Файл: Электржйенi.docx

кластары: 1 жəне 1,5.

Тікелейтүрлендіруəдісіненегізделгенқысымныңдеформациялықөлшеутүрлендіргіштері.

Сезгіш элементтің орын ауысуының өлшеу ақпарат сигналына түрленуі үшін индуктивті, дифференциал-трансформаторлы, сыйымдылықты, тензорезисторлы жəне т.б. түрлендіруші элементтер кеңінен қолданылады.

Сезімтал элемент жасаған күш-жігерді өлшеу ақпарат сигналына түрлендіру үшін пьезоэлектрлік түрлендіруші элементтері қолданылады.

4. 
   суретте дифференциалды – трансформаторлы (ДТ) қысымды өлшеу түрлендіргішінің сұлбасы көрсетілген.
   

7. 
   сурет – Дифференциалды –
   

трансформаторлықысымдыөлшеутүрлендіргіші
Сұлбадағы белгілер: 1 – деформациялық сезгіш элемент, 2 - дифференциал – трансформаторлы түрлендіргіш элементі, 3 – тарту, 4,5 – екінші ретті орам секциялары, 6 – қозғалмалы өзек, 7 – бастапқы орам.

Түрлендіргішті берілген диапазонға баптау кезінде қолданылатын (R₁,R₂) бөлгіш екінші ретті орам шығысына жалғанған.

Шығыс сигналын қалыптастыру: І₁тогы бастапқы орам бойынша ағу кезінде, екінші орамның екі секциясына кіретін жəне оларда е₁жəне е₂ЭҚК- ін индукциялайтын магнитті ағындар пайда болады. Бұл ЭҚК-ің мəндері М₁жəне М₂өзара индуктивтіліктерімен байланысты:
е1=2 fI1M1,

е2=2 fI1M2,

мұндағы f- I₁ток жиілігі.

4 пен 5 секция орамдарының қарама-қарсы қосылуы кезінде:
Е=е₁–е₂=2 fI₁(M₁-M₂)=2 f

---

I₁M,
мұндағыМ- бастапқыжəнеекіншіреттіорамдарарасындағыөзараиндуктивтілігі.

ЕкіншіорамындаR₁жəнеR₂кедергілерібарунифицирленгенДТ- түрлендіргіштеріүшінV_шығушығыссигналы бастапқы орам мен шығыс тізбек арасындағы М_шығуиндуктивтілікпенанықталады:
^Vшығу^{=2 fI}1^Мшығу^.
М_шығу6 өзектің δорын ауыстыруымен келесі тəуелділікпен байланысты:

---

Q=k·N,
мұндағы k– пьезоэлекторлық тұрақты, ол пластинаның ұзындығына тəуелді емес жəне кристалдың табиғатымен анықталады.

Кварц үшін k=2,1·10^-12 Kл/н.

7. 
   суретте қысымның пьезоэлектрлік түрлендіргішінің сұлбасы көрсетілген.
   

2.8 сурет - Пьезоэлектрлік қысымды өлшеу түрлендіргіші
2.8 суретте көрсетілгені: 1 – мембрана, 2 – кварц пластина (5мм x 1мм), 3 – электронды күшейткіш (R_bx=10¹³Om)
Q=k·f·P, (2.12)

мұнда P– өлшенетін қысым;

F- мембрананың эффективті ауданы.

«Мембрана-кварц пластиналар» жүйенің тербелу жиілігі килогерц ондықтарына тең, сондықтан осы түрдегі өлшеу түрлендіргіштері жоғары динамикалық сипаттамаларына ие, осы себептен олар жылдамағымдыпроцестердіңжүйелерінде қысымды бақылауда кең қолданылады.

Өлшеулердің жоғарғы шектері: 2,5 – 100 Мпа. Дəлдік кластары: 1,5 жəне 2,0.

4. 1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   28

---

Қысымды өлшеуге жалпы əдістемелік нұсқаулықтар

Жоғарыда қарастырылған асқын, абсолютті жəне вакуумды қысымды жəне қысым айырмашылықтарын өлшеу құралдары кеңінен технологиялық процестерді автоматтандыру кезінде, сонымен қатар ғылыми зерттеулерді жүргізу барысында қолданылады.

Қысымды жəне қысым айырмашылықтарын өлшеу дəлдігі таңдалған əдіс түрінен, өлшеу құралдардың метрологиялық сипаттамаларынан, өлшеурлер шартынан, тағы да басқа себептерге тəуелді.

Əдіс пен өлшеу құралын таңдауды қойылған есеп, қажетті дəлдік жəне де өлшеурлер шартарына байланысты орындау керек.

Өлшеу құралды таңдау барысында негіз ретінде оның қалыпты жағдайдағы дəлдік класын емес, құрылғылардың пайдалану кезінде қамтамасыз ете алатын дəлдік класын ескеру қажет.

Өлшеу жүйесін таңдау өлшеу диапазонын таңдаумен қатар жүруі тиіс, демек құрылғы шкаласын таңдаумен бірге жүреді. Шкаланы таңдау кезінде қысым аспаптарының, дифманометрлердің жəне екінші ретті аспаптардың рұқсат етілген қателіктері келтірілген қателіктер түрінде, өлшеу диапазонынан % - да көрсетілгенін ескеру қажет. Сондықтан бірдей басқа жағдайларда аспап шкаласының бірінші жартысы үшін өлшеу қателігі оның шкаласының екінші жартысына қарағанда көп болады.

Бастапқы өлшеу құрылғының шығудағы сигналының жəне екінші өлшеу құрылғының кірудегі сигналының энергия түрлерін сəйкестіру үшін қосымша түрлендіргішті талап ететін аспаптарды бастапқы аспап ретінде таңдамаған жөн. Өлшеу сұлбасында қосымша түрлендіругштерді қолдану өлшеу қателіктерін жоғарлатады. Автоматтандырылған басқару жүйелерін əзірлегенде шығыс сигналы унификацияланған тұрақты тоқ болатын бастапқы құрылғыларын пайдаланған

---

жөн.

Қоршаған орта шарттары өлшеу дəлдігіне қатты əсер етеді, оларды құрылғыны орнату жерін таңдаған кезде ескеру қажет.

Құрылғының орнатылатын жері оларды бақылауды оңай болуын қамтамасыз ету қажет. Қысымды өлшеу жер мен құрылғыға дейінгі қосу желілер ұзындығы барынша минималды болуы қажет. Ең ұзын рұқсат етілетін қосу желілер ұзындығы 50 м артық болмауы қажет. Сонымен қатар қосу желілер ұзындығы өскен сайын құрылғының жиіліктерді өткізу жұмыс жолағы азаяды. Қысымы өлшенетін ыстық ортаның тікелей əрекетінен құрылғыларды қорғау үшін арнайы қосымша қондырғыларды орнату керек.

4. Екінші тарауға бақылау сұрақтары.

1. 
   Қысым түрлері жəне оны өлшеудің бірілктері.
   
2. 
   Қысымды өлшеу құралдарының классификациясы.
   
3. 
   Қысымды өлшеу сұйықтық құралдары.
   
4. 
   Қалқымалы дифманометрдің əрекет принципі.
   
5. 
   Қоңыраулы дифманометрдің əрекет принципі.
   
6. 
   Деформациялық қысым өлшеу құрылғылары.
   
7. 
   Сильфондардың міндеті жəне əрекет принципі.
   
8. 
   Мембраналардың міндеті жəне əрекет принципі.
   
9. 
   Деформациялық қысым өлшеу аспаптарын бейнелеңіз
   
10. 
    Қысымды өлшеу құралдардағы сезгіш элементтерінің түрлері.
    

3. 1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   28

---