Файл: Нохчийн пачхьалкхан дешаран, iилманан министерство.docx

НКВД-н керлачу хьаькамаша гIурбанна шайна эшначохь ТойсумгIар а башха кхоа ца бора: уьш кхин а шортта бара. 10) Иза цу замане хьаьжча, башха къаьхьа кхаъ бацара: и-м бехк банне боцучарна а тухура хIетахь «кхаамо». 11) Ша йисча-м хоьций йоьлхура иза: даго, цо и мел тIе ца дитахь а, вониг алсам хьоьхура. (Сул. М.)
Упражнени № 5. Оьшу сацаран хьаьркаш а хIиттош, тIера схьаязъе. Дийца, хIун гойту хуттургаш йоцучу чолхечу предложени чу йогIучу цхьалхечу предложенех шолгIачо.
1) Амма цхьа хIума дара цунна тIехь къаьсттина иза дара шуьйра схьабиллина болу, леррина хьоьжуш а болу цуьнан ши бIаьрг хилар. (Т. Л.) 2) Оцу буса ГIубашан ваша ЦIута Орга аренга долучохь йиллиначу Чехкар-гIопан комендантана караваха велира шен гергарчу нахаца зударий цIахь буьтуш царна бохам бер бацара. 3) Къайлаха хIоттийна кхин цхьа буьйр а дара ГIунибан гарнизонера герз дIа а даьккхина мурдаш тIеман трибуналан суьде бала. (Э. И.) 4) Синтеме а, самукъане а дацара иза хьалха санна шийла Iа делахь а яцара газ электросерло хало хьоьхура юучуьнца-молучуьнца. (К. I.) 5) Долучун- на даре дан деза къонахалла йолуш а, оьзда а къам ду нохчий. (Г. I.)

6) Акха хилар я дуьне цадезар дацара иза сулхой бала кийча бара лолла

тIелоцучул. 7) Инзаре сурт хIутту наг-наггахь Iилманчашна хьалха Малх карзахбуьйлу Iетто болало, дийнна цIеран Iаламат хьала а тухуш. (Д. I.) 8) Оцу совгIатех бIаьрг кхетча, хаъал дог Iаьвжира Хьаван ша еса ярна йоккхачу стагах эхь хетара цунна.

Хьава дика кхетара Къахьарма цаваран бахьанах къечу, мискачу нахана вуо-дика хилча, дукха дегаза хьаьвза Iеламнах, хьалдолу-

чу нахана маза тIе зингатий санна, массо а маьIIера гулло уьш.

Тезета гулделла адамаш чIогIа йишйоьхна дара марчонна киса ца карадора царна. (Юн. М.)

Хуттургаш йоцучу чолхечу предложенешкахь сацаран хьаьркаш

Сацаран хьаьркаш	МаьIна	Масалш
запятой, запятойца тIадам	а) вовшашца чIогIа уьйр елахь, дукха яьржина а яцахь; б) вовшех кIезиг йо- зуш а, чIогIа яьржина а, кхачаман маьIна долуш а елахь.	Юьрта юккъехула охьадогIу хьаьъна хи башха чехка ца догIура, цо шен шера букъ наггахь саттабора чхернашна тIекхаьчча. (С. Бадуев) ХIинцца схьакхеттачу малхо лепо долийначу кхеран кореху- ла, готтачу урамехула, наггахь тIехйолуш бугIанийн а, говран а ворданаш а гора; наггахь шиш- ша я кхоккха цхьаьна а кхетий, тIехбовлуш кегий а, баккхий а зударий а гора, Iуьйранна хитIа оьхуш. (С. Бадуев).
шитIадам	Бахьанин маьIнехь	Стигалахь беттаса дацара: цу хенахь тIаьхьа бен гучу ца до- лура иза.
тире	а) хенан маьIнехь; б) дуьхьалара маьIнехь; в) бехкаман маьIнехь; г) тIаьхьалонан маьIнехь.	Дарц хьийзочура сецира-тхо новкъа девлира. Тоххарехь бода боьллера – иза хIинца а книга йоьшуш Iара. ТIаьхьавуьсий хьо – тхуна тIаьхьакхиа хала хир ду хьуна. Чохь бурко яра – со аравели- ра.

Хуттургаш йоцучу чолхечу предложенешна чу йогIучу пред- ложенешна юккъе запятой юьллу, нагахь санна оцу предложенеш- кара хиламаш дагардаран хьесапехь бовзуьйтуш белахь. ТIаккха цу предложенешна юккъе хуттург хIотто мега. Масала: 1) БIаьргаш

чу бода хIоьттира суна, корта хьаьвзира сан. 2) БIаьргаш чу бода а хIоьттира суна, корта а хьаьвзира сан.

Ала деза, дагардаран хьесапехь хиламаш

шайца болучу предложенешна юккъе запятойца тIадам а буьллу, нагахь санна предложени дукха яьржина елахь (къаьсттина предложенешна юк- къехь запятойш хилча), масала: Баьццара пхьидаш когаш кIел кхийсало; диттийн орамашна юккъехь, корта хьала а айъина, Iуьллу текхарг, уьш лар а еш.
Упражнени № 1. Лакхахь ялийначу таблице хьовса. ХIор саца- ран хьаьркаца догIу шайн масалш даладей, уьш цу чу дIаязде.
Упражнени № 2. ТIера схьаязъе. Хуттургаш йоцучу чолхечу предложенешна чу йогIучу цхьалхечу предложенийн маьIна билгал- даккха. Сацаран хьаьркаш хIитторан бахьанаш довзийта.

Де серладаьлла: лаьттахь ло Iуьллу, стигалара мархаш дIаяй, гучубели малх. 2) Тхо гу тIе хьаладевлча, тхан бIаьргашна хьалха исбаьхьа сурт хIоьттира: варша йистехь ши сай лаьттара.

3) Олхазарийн эшарш яцара хезаш: тов йолучу хенахь эшарш ца лоькху цара. 4) Олхазарийн гIара а дIатийра: буьйса юьйлира.

Йовхо лах ца лой – хала хир ду асар дан. 6) Ор дукха готта дара – со дукха сиха хьалавала тохавелира. 7) БIаьсте ер ю – тхо гербарий лахьо арадевр ду. 8) Сарралц бешахь асар деш яьллира со: хьокха биттича санна, дегI лозура. 9) Олхазарш схьадаьхки – хьун денъ- ели. 10) Дахкарлахь бу гIоттуш малх – де довха хир ду. 11) Нехча охьаюьйжира–цхьогало иза сихха дIакхаьллира. 12) Сарахь гIала шийлачу бодано дIалоцура; цхьанхьа а догуш дацара чиркхаш, кораш чохь серло а ца хаалора.

Упражнени № 3. Оьшучу сацаран хьаьркаш а хIиттош, тIера схьаязъе. Иза я важа сацаран хьаьрк хIотторан бахьана дийца. Билгалдаккха чолхечу предложенешкара цхьалхечу предложе- нийн маьIна.

Дерриг а аьзнаш кIентийн стаммийнаш йоIарийн зевненаш кхиазхойн хIинцца гIаргIдола доьлларш тракторан гIовгIанца

цхьаьна а оьй «шайтIанан озах» геннахь Iаннашкахула дека. 2) Ха- захийтира царна хIоранна дог ира-кара хIоьттира бIаьрг серлабаьлла самалхаделира. (А. М.) 3) Нохчийн кица ду нохчийчунна цкъа а ца лаьа кхин стаг шел толийла шел сий лакхадаьлла хуьлийла. (О. Х.)

Цу кIотарна къилбехьа аьрцнаш тIехь сийна хьаннаш гора цунна гонаха кхиъний-кхиазий кегийра хьаннаш лаьттара. (Б. С.)
ХIинца Зеламхин дагахь шен ненаца хила дезачу къамелан ойла яра хIун аьлла хIун дийцина там бийр бара-техьа цунна ца хууш. (М. М.) 6) Дала йиш йолуш кIентий дац вай хIинца а дикка къий- сам латто беза вайн вешан юкъарчу мостагIашна дуьхьал. (О.Ш.)

7) И дешнаш шена хеззашехь Бештос буьйдачу дошо дагийча санна шен даг тIе куьг диллира цуьнан бага цхьаъ ала воллуш санна гIаьттиначохь йисира иза шершшина утармица охьавахара. (Бад. С.). 8) Диканиг схьаэцар кхетаме лоруш ву вочунах хердалар вай оьзда декхар ду. 9) Геннара евзира кIантана Селехьат хийла цо лардина йоI кхуза йогIу сахьт. (М. I.) 10) И кхеташ дара ненан маттана шиъ даьккхича деша вахар юкъахдисарна кхерам болуш дара гIуллакх. (Хам. I.-Хь.) 11) Аьхка мало Iай хало. (Кица.)

12) Ламанца дохк дижира оццу минотехь Iаламан исбаьхьалла дIаяйра. 13) Новкъахь хьаглой хьо ас сайгара хи лур дац хьуна.

14) Увайс жимчохь дуьйна а да-нана доцуш висинехь а гIийла ва- цара иза кху школан директор волучу шен вешица Керимца дика Iара. 15) Хьо лахь а, висахь а Даймахкана хьанал чекхвалар сан уггар а хьалхара весет ду хьоьга. 16) Цундела даьхнел а чIогIа ларъе хьайн цIе веллачул тIаьхьа юьсург иза ма ю. (М. С.) 17) Нохчий

Смотрите также файлы

Пьер Симон Лаплас. Возникновение небесной механики Лаплас родился 23 марта 1749 года в Бомоне, расположенном на живописном берегу мелководной речушки Ож в Нижней Нормандии.rtf

Лабораторная работа 1 определение качественных характеристик негативного воздействия на состояние окружающей среды при обращении с отходами производства и потребления цель работы.docx

Основные стадии развития пищеварительной системы студентка 2 курса 20 группы Лечебного факультета.pptx

Какую конечную цель лучше всего поставить.rtf

Понятие философии (структуры, функции) Философия.docx

Файл: Нохчийн пачхьалкхан дешаран, iилманан министерство.docx

Хуттургаш йоцучу чолхечу предложенешкахь сацаран хьаьркаш

чу бода хIоьттира суна, корта хьаьвзира сан. 2) БIаьргаш чу бода а хIоьттира суна, корта а хьаьвзира сан.

Смотрите также файлы

Информация

Списки файлов

Дополнительно