Файл: азастан республикасы денсаулы сатау министрлігі астана медицина университеті.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 476
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
СОДЕРЖАНИЕ
Тақырыбы: «Анемиялар мен эритроцитоздардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Лейкоцитоздар мен лейкопениялардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жіті және созылмалы лейкоздардың патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Гемостаз патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жүрек жеткіліксіздігінің патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Жүректің коронарогенді емесаурулары»
ТАРАУ: «РЕСПИРАТОРЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Бронх өткізгіштігі бұзылу синдромының патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Өкпе тіні тығыздалу синдромының патофизиологиясы.
Тақырыбы: «Тыныс жеткіліксіздігі синдромы»
ТАРАУ «АСҚОРЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Асқазан қызметінің бұзылысы. Ойық жара ауруының патофизиологиясы»
Тақырыбы: «Ұйқыбезінің секреторлық функциясының бұзылысы»
Тақырыбы: «Жіңішке және жуан ішек қызметтерінің бұзылыстары»
Тақырыбы: «Бауыр патофизиологиясы»
ТАРАУ «НЕСЕП ЖЫНЫС ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Зәр шығару жүйесінің қабынбалық ауруларының патофизиологиялық сипаттамасы»
Тақырыбы: «Жыныстық даму бұзылыстары синдромының патофизиологиясы»
ТАРАУ «НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Мидағы қанайналымның ңпатофизиологиясы.
Тақырыбы: «Тырысу және ми қабықшалары зақымдалуы синдромының патофизиологиясы»
Тақырыбы «Нейродегенеративті аурулардың патофизиологиясы»
ТАРАУ«ЭНДОКРИН ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Қантты диабеттің патофизиологиясы»
ТАРАУ «ТІРЕК-ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ТЕРІ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Қаңқа бұлшықеттерінің тұқымқуалайтын және жүре пайда болатын аурулары. Миопатиялар»
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Ағзалар және жүйелер патофизиологиясы бойынша тақырыптық сөздік
аталық без өз орнында орнапаспайды. Бұл кезде аталық без тері астында, жамбаста, бұтаралықта немесе ұманың қарама-қарсы жағында орналасуы мүмкін.
Олигозооспермия (грек. oligo – аз + zoon – тірі жан + sperma – ұрық) - шәуетте сперматозоидтардың санының азаюы (шәуеттің 1 мл сперматозоидтардың 50 миллионнан аз болуы). Туа біткен аурулардың (аталық бездің гипоплазиясы, крипторхизм), аталық бездегі, простаталық бездегі қабынулық процестердің, инфекциялық аурулардың (вирусты паротит), түрлі интоксикациялардың (алкоголь, есірткілер, никотин) салдарынан дамуы мүмкін.
Гипоспадия (зәр шығару түтігінің төменгі бөлігінің тесіктенуі) (грек. hypo - төмен + spadon – саңылау, тесік) - зәр шығару түгігінің төменгі қабырғасы дамуындағы ақау. Зәр шығару түтігінің сыртқы тесігі гипоспадия кезінде жыныс мүшесінің төменгі бөлігінде, ұмада немесе бұтаралықта орналасады.
Варикоцеле (лат. varix – веналық түйін + грек. kele – ісік, өспе) – шәует шығатын түтік өріміндегі веналардың кеңеюі. Көбіне солжақ бөлігінде байқалады, бұл шәует шығатын солжақ түтіктегі венаның бүйрек венасына тіке бұрыш бойында ойысуымен түсіндіріледі.
Евнухоидизм (грек. eunuchos - әтек, евнух + eidos - түр) - жыныс бездері қызметінің төмендеуімен, жыныс ағзаларының толық жетілмеуімен, жалпы дене қүрылысының бір-біріне сәйкес келмеуімен, семіздікке бейімділікпен сипатталатын эндокриндік ауру. Аурудың негізінде гипогонадизм, яғни туа біткен (біріншілікті) немесе жүре пайда болған аталық бездің патологиясы, сонымен катар, без қызметтерінің орталықты реттелуінің бұзылыстары
(гипоталамо-гипофиздік ми кұрылымдарынан гонадотропты белсендірілудің жеткіліксіздігі) жатыр.
Феминизация (лат. femina – әйел) – ерлерде әйелдерге тән екіншілікті жыныс белгілерінің пайда болуы (әйелдерге тән түктену, тері асты майларының әйелдерге тән жиналуы, сүтбездерінің ұлғаюы).
Гинекомастия (грек. gyne - әйел + mastos – сүт безі, кеуде) - ерлердің бір немесе екі сүт безінің де ұлғаюы. Нағыз гинекомастия және жалған гинекомастия болып бөлінеді (псевдогинекомастия). Сүт безінің ұлғаюы нағыз гинекомастия кезінде сүт түтіктерінің гиперплазиялануы және бездің дәнекер тіндерінің гипертрофиялануы салдарынан, ал жалған гинекомастия кезінде - майлардың тері астына артық жиналуынан (семіру) дамиды.
Ерте жыныстық жетілу - қыздарда 7,5 жасқа дейін, ал ұлдарда 9 жасқа дейін барлық немесе кейбір екіншілікті жыныс белгілерінің пайда болуын ерте жыныстық жетілу деп атайды. Орталықты (нағыз пубертат),
перифериялық (жалған пубертат, псевдопубертат) және жартылай (толық емес) ерте жыныстық жетілу түрлерін ажыратады.
Нағыз пубертат (лат. pubertas – жыныстық жетілу) - гонадотропты гормондардың және жыныс гормондарының артық өндірілуінің салдарынан дамитын ерте жыныстық жетілу. Организмнің изосексуалды дамуы тән (генетикалық және гонадалық жынысқа сәйкес келеді); қалыпты бағытта ерте жыныстық жетілумен сипатталады, дене бітімінің жылдам өсуі, қасағаның және қолтық астының түктенуі, екіншілікті жыныс белгілерінің қалыптасуы; (овуляторлық менструальді оралымның пайда болуы тән).
Псевдопубертат (грек. pseudos – жалған + лат. pubertas - жыныстық жетілу) – бұл кезде дене бітімінің жылдам өсуі байқалғанымен, оның толық жетілмеуі байқалады (мысалы, қыздарда овуляция мен менархенің болмауы, ұлдарда -
вирилизация белгілері болғанымен сперматогенездің жетілмеуі). Псевдопубертат кезінде изосексуалды жетілуден басқа, гетеросексуалды бағытта жетілу дамуы мүмкін (генетикалық және гонадалық жынысқа сәйкес келмейді).
Гипогонадизм (Һуро - төмен, аз + грек. gопе-пайда болу + aden - без)- жыныс гормондарының аз өндірілуінен жыныс ағзаларының, екіншілікті жыныс белгілерінің нашар дамуымен сипатталатын дерттік жағдай.
Гонадалардың дисгенезиясы (грек. dys – бұзылу + genesis – табиғаты+ лат. gonadis – жыныс безі) - жыныс бездерінің эмбриондық даму кезеңіндегі бұзылыстарымен байланысты аурулар. Хромосомалардың сандық немесе құрылымдық абберацияларының, гендік мутациялардың немесе эмбрионға уытты ықпалдардың салдарынан дамиды. Гонадалардың көлемі жас шамасына сәйкес емес, өте кішірейген. олардың морфологиялық құрылымы, эндокриндік және генеративтік қызметі жетілмеген (аналық бездің фолликулалары жетілмеген, аналық жасуша дегенерацияланған, аталық безде сперматогенез жоқ).
Гермафродитизм (грек құдайының атына байланысты Hermaphroditos – Гермес пен Афродитаның ұлы, мифологиялық екі жынысты аңыз адам) – ерлерге және әйелдерге тән жыныс белгілерінің бір адамда кездесетін жыныстық сараланудың бұзылысы. Нағыз гермафродитизмде екі жынысқа тән гонадалар болады. Псевдо гермафродитизмде тұлғада бір жынысқа тән гонада болады, бірақ денесінің анатомиялық бітімі, түктенуі, жыныс мүшелері қарама-қарсы жынысқа тән болады.
Бедеулік - жетілген организмнің ұрпақ жаңғыртуға қабілетінің
болмауы. Жыныстық қатынаста 12 ай бойында контрацепциялық заттар қолданбастан жүктілік болмаса, яғни бала көтермесе, мұндай некені бедеулік деп айтады.
Қосымша репродукциялық технологиялар (лат. re – қайтадан, екінші рет + producere – жасау, өндіру) – бедеулікті емдеу әдістері, бұл кезде ұрықтандырудың кейбір немесе барлық этаптары және эмбрион дамуының ерте кезеңдері организмнен тыс жүргізіледі. Оларға экстракорпоралды ұрықтандыру және эмбриондар мен гаметаларды жатыр қуысына енгізу, ооциттің цитоплазмасына сперматозоидты енгізу, суррогатты ана т.б., жатады.
Тақырыбы: «Нерв жүйесіндегі типтік патологиялық процестер»
Трофогендер (грек. trophe - қорек, қоректену) - аксондардың ұштарында өндірілетін және синапстық саңылауларға түсіп, жасушаларды нервтендіретін, сонымен бірге, оларға трофикалық әсер беретін макромолекулалық заттектер (негізінен нәруыздар). Трофогендер иннервацияланған жасушалардың функциялық қасиетін, заттек алмасу ерекшеліктерін, ультрақұрылымын және олардың дифференциациялануын айқындайды.
Патотрофогендер (грек. pathos - ауру, азап шегу, дерт + trophe - қорек, қоректену) - патологиялық жағдайда жасушаларда, оның ішінде нерв жасушаларында да, түзілетін және реципиент жасушаларда тұрақты патологиялық өзгерістерді туындатушы заттектер.
Нейродистрофиялық процесс (грек. neuron - нерв + dys - бұзылыс + trophe – қорек, қоректену) - ағзалар мен тіндердеге нервтік әсерлердің болмауынан немесе өзгеруінен туындайтын (сонымен бірге, нерв жүйесінің өзінде) трофикалық бұзылыстардың жиынтығы. Нәтижесінде нейромедиаторлардың, нейромодуляторлардың, трофогендердің әсерінің немесе бөлінуінің бұзылуынан иннервацияланушы құрылымдардың стимуляциялануы жойылады. Нейродистрофиялық процесс ағзалардың функциялық белсенділігі өзгеруімен және олардың құрылымдық ауытқуларымен (дисферментоз, атрофия, эрозиялық ойықжара болуымен, шаштың түсуімен) көрінеді.
Денервациялық синдром (лат. de – жоқтық + грек. neuron - нерв) -
Олигозооспермия (грек. oligo – аз + zoon – тірі жан + sperma – ұрық) - шәуетте сперматозоидтардың санының азаюы (шәуеттің 1 мл сперматозоидтардың 50 миллионнан аз болуы). Туа біткен аурулардың (аталық бездің гипоплазиясы, крипторхизм), аталық бездегі, простаталық бездегі қабынулық процестердің, инфекциялық аурулардың (вирусты паротит), түрлі интоксикациялардың (алкоголь, есірткілер, никотин) салдарынан дамуы мүмкін.
Гипоспадия (зәр шығару түтігінің төменгі бөлігінің тесіктенуі) (грек. hypo - төмен + spadon – саңылау, тесік) - зәр шығару түгігінің төменгі қабырғасы дамуындағы ақау. Зәр шығару түтігінің сыртқы тесігі гипоспадия кезінде жыныс мүшесінің төменгі бөлігінде, ұмада немесе бұтаралықта орналасады.
Варикоцеле (лат. varix – веналық түйін + грек. kele – ісік, өспе) – шәует шығатын түтік өріміндегі веналардың кеңеюі. Көбіне солжақ бөлігінде байқалады, бұл шәует шығатын солжақ түтіктегі венаның бүйрек венасына тіке бұрыш бойында ойысуымен түсіндіріледі.
Евнухоидизм (грек. eunuchos - әтек, евнух + eidos - түр) - жыныс бездері қызметінің төмендеуімен, жыныс ағзаларының толық жетілмеуімен, жалпы дене қүрылысының бір-біріне сәйкес келмеуімен, семіздікке бейімділікпен сипатталатын эндокриндік ауру. Аурудың негізінде гипогонадизм, яғни туа біткен (біріншілікті) немесе жүре пайда болған аталық бездің патологиясы, сонымен катар, без қызметтерінің орталықты реттелуінің бұзылыстары
(гипоталамо-гипофиздік ми кұрылымдарынан гонадотропты белсендірілудің жеткіліксіздігі) жатыр.
Феминизация (лат. femina – әйел) – ерлерде әйелдерге тән екіншілікті жыныс белгілерінің пайда болуы (әйелдерге тән түктену, тері асты майларының әйелдерге тән жиналуы, сүтбездерінің ұлғаюы).
Гинекомастия (грек. gyne - әйел + mastos – сүт безі, кеуде) - ерлердің бір немесе екі сүт безінің де ұлғаюы. Нағыз гинекомастия және жалған гинекомастия болып бөлінеді (псевдогинекомастия). Сүт безінің ұлғаюы нағыз гинекомастия кезінде сүт түтіктерінің гиперплазиялануы және бездің дәнекер тіндерінің гипертрофиялануы салдарынан, ал жалған гинекомастия кезінде - майлардың тері астына артық жиналуынан (семіру) дамиды.
Ерте жыныстық жетілу - қыздарда 7,5 жасқа дейін, ал ұлдарда 9 жасқа дейін барлық немесе кейбір екіншілікті жыныс белгілерінің пайда болуын ерте жыныстық жетілу деп атайды. Орталықты (нағыз пубертат),
перифериялық (жалған пубертат, псевдопубертат) және жартылай (толық емес) ерте жыныстық жетілу түрлерін ажыратады.
Нағыз пубертат (лат. pubertas – жыныстық жетілу) - гонадотропты гормондардың және жыныс гормондарының артық өндірілуінің салдарынан дамитын ерте жыныстық жетілу. Организмнің изосексуалды дамуы тән (генетикалық және гонадалық жынысқа сәйкес келеді); қалыпты бағытта ерте жыныстық жетілумен сипатталады, дене бітімінің жылдам өсуі, қасағаның және қолтық астының түктенуі, екіншілікті жыныс белгілерінің қалыптасуы; (овуляторлық менструальді оралымның пайда болуы тән).
Псевдопубертат (грек. pseudos – жалған + лат. pubertas - жыныстық жетілу) – бұл кезде дене бітімінің жылдам өсуі байқалғанымен, оның толық жетілмеуі байқалады (мысалы, қыздарда овуляция мен менархенің болмауы, ұлдарда -
вирилизация белгілері болғанымен сперматогенездің жетілмеуі). Псевдопубертат кезінде изосексуалды жетілуден басқа, гетеросексуалды бағытта жетілу дамуы мүмкін (генетикалық және гонадалық жынысқа сәйкес келмейді).
Гипогонадизм (Һуро - төмен, аз + грек. gопе-пайда болу + aden - без)- жыныс гормондарының аз өндірілуінен жыныс ағзаларының, екіншілікті жыныс белгілерінің нашар дамуымен сипатталатын дерттік жағдай.
Гонадалардың дисгенезиясы (грек. dys – бұзылу + genesis – табиғаты+ лат. gonadis – жыныс безі) - жыныс бездерінің эмбриондық даму кезеңіндегі бұзылыстарымен байланысты аурулар. Хромосомалардың сандық немесе құрылымдық абберацияларының, гендік мутациялардың немесе эмбрионға уытты ықпалдардың салдарынан дамиды. Гонадалардың көлемі жас шамасына сәйкес емес, өте кішірейген. олардың морфологиялық құрылымы, эндокриндік және генеративтік қызметі жетілмеген (аналық бездің фолликулалары жетілмеген, аналық жасуша дегенерацияланған, аталық безде сперматогенез жоқ).
Гермафродитизм (грек құдайының атына байланысты Hermaphroditos – Гермес пен Афродитаның ұлы, мифологиялық екі жынысты аңыз адам) – ерлерге және әйелдерге тән жыныс белгілерінің бір адамда кездесетін жыныстық сараланудың бұзылысы. Нағыз гермафродитизмде екі жынысқа тән гонадалар болады. Псевдо гермафродитизмде тұлғада бір жынысқа тән гонада болады, бірақ денесінің анатомиялық бітімі, түктенуі, жыныс мүшелері қарама-қарсы жынысқа тән болады.
Бедеулік - жетілген организмнің ұрпақ жаңғыртуға қабілетінің
болмауы. Жыныстық қатынаста 12 ай бойында контрацепциялық заттар қолданбастан жүктілік болмаса, яғни бала көтермесе, мұндай некені бедеулік деп айтады.
Қосымша репродукциялық технологиялар (лат. re – қайтадан, екінші рет + producere – жасау, өндіру) – бедеулікті емдеу әдістері, бұл кезде ұрықтандырудың кейбір немесе барлық этаптары және эмбрион дамуының ерте кезеңдері организмнен тыс жүргізіледі. Оларға экстракорпоралды ұрықтандыру және эмбриондар мен гаметаларды жатыр қуысына енгізу, ооциттің цитоплазмасына сперматозоидты енгізу, суррогатты ана т.б., жатады.
ТАРАУ «НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ»
Тақырыбы: «Нерв жүйесіндегі типтік патологиялық процестер»
Трофогендер (грек. trophe - қорек, қоректену) - аксондардың ұштарында өндірілетін және синапстық саңылауларға түсіп, жасушаларды нервтендіретін, сонымен бірге, оларға трофикалық әсер беретін макромолекулалық заттектер (негізінен нәруыздар). Трофогендер иннервацияланған жасушалардың функциялық қасиетін, заттек алмасу ерекшеліктерін, ультрақұрылымын және олардың дифференциациялануын айқындайды.
Патотрофогендер (грек. pathos - ауру, азап шегу, дерт + trophe - қорек, қоректену) - патологиялық жағдайда жасушаларда, оның ішінде нерв жасушаларында да, түзілетін және реципиент жасушаларда тұрақты патологиялық өзгерістерді туындатушы заттектер.
Нейродистрофиялық процесс (грек. neuron - нерв + dys - бұзылыс + trophe – қорек, қоректену) - ағзалар мен тіндердеге нервтік әсерлердің болмауынан немесе өзгеруінен туындайтын (сонымен бірге, нерв жүйесінің өзінде) трофикалық бұзылыстардың жиынтығы. Нәтижесінде нейромедиаторлардың, нейромодуляторлардың, трофогендердің әсерінің немесе бөлінуінің бұзылуынан иннервацияланушы құрылымдардың стимуляциялануы жойылады. Нейродистрофиялық процесс ағзалардың функциялық белсенділігі өзгеруімен және олардың құрылымдық ауытқуларымен (дисферментоз, атрофия, эрозиялық ойықжара болуымен, шаштың түсуімен) көрінеді.
Денервациялық синдром (лат. de – жоқтық + грек. neuron - нерв) -