Файл: Нохчийн пачхьалкхан дешаран, iилманан министерство.docx

Кхераделла бераш, ларлуш, хьуьнах чудуьйлира. 2) По- этан хIор стихотворени – жима толам бу бодан тIехь. 3) Декхначу дийнахь вахара со Наибца хьуьнах талла. 4) Некъ боьхна а, хьий- заш боьдуш а бара. 5) ГIийла богура ши чIурам жимачу оти чохь.

Гулбеллачарна хьалха лаьттара лекхачу дегIахь волу жимха.
КIотарахь Iер де-дийне мел дели хала а, сингаттаме а ду. 8) Iалам исбаьхьа ду. 9) Iибади воккха питанча ву. 10) Диъ кхаъаннал сов ду. 11) Ламанца хIаваъ цIена хуьлу. 12) Шега далуш долу диканиг дар хIоранна а тIехь ду.

Упражнени № 2. Предложенешка хьовса. Коьрта меженаш бил- галъе, къастае церан кепаш.

Гобаьккхина гонаха декъа, довха, зевне хIаваъ дара.
Хи шога ду. Бецаш гIийла ю. Цхьа хIаваъ ду бес-бесара.
Хьалххе самадевллачу олхазарийн гIовгIано дуьзна хIаваъ хIоне дирзина хетара. 4) ЦIенош нохчаша дечу кепара дина дара – поппар кепа а тухуш, тIе ча а диллина. 5) Иза бегашена, амма велавалар доцуш аьлла дара. 6) Шемал БойсагIарца къамеле велира, Iисас, ша мел вахарх, бицлур боцу тидам бира цуьнан. 7) Лаьтта тIе бертал вижна, Каабехь болучу тIулгана хьалха хьаьжа санна, дуьненан лакхе гина къинош летийнарг санна, Iуьллуш вара иза. 8) Хьешан цIа чохь хIинца а бийшаза бара. 9) Иза тIамехь майра а, къиза а вара. 10) Шура-гIала ша дIа ма-кхеччинехь дерриг дан тIелецира Iисас. 11) И санна долу къамелаш дарна таIзар дан тарлора, чинах вохаваран биста кхаччалц. 12) Оцу кIирандийнахь вада сацам бина вара верриг пхийтта стаг. 13) Цара а, кхара а «ура» бохура.

(Петр Павленко.)
Упражнени № 3. ХIокху предложенешкахь сказуеми схьалаха:

Оцу йоьIан бIаьргаш сийна бара.
Адам лекхачу дегIахь дара.
Кхана де декхна хир ду.

(Оцу йоьIан бIаьргаш бара аьлча маьIна духу, ткъа вукху шина предложенехь а и хIума хилар дац къасториг, цуьнан мухалла ю.)

ТАЛЛАМАН БОЛХ

Предложенера дешнийн цхьаьнакхетарш морфологически къастаде.

Iела Хонкара воьду боху хабар сиха даьржира юьртахь.

Чаккхенгахь оьшу сацаран хьаьркаш хIиттаде, къовларшкахь

предложенин тайпа къастаде.

Лоьмана тIаьхьаяьлла йоьдура пхьагал:

«Ма дада, бохий ас-м, кIиллошха кIиллу (Гац. С.)

ВогIушверг гIеллур ву новкъахь, Цунна хьайн кхерч латтабе Диллина ков латтаде (Сайд. Хь.)
Ткъа, нагахь, сирла хи делхьара со Даима ца соцуш, мерза йиш лоькхуш,

Суо винчу ГIойтIа оьхур дара со (Сул. М.)

ХIун до кху дуьненах, кхин вовшийн ларам а боцуш, Шераш дIакерчарх тоам а беш, бесара даьхна (Хал. А.)
Замано йорт етта, шерех деш къурдаш,

ГIа-бецаш соьналле ийзош ю бIаьсте (Эд. Х-М.)

Предложенин коьртачу меженашна кIел сиз хьакха, къов- ларшкахь церан тайпа билгалде.

Стоьла тIехь богуш гуш ши чIурам бара.
Эвла йисттехь Iаш масех доьзал бара.
Ваха Iелица халла дIакхечира билгалйиначу метте.
Стигал мархех цIанъяла йолаелира.
Сан дийцар сингаттаме хир ду.

Оьшучохь сацаран хьаьркаш хIиттаде.

Дика йиша хилар и хьан декхар ду.
Нохчийчоь сан къоман сийлаллин бен Мокхазан торха тIехь гIиллакхо бина.
Цхьана агIор шийла шовда, вукху агIор лекха берд.
Дика дешар иза вай коьрта декхар ду.
Шеран уггар а шийла бутт январь.

Шена чохь цIеран хIоттаман сказуеми долчу предложенина кIел сиз хьакха.

Iаткъам бита Iаткъо Iаткъам Iаткъаме,

Латкъам бита латкъо латкъам латкъаме.. (Шайх. I.)

Де дохдалале аьлла, хесахь асар дан юьйлира АругIаз.
Лома боьду некъ шера хиллера.
Цунна санна цхьанна а ца хаьа ша дукхавезийта.
Лоха готта чоь цхьа а кор доцуш яра.
ХIетахь дуьйна цуьнца тергаме хуьлура со.

Шена чохь хандешан хIоттаман сказуеми долчу предложенина кIел сиз хьакха.

ВоьжнаIуьллург беркъа вухавелла воккха стаг вара.
Голаш мара а оьзна, горгвелла Iуьллура воккха стаг.
Са чIогIа стаг ю хьо.
ТIедогIучу шарахь шайн дай Iийначу меттигашка хьажа ваха лаам бара цуьнан.
ЦIийдина эчиг дахчадалийта, черми чохь долчу хи чу Iитта вуьйлира зарговза.
ХIетале цхьа урд хиллал латта готанца аха кхиира иза.

Подлежащина кIел сиз хьакха. Къовларшкахь гайта и муьл- хачу къамелан декъах хилла.

Оцу къийсамехь йоккха меттиг дIа ма лаьцна барамехь царалахь уггар доккха хиллачу нохчийн къомо. (А. А,)
Шиннах цхьаъ тIехьаьжча шен хенал а йоккха хетара. (А. А.)
Массо дийнахь цунах цхьацца коржам йоккхуш, уьш Iаьнах бевлира. (Мут. М.)
Чохь болчарах цхьаммо цу хенахь йовхарш туьйхира.
Иттех олхазар дара тоькан сераш тIехь хиъна Iаш.
Лекханиг иттех гIулч массарал хьалха вогIура.
Церан хIусамехь даар даим а шорта хуьлура.
– Даа-мала хир дуй вай даханчохь? – хаьттира кIанта шен дега.

Смотрите также файлы

Пьер Симон Лаплас. Возникновение небесной механики Лаплас родился 23 марта 1749 года в Бомоне, расположенном на живописном берегу мелководной речушки Ож в Нижней Нормандии.rtf

Лабораторная работа 1 определение качественных характеристик негативного воздействия на состояние окружающей среды при обращении с отходами производства и потребления цель работы.docx

Основные стадии развития пищеварительной системы студентка 2 курса 20 группы Лечебного факультета.pptx

Какую конечную цель лучше всего поставить.rtf

Понятие философии (структуры, функции) Философия.docx

Файл: Нохчийн пачхьалкхан дешаран, iилманан министерство.docx

IАМИЙНАРГ ТIЕЧIАГIДАР

ТАЛЛАМАН БОЛХ

предложенин тайпа къастаде.

Смотрите также файлы

Информация

Списки файлов

Дополнительно