Файл: SO2 sо3 Алматы, 2020.docx

процесс, нәтижесінде күкірттің 1/3 немесе 2/3 бөлігі босатылады. Сонымен қатар, мазутты күкірттен тазарту процесі өндірушіден үлкен қаражат салуды қажет етеді.

Көмірдегі күкірт ішінара бейорганикалық және ішінара органикалық күйде болады. Тазарту кезінде жанбайтын бөлшектер алынған кезде пириттің бір бөлігі де алынып тасталады. Алайда, осылайша, тіпті ең қолайлы жағдайларда да көмірдегі жалпы күкірттің тек 50% босатылады. Химиялық реакциялардың көмегімен органикалық және бейорганикалық күкірт бар қосылыстарды алып тастауға болады. Бұл процесс жоғары температура мен

қысым кезінде жүретіндіктен, бұл әдіс бұрынғыға қарағанда әлдеқайда қымбат болды.

Демек, көмір мен майды күкірттен тазарту өте күрделі және кең таралмайтын процесс, сондықтан оның құны өте жоғары. Сонымен қатар, энергия тасымалдаушыларды тазалағаннан кейін де оларда бастапқы күкірттің жартысына жуығы қалады. Сондықтан, күкіртті кетіру мәселенің ең жақсы шешімі емес.

Жоғары құбырларды пайдалану - бұл ең даулы әдістердің бірі. Оның мәні келесідей. Ластағыш заттарды араластыру көбінесе мұржалардың биіктігіне байланысты. Егер біз төмен құбырларды қолдансақ (мұнда алдымен электр станциясының құбырларын еске түсіру керек), содан кейін шығарылған күкірт қосылыстары аз мөлшерде араласады және жоғары құбырларға қарағанда тезірек тұндырылады. Сондықтан жақын жерде (бірнеше километрден бірнеше ондаған километрге дейін) күкірт оксидтерінің концентрациясы жоғары болады және, әрине, бұл қосылыстар көп зиян тигізеді. Егер құбыр жоғары болса, онда тікелей эффект азаяды,

---

бірақ араластырудың тиімділігі артады, бұл шалғай аудандарға (қышқыл жаңбыр) және тұтас атмосфера үшін үлкен қауіпті білдіреді (атмосфераның химиялық отын құрамының жануы кезінде пайда болатын газдардағы күкірттің өзгеруі, климаттың өзгеруі). Осылайша, жоғары құбырларды салу, кең таралған пікірге қарамастан, ауаны ластау проблемасын шешпейді, бірақ ол қышқыл заттардың «экспортын» және шалғай жерлерде қышқыл жаңбырдың пайда болу қаупін арттырады. Сондықтан, құбырдың биіктігінің жоғарылауы ластанудың тікелей әсерлерінің (өсімдіктердің өлуі, құрылыс коррозиясы және т.б.) азаюымен, бірақ жанама әсерлердің (шалғай аудандардың экологиясына әсері) артуымен жүреді. Жоғары құбырларды салу белгілі бір дәрежеде моральдық емес, өйткені қатты ластану шығарындылары пайда болған ел қышқылдық жауын-шашынның бір бөлігін басқа елдерге кері әсерін тигізеді.

1. 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24

---

Атмосфераны қорғау

Ауаны және су қоймаларды ластайтын заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясы (ШРК) санитарлық заңнамамен бекітілген. ШРК әрбір зиянды зат үшін бекітіледі.

ШРК – бұл адам денсаулығына күнделікті ұзақ уақыт бойы әсер еткенде организмге аурулық өзгерістер және оның ұрпақтарына тұқым қуалаушылық ауруларды туғызбайтын, ауаның бірлік көлемінде немесе массасында зиянды заттардың максималды мөлшері.

ШРК-нің екі түрі бар:

1. 
   ) ШРК максимальды бiр жолғы, сынамаларда 20 минут ағымында өлшенеді ;
   
2. 
   ) ШРК ортатәуліктік, яғни ортаөлшемді концентрация 24 сағатта. ШРК адамның тыныс деңгейімен анықталады, мг/м³-мен өлшенедi.
   

3. 
   кесте.Зиянды заттардың ШРК-ы
   

Зат	ШРК орт.тәул./ ШРК макс.б
Азот диоксидіNO2	0,04/0,085
Бензопирен C20H16	0,000001/–
Ванадий пентаоксидіV2O5	0,002/–
Күйе	0,05/0,15
Шаң, күл	0,15/0,5
Күкіртті ангидридSO2	0,05/0,5
КүкіртангидридіSO3	0,1/0,3
КүкіртсутекH2S	0,008/0,008
КөміртекоксидіCO	3/5

Фондық ластану - қаралатын кәсіпорынның шығаруларының есептеуінсіз болатын ластану.

Әр лақтырып тасталатын зиянды заттар үшін келесі шарт сақталу керек.

^Ci  1

ШРК_i

мұндағы, Сі - і-шізияндызаттыңжергежақынконцентрациясы, мг/м

---

³; ШРК – і-ші заттың ШРК мағынасы, мг/м³ .

Атмосферада зиянды заттардың қатар кездесуі олардың улылығын арттыруы мүмкін. Мұндай заттар бір жаққа бағытталған әрекетті зиянды заттар деп аталады. Соған сәйкес, сондай заттар тізімінің жалпы әсерінің есептеудің қажеттілігі туралы талап енгізілген, яғни атмосферада бірдей уақытта бір жаққа бағытталған әректті біршнеше зиянды заттардың болуы келесі шартты қанағаттандыруы керек:

2. 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24

---

ЖЭС-ның технологиялық құрылымы

Органикалық отынға арналған жылу электр станциясының(ЖЭС) түрі келесі факторлармен анықталады:

Шығарылған энергия түрі. Конденсациялық электр станцияларының (КЭС) бу конденсациялық турбоагрегаттардан айырмашылығы - бір типті электр және жылу электр станцияларының (ЖЭС) энергиясын шығаруы, сыртқы тұтынушыларға электр энергиясын ғана емес, сонымен қатар бумен немесе ыстық сумен жылу энергиясын шығаруы болып табылады.

Әдетте аудандық мақсаттағы конденсациялық электр станциялары МАЭС(мемлекеттік аудандық электр станцияcs)деп аталады. КЭС-ның электрлік қуаты КСРО-дағы барлық елдің жылу электр станцияларының жалпы электр қуатының шамамен 2/3 бөлігін құрайтын еді(ЖЭС қуаттылығының 1/3 шамасында). Алайда отынның жалпы шығынын ескерсек, КСРО-да ЖЭС және КЭС-дағы персонал саны бір-бірімен үйлесімді.

Пайдаланылған отын түрі. ЖЭС-тегі пайдаланған отын түріне қарай, қатты, сұйық және газ тәрізді деп отынның екі немесе үш түріне бөлуге болады. Қазіргі уақытта ЖЭС-да қатты күйдегі(қара және қоңыр көмір және т.б)отын , сонымен қатар кеңінен сұйық күйдегі(мазут, шикі және жоғары күкіртті мұнай) отын, газ түрінде(табиғи газ) отын түрлері кеңінен қолданылады.

• 
  Электр генераторларын іске қосу үшін арналған негізгі турбиналардың түрін ЖЭС-да булы және газды турбиналарға бөледі. Көбінесе бу турбиналары қолданылады.
  
• 
  Электр қуатын жүктеу мен пайдалану дәрежесіне байланысты, ЖЭС базалық деңгейлерге бөлінеді, жылдық пайдалану бойынша ең жоғары орнатылған қуаттылық Т _{max =} 6000-7500 cағ; жартылай негіз Т _{max =} 4000- 600 cағ; жартылай шыңы Т _{max =} 2000-4000 cағ; және ең максималды шыңы Т _{max =} 2000 cағ-қа дейін құрайды.
  

---