Файл: азастан республикасы денсаулы сатау министрлігі астана медицина университеті.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 418
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
СОДЕРЖАНИЕ
Тақырыбы: «Анемиялар мен эритроцитоздардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Лейкоцитоздар мен лейкопениялардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жіті және созылмалы лейкоздардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Гемостаз патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жүрек жеткіліксіздігінің патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жүректің коронарогенді емесаурулары»
ТАРАУ: «РЕСПИРАТОРЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Бронх өткізгіштігі бұзылу синдромының патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Өкпе тіні тығыздалу синдромының патофизиологиясы.
Тақырыбы: «Тыныс жеткіліксіздігі синдромы»
ТАРАУ «АСҚОРЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Асқазан қызметінің бұзылысы. Ойық жара ауруының патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Ұйқыбезінің секреторлық функциясының бұзылысы»
Тақырыбы: «Жіңішке және жуан ішек қызметтерінің бұзылыстары»
Тақырыбы: «Бауыр патофизиологиясы»
ТАРАУ «НЕСЕП ЖЫНЫС ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Зәр шығару жүйесінің қабынбалық ауруларының патофизиологиялық сипаттамасы»
Тақырыбы: «Жыныстық даму бұзылыстары синдромының патофизиологиясы»
ТАРАУ «НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Мидағы қанайналымның ңпатофизиологиясы.
Тақырыбы: «Тырысу және ми қабықшалары зақымдалуы синдромының патофизиологиясы»
Тақырыбы «Нейродегенеративті аурулардың патофизиологиясы»
ТАРАУ«ЭНДОКРИН ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Қантты диабеттің патофизиологиясы»
ТАРАУ «ТІРЕК-ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ТЕРІ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Қаңқа бұлшықеттерінің тұқымқуалайтын және жүре пайда болатын аурулары. Миопатиялар»
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Ағзалар және жүйелер патофизиологиясы бойынша тақырыптық сөздік
- қан өндіретін ағзаларда қалыпты жасуша болып саналатын, бірақ шеткері қанда пайда болуы патологиялық көрініс болып есептелетін IV және/немесе V кластарының жетілмеген жасушалары түрінде көрінетін лейкоциттердің патологиялық формасы. Сонымен қатар, таяқшаядролы жасушалардың саны 7%-дан асатын болса патологиялық регенеративті бұзылыс болып саналады.
Лейкоциттердің дегенеративті өзгерістері (от лат. degenero - кемістіктердің болуы; грек. leukos - ақ + kytus - жасуша) – бұл табиғаты әртүрлі патогендік факторлардың әсерінен лейкоциттердің құрылымының жүре пайда болған аномалиялары. Мысалы: лейкоциттердің анизоцитозы, лейкоциттердің пойкилоцитозы, ядроның гипосегментациясы немесе гиперсегментациясы, цитоплазманың уытты түйіршіктенулері және вакуолизациясы, кариорексис, кариопикноз.
Лейкоциттердің регенеративті-дегенеративті өзгерістері - бұл жағдайда регенерация процестерінің, яғни нейтрофилдердің жас түрлерінің қарқынды белсендірілу белгілерімен қатар, түрлі морфофункциялық дегенерация белгілерінің пайда болуы немесе күшеюі байқалады.
Қарапайым гиповолемия (нормоцитемиялық) - (грек. hypo – төмен, аз + франц. volume - көлем + грек. haima – қан + лат. norma - үлгі + грек. kytus - жасуша + haima - қан) гематокриттің өзгеруінсіз қан көлемінің азаюы, жіті қансыраудан кейін тез арада дамиды және сұйықтықтың тіндерден қанға өткеніне дейін байқалады.
Олигоцитемиялық гиповолемия (грек тілінде oligos – кішкене, аз – kytos – жасуша + haima-қан) - айналымдағы қан көлемінің азаюы, бұл кезде қанда плазмаға қарағанда жасушалар санының азаюы басым болады. Гематокрит төмендейді. Жіті қансыраудан кейінгі кезеңде теңгерілу механизмі ретінде қордан қанның және тіндік сұйықтықтың қан арнасына келіп түсуі, қанның құрамы
мен көлемінің орнын толтыра алмаған кезде байқалады.
Полицитемиялық гиповолемия (грек тілінде polys – көптеген, – kytos – жасуша + haima-қан) - эритроциттер мөлшерінің салыстырмалы түрде жоғарылауы кезінде қан сарысуы көлемінің азаюына байланысты жалпы қан көлемінің азаюы. Гематокрит жоғарылайды. Организмнің сусыздануы кезінде (іш өту, құсу, тер бөлудің күшеюі, гипервентиляция), микротамырларда қанның патологиялық қорға жиналуынан және тамырлардың өткізгіштігінің артуының нәтижесінде сұйықтықтың тіндерге қарай шығуының күшеюінен туындайтын шок кезінде дамиды.
Қарапайым гиперволемия (нормоцитемиялық) - (грек тілінде hyper - жоғары + франц. volume – көлем + грек. haima-қан) – гематокрит санының өзгеруінсіз айналымдағы қан көлемінің артуы. Көп мөлшерде қан құйғанда, ауыр қол жұмысын атқарғанда, жіті гипоксияларда қан қорынан қанның жалпы қанағымға келіп түсуі кезінде байқалады.
Олигоцитемиялық гиперволемия - плазма есебінен қан көлемінің көбеюі. Гематокрит төмендейді. Бүйрек ауруларына байланысты организмде судың кідіруі кезінде, қаналмастырғыларды, изотониялық ерітінділерді көп мөлшерде енгізгенде және антидиурездік гормон артық өндірілгенде дамиды. Полицитемиялық гиперволемия - эритроциттер санының өсуі есебінен қан көлемінің жоғарылауы. Гематокрит жоғарылайды. Созылмалы гипоксияға байланысты туындайтын ауруларда (жүрек ақаулары, эмфизема), сүйек кемігінде жасушалардың ісіктік өсуінің нәтижесі ретінде саналатын эритремиялар кезінде дамиды.
Олигоцитемиялық нормоволемия - қанның жалпы көлемінің бұзылыстарының бір түрі, бұл кезде қанның жалпы көлемі қалыпты болып, гематокрит төмендейді. Қансыраудан болатын анемияларда (тіндік сұйықтық есебінен қан көлемінің
қалпына келуі), эритроциттердің массивті гемолизінде, гемопоэздің тежелуі кезінде байқалады.
Полицитемиялық нормоволемия - қанның жалпы көлемінің бұзылыстарының бір түрі, бұл кезде қанның жалпы көлемі қалыпты, бірақ гематокрит жоғарылайды. Эритроциттік массаның аздаған мөлшерін 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33
Анемия (лат. an – жоқ + грек. haima - қан) – клиникалық-гематологиялық синдромдар тобы, қанның көлемдiк бiрлiгiнде эритроциттер мен гемоглобин концентрациясының азаюымен және/немесе оларда сапалық өзгерістердің болуымен сипатталады.
Постгеморрагиялық жіті анемиялар (лат. post – содан кейін + haemorrhagia
–қансырау) – аз уақытта көп қан кеткенде дамиды. Аз уақыт ішінде көп мөлшерде қансыраған кезде байқалады. Клиникалық көрінісі – анемиялық және коллаптоидты синдромдардың дамуымен сипатталады. Бұл айналымдағы қан көлемінің, әсіресе плазманың тез арада азаюынан туындайды. Қан кету жылдамдығы орташа болған жағдайда анемияның гематологиялық белгілері қансыраудан кейін 2–3 тәуліктен соң, яғни компенсациялық механизмнің гидремиялық сатысында байқалады.
Постгеморрагиялық созылмалы анемиялар – көлемі аз, бірақ жиі және ұзақ ішкі немесе сыртқы қан кетулерде дамиды: асқазанның ойықжарасы, геморрой, гиперполименорея, эндометриоздар, геморрагиялық диатездер т.б. Созылмалы қан кету кезінде организмде темірдің қоры таусылады. Лабораториялық белгілері: гипохромиялы және микроциттік эритроциттер, пойкилоцитоз.
Дизэритропоэздік анемиялар (грек. dys - бұзылыс + лат. erythropoiesis - эритроциттердің өндірілуі) – эритроидтық элементтердің сапалық өзгерістерімен, әсіресе эритрокариоциттер бөлінуінің бұзылуымен жүретін генезі әртүрлі аурулар тобы. Бұл кезде тиімсіз эритропоэз байқалады. Сүйек кемігіндегі қызыл қан қатарындағы жасушалардың ыдырауынан және жетілген жасушалардың қажетті деңгейде өндіріле
алмауынан дамиды.
Теміртапшылықты анемиялар (ТТА) (лат. deficit – тапшылық) - қан түзілуі бұзылуынан дамитын анемияларға жатады және организмде темір жетіспегенде байқалады. Бұл кезде гемнің, сонымен бірге гемдік емес топқа жататын, құрамында темірі бар ферменттердің түзілуі бұзылады. ТТА-ға тән лабораториялық белгілер: гипохромия, микроцитоз, анулоциттер мен плантоциттердің болуы, қан сарысуында темірдің, ферритиннің мөлшері азаяды және трансферриннің қанығуы төмендеп, жалпы темірді
байланыстырушы қабілеті күшейеді. Сүйек кемігінде сидеробластар саны азаяды.
Ювенильді хлороз (лат. juvenilis – жас, жасөспірім + грек. chloros - жасыл) - жас шамасы 15-20 аралығындағы қыздарда темір тапшылығынан пайда болатын клиникалық-гематологиялық синдром. Терінің жасылдау түспен алебастр тәрізді бозаруымен, сезу және иіс сезудің бұрмалануымен көрінеді. Етеккірдің бұзылуы, жатыр мен аналық бездің гипоплазиясы, гипофункциясы байқалады. Гемоглобиннің бірден төмендеуі және айқын гипохромия (түстік көрсеткіш 0,5 – 0,4-ке дейін және одан да аз болуы) тән.
Сидеропения (грек. sidero - темір + penia – жеткіліксіздік) - организмде темір мөлшерінің азаюы. Себептері: дұрыс тамақтанбау, организмнің темірге мұқтаждығының артуы, созылмалы қан кетумен байланысты темір мөлшерінің азаюы; жіңішке ішекте темір сіңірілуінің бұзылуы. Организмде темір тапшылығының негізгі көріністеріне анемия және эпителий тіндерінің зақымдануы (тіндік сидеропениялық синдром кезінде гастроэнтерологиялық бұзылыстар, тері трофикасының бұзылуы, тері және оның дерифаттарының бұзылыстары) жатады.
Койлонихия (грек. koilos - бос, іші қуыс + onyx – тырнақ) – тырнақтың дистрофиялық өзгерістерінің бір түрі (ониходистрофия).
Лейкоциттердің дегенеративті өзгерістері (от лат. degenero - кемістіктердің болуы; грек. leukos - ақ + kytus - жасуша) – бұл табиғаты әртүрлі патогендік факторлардың әсерінен лейкоциттердің құрылымының жүре пайда болған аномалиялары. Мысалы: лейкоциттердің анизоцитозы, лейкоциттердің пойкилоцитозы, ядроның гипосегментациясы немесе гиперсегментациясы, цитоплазманың уытты түйіршіктенулері және вакуолизациясы, кариорексис, кариопикноз.
Лейкоциттердің регенеративті-дегенеративті өзгерістері - бұл жағдайда регенерация процестерінің, яғни нейтрофилдердің жас түрлерінің қарқынды белсендірілу белгілерімен қатар, түрлі морфофункциялық дегенерация белгілерінің пайда болуы немесе күшеюі байқалады.
Қарапайым гиповолемия (нормоцитемиялық) - (грек. hypo – төмен, аз + франц. volume - көлем + грек. haima – қан + лат. norma - үлгі + грек. kytus - жасуша + haima - қан) гематокриттің өзгеруінсіз қан көлемінің азаюы, жіті қансыраудан кейін тез арада дамиды және сұйықтықтың тіндерден қанға өткеніне дейін байқалады.
Олигоцитемиялық гиповолемия (грек тілінде oligos – кішкене, аз – kytos – жасуша + haima-қан) - айналымдағы қан көлемінің азаюы, бұл кезде қанда плазмаға қарағанда жасушалар санының азаюы басым болады. Гематокрит төмендейді. Жіті қансыраудан кейінгі кезеңде теңгерілу механизмі ретінде қордан қанның және тіндік сұйықтықтың қан арнасына келіп түсуі, қанның құрамы
мен көлемінің орнын толтыра алмаған кезде байқалады.
Полицитемиялық гиповолемия (грек тілінде polys – көптеген, – kytos – жасуша + haima-қан) - эритроциттер мөлшерінің салыстырмалы түрде жоғарылауы кезінде қан сарысуы көлемінің азаюына байланысты жалпы қан көлемінің азаюы. Гематокрит жоғарылайды. Организмнің сусыздануы кезінде (іш өту, құсу, тер бөлудің күшеюі, гипервентиляция), микротамырларда қанның патологиялық қорға жиналуынан және тамырлардың өткізгіштігінің артуының нәтижесінде сұйықтықтың тіндерге қарай шығуының күшеюінен туындайтын шок кезінде дамиды.
Қарапайым гиперволемия (нормоцитемиялық) - (грек тілінде hyper - жоғары + франц. volume – көлем + грек. haima-қан) – гематокрит санының өзгеруінсіз айналымдағы қан көлемінің артуы. Көп мөлшерде қан құйғанда, ауыр қол жұмысын атқарғанда, жіті гипоксияларда қан қорынан қанның жалпы қанағымға келіп түсуі кезінде байқалады.
Олигоцитемиялық гиперволемия - плазма есебінен қан көлемінің көбеюі. Гематокрит төмендейді. Бүйрек ауруларына байланысты организмде судың кідіруі кезінде, қаналмастырғыларды, изотониялық ерітінділерді көп мөлшерде енгізгенде және антидиурездік гормон артық өндірілгенде дамиды. Полицитемиялық гиперволемия - эритроциттер санының өсуі есебінен қан көлемінің жоғарылауы. Гематокрит жоғарылайды. Созылмалы гипоксияға байланысты туындайтын ауруларда (жүрек ақаулары, эмфизема), сүйек кемігінде жасушалардың ісіктік өсуінің нәтижесі ретінде саналатын эритремиялар кезінде дамиды.
Олигоцитемиялық нормоволемия - қанның жалпы көлемінің бұзылыстарының бір түрі, бұл кезде қанның жалпы көлемі қалыпты болып, гематокрит төмендейді. Қансыраудан болатын анемияларда (тіндік сұйықтық есебінен қан көлемінің
қалпына келуі), эритроциттердің массивті гемолизінде, гемопоэздің тежелуі кезінде байқалады.
Полицитемиялық нормоволемия - қанның жалпы көлемінің бұзылыстарының бір түрі, бұл кезде қанның жалпы көлемі қалыпты, бірақ гематокрит жоғарылайды. Эритроциттік массаның аздаған мөлшерін 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 33
Тақырыбы: «Анемиялар мен эритроцитоздардың патофизиологиясы»
Анемия (лат. an – жоқ + грек. haima - қан) – клиникалық-гематологиялық синдромдар тобы, қанның көлемдiк бiрлiгiнде эритроциттер мен гемоглобин концентрациясының азаюымен және/немесе оларда сапалық өзгерістердің болуымен сипатталады.
Постгеморрагиялық жіті анемиялар (лат. post – содан кейін + haemorrhagia
–қансырау) – аз уақытта көп қан кеткенде дамиды. Аз уақыт ішінде көп мөлшерде қансыраған кезде байқалады. Клиникалық көрінісі – анемиялық және коллаптоидты синдромдардың дамуымен сипатталады. Бұл айналымдағы қан көлемінің, әсіресе плазманың тез арада азаюынан туындайды. Қан кету жылдамдығы орташа болған жағдайда анемияның гематологиялық белгілері қансыраудан кейін 2–3 тәуліктен соң, яғни компенсациялық механизмнің гидремиялық сатысында байқалады.
Постгеморрагиялық созылмалы анемиялар – көлемі аз, бірақ жиі және ұзақ ішкі немесе сыртқы қан кетулерде дамиды: асқазанның ойықжарасы, геморрой, гиперполименорея, эндометриоздар, геморрагиялық диатездер т.б. Созылмалы қан кету кезінде организмде темірдің қоры таусылады. Лабораториялық белгілері: гипохромиялы және микроциттік эритроциттер, пойкилоцитоз.
Дизэритропоэздік анемиялар (грек. dys - бұзылыс + лат. erythropoiesis - эритроциттердің өндірілуі) – эритроидтық элементтердің сапалық өзгерістерімен, әсіресе эритрокариоциттер бөлінуінің бұзылуымен жүретін генезі әртүрлі аурулар тобы. Бұл кезде тиімсіз эритропоэз байқалады. Сүйек кемігіндегі қызыл қан қатарындағы жасушалардың ыдырауынан және жетілген жасушалардың қажетті деңгейде өндіріле
алмауынан дамиды.
Теміртапшылықты анемиялар (ТТА) (лат. deficit – тапшылық) - қан түзілуі бұзылуынан дамитын анемияларға жатады және организмде темір жетіспегенде байқалады. Бұл кезде гемнің, сонымен бірге гемдік емес топқа жататын, құрамында темірі бар ферменттердің түзілуі бұзылады. ТТА-ға тән лабораториялық белгілер: гипохромия, микроцитоз, анулоциттер мен плантоциттердің болуы, қан сарысуында темірдің, ферритиннің мөлшері азаяды және трансферриннің қанығуы төмендеп, жалпы темірді
байланыстырушы қабілеті күшейеді. Сүйек кемігінде сидеробластар саны азаяды.
Ювенильді хлороз (лат. juvenilis – жас, жасөспірім + грек. chloros - жасыл) - жас шамасы 15-20 аралығындағы қыздарда темір тапшылығынан пайда болатын клиникалық-гематологиялық синдром. Терінің жасылдау түспен алебастр тәрізді бозаруымен, сезу және иіс сезудің бұрмалануымен көрінеді. Етеккірдің бұзылуы, жатыр мен аналық бездің гипоплазиясы, гипофункциясы байқалады. Гемоглобиннің бірден төмендеуі және айқын гипохромия (түстік көрсеткіш 0,5 – 0,4-ке дейін және одан да аз болуы) тән.
Сидеропения (грек. sidero - темір + penia – жеткіліксіздік) - организмде темір мөлшерінің азаюы. Себептері: дұрыс тамақтанбау, организмнің темірге мұқтаждығының артуы, созылмалы қан кетумен байланысты темір мөлшерінің азаюы; жіңішке ішекте темір сіңірілуінің бұзылуы. Организмде темір тапшылығының негізгі көріністеріне анемия және эпителий тіндерінің зақымдануы (тіндік сидеропениялық синдром кезінде гастроэнтерологиялық бұзылыстар, тері трофикасының бұзылуы, тері және оның дерифаттарының бұзылыстары) жатады.
Койлонихия (грек. koilos - бос, іші қуыс + onyx – тырнақ) – тырнақтың дистрофиялық өзгерістерінің бір түрі (ониходистрофия).