Файл: Электржйенi.docx

сипатталады.

Нақтыденелербірдейтемпературадаəртүрлісəулеленуқасиетінеие. Оны абсолютты қара дененің саулелену қасиетіне қатынасы бойынша бағалайды (* белгісі абсолютты қара дененің қасиеттерін білдіреді):
  ^E  ^B ,   ^E, ^{. (1.30)}


E

B

E
^   *

 
мұндағы ε_λ–спектрлік сəулелену коэффициенті (монохром саулеленудің қаралығының дəрежесі);

ε– толық сəулелену коэффициенті (толық саулеленудің қаралық дəрежесі);

Е_λ,Е_λ^*- спектрлік энергетикалық саулелену;

В_λ,В_λ^*- спектрлік энергетикалық жарықтық (көзбен қабылданатын);

Е,Е^*- толық энергетикалық жарықтық.

ε_λ- толқын ұзындығының λжəне температурасы Тфункциясы болып табылады.

ε_λтемпература мен λ–ға тəуелді болмайтын дене сұрдене деп аталады.

Абсолют қара дененің спектрлік энергетикалық сəулеленуі Е_λ^*, оның Ттемпературасы жəне λ толқын ұзындығы арасындағы тəуелділігі Планк заңыарқылы орнатылады:

---

болмайды, олар тек шартты температураны, осы жағдайда жарықтандыру температурасын береді.

Нақты дененің жарықтандырутемпературасыдеп оның спектрлік жарықтығы В^*_(λ,Тя)нақты дененің В_(λ,Т)(оның нақты температурасы Тболғанда) спектрлік жарықтығына тең болатын қара дененің температурасын айтады.

(1.32 ), (1.33 ), (1.31 ) қолдана, келесіні аламыз:

---

_B


B
^{(1,Ттус)} нақты дененің осындай толқын ұзындықтарында жəне нақты Т



( 2,Ттус)

---

Жылулық сəулеленуді өлшеу құралдары

1. 
   Оптикалық пирометр.
   

Оптикалық пирометрдің жұмыс істеу принципі дененің спектрлік жарықтығын градуирленген сəулелену көзінің спектрлік жарықтығымен салыстыруда негізделген (1.18 сурет). Спектрлік жарықтықтардың сəйкестігін анықтайтын сезімтал элемент ретінде адамның көзі алынған.




Т_ж^О> Тя^Н Т_ж^О = Т_ж^Н Т_ж^О< Т_ж^Н

18. 
    сурет – Жоғалатын жібі бар оптикалық пирометр сұлбасы
    

Сұлбадағы белгілер: 1 – құрылғы объективі; 2 – жұтатын светофильтр; 3 – кіріс диафрагмасы; 4 – оптикалық лампа; 5 – шығыс диафрагмасы; 6 – қызыл светофильтр; 7 – окуляр; ӨО – өлшеу объектісі.

Температураны өлшеу үшін өлшеу объектінің фонында 7 окулярдың ішінде 4 оптикалық шамның жіптері көрінетіндей 1 аспаптың объективібағытталады.

Өлшеу объекті мен лампаның 4 жібінің спектрлік жарықтықтарын салыстыруы толқын ұзындығы 0,65 мкм тең болғанда жүреді, ол үшін окулярдың алдында 6 қызыл светофильтр орнатылған. 3 жəне 5 диафрагмалары пирометрдің кіріс жəне шығыс бұрыштарын шектейді, олардың оптималды мəндері ӨО мен объектив арасындағы қашықтықтың өзгеруінен

---

аспап көрсетуінің тəуелсіздігін қамтиды.

Лампа жібінің жарықтылығы өлшеу объектісінің көрінетін жарықтылығына тең болғанша (Т_ж^О = Т_ж^Н) R_Бреостат көмегімен батареядан лампа жібіне жүретін ток күшін өзгертеді. Осы теңдік орындалғаннан кейін өлшеу объектінің бейне фонында жіп «көрінбей» кетеді (1.18 сурет). Осы кезде лампа жібінің Т_ж^Нжарықтық температура мəндерінде градуирленген, миллиамперметр көмегімен объектінің жарықтық температурасы Т_ж^Оанықталады. Содан кейін Т_ж^Омен ε_λарқылы объектінің Тшын температурасын анықтайды (1.34 формуласы).

Оптикалық лампа жібі вольфрамнан жасалған, сондықтан температура 1400^оС жоғары болғанда возгонканы¹болдырмау үшін лампа алдына əлсіреткіш немесе сіңдіретін 2 светофильтр қосылады. Осы светофильтр арқасында өлшеу объектінің көрінетін жарықтығы бірнеше рет азаяды, сондықтан жіп аса қыздырылмайды жəне пирометр градуировкасының тұрақтылығы сақталады.

Оптикалық пирометрлерде, əдетте, екі шкала болады, біреуін енгізілмеген жұтатын светофильтрде (800—1200^оС), ал екіншісін енгізілген жұтатын светофильтрде (1200—2000^оС) қолданады.

Оптикалық пирометрлердің өлшеу интервалы 800—6000 ^оС аралығында, 1,5 - 4,0 аралығындағы дəлдік кластарына ие.

2. 
   Фотоэлектрлік пирометр.
   

Фотоэлектрлік пирометр (ФП) автоматты болып келеді. Сəулелі энергияны қабылдайтын сезгіш элементтер - фотоэлементтер, фотокөбейткіштер, фотокедергілер жəне фотодиодтар болып табылады.

ФП жұмыс істеу принципі бойынша екі

---