Файл: Саясаттанупнібойыншадифференциалдысына.docx

24. Авторитарлық саяси режим және оның формалары

277. 
     Авторитаризм - (гр. 'autoritas' - билік, ықпал ету) - саяси тәртіп түрі. Авторитарлылық - біржақты билеу, басқарушылардың бағынушыларға жүргізетін үстемдігі. Түрлері: абсолютті монархия, диктатура, теократиялық және посттоталитарлық тәртіптер.
     
278. 
     Әртүрлі саяси мәселелерді шешу тәсілдері (реформалар, қоғамды қайта құру), сондай-ақ төңкерістер мен соғыстар авторитаризмге әкеліп соқтыруы мүмкін. Тоталитарлы тәртіптен елеулі түрде ерекшеленеді: оларда шектеулер едәуір дәрежеде аз және жеке адамның еркіндіктері мен құқықтары емес, саяси еркіндіктер мен құқықтар шектеледі; тәртіп саяси партиялар мен идеологияға сүйенбей, әскер күші мен дәстүрлі діндерді арқа тұтады; қоғамға жаңа құндылықтар жүйесін құрып, енгізуге талпынбайды; азаматтық қоғам құруды мақсат етпейді.^[1]
     
279. 
     Ал экономикалық (жекеменшік түрлерінің көптігі, еркін нарық, кәсіпкерліктің қолдау табуы және т.б.), саяси (кәбіне партиялық одақ немесе қозғалысқа сүйенеді), әлеуметтік (бір-біріне жау таптарды, жіктерді жоюды көздемейді), идеологиялық (дәстүрліден басқа да құндылықтар жүйесінің шектеулі және жасырын өмір сүруіне жол береді) салаларда билігі едәуір шектеулі.
     
280. 
     Дәстүрлер - авторитаризм билігінің негізгі шектеушісі. Дегенмен, оның тоталитаризммен ортақ белгілері де бар: мемлекеттік биліктің мирасқорлық жайы заңдастырылмайды; азаматтардың демократиялық құқықтары мен бостандықтары шектеледі; оппозициядағы партиялар мен қозғалыстардың біразына немесе барлығына тыйым салынады; мемлекеттік органдарға сайлану шектеледі және парламентті екінші дәрежелі, арзан қол органға айналдырады; басқарушы партия мемлекеттік органмен ұласып, тұтасып кетеді;жергілікті өзін-өзі басқару және билік органдарының өкілеттілігі шектеулі әрі іс-әрекеті ресми түрде болады; оппозициялық бағыттағы баспасөзге қатаң тыйым салынады; қарсыластарымен күресте лаңкестік әдісті пайдаланады. Басқаруда мемлекеттік билікті қатаң орталықтандырып, әміршіл әдісті қолданады.^[2]
     
281. 
     Барлық мемлекеттік билікті бір адамның немесе адамдар тобының қолына шоғырландыру арқылы, саяси бостандықтарды барынша жоғары немесе аз деңгейде шектеуді білдіретін саясирежим түрінің бірі.^[3][4]
     
282. 
     Авторитарлы саяси жүйе -[лат. autoritas - билік, ықпал ету] - демократиялық және авторитарлық саяси жүйелер бір-біріне қарама-қайшы. Авторитарлы саяси жүйелерде басқарушы топтың билігін қалың бұқара заңды түрде мойындамайды; басқарушы топтың құрамына халық қатыспайды; саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруда бұқараның үлесі жоқ; басқарушы топ өз билігін әлеуметтік топтар мен жіктердің тарапынан еш бақылаусыз жүзеге асырады. Мұның барлығы авторитарлы сипаттағы
     
283. 
     саяси жүйелердің саяси өміріне бұқараның қатысуы өте шектеулі екендігін дәлелдейді. Авторитарлы билік заңдылығының негізі - дәстүр немесе билеушінің харизмалық тұлғасы. Дегенмен, авторитарлы саяси жүйелерге біржақты теріс баға беруге болмайды. Адамзат тарихи даму жолының басым бөлігінде осындай саяси жүйелер аясында өмір сүрді. Авторитаризм индустриалды қоғамға дейінгі билікті ұйымдастыру түрі болды. Бірқатар Азия, Африка, ЛатынАмерикасы елдерінде бүгінгі күнге дейін авторитарлық саяси жүйелер орныққан. Олар бүл тәртіптің орнығуын ұлт азаттығы мен қайта дәуірлеуі үшін қажет деп бүркемелейді. Мұнда авторитарлы басқарушылар халықтың мойындауына тек күшпен ғана емес, заңдастырудың харизмалық әдісін қолдану арқылы қол жеткізеді. Авторитарлы билік шын мәнінде қоғамдық тәртіп орнатуда, қоғамдық құрылымдарды қайта құруда, аса маңызды мәселелерді шешуге қажет ресурстар мен күшті жұмылдыруда тиімді. Алайда, қазіргі таңда авторитарлы саяси жүйелер өтпелі кезеңге тән құбылыс ретінде сипатталады. Одан әрі не демократизмге, не тоталитаризмге ұласады.
     
284. 
     Ол айтарлықтай кең негіздерге ие. Өйткені, бедел — билік пен билік құрудың қажетті құрылымдық элементі. Оны биліктің атрибутивтік белгісі деп есептеуге болады. Сондықтан билік, билік құрушы субъект өз беделінің сақгалуы мен өсуіне әрдайым қамқорлық жасап отырады. Бедел биліктің және оның шешімдері мен әрекеттерінің заңдылығын қамтамасыз етеді. Билік құру тек қана зорлық-зомбылық пен мәжбүрлеу емес, оны бағынушының келісімі негізінде басқару болып табылады. Бедел билік құрушы субъектіні бағынушылардың үстінен қарай тын және олардың тіршілік әрекеттеріне бағдар беретін күшке айналдырады.
     
285. 
     Билік жеке бағынушылардың шамасы келмейтін ерекше құндылықтарды жоспарлап, жүзеге асыратындықтан беделді. Сондықтан бедел адамдардың ассоциативтік бірлестігінің бастапқы кезендерінен бастап адамдар қауымдастығының барлығында қызмет етті. Бедел биліктің әлеуметтік, мораль дық-психологиялық негізі болып саналады. Авторитет, авторитаризм, авторитарлық — тек бір түбірлі сөздер ғана емес, олар мемлекеттік биліктің жүргізілуінің өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.
     
286. 
     Авторитаризм, авторитарлық саяси режим — билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауым дастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті әлеуметтік- саяси факторлар тән ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, онда билік үшін ашық бәсекелестік күрес жоқ. Билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді. Қоғам құрылымданған, саяси рөлдер анық талынған, саяси жинақылық төмен. Адамзаттың тарихи тәжірибесінде авторитарлық режимнің дамуының әр түрлі формалары көрініс тапқан. Бұл формалардың ерекшелігі қауымдастықтың дамуының әлеуметтік-мәдени деңгейімен анықталынады.^[5]
     
287. 
     Саяси режим тұлғаның саяси шынайылықты және оның проблемаларын түсінуіне шешуші ықпалын тигізетін саяси еркін қалыптастыра отырып, белгілі бір деңгейде тұлғаның әлеуметтік-саяси белсенділігін шектейді. Сондықтан да, саяси режим – абстрактілі категория емес, ол шынайы әлеуметтік-саяси мазмұнға ие. Ол сонымен бірге адамның ішкі дүниесін, оның құндылық бағдарларын қалыптастырады. Саяси режим саяси жүйенің құрылымдық элементтеріне, олардың саяси басымдылықтарына, биліктік әсер етудің әдістерін, құралдарын таңдауына ықпал етеді.
     
288. 
     Саяси режимнің қызмет етуі қоғамның саяси мәдениетіне, адамдардың саяси тәжірибесіне, халықтың діліне айтарлықтай әсер етіп, тұлғаның қандай да бір саяси режимді қалауын қалыптастырады.
     
289. 
     
     
290. 
     Авторитарлық режим. Ол айтарлықтай кең негіздерге ие. Өйткені, бедел – билік пен билік құрудың қажетті құрылымдық элементі. Оны биліктің атрибутивтік белгісі деп есептеуге болады. Сондықтан билік, билік құрушы субъект өз беделінің сақталуы мен өсуіне әрдайым қамқорлық жасап отырады. Бедел биліктің және оның шешімдері мен әрекеттерінің заңдылығын қамтамасыз етеді. Билік құру тек қана зорлық-зомбылық пен мәжбүрлеу емес, оны бағынушының келісімі негізінде басқару болып табылады. Бедел билік құрушы субъектіні бағынушылардың үстінен қарайтын және олардың тіршілік әрекеттеріне бағдар беретін күшке айналдырады.
     
291. 
     
     
292. 
     
     
293. 
     
     
294. 
     
     
295. 
     Авторитарлық-бюрократиялық режим.
     
296. 
     
     
297. 
     Мұндай режим саяси дағдарыс жағдайында пайда болады. Ол, әсіресе саяси өзгерістерді басынан кешіріп отырған өтпелі қоғамдарға тән. Режимнің ең маңызды саяси міндеті – қоғамдағы саяси тұрақтылықты сақтау мен әлеуметтік дағдарыстың таптардың, этникалық, әлеуметтік топтардың ашық теке-тіресіне ұласып кетпеуін қадағалау. Сол себепті, үстемдік етуші саяси элита ептілігімен ерекшеленеді, ол қарсы тұрушы күштердің үстінде тұруға ұмтылады, әлеуметтік демагогияға, кеңтаралымды үндеулерге жүгінеді, популистік бағдарламаларды ұсынады.
     
298. 
     
     
299. 
     Режимнің міндеті – бұқараны тыныштандыру, олардың саяси процеске қатысуын шектеу. Мұндағы негізгі ұран: саясатпен айналысу қажет емес, тек қана еңбек ету керек. Режим белгілі бір лидерге харизма жасай отырып, оның танымалдығын пайдалануы мүмкін. Режимде үстем партияны, халықты біріктіретін идеологияны қалыптастыруға деген тенденция пайда болады.
     
300. 
     
     
301. 
     Авторитарлық-әскери режим.
     
302. 
     
     
303. 
     Әскери төңкеріс нәтижесінде билікке келген әскерилер қалыптастырған режим. Оған дағдарыстан шығудың жолын іздеу және төтенше, әскери тәртіптерді орнатуға ұмтылу тән. Бұл режим кезінде халықтың саяси белсенділігі айтарлықтай жоғары болмайды, қоғамда төтенше заңдар әрекет етеді. Жеке адамның бостандығы, құқығы шектелінеді, жаппай күш көрсетудің ашық шараларын қолдану заңды деп танылады.
     
304. 
     
     
305. 
     Алайда әскерилер экономиканы тиімді басқара және әлеуметтік мәселелерді жемісті шеше алмайтындықтан, әскери режим өз танымалдығын тез жоғалтып алады. Сонымен қатар әскери режим үшін негізгі қауіпті әскерилер арасындағы жікшілдік тудырады. Қатардағы әскери бұқараға жақын тұрған атаққұмар полковниктер төңкеріс жасау арқылы генералдарды билік басынан тайдыруы мүмкін.
     
306. 
     
     
307. 
     Тоталитаризм.
     
308. 
     
     
309. 
     
     
310. 
     
     
311. 
     
     
312. 
     Қытай императоры Цинь Ши-Хуанди (б.д.д. 259-210 жж) Фацзы (легистер) мектебінің идеяларына сүйене отырып, билікті орталықтандыру мен бірпікірлілікті қалыптастыру арқылы тоталитарлық идеяларды жүзеге асыруға талпынды. Ол ұлы қытай ойшылы Конфуцийдің еңбектерін еркін ойлаудың уағыздаушысы ретінде отқа жақты.
     
313. 
     
     
314. 
     Дегенмен тоталитаризм ХХ ғ. жемісі болып саналады. Ғасырдың саяси процесіне өзіндік қолтаңбаларын қалдырған ірі тоталитарлық мемлекеттер осы ХХ ғ. пайда болды.
     
315. 
     
     
316. 
     Итальяндық фашистердің лидері Бенито Муссолини өзінің 1932 ж. жарық көрген «Фашизм доктринасы» атты еңбегінде тоталитаризмнің бір түрі фашизмнің идеологиялық концепциясын нақты және айқын түрде баяндап берді. Онда ол, ең алдымен,мемлекетшіл ретінде көрінеді. Ол: «Мемлекет халықтың ұжданы мен еркінің білдірушісі болды. Либерализм Мемлекетті индивид үшін жоққа шығарды; фашизм индивидтің нағыз мәнінің жоқтаушысы ретінде Мемлекет құқығына көңіл аударады» деп есептеді.
     
317. 
     
     
318. 
     
     Тоталитарлық жүйе ретіндегі коммунизм идеологиясы жаңа тапсыз қоғам құрудың кеңестік тәжірибесінің негізінде қалыптасты. Әрине, оның бастапқы принциптерін К.Маркс берген болатын, ол пролетариаттың таптық диктатурасының ерекше креативтік рөлі туралы ережелерінде еуропалық елдердегі революциялық тәжірибені зерттеу негізінде осы диктатураның тарихи болмай қалмайтындығы мен қажеттілігін баса атап өтті. К.Маркстың іліміндегі пролетариат диктатурасын орнату қажеттілігі идеясын мойындай отырып, В.И.Ленин бұл диктатураның орнауы таптық күрестің тарихи кезеңіне, азамат соғысына, мемлекетаралық қайшылықтарға алып келеді деп көрсетті. Аталған саяси процесте күш көрсету факторы шығармашылық рөл атқарады. Тек күш қолданудың негізінде ғана жаңа қоғамның пайда болуы және дамуы мүмкін. Яғни, «сталинизм» ерекше ілім болып саналмайды, өйткені ол өзінің мазмұны бойынша Лениннің тоталитарлық идеяларын іс жүзінде толықтай
     
     Мемлекеттің басымдылығына баса назар аудара отырып, ол әрдайым бұл терминді бас әріппен жазады: «Мемлекеттің фашистік концепциясы барлығын қамтиды: одан тыс ешқандай адами, рухани құндылықтар болмайды немесе ондай құндылықтардың мәні өте төмен болады. Осындай түсініктегі фашизм тоталитарлық және фашистік Мемлекет – ол өзіне барлық құндылықтарды жинап алатын синтез және бірігу, - халықтың барлық өмірін түсіндіреді, дамытады және күш береді».
     
319. 
     жүзеге асырған тоталитарлық практика еді. Тоталитарлық режимдер демократиялық дәстүрлері әлсіз әлемнің көптеген елдерінде қалыптасты, олар: азаматтық соғыстың нәтижесінде демократиясы күйреген Испания, Қытай, Солтүстік Корея, Куба, Румыния, Албания, Югославия. Чехословакия, Венгрия, Польша, ГДР секілді социалистік бағыттағы Еуропаның бірқатар елдерінде КСРО-ның қысымымен тоталитарлық тенденциялар қалыптасты.
     
320. 
     
     
321. 
     Демократиялық режим. Мұндай режимде ел халқының кең әлеуметтік жіктері, халық, демос (гр.сөзі demos – халық) қоғамды, қоғамдық істерді басқарып, билікті жүзеге асырады. Демократия - әлеуметтік өмір агенттері өздері құрған билік құрылымында шешімдердің қабылдануына тең дәрежеде қатыса алатын басқару формасы болып саналады.
     
322. 
     
     
323. 
     
     

24. 1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   23

демократиялық принциптер мен шаралар

324. 
     Демократия туралыжалпытүсінік
     
325. 
     “Демократия” – сөзігректің “демос” – халықжәне “кратос” – билікдегенсөздеріненшыққан, яғни “халықбилігі” дегенмағынаныбілдіреді. Бұлсөзбірнешемағынадақолданылады:
     

1. 
   Мемлекет түрі.
   
2. 
   Тендік, сайлау,
   

326. 
     көпшілікдауыспеншешімқабылдаупринциптеріненегізделгенұйымныңұйымд астырылутүрі.
     

3. 
   Қоғамдық құрылымныңмұраты.
   

327. 
     Әржерде демократия әртүрліреңалған. Олармынандаймемлекеттідемократиялықдептүсінген.
     
328. 
     Халықтыңзаңжүзіндемемлекеттікбиліктібасқаруы. Мұнда конституция билікхалықтыңқолындаекендігінедәлелболады.
     
329. 
     Халықжоғарыбиліккеөзөкілдерінсайлауарқылытағайындап, өзгертіпотырады.
     
330. 
     
     
331. 
     Демократия теңдікболғанжердеғанаболады. Мұндабарлық салада – заңшығару, оны орындауда, т.с.с. теңдікболады. Демократиядаәділеттілікболуы керек. Мұнда да қоғамныңбарлықсаласындаәділеттілікболуытиіс.
     
332. 
     Демократиядасоныменқатарбостандық, еркіндікболуы керек. Сонымен, демократия депхалықбилігі, теңдік, құқық, әділдік, еркіндікпринциптеріненегізделгенмемлекеттікқұрылыстыайтады.
     
333. 
     Қоғамдағысаясиқатынастардыңдемократиялықнегізі Принциптері:
     
334. 
     1. Билікоргандарынсайлау.
     
335. 
     
     

     2.		Биліктіңбөлінуі.
     3.		Саясипікірдіңәртектілігі.
     4.	Бостандық,	жауапкершілікбірлігі.
     5.		Заң.
     6.		Қоғамдықпікірдіескеру.
     7.		Азшылықтыңөзіндіккөзқарасқахұқы.
     8. Жариялылық.

336. 
     
     
337. 
     
     
338. 
     Жүзегеасыруформалары:
     
339. 
     Сайлауөткізу, есеп беру. Жобалардыбүкілхалықтықталқылау.
     
340. 
     Референдум өткізу.
     
341. 
     Митинг, жиналыс.
     
342. 
     Съезд, конференция, пленум.
     
343. 
     Шеру, бойкөрсетулер.
     
344. 
     Сессия.
     
345. 
     Шетелгесапарлар. Ереуілдер
     
346. 
     
     
347. 
     
     
348. 
     
     
     
349. 
     
     
350. 
     
     
351. 
     Саясижүйежәнесаяси режим тұрпатында Орта Азиялықмемлекеттердіңұқсастығы мен
     
352. 
     жекелегенайырмашылығыайтарлықтай. Қазіргі «трансформация», «транзит»,
     
353. 
     «өтпелікезең»
     
354. 
     саясиқұрылымыныңжаңаруынаалыпкелуықтималдығыжоғарымаәлдемүмкінд ігіжоқ па бұлсаясижүйеқұрылымындағыбастымәселе.
     
355. 
     
     
356. 
     
     
357. 
     ОрталықАзиядағысаяси режим
     
358. 
     бүгінгімерзімгедейінкеңестіксаясибасқарудыңөзгешебіртүріретіндеайтарлық тайөзгерістержүзегеасқан, конституциялықжаңартулар мен толықтырулар, сөзбостандығы мен цензура, ашықжәнеәділеттісайлауөткізугетырысунемесесөзеркіндігіншектеу,
     
359. 
     азаматтардыңқұқықтары мен бостандықтарынаяққатаптау, саяси репрессия, жемқорлық, теңсіздікт.б.
     
360. 
     екіжақтыкеңкөлемдіөзгерістербүкілжиырмаекіжылбойыжалғасуда.
     
361. 
     
     
362. 
     
     
363. 
     Соғансәйкестүбегейліекіжақтыпікірқалыптасты:
     
364. 
     біріаймақтағымемлекеттердің даму эволюциялықүдеріс, авторитарлықбасшылықміндеттітүрдетрансформацияланадыжәнежаңатүрлі режим түрінеауысады, бұлуақыттыңеншісінде, айтарлықтайөзгерістержүзегеасуыкүрделімәселе, бірақ та бұлөзгерістералғажылжытатынқадамболады;
     
365. 
     екіншісіавторитарлықбасшылықкүшейгенсайын режим барыншакүшейтілгенбилікбірорталыққабағындырылған,
     
366. 
     саясибәсекелестікорындалмайтынтүргежетті.
     
367. 
     ЖиырмаекіжыларалығындаӨзбекстан мен Қазақстандасаясижүйетұрақтыарасындағыдүрпілістерменбірбилеушіменбасқ арылыпкележатыр, Түркменстандағы «тоталитаризм» неоавторитарлықрежимгеөтуде,
     
368. 
     Тәжікстандағыбасшылықөзбилігінбарыншакүшейтудіжалғастыруда,
     
369. 
     «демократия аралы»
     
370. 
     тұрақсыздықтарарқылысаясибәсекелестікдамығанмемлекеткеайналудыкөзде йді.
     

29. сайлау жуйелеринин мани мен сайлау жуйелеринин негизги турлери.

392. 
     Сайлау жүйелерінің мәні мен сайлау жүйелерінің негізгі түрлері;
     
393. 
     Сайлау жүйесі ұғымы әдетте екі — тар және кең мағынада қолданылады. Кең мағынада сайлау жүйесі дегеніміз — Қазақстан Республикасындағы сайлауды өткізу мен ұйымдастыруға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар жүйесі. Оған сайлау комиссияларын құру мен олардың қызметі, сайлау округтерін, учаскелерін құру, сайлау алдындағы үгіт-насихат, сайлаудың қорытындыларын анықтау, т. б. жатады.
     
394. 
     
     
395. 
     
     
396. 
     Пропорционады сайлау жүйесі. Мажоритарлық сайлау жүйесі.
     
397. 
     
     
398. 
     Сайлау жүйесі
     
399. 
     
     
400. 
     
     
401. 
     Мажоритарлы сайлау жүйесі, оның түрлері мен модификациясы;
     
402. 
     Мажоритарлық сайлау жүйесі (majorіte — көпшілік) — сайлау кезінде дауыс берудің нәтижелерін анықтау тәртібі. Мажоритарлық сайлау жүйесі кезінде үміткер немесе партия сайлануы үшін сайлаушылардың көпшілік дауысын
     
403. 
     алуы қажет. Әрбір округтегі депутаттық орындар белгіленген дауыстың көпшілігіне ие болған үміткерге тиесілі.
     
404. 
     Мажоритарлық сайлау жүйесі
     
405. 
     
     
406. 
     
     
407. 
     Абсолютті
     
408. 
     Салыстырмалы
     
409. 
     
     
410. 
     
     
411. 
     
     
412. 
     Пропорционалды сайлау жүйесі
     
413. 
     Пропорционалды сайлау жүйесі дегеніміз — сайлауда ұсынған партиялық тізімге сәйкес саяси партия Парламентте депутаттың мандат сайын иеленетін сайлау жүйесі. Қазақстан Республикасында мажоритарлық және пропорционалды сайлау жүйелері қолданылады. Президент, Парламент депутаттарын сайлауда мажоритарлық сайлау жүйесі қолданылады. Осыған сәйкес:
     
414. 
     дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың (тандаушылардың) 50%-дан астам дауысын алған (мұндай жағдайда қайта дауыс беру өткізілмейді);
     
415. 
     қайта дауыс беру кезінде басқа кандидатка қарағанда дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың (таңцаушылардың) дауыс санының көпшілігін алған кандидат сайланған болып есептеледі.
     
416. 
     Пропорционалды сайлау жүйесінің оның түрлі елдердегі ерекшеліктері
     
417. 
     
     
418. 
     
     
419. 
     Сайлаудың пропорционалды жүйесі үміткерлердің тізіміне байланысты екіге бөлінеді
     
420. 
     Ашық тізімде: сайлаудың әдісіне байланысты бір немесе бірнеше үміткерге дауыс беріледі немесе партиялық тізімдегі реттік нөмірі анықталады.Финляндия, Бразилия, Нидерланды).
     
421. 
     
     
422. 
     
     
423. 
     
     
424. 
     
     
425. 
     
     
426. 
     Жабық тізімде:кезінде сайлаушылар тек партиялық тізім бойынша дауыс береді.(Еуропарламент, Израиль, ОАР, 2007 жылдан кейін Ресей).
     
427. 
     Аралас сайлау жүйесі пропорциялық және мажоритарлық жүйелерді біріктіруді көздейді. Ондағы мақсат – жекелей алғанда олардың әрқайсысына тән кемшіліктерді мейлінше азайту.
     
428. 
     Аралас сайлау жүйесі пропорциялық және мажоритарлық жүйелерді біріктіруді көздейді. Ондағы мақсат – жекелей алғанда олардың әрқайсысына тән кемшіліктерді мейлінше азайту.
     
429. 
     Көп сатылы сайлау – сайлау жүйесінің бір түрі. Мұнда өкілетті органның депутаттарын төменгі сайлау органдары немесе сайлау алқалары (олардың құрамына халық сайлаған сайлаушылар, яки төменгі өкілетті органдардың депутаттары, кейде олардың екеуі де кіруі ықтимал) сайлайды. К. д. с. екі және одан да көп сатылы болуы мүмкін, дегенмен үш немесе төрт сатылы сайлау қазіргі кезде өте сирек кездеседі.
     
430. 
     Көп сатылы сайлау – сайлау жүйесінің бір түрі. Мұнда өкілетті органның депутаттарын төменгі сайлау органдары немесе сайлау алқалары (олардың құрамына халық сайлаған сайлаушылар, яки төменгі өкілетті органдардың депутаттары, кейде олардың екеуі де кіруі ықтимал) сайлайды. К. д. с. екі және одан да көп сатылы болуы мүмкін, дегенмен үш немесе төрт сатылы сайлау қазіргі кезде өте сирек кездесед
     
431. 
     Сайлау шаралары мен сайлау кампаниялары
     
432. 
     Сайлау кампаниясында саяси маркетингтің рөлі өте жоғары. Мұндағы саяси маркетинг деп отырғанымыз – бұл саяси нарықты зерттеу, нақтырақ айтқанда сайлаушылардың мінез-құлқы мен оларға әсер ету жолдарын зерттеу. Сайлау кампаниясы – өте қымбат шара. Көп жағдайда басымдық дұрыс сөзі көптерде емес, ақшасы көптерде болып шығады. Шынайы демократияға дақ келтіретін бұл олқылықтың әсерін азайту үшін бірқатар елдер (АҚШ, Ұлыбритания, Жапония, ОАР) сайлауалды кампанияға жұмсалатын қаражаттың максимал көрсеткішін заңды түрде бекіткен болатын, алайда заңның орындалуын қадағалау өте қиынБарлық құқықтар қорғалған
     
433. 
     Қазақстан Республиксында сайлау азаматтардың өзінің сайлау және сайлану құқығын еркін жүзеге асыруына негізделген.Бұл ретте Призидентті,Парламент Мәжілісі мен мәслихаттар депутаттарын,сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерін сайлау жалпыға бірде й ,тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру
     
434. 
     
     
435. 
     
     

29. 1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23