyatida tasavvufiy timsollar.		Bibliografiya tuzish	2
7.	“Xamsa”da naqshbandiylik muammolari		Yozma	6
8.	Navoiyning tasavvufiy risola va tazkiralari.		Yozma	2
9	Bobur ijodi va tasavvuf adabiyoti. «Mubayyin» asari ma’rifati va poetikasi.		Yozma	2
10	«Volidiya» she’riy tarjimasida tariqat odobi haqida.		Og‘zaki	2
	Jami			30 soat

Dasturning informasion-uslubiy ta’minoti

Mazkur fanni o‘qitish jarayonida ta’limning zamonaviy usullari, pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalanish nazarda tutilgan. Fanni o‘zlashtirishda darslik, majmua, uslubiy qo‘llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, zamonaviy pedagogik texnologiyalar, jumladan, ovozli yozuv, video ko‘rsatuvlar foydalaniladi.

---

“Tasavvuf va badiiy ijodi” fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezoni

Fan bo‘yicha talabalarning bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlari o‘tkaziladi:

- oraliq nazorat (ON) – semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Oraliq nazorat semestrda bir marta o‘tkaziladi va shakli (yozma yoki test va hokazo) o‘quv faniga ajratilgan umumiy soatlar hajmiga ko’ra belgilanadi;

- yakuniy nazorat (YN) – semestr yakunida fan bo‘yicha nazariy bilimlar va amaliy ko‘nikmalarni talabalar tomonidan o‘zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan “Yozma-og‘zaki” sinov tarzida o‘tkaziladi. Shunda talabalarning ham og‘zaki, ham yozma nutqi sinovdan o‘tkaziladi.

- fan bo‘yicha saralash bali 60 balni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo‘lgan o‘zlashtirishi reyting daftarchasiga qayd etilmaydi;

- Fan bo‘yicha oraliq nazoratlardan qoniqarsiz (3) natija ko’rsatgan talaba yakuniy nazoratga kiritilmaydi.

- YaB (yakuniy nazorat) natijasi talabaning semestr davomida fan bo‘yicha to‘plagan umumiy bali sifatida qayd etiladi.

- ON va YN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o‘tkaziladi.

- ON da saralash balidan kam ball to‘plagan va uzrli sabablarga ko‘ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi nazorat turigacha, so‘nggi oraliq nazorat uchun esa yakuniy nazoratgacha bo‘lgan muddat beriladi.

- Talaba semestr davomida ON turlari bo‘yicha qoniqarsiz (2) baholansa yoxud YaB turi bo’yicha 60 balldan past natija ko’rsatsa u akademik qarzdor deb hisoblanadi.

Talabalarning ON da to`playdigan ballarning namunaviy mezonlari

Oraliq baholash uchun variantlar test savollari va yozma topshiriqlari shaklida tuzilib o’quv yili boshida tasdiqlanadi. Bunda test savollarining har bir to’g’ri javobi 0,5 baldan, yozma topshiriqlar nol (0) dan besh (5) gacha baholanadi.

Jami	Test	Yozma topshiriqlar
		1 ta topshiriq	jami	Baholash mezoni
1-4	0-1	0,2	1	Topshiriq mohiyati tushunilmagan, bajarishga intilgan
5-8	1-2	0,4	2	Topshiriqni bajarishga intilgan, biroq jiddiy xatolar ko’p
9-12	2-3	0,6	3	Topshiriq bajarilgan, biroq xatolar ko`p
13-14	3-4	0,8	4	Topshiriq yaxshi bajarilgan, biroq ayrim xatolar bor
15-20	4-5	1	5	Topshiriq to`g’ri va to`liq bajarilgan
20	5	5

---

Yakuniy nazorat (YN)ni o’tkazish tartibi va baholash mezonlari

YN “Yozma ish” shaklda belgilanib, 100 ballik (koreya tizimi) baholash tarzida o‘tkaziladi. YN fan bo’yicha o’zlashtirilgan nazariy ma’lumotlar, amaliy va seminar mashg’ulotlarida tahlil etilgan materiallarning mazmunini aks ettiruvchi “Yozma ish” savollari va topshiriqlari asosida tashkil etilib, ko‘p variantli usulda amalga oshiriladi. Har bir variantda 5 (besh)tadan savol va topshiriq kiritilib, har bir topshiriq 1-20 ball oralig’ida baholanadi. Variantlardagi 5-(beshinchi) savol albatta mustaqil ish topshiriqlari asosida tuziladi.

Topshiriqlarning bajarilishi va savollarga berilgan yozma javoblar quyidagi mezonlar asosida baholanadi:

№	Ko‘rsatkichlar	YN ballari
		1savol	Um. ball
1	Talaba topshiriq mazmunini umuman tushunmagan yoki savolga javob berilmagan	0-4	0-20
2	Yozma ishda qo’pol xatolarga yo’l qo’yilgan, nazariy ma’lumotlar juda oz	5-8	21-40
3	Fan bo‘yicha nazariy ma’lumotlari oz, bilimlarini amaliyotda qo’llay olmaydi.	9-11	41-59
4	Fan bo‘yicha qisman bilimlarga ega, ularini amaliyotda qisman qo’llay oladi.	12-16	60-79
5	Fan bo‘yicha nazariy ma’lumotlarga ega, bilimlarini amaliyotda qisman qo’llay oladi, mustaqil fikr yuritishga intiladi.	16-17	80-89
6	Fan bo‘yicha nazariy ma’lumotlarga ega, bilimlarini amaliyotda qo’llay oladi, mustaqil fikr yurita oladi.	18-20	90-100
	Maksimal bal	20	100

Varianda berilgan topshiriqlarning har biri uchun qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari yig‘indisi YN bo‘yicha hamda talabaning semester davomidagi umumiy o‘zlashtirish bali hisoblanadi.

Talabaning “Yozma ish” natijasiga ko’ra olgan ballari quyidagi tartibda (koreya tizimida) bahoga aylantiriladi:

№	Ball	Baho	Mazmuni
1	0-59	2	Qoniqarsiz
2	60-79	3	O’rta
3	80-89	4	Yaxshi
4	90-100	5	A’lo

ADABIYOTLAR

---

1.Siyosiy adabiyotlar

3. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан қурамиз. – Тошкент: Ўзбекистон, 2021. – 488 б.
   
4. 
   Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида //Халқ сўзи, 2021 йил 8 февраль, №28 (6722).
   

2. Asosiy adabiyotlar

8. 
   Ислом тасаввуфи манбалари (Тасаввуф назарияси ва тарихи). Илмий мажмуа. Нашрга тайёрловчи, сўзбоши ва изоҳлар муаллифи Ҳ.Болтабоев). Т.: Ўқитувчи, 2005, 2015.
   
9. 
   Шарқ мумтоз поэтикаси Ҳамдулла Болтабоев талқинида. – Т.: Ўзбекистон Миллий энциклопедияси илмий нашриёти, 2006; 2008.
   
10. 
    Шайх Аҳмад Тарозий. Фунуну-л-балоға. Т.: 1996.
    
11. 
    Алишер Навоий. Насойиму-л-муҳаббат. МАТ. 17-жилд. Т.: Фан, 2001; Лисону-т-тайр. Т.: 1991; Муножот (нашрга тайёрл. С. Ғаниева). Т.: Шарқ, 1991.
    
12. 
    И с ҳ о қ о в Ё. Нақшбандия таълимоти ва ўзбек адабиёти. – Тошкент: Халқ мероси, 2002. – 174 б.
    
13. 
    К а р о м а т о в Ҳ. Қуръон ва ўзбек адабиёти. – Тошкент: Фан, 1993. – 96 б.
    
14. 
    К о м и л о в Н. Тасаввуф. - Тошкент, “Movaraunnahr” – “O”zbekiston”, 2009. -- 137-138, 290 б.
    

Qo`shimcha adabiyotlar

51. 
    Қуръони карим. Матн, таржима, шарҳ. Т.: Ислом университети нашриёти, 2000.
    
52. 
    Абу Абдуллоҳ Бухорий. Ал-жомиъ ус-саҳиҳ. 1-2 жилдлар. Т.: Ўзбекистон Миллий энциклопедияси илмий нашриёти, 2008.
    
53. 
    Хожа Аҳмад Яссавий. Девони ҳикмат. Т.: 1992.
    
54. 
    Жалолиддин Румий. Маънавий маснавий. 1-6 китоб. Т.: 1999–2005.
    
55. 
    Salohiy D. Tasavvuf va badiiy ijod. O’quv qo’llanma. Samarqand. 2017.
    
56. 
    Салоҳий Д. «Бадоеъ ул-бидоя» малоҳати. – Тошкент: Фан, 2004. – 135 б.
    
57. 
    Салоҳий Д. Навоийнинг шеърий услуби масалалари. – Тошкент: Фан, 2005. – 206 б.
    
58. 
    Сулаймон Боқирғоний. Боқирғон китоби. Т.: 1991.
    
59. 
    Сўфи Оллоҳёр. Саботу-л-ожизин. – Т.: 1991.
    
60. 
    Хўжаназар Ҳувайдо. Роҳати дил. – Т.: 1994.
    
61. 
    Машраб. Мабдаи Нур. – Т.: 1994.
    
62. 
    Аристотель. Поэтика. – Т.: 1980.
    
63. 
    Аъзамов А. Муножотнома. – Наманган: 1997, - Т.: 2001.
    
64. 
    Бертельс Е.Э. Суфизм и суфийская литература. – М.: Наука, 1965. –С.13-62.
    
65. 
    Бобир. Мухтасар. Т.: 1971. Мубаййин. Т.: 2001.
    
66. 
    Кароматов Ҳ. Қуръон ва ўзбек адабиёти. – Т.: Фан, 1993.
    
67. 
    Комилов Н. Тасаввуф ёки комил инсон ахлоқи. 1-2 китоб. – Т.: 1996, 1998.
    
68. 
    Фитрат. Аҳмад Яссавий, Яссавий мактаби шоирлари тўғрисида текширишлар, Машраб. / Танланган асарлар. 2-жилд. – Т.: Маънавият, 2000.
    
69. 
    Иззат Султон. Нақшбанд абадиёти. – Т.: 1996.
    
70. 
    Суфизм в Центральной Азии (зарубежные исследования). Сборник. – С-П, 2001.
    
71. 
    Исҳоқов Ё. Нақшбандия таълимоти ва ўзбек адабиёти. - Т.: 2002.
    
72. 
    Олим С. Нақшбанд ва Навоий. – Т.: Ўқитувчи, 1996.
    
73. 
    Рустамов А. Аруз ҳақида суҳбатлар. – Т.: 1972.
    
74. 
    Ҳасанов С. Бобурнинг “Рисолайи аруз” асари. – Т.: 1986.
    
75. 
    Ҳожиаҳмедов А. Ўзбек арузи луғати. – Т.: 1998.
    
76. 
    Рустамов А. Қофия нима? – Т.: 1976.
    
77. 
    Ҳаққул И. Тасаввуф ва шеърият. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги Нашриёт-матбаа бирлашмаси, 1992.
    
78. 
    Ҳаққул И. Тасаввуф сабоқлари. - Бухоро: 2004.
    
79. 
    Фарҳанги забони тоҷики (аз асри X то ибтидои асри XX), иборат аз ду ҷилд. Дар зери таҳрири М.Ш.Шукуров, В.А.Капранов, Р.Ҳошим, Н.А.Маъсумий. – Москва: Энциклопедия, 1969. – 952; – 952 с.
    
80. 
    Ҳ а қ қ у л о в И. Тасаввуф ва шеърият. – Тошкент: Адабиёт ва санъат нашриёти, 1991. – 184 б.
    
81. 
    Ҳ о м и д и й Ҳ. Тасаввуф алломалари. – Тошкент: Шарқ, 2004. – 205 б.
    
82. 
    Н а в о и й, Алишер. Бадойиъ ул-бидоя. Мукаммал асарлар тўплами. Йигирма томлик, биринчи том. – Тошкент: Фан, 1987. – 724 б.
    
83. 
    Навоий Алишер. МАТ. 20- томлик III т. Ғаройиб ус – сиғар. Тошкент: “Фан”, 1988, – 614 с
    
84. 
    Навоий Алишер. МАТ. 20- томлик IV т. Наводир ун-ниҳоя. Тошкент: “Фан”, 1987, – 597 с
    
85. 
    Алишер Навоий. МАТ. 20- томлик IV т. Наводир уш шабоб. Тошкент: “Фан”, 1989, – 558 с
    
86. 
    Алишер Навоий. МАТ. 20- томлик VI т. Фавойид ул-кибар. Тошкент: “Фан”, 1990, – 558 с
    
87. 
    Н а в о и й, Алишер. Ҳайратул-аброр. Мукаммал асарлар тўплами. Йигирма томлик, еттинчи том. – Тошкент: Фан, 1991. – 390 б.
    
88. 
    Н а в о и й, Алишер. Лисонут-тайр. Мукаммал асарлар тўплами. Йигирма томлик, ўн иккинчи том. – Тошкент: Фан, 1996. – 326 б.
    
89. 
    Н а в о и й, Алишер. Хазойинул маоний. Мукаммал асарлар тўплами. Йигирма томлик, бешинчи том. – Тошкент: Фан, 1990. – 542 б.
    
90. 
    Ж о м и й, Абдураҳмон. Ғазаллардан. Тузувчи ва тўпловчи Ш.Шомуҳаммедов, Масъул муҳаррир М.Муинзода. – Тошкент: Адабиёт ва санъат, 1971. – 357 б.
    
91. 
    Ж о м и й, Абдураҳмон. Мақсуди дил: ғазаллар, рубоийлар, ҳикматлар: Тўпловчи А. Шаропов. – Тошкент, Адабиёт ва санъат, 1989. – 208 б.
    
92. 
    А м и р и й. Девон. (Ўзбек тилидаги шеърлар). Сўз боши. Нашрга тайёрловчи М. Қодирова, Масъул муҳаррир Х. Расул. – Тошкент: Фан, 1972. – 360 б.
    
93. 
    Я с с а в и й, Аҳмад. Ҳикматлар. – Тошкент: Адабиёт ва санъат, 1991.–256 б.
    
94. 
    М а ш р а б, Бобораҳим. Дилим дарёи нурдир. – Тошкент: Ғ.Ғулом номидаги нашр-матбаа ижодий уйи. 2004. – 53 б.
    
95. 
    Машраб. Девон. – Тошкент: Ғ. Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1980 йил, - (352). .
    
96. 
    Машраб. Девон. - Тошкент: “ Янги аср авлоди”, 2006.
    
97. 
    Фаридуддин Аттор. Тазкиратул-авлиё. Тошкент,2013. -…б.
    
98. 
    Ҳ у в а й д о. Кўнгил дарди. Тошкент: “MEKIYUS”, 2009. –
    

---

---